Тұтынушы тауарды қалай қайтаруына болады?

Көбінесе сатып алушылар қателеседі: олар сатушыға ауызша шағым жасайды. Кейде бұл проблеманы шешуді әдейі кешіктіретін сатушылар бар, ал тауарды қайтару немесе айырбастау мерзім өткеннен кейін (14 күн) тұтынушы  тауардың ақшасын қайтару  немесе айырбастау жөнінде сатушыға уақытылы хабарласқанын дәлелдей алмайды да, сатушы заңға сәйкес бұдан бас тартуға құқылы. 

Құқықтары мен заңды мүдделері бұзылған тұтынушы сатушыға (дайындаушыға, орындаушыға) өз құқықтары мен заңды мүдделерін бұзушылықты жою туралы және тауардың (жұмыстың, көрсетілген қызметтің) кемшіліктері салдарынан осы бұзушылықтардан тұтынушыға келтірілген залалды (зиянды) ерікті түрде өтеу туралы шағым жасауға құқылы.

Тұтынушының сатушыға (дайындаушыға, Орындаушыға) қоятын талабы 3 тәсілмен беріледі:

- қолға(осы құжат қабылданған күнмен  сатушының қолын қойғызып алу қажет)

- пошта жөнелтілімі нысанында табыс етілгені туралы хабарламасы бар тапсырыс хат ретінде жіберіледі

- бұрын сатушы (дайындаушы, орындаушы) көрсеткен электрондық почтасына жіберіледі

Осы сәттен бастап сатушыға жауап беру үшін 10 күнтізбелік күн беріледі.

Әрі қарай егер сатушы талаптарды қанағаттандырудан бас тартса немесе көрсетілген мерзімде жауап бермесе, онда тұтынушы тиісті өңірдің сауда және тұтынушылардың құқықтарын қорғау департаментіне жүгінуге құқылы.

Осыдан кейін тұтынушы өзі бетінше, не өзінің өкілі арқылы сотқа талап арыз беруге құқылы.

Сот арқылы моральдық зиянды өтеуді және талап қойылған күннен бастап талаптың құнынан қанағаттандырылған күнге дейін мерзімі өткен әрбір күн үшін тұрақсыздық айыбын талап етуге құқылы.

Тұтынушылар өздерінің тұтынушылық құқықтарын қорғау мәселелері бойынша ҚР СИМ тұтынушылардың құқықтарын қорғау комитетіне жүгіне алады.

Тұтыну құқықтарының бұзылғаны туралы уәкілетті мемлекеттік органға мынадай жолдармен хабарлауға болады:

 - Телеграмм-бот (kzpp_bot)

 - электрондық үкімет порталы https://www.gov.kz/services/3130?lang=kk)

-  eotinish.kz

Комитеттен келесі телефон нөмірлер  арқылы консультация алуға болады. Тұтынушыларға консультация беретін телефон нөмірлері: 

+7 (7172) 75-06-49, 74-98-32, 74-98-36.

Жұмыс уақыты: дүйсенбі, сейсенбі, сәрсенбі, бейсенбі, жұма   

сағат 09-00/18-30-ға дейін, түскі үзіліс 13-00 бастап 14-30 дейін.  

Сондай-ақ, тұрғындар https://e-tutynushy.kz тұтынушылардың құқықтарын қорғаудың бірыңғай ақпараттық жүйесі арқылы қоғамдық бірлестіктерге, сотқа дейінгі реттеу субъектілеріне, бизнес субъектілеріне өтініш беру мүмкіндігі бар.

Тұтынушылардың құқықтарын қорғаудың бірыңғай ақпараттық жүйесі - тұтынушылардың құқықтарын қорғау және заңнама нормаларын түсіндіру бойынша өтініштерді жедел қарауға арналған платформа

Сатып алушы сатып алған өнімі азық-түлікке жатпайтын өнім болса, оның түсі, өлшемі, конфигурациясы немесе стилі сәйкес келмеген жағдайда қайтаруға құқылы. Сатушыға тауарды қайтару үшін (ол сапалы немесе сапасыз болса да) тауардың осы сатушыдан сатып алынғанын дәлелдеу фактісі қажет. Ол үшін:

• сатып алынған өнім сатып алынған қалпында, сондай-ақ барлық пломбалар мен жапсырмалар орнында болуы қажет;
• сіз оны пайдаланбауыңыз керек;
• сатып алу фактісін растайтын құжаттар (тауарлық немесе фискалдық чек, тауарды сатып алу кезінде жасалған шарт) сақталуы қажет.

Егер сатып алушыда аталған құжаттардың ешқайсысы болмаса да, ол сатушыға сатып алынған тауарды қайтара алады. Бірақ сатып алнуы туралы дәлелі болуы керек. Заңға сәйкес, сатып алушы тауарды қайтару үшін келесілерді ұсынуына болады:

• фото немесе бейнематериалдар;
• куәгер айғақтары;
• сатып алуды растайтын басқа құжаттар мен құралдар.

Тиісті сападағы тауарды қайтару үшін сатып алушы тауарды сатып алған күннен бастап  14 күн ішінде хабарласуы керек (егер оны өндіруші немесе сатушы хабарлаған болса тауарды айырбастау мерзімі ұзақтау болуы мүмкін).

Сатушы тауарды тұтынушының талабына сәйкес келетін өніммен айырбастауы керек (мысалы, басқа конфигурациясы немесе өлшемдері бар). Егер бағасында айырмашылық болса, сатушы қайта есептейді. Бірақ тауарды айрбастайтын ұқсас басқа тауар болмаса, сатып алушы төленген соманы қайтаруды талап ете алады.

