Егінді форвардтық сатып алуға қатысушы кім бола алады

Введение

Азық-түлік қауіпсіздігі тұрғысынан отандық ауылшаруашылық тауар өндірушілері ішкі тұтыну үшін жеткілікті маңызды өнімнің көлемін өндіруі керек.

Отандық ауылшаруашылық тауар өндірушілерін қолдау үшін мемлекеттік бағдарлама - ауылшаруашылық өнімдерін алға қарай сатып алу тетігі қолданылды.

Бұл мақалада біз фермерлерге форвардтық сатып алуға қатысу шарттары туралы айтып береміз.

Форвардты сатып алу дегеніміз не?

Форвард (ағыл. forward contract), ағылшын тілінен аударғанда - «болашақ келісімшарт», форвардтық келісімшарт.

Форвардтық келісімшарт - орындау үшін міндетті мерзімді келісімшарт, оған сәйкес сатып алушы мен сатушы болашақта белгілі бір күнге келісілген сападағы және көлемдегі тауарды немесе валютаны жеткізуге келіседі.

Тауардың бағасы, валюта бағамы және басқа да шарттар мәміле жасалған кезде тіркеледі.

Форвардтық сатып алу - ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілерден (АШТӨ) ауыл шаруашылығы өнімін күзгі кезеңде жеткізгеннен кейін қамтамасыз етуді және қосымша төлемді ұсынғаннан кейін алдын ала ақы төлеу шартымен ауыл шаруашылығы өнімін сатып алу.

АШТӨ - ауыл шаруашылығы өнімін өндірумен, оның ішінде жай серіктестік/консорциум құру арқылы айналысатын жеке немесе заңды тұлғалар.  Облыстар арасында форвардтық сатып алу көлемі мен ақшалай қаражаттың сомасы облыстардың егіс алаңдарының құрылымына (бұдан әрі - Бөлу) және өткен жылдардағы сатып алу көлеміне қарай бөлінеді.

Облыстар бойынша егіс алқаптарының құрылымын Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігі ұсынады.

Бөлуді «Азық-түлік келісімшарт корпорациясы» ұлттық компаниясы» АҚ (Корпорация) Басқармасы бекітеді.

Мемлекеттік бағдарламаға келесі облыстардың фермерлері қатыса алады:

  1. Ақмола,
  2. Ақтөбе,
  3. Алматы,
  4. Шығыс Қазақстан,
  5. Батыс Қазақстан,
  6. Қарағанды,
  7. Қостанай,
  8. Павлодар,
  9. Солтүстік Қазақстан.

Форвардтық сатып алу механизмі қандай

Форвардтық сатып алу қағидаты мемлекеттің ауыл шаруашылығы өнімін алдын ала төлеу негізінде бекітілген алдын ала сатып алу бағалары бойынша сатып алуы болып табылады.

Мемлекет әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тізбесіне кіретін өнімдер өндірісі үшін шикізат сатып алуды қаржыландырады, олардың қатарына:

  • жұмсақ бидай,
  • қатты бидай,
  • арпа,
  • қарақұмық,
  • майлы дақылдар.

Форвардтық сатып алу арқылы сатып алынатын ауыл шаруашылығы өнімін алдын ала сатып алу бағасы.

Сатып алынатын ауыл шаруашылығы өнімінің сапалық көрсеткіштері ұлттық стандарттарда белгіленген талаптарға сәйкес келуге тиіс.

Ақшалай қаражатты пайдаланғаны үшін комиссиялар мен пайыздық мөлшерлемелер жоқ. Нақты жеткізілген ауыл шаруашылығы өнімі үшін фермерлермен есеп айырысу күзде нарықтық бағалар негізінде жүргізілетін болады.

Міндеттемелерді орындау мерзімі:

  1. бидай, арпа, сұлы, қарақұмық, зығыр, рапс, соя, жүгері жеткізу кезінде - 2022 жылғы 1 қарашаға дейін;
  2. күнбағыс жеткізу кезінде - 2022 жылғы 15 қарашаға дейін.

Корпорация қорытынды нарықтық бағаны белгілейді:

 - жеткізу кезеңінде нарықта қалыптасқан бағаларға,

 - ауыл шаруашылығы өнімін өндіру көлеміне,

 - негізгі шекара өткелдеріндегі ұқсас ауыл шаруашылығы өніміне экспорттық бағаларға байланысты.

Нарықтық баға болжамды сатып алу бағасынан асып кеткен жағдайда, жеткізу көлемі өзгеріссіз қалады. Бұл ретте баға айырмасы Корпорацияның меншлік қаражаты есебінен төленеді.

Нарықтағы баға жеткізу кезеңінде болжамды сатып алу бағасынан төмен белгіленген жағдайда, ауыл шаруашылығы өнімін жеткізу көлемі баға айырмасына ұлғайтылады.

Корпорация ауыл шаруашылығы өнімін жеткізу сәтінде белгілеген 5% көлеміндегі дисконтты шегере отырып, сатып алу бағасына сәйкес көлемде алдын ала төлем сомасына ауыл шаруашылығы өнімін жеткізуге рұқсат етіледі.

