Егер бала асырап алушы отбасында баланың физикалық, психикалық, рухани және моральдық дамуы, тәрбиеленуі мен білім алуы үшін жағдайлар болса, баланы асырап алуға рұқсат етіледі. Төменде көрсетілген адамдардың тізімін қоспағанда, асырап алушылар кәмелетке толған ересектер бола алады.
Қазақстанда мына адамдар баланы асырап ала алмайды:
- сот әрекетке қабiлетсiз немесе әрекет қабiлетi шектеулі деп таныған адамдар;
- сот біреуін әрекетке қабiлетсiз немесе әрекет қабiлеті шектеулі деп таныған ерлi-зайыптылар;
- сот ата-ана құқықтарынан айырған немесе сот ата-ана құқықтарын шектеген адамдар;
- өзiне Қазақстан Республикасының заңдарында жүктелген мiндеттердi тиiсiнше орындамағаны үшiн қорғаншы немесе қамқоршы мiндеттерінен шеттетiлген адамдар;
- егер сот олардың кінәсінен бала асырап алудың күшiн жойса, бұрынғы бала асырап алушылар;
- денсаулық жағдайына байланысты ата-ана құқықтарын жүзеге асыра алмайтын адамдарды қоспағанда. Адамның бала асырап алуы, оны қорғаншылыққа немесе қамқоршылыққа, патронатқа қабылдап алуы мүмкін болмайтын аурулар болған кезде, олардың тiзбесiн денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган белгiлейдi;
- тұрақты тұрғылықты жері жоқ адамдар;
- дәстүрлi емес жыныстық бағдар ұстанатын адамдар;
- асырап алған кезде қасақана қылмыс жасағаны үшін жойылмаған немесе алынбаған сотталғандығы бар адамдарды, сондай-ақ осы тармақтың 14) тармақшасында аталған адамдар;
- азаматтығы жоқ адамдар;
- анасының қайтыс болуына немесе оның ата-ана құқықтарынан айырылуына байланысты баланың кемінде үш жыл іс жүзінде тәрбиелену жағдайларын қоспағанда, тіркелген некеде тұрмаған (ерлі-зайыпты болмаған) еркек жынысты адамдар;
- асырап алған кезде асырап алынған баланы Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген ең төмен күнкөріс деңгейімен қамтамасыз ететін табысы жоқ адамдар;
- наркологиялық немесе психоневрологиялық диспансерлерде есепте тұратын адамдар;
- қылмыстық құқық бұзушылықтары: кісі өлтіру, денсаулығына қасақана зиян келтіру, халықтың денсаулығы мен имандылығына қарсы қылмыстық құқық бұзушылықтар үшін қылмыстық қудалауға ұшыраған немесе ұшыраған адамдар (Қазақстан Республикасы қылмыстық іс жүргізу кодексінің 35-бабы бірінші бөлігінің 1) және 2) тармақшаларының негізінде өздеріне қатысты қылмыстық қудалау тоқтатылған адамдарды қоспағанда), жыныстық қол сұғылмаушылық, экстремистік немесе террористік қылмыстар, адам саудасы үшін;
- Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын, психологиялық даярлықтан өтпеген Қазақстан Республикасының азаматтары (баланың жақын туыстарын қоспағанда).
Бір-бірімен некеде тұрмайтын (ерлі-зайыпты емес) адамдар бір баланы бірлесіп асырап ала алмайды. Жас айырмашылығы туралы да ұмытпаңыз. Бала асырап алушы мен асырап алынатын бала арасындағы жас айырмасы кемінде 16 жасты құрауы тиіс. Сот дәлелді деп таныған себептер бойынша жас айырмасы қысқартылуы мүмкін.
Сондай-ақ, баланы отбасына қабылдауға тілек білдірген адамдардың қолында психологиялық даярлықтан өткені туралы сертификат болуы тиіс (жақын туыстарын қоспағанда).
Адамның бала асырап алуы, оны қорғаншылыққа немесе қамқоршылыққа, патронатқа қабылдап алуына мүмкін болмайтын аурулардың тізбесі:
- Психикалық аурулар, Icd 10 f00-F-79 кодтары, невротикалық, стресске байланысты және соматоформалық бұзылулардан басқа, ICD 10 F-40-F48 кодтары.
- Алкоголизм, нашақорлық, нашақорлық.
- Туберкулез (бактерия бөлінуімен созылмалы, алғаш рет анықталған, бацилл бөлінуімен (абацилденгенге дейін).
- Негізінен жыныстық жолмен берілетін аурулар (мерез емделмеген, гонорея емделмеген, урогенитальды хламидиоз емделмеген).
- Лепра, ICD кодтары 10 A30.0-A30.9.
- Дәнекер тінінің дезорганизациясының ауыр аурулары (жүйелі қызыл жегі, склеродерма, дерматомиозит).
- Кератинизациясы бұзылған ауыр дерматоздар (ихтиоздың ауыр түрлері, ихтиозоформды эритродерма, атропатикалық псориаз).
- Ауыр созылмалы буллезді дерматоздар (акантолитикалық пемфигус, пемфигоид, терінің ихтиозоформалық зақымдануы, буллезді эпидермолиз).
- Медициналық қорытынды негізінде тұрақты бөгде көмек пен күтімге мұқтаждыққа әкеп соқтырған аурулар.