Қазақстанда уақытша тұруға қалай рұқсат алуға болады?

Уақытша тұруға рұқсат (УТР) – Қазақстан Республикасында уақытша болатын шетелдіктерге немесе азаматтығы жоқ адамдарға берілетін құжат.

Уақытша тұруға рұқсат ЕАЭО (Ресей, Беларусь, Қазақстан, Армения және Қырғызстан кіретін Еуразиялық экономикалық одақ) және ТМД елдерінің азаматтары үшін тиісті санаттағы визаны алмастырады.

Осылайша, ЕАЭО азаматтары Қазақстанда 90 күнге дейін бола алады және біздің елімізде болу мерзімін ұзарту үшін олар  уақытша тұруға рұқсат ресімдей алады. 

УТР ресімдеу кезінде шетелдіктен Қазақстанда болу мақсатының негіздемесі талап етіледі. Бұған мыналар жатады: 

• жұмыс, емделу, оқу; 
• отбасымен кездесу; 
• бизнес-иммигрант (кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру үшін); 
• миссионерлік қызмет. 

Егер жұмыс істеу мақсатында келген болса, онда УТР-ты ресімдеу үшін жұмысқа орналасу қажет.

Жұмысқа орналасу мақсатында уақытша тұруға рұқсатты ресімдеу үшін қандай құжаттар қажет?

1. Жұмыс берушінің өтініш-сауалнамасы;
2. шетелдіктің жеке басын куәландыратын құжаттың көшірмесі (түпнұсқасы салыстыру үшін ұсынылады);
3. медициналық сақтандырудың көшірмесі (түпнұсқасы салыстыру үшін ұсынылады) (Еуразиялық экономикалық одақ елдерінің азаматтарын қоспағанда);
4. егер көрсетілетін қызметті алушы (жұмыс беруші) шетелдікке уақытша тұру үшін берілетін тұрғын үйдің меншік иесі болып табылмаса, шетелдіктің тұруына нотариалды куәландырылған келісім;
5. "ЕСУТД" еңбек шарттарын есепке алудың бірыңғай жүйесінде тіркелген еңбек шарты (ЕАЭО азаматтары үшін) немесе жұмыстарды орындау жөніндегі азаматтық-құқықтық шарт (жергілікті атқарушы орган берген шетелдік жұмыс күшін тартуға арналған рұқсат;шетелдіктің біліктілігіне сәйкестігі туралы Қазақстан Республикасының жергілікті атқарушы органы берген анықтама немесе рұқсат;еңбекші көшіп келушіге берілген рұқсат жеке тұлғалардың еңбек қызметін жүзеге асыру үшін жергілікті атқарушы орган).

Шетелдік қызметкер үшін уақытша тұруға рұқсат еңбек шарты жасалған сәттен бастап жұмыс берушінің тіркелген жері бойынша ресімделеді.

УТР арқылы рәсімдеуге болады:

1) көрсетілетін қызметті берушінің (көші-қон қызметі);

2) "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясы (ХҚКО);

3) "электрондық үкіметтің" веб-порталы www.gov.kz.

Құжаттарды көрсетілетін қызметті берушіге, Мемлекеттік корпорацияға және немесе портал арқылы тапсырған күннен бастап – 1 жұмыс күні.

Шет тілінде жасалған құжаттар мемлекеттік не орыс тіліне аударылуға жатады.

Уақытша тұруға рұқсат (УТР) жұмыскердің еңбек шартының қолданылу кезеңінде, бірақ бір жылдан аспайтын мерзімге Қазақстанда болуға құқық береді. Егер еңбек шартының қолданылу мерзімі бір жылдан аз уақытқа жасалса, УТР тиісінше осы кезеңге беріледі.

Қызметкердің жақын отбасы мүшелері УТР-ны қызметкердің  еріп жүрушісі ретінде рәсімдеуге болады. Ол үшін неке туралы куәлікті (жұбайына) және туу туралы куәлікті немесе төлқұжатты (балаға) ұсыну қажет. 

Уақытша тұруға рұқсат баланы мектепке орналастыру құқығын береді. Ал егер шетелдік әлеуметтік медициналық сақтандыру қорына өзінің жалақысынан  пайыз аударса, онда ол қазақстандықтармен тең дәрежеде мемлекеттік емханаларда медициналық көмектің барлық көлемін ала алады. 

"ҚР Әкімшілік құқық бұзушылық туралы" Кодексінің 517 және 518-баптарына сәйкес шетел азаматының осы мерзім өткеннен кейін уақтылы кетпеуі шетел азаматына да, қабылдаушы Тарапқа / жұмыс берушіге де айыппұл салуға әкеп соғатындықтан, УТР-тың қолданылу мерзімін қадағалау маңызды.

УТР-ты қандай мерзімге рәсімдеу керек?

• Армения, Беларусь, Қырғызстан, Ресей, Әзірбайжан және Тәжікстан азаматтары үшін — Қазақстанға кірген күннен бастап 90 күн ішінде.
• Өзбекстан азаматтары үшін-Қазақстанға келген сәттен бастап күнтізбелік 30 күн ішінде.

Сонымен қатар, УТР жеке кәсіпкер ретінде тіркелуге және Қазақстан аумағында жылжымайтын мүлікке иелік етуге құқық бермейді.

Егер шетелдік жұмыс орнын өзгертсе, ол 15 күн ішінде рұқсатын жаңартып, оны басқа жұмыс беруші атынан жасауы керек.

Егер шетелдік УТР-ды алғаннан кейін Қазақстаннан кетіп, қайта оралса, жұмыс беруші үш күн ішінде Көші-қон қызметіне өз қызметкерінің келгені туралы хабардар етуге міндетті, жаңа УТР алудың қажеті жоқ,  алдыңғы рұқсаттар қолданылу мерзімі аяқталғанға дейін.