Форвардтық сатып алуға қатысу үшін өтінімді қайда беруге болады

Форвардтық сатып алудың басталуы туралы ақпарат ҚР Ауыл шаруашылығы министрлігінің,  "Азық-түлік келісім шарт корпорациясы "Ұлттық компаниясы" АҚ (Корпорация) https://www.fcc.kz/.

АШТӨ–ден форвардтық сатып алуға қатысуға өтінімдер электрондық нысанда корпорацияның интернет-ресурсында қабылданады. https://www.fcc.kz/), zakup@fcc.kz электрондық поштаға жіберіледі, немесе қағаз түрінде азық-түлік корпорациясының облыстық өкілдіктерінде келесі мекенжайлар бойынша:

  • Ақмола облысы: Көкшетау қ., Нұрсұлтан Назарбаев даңғылы, 19, тел.(8-716-2) 55-11-51, 55-11-54, 55-11-52, 42-25-22, +7 701 795 09 98;
  • Шығыс Қазақстан облысы: Өскемен қаласы, Бейбітшілік көшесі, 30, 206 кеңсе, тел. (8-723-2) 25-44-77, 56-06-57;
  • Қостанай облысы: Қостанай қ., Тәуелсіздік к-сі, 147, тел. (8-714-2) 53-11-44, 54-28-20, 54-28-94;
  • Солтүстік Қазақстан облысы: Петропавл қ., Партизанская к-сі, 160, тел.(8-715-2) 42-27-24, 42-27-23, 55-11-64, 55-11-61.

Форвардтық сатып алу бойынша қосымша ақпарат алу үшін Азық-түлік келісім шарт корпорациясының орталық аппаратына хабарласуға болады:

8 (717-2) 59-12-32 (ішкі 2358), 59-12-39, 59-13-07.

Өтінімдерді жергілікті әкімдіктер бекітеді.

Форвардтық сатып алуға қатысу үшін құжаттар тізбесі

Форвардтық сатып алуға қатысу үшін өтінім берген кезде мынадай құжаттар ұсынылуы тиіс.

Заңды тұлғалар:

1) Қағидаларда көзделген нысан бойынша өтінім;

2) заңды тұлғаны мемлекеттік тіркеу (қайта тіркеу) туралы анықтама;

3) Барлық өзгерістері мен толықтырулары бар жарғының көшірмесі, сондай-ақ Жарғыда құрылтайшылардың/қатысушылардың құрамы туралы мәліметтер болмаған жағдайда, құрылтайшы немесе құрылтайшылардың құрамы туралы мәліметтер бар құрылтай құжаттарынан үзінді көшірме немесе акцияларды ұстаушылар/қатысушылар тізілімінен үзінді көшірме;

4) Әлеуетті өнім берушінің уәкілетті органының шарт жасасу және қамтамасыз етуді ұсыну туралы шешімінің түпнұсқасы;

5) ҚҚС төлеушілер үшін - ҚҚС төлеушілер тізілімінің электрондық базасынан үзінді көшірме немесе егер ҚҚС төлеушілер тізілімінің электрондық базасы уақытша жұмыс істемейтін жағдайда, салық органынан әлеуетті өнім берушінің ҚҚС төлеуші болып табылатыны туралы анықтама;

ҚҚС төлемейтіндер үшін - ҚҚС төлеушілер тізілімінің электрондық базасынан үзінді көшірме немесе ҚҚС төлеушілер тізілімінің электрондық базасы уақытша жұмыс істемеген жағдайда, салық органынан әлеуетті өнім берушінің ҚҚС төлеуші болып табылмайтындығы туралы анықтама;

6) Әлеуетті өнім берушінің уәкілетті органының атқарушы органның басшысын тағайындау туралы шешімінің Әлеуетті өнім берушінің қолымен және мөрімен (бар болса) куәландырылған көшірмесі;

7) атқарушы орган басшысының жеке куәлігінің көшірмесі, сондай-ақ өтінімге және/немесе шарттарға атқарушы органның басшысы қол қоймаған жағдайда - Әлеуетті өнім беруші өкілінің өтінімге және/немесе шарттарға қол қоюға уәкілеттігін растайтын құжат (сенімхат/сенімхаттың нотариалды куәландырылған көшірмесі және сенім білдірілген тұлғаның жеке басын куәландыратын құжаттың көшірмесі);

8) Әлеуетті өнім берушінің (консорциумға қатысушылардың) Корпорация өткізетін форвардтық сатып алуға қатысу үшін құжаттар тізбесіне № 1 қосымшада көзделген нысан бойынша кредиттік бюродан кредиттік есепті алушыға кредиттік есепті беруге келісімі;

9) Әлеуетті өнім берушінің (консорциумға қатысушылардың) Корпорация өткізетін форвардтық сатып алуға қатысу үшін құжаттар тізбесіне № 2 қосымшада көзделген нысан бойынша өзі туралы ақпаратты кредиттік бюроға беруге келісімі;

