Зейнетақы төлемдерінің мөлшері және оларды есептеу
Инструкция
Талдап көрейікші, қандай зейнетақы төлемінің түрлері бар Қазақстанда бүгінгі таңда, және оларды есептеу.
Айта кету керек, қазақстандықтардың зейнетақысы үш бөліктен тұрады:
Базалық зейнетақы – ҚР барлық азаматтарына зейнеткерлік жасқа толған кезде есептеледі. Базалық зейнетақы зейнетақы жүйесіне қатысу өтіліне байланысты. 2025 жылы базалық зейнетақының ең төменгі мөлшері 32 360 теңгені, ең жоғары мөлшері – 50 851 теңгені құрайды;
Ортақ зейнетақы – 1998 жылғы 1 қаңтарға дейін әзірленген кемінде 6 ай еңбек өтілі бар азаматтарға төленеді. Көлемі еңбек өтіліне және орташа айлық табысқа байланысты. 2025 жылы ең төменгі ынтымақты зейнетақы 62 771 теңгені құрайды;
Жинақтаушы зейнетақы – азаматтардың жеке зейнетақы жинақтарынан төленеді және олар жинаған қаражат көлеміне байланысты болады. Жинақ неғұрлым көп болса, зейнетақы соғұрлым көп болады.
Қазақстандықтар міндетті зейнетақы аударымдар енгізгенге дейін зейнетке шыққандар базалық және ортақ зейнетақыны алады.
Зейнетақы сомасы сіздің жұмыс өтіліне және міндетті зейнетақы жинағының сомасына байланысты болады.Жинақтаушы зейнетақы жүйесіне ауысуға байланысты, әрбір жұмыс беруші жұмыскердің ай сайынғы табысының 10% мөлшерінде міндетті зейнетақы жарналарын (МЗЖ) аудару міндетті.
Сізде зейнетақы жинағы қанша жиналғаны білу үшін екі анықтама алуға болады.
{"id":4337,"source_id":3549,"title":"БЖЗҚ салымшысының зейнетақы жинағының жай-күйі (инвестициялық кірісті есептегенде) туралы ақпаратты беру","service_code":"P80.01","service_link":"http://egov.kz/services/P80.01/#/declaration/0//"}
{"id":4338,"source_id":3002,"title":"Зейнетақы аударымдары туралы анықтама алу","service_code":"P6.01","service_link":"http://egov.kz/services/P6.01/"}
БЖЗҚ-дан жинақтарды осы жағдайда ғана алуға болады:
зейнеткерлік жасқа толған кезде;
зейнетақы аннуитеті шартын жасасқан кезде;
егер мүгедектік мерзімсіз болып белгіленсе, бірінші және екінші топтағы мүгедектігі бар адамдар;
арнайы әлеуметтік төлем тағайындаған кезде;
басқа елге тұрақты тұруға кеткен кезде.
Зейнетақы төлемдерінің мөлшерін есептеуді жүзеге асыру әдістемесіне сәйкес БЖЗҚ-нан зейнетақы төлемдері ай сайын кесте бойынша (қосу жолымен жылдық сомасы зейнетақы төлемдерінің және оларды 12 айға бөлу,) жүзеге асырылады, бұл ретте БЖЗҚ-дан ай сайынғы зейнетақы төлемдерінің есептелген сомасы 54% ең төменгі күнкөріс деңгейінің аз болмауы керек. 2025 жылы ең төменгі күнкөріс деңгейі 46 228 теңгені құрайды.
БЖЗҚ-дан зейнетақы төлемдерін алуды, барлық соманы бір мезгілде алуды, 2025 жылы зейнетақы жинағының жалпы сомасы 753 252 теңгеден (зейнетақының 12 есе ең төменгі мөлшері) аспайтын адамдар ғана төлемін ала алады.
Жасына байланысты зейнетақы төлемдерінің мөлшерін есептеу жасына байланысты зейнетақы төлемдерін толық көлемде есептеу орташа айлық табыстың 60 пайызы есебінен жүргізіледі.
Жасына байланысты зейнетақы төлемдерінің мөлшерін есептеу 1998 жылғы 1 қаңтардан бастап жұмыстағы үзілістерге қарамастан кез келген үш жыл қатарынан орташа айлық табысқа негізделе отырып жүзеге асырылады.
Орташа айлық табыстың мөлшері уәкілетті мемлекеттік орган айқындайтын тәртіппен жинақтаушы зейнетақы қорларына немесе Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына міндетті зейнетақы жарналары, Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорына әлеуметтік аударымдар жүзеге асырылған табысқа сәйкес белгіленеді.
1998 жылғы 1 қаңтарға дейін жұмыс істеген әрбір толық жыл үшін жасына байланысты зейнетақы төлемдерінің мөлшері талап етілетін еңбек өтілінен тыс 1 пайызға ұлғаяды, бірақ жасына байланысты зейнетақы төлемдерін есептеу үшін ескерілетін табыстың 75 пайызынан аспайды.
Егер жасына байланысты зейнетақы төлемдерінің есептелген мөлшері республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленетін зейнетақының ең төменгі мөлшерінен толық көлемде төмен болса, жасына байланысты зейнетақы төлемдері зейнетақының ең төменгі мөлшерінде тағайындалады.
3 жыл жұмысы үшін зейнетақы төлемдерін есептеу үшін табыс қатарынан 36 күнтізбелік ай ішіндегі табыстың жалпы сомасын отыз алтыға бөлу жолымен айқындалады.
Өтініш берушінің қалауы бойынша Қазақстан Республикасында төтенше жағдайдың, шектеу іс-шараларының қолданылу айлары кірістің орташа айлық мөлшерін айқындау кезінде алып тасталады және тікелей осының алдындағы немесе одан кейінгі басқа айлармен ауыстырылады.
Жасына байланысты зейнетақы төлемдерін есептеу үшін кіріс республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген айлық есептік көрсеткіштің 55 еселенген мөлшерінен аспауға тиіс.
Мемлекеттік базалық зейнетақы төлемін, жасына байланысты зейнетақы төлемдерін тағайындау (тағайындаудан бас тарту) туралы шешімді есептеу (айқындау), тағайындау, жүзеге асыру, тоқтата тұру, қайта есептеу, қайта есептеу, тоқтату және қайта қарау қағидалары Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау Министрі-Премьер - Министр орынбасарының 2023 жылғы 22 маусымдағы № 232 бұйрығымен бекітілген.