Тиісті сападағы өнім-оның сапасы барлық қажетті параметрлерге сәйкес келеді және кемшіліктері жоқ. Бірақ ол өлшемі, стилі, түсі, конфигурациясы сәйкес келмеуі мүмкін. Бұндай жағдайда «Тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы» ҚР Заңының 14-бабына сәйкес 14 күн ішінде сіз тауарды  тура сондай, барлық параметрлер жағынан сәйкес келетін тауарға айырбастай аласыз. Ұқсас тауар табылмаған жағдайда, тұтынушы затты кері қайтарып, төленген соманы қайтарып ала алады.

Сапасы лайықсыз тауар.  «Тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы» ҚР заңының 15 бабына сәйкес, лайықсыз сападағы тауардың кемшіліктері туралы сатушы (дайындаушы) тұтынушыға айтпаған жағдайда, өз таңдауы бойынша келесіні талап етуге құқылы:

      1) сатып алу бағасын мөлшерлес азайтуды;

      2) тауардың кемшіліктерін өтеусіз жоюды;

      3) тауардың кемшіліктерін жоюға жұмсаған өз шығыстарын өтеуді;

      4)ұқсас маркалы (модельді, артикулді) тауарға ауыстыруды;

      5) сатып алу бағасын тиісінше қайта есептей отырып, тура сондай (модельді, артикулді) басқа тауарға айырбастап беруді;

      6) шартты бұзуды және тауарға төленген ақшалай соманы қайтаруды талап етуге құқылы.

Заңнама талаптарына сәйкес келмейтін тауар. Мұндай тауарларға жарамдылық мерзімі өтіп кетіп сатылған өнімдер, техникалық регламенттерде, өнім жөніндегі нормативтік құжаттарда белгіленген талаптарға сәйкес келмейтін, оның ішінде зияткерлік меншік құқықтарын бұза отырып, шығарылған тауарлар жатады.

Егер өнім сапалы болса. Пайдаланбаған азық-түлік емес тауарларды сатып алған сәттен бастап 14 күн ішінде чек немесе сатып алу фактісі расталған жағдайда қайтаруға және айырбастауға болады.

Ақауы бар тауарды  ұзақ уақыт аралығында қайтаруға болады.  Сатып алушы сапасыз тауарды қашан қайтара алады:

1. Егер тауардың кепілдік мерзімі болса, сатып алушы сатушыға кепілдік мерзімі аяқталғанға дейін қайтаруына болады.
2. Егер кепілдік мерзімі белгіленбесе, тұтынушы тауарды сатушыға сатып алғаннан кейін екі жыл ішінде қайтаруына болады.
3. Егер кепілдік мерзімі екі жылдан аз болып, сатып алушы тауардың кемшіліктерін екі жыл кепілдік мерзімі өтіп кетпей тұрып кейін анықтаса, сатушы жауапты болады. Бұндай жағдайда сатып алушы тауардың сатып алғанға дейін сапасыз болғанын дәлелдеуге мәжбүр болады.

«Тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы» ҚР Заңының 30-бабы 1-1) тармақшасына сәйкес тұтынушы заңнама талаптарына сәйкес келмейтін тауарды  қолданылуына, тауарлық түрінің, тұтынушылық қасиеттерінің, пломбаларының, заттаңбаларының сақталуына қарамастан, тауарды сатып алған күннен бастап 30 күнтізбелік күн ішінде айырбастай немесе қайтара алады. Сатушы тұтынушының қалауы бойынша тауарды айырбастауға немесе төлеген соманы қайтаруға міндетті.

• дәрілік заттар, медициналық бұйымдар;
• іш киім;
• шұлық бұйымдары;
• жануарлар мен өсімдіктер;
• метрмен өлшенетін тауарлар, атап айтқанда, барлық түрдегі талшықтардан жасалған маталар, трикотаж және гардин маталары, жасанды үлбір, кілем бұйымдары, тоқыма емес материалдар, ленталар, шілтер, таспалар, сымдар, баулар, кабельдер, линолеум, багет, пленкалар, клеенкалар.
• мобилді байланысқа жататын  абоненттік құрылғы.

Сатушыға тауарды қайтару үшін (ол сапалы немесе ақаулы болса да) оны осы сатушыдан сатып алу фактісін дәлелдеу қажет.

 - тауарлық немесе фискалды чек;

 - тауарды сатып алу кезінде жасалған шарт.

Тауарды сатып алу үшін төлем жасағаннан кейін сатушыдан міндетті түрде чекті талап ету қажет.

Егер тауар ақысы картамен төленген болса, онда қайтару үшін оның нөмірін сатушыға беру қажет. Қаражат тек төлем жасалған картаға қайтарылады.

Тауарды жеткізу немесе пошта арқылы алған кезде, сол жерде қарап, кемшіліктердің бар-жоғын тексерген жөн.

Мұндай жағдайда кепілдік мерзімі тауарды сатып алушыға жеткізген (берген) кезден бастап есептелетін болады.

Аударым күнін белгілеу мүмкін емес? Бұл мерзімдер тауар дайындалған күннен бастап есептеледі. Маңызды нюанс: егер өндіруші тек өндірілген айы мен жылын көрсетсе, онда өндіріс күні көрсетілген айдың соңғы күні болып саналады.