10) cалық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер бойынша Әлеуетті өнім берушіде берешектің бар/жоқ екенін растайтын өтінімді берген күнге бір ай ішінде әрекет ететін салық органы берген құжат;

11) қызмет көрсететін ЕДБ мен басқа да қаржы институттарының өтінім беру күні бір ай ішінде әрекет ететін несие берешегінің болуы/болмауы туралы, шоттардың болуы туралы және айдың басындағы және соңындағы тиісінше соңғы он екі айдағы кіріс және шығыс ақша қалдықтарын көрсете отырып айналымдар туралы және ЕДБ-ге мерзімінде төленбеген төлем құжаттары бойынша берешек туралы анықтамалары;

12) Кепілдікті қамтамасыз ету ретінде Кепілдік беру ниеті туралы құжат және Қағидаларға №6 қосымшаға сәйкес тізбеге сәйкес құжаттар.

13) Әлеуетті өнім беруші форвардтық сатып алуға консорциум нысанында қатысқан жағдайда, тараптар қатысушыларының міндеттемелері мен жауапкершілігі ортақ болып табылатын міндетті шартпен бірлескен шаруашылық қызмет туралы шарттың нотариалды куәландырылған көшірмесі ұсынылады.

Жеке тұлғалар:

1) Қағидаларда көзделген нысан бойынша өтінім;

2) Әлеуетті өнім берушінің жеке басын куәландыратын құжаттың көшірмесі, сондай-ақ өтінімге және/немесе Шарттарға шаруа/фермер қожалығының басшысы қол қоймаған жағдайда - Әлеуетті өнім берушінің өкілінің өтінімге және/немесе шарттарға қол қоюға уәкілеттігін растайтын құжат (сенімхаттың нотариалды куәландырылған көшірмесі және сенімді тұлғаның жеке басын куәландыратын құжаттың көшірмесі);

3) кәсіпкерлік қызметпен айналысу құқығын растайтын құжаттың көшірмесі;

4) салық органының шаруа/фермер қожалығы мүшелерінің тізімін растау туралы анықтамасының түпнұсқасы немесе шаруа/фермер қожалығының басшысы куәландырған шаруа/фермер қожалығы мүшелерінің саны туралы мәліметтер немесе әлеуетті өнім берушінің форвардтық сатып алуға жай серіктестік нысанында қатысқан жағдайда, тараптар қатысушыларының міндеттемелері мен жауапкершілігі ортақ болып табылатын міндетті шартпен бірлескен шаруашылық қызмет туралы шарттың нотариалды куәландырған көшірмесі ұсынылады;

5) Шарт жасасуға және қамтамасыз етуді ұсынуға шаруа/фермер қожалығының барлық мүшелерінің (мүшелері болған кезде) келісімі / сенімхатының көшірмесі (нотариалды куәландырған) немесе әлеуетті өнім берушінің форвардтық сатып алуға жай серіктестік нысанында қатысқан жағдайда, бірлескен қызметтің барлық қатысушыларының атынан әрекет ететін жай серіктестікке қатысушыға берілген нотариалды куәландырылған сенімхаттардың көшірмелері ұсынылады;

6) ҚҚС төлеушілер үшін - ҚҚС төлеушілер тізілімінің электрондық базасынан үзінді көшірме немесе егер ҚҚС төлеушілер тізілімінің электрондық базасы уақытша жұмыс істемейтін жағдайда, салық органынан әлеуетті өнім берушінің ҚҚС төлеуші болып табылатыны туралы анықтама;

ҚҚС төлемейтіндер үшін - ҚҚС төлеушілер тізілімінің электрондық базасынан үзінді көшірме немесе ҚҚС төлеушілер тізілімінің электрондық базасы уақытша жұмыс істемеген жағдайда, салық органынан әлеуетті өнім берушінің ҚҚС төлеуші болып табылмайтындығы туралы анықтама;

7) Әлеуетті өнім берушінің (жай серіктестікке қатысушылардың) Корпорация өткізетін форвардтық сатып алуға қатысу үшін құжаттар тізбесіне № 1 қосымшада көзделген нысан бойынша кредиттік бюродан кредиттік есепті алушыға кредиттік есепті беруге келісімі;

8) Әлеуетті өнім берушінің (жай серіктестікке қатысушылардың) Корпорация өткізетін форвардтық сатып алуға қатысу үшін құжаттар тізбесіне № 2 қосымшада көзделген нысан бойынша өзі туралы ақпаратты кредиттік бюроға беруге келісімі;

9) cалық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер бойынша Әлеуетті өнім берушіде берешектің бар/жоқ екенін растайтын өтінімді берген күнге бір ай ішінде әрекет ететін салық органы берген құжаттың түпнұсқасы;

10) қызмет көрсететін ЕДБ мен басқа да қаржы институттарының өтінім беру күні бір ай ішінде әрекет ететін несие берешегінің болуы/болмауы туралы, шоттардың болуы туралы және айдың басындағы және соңындағы тиісінше соңғы он екі айдағы кіріс және шығыс ақша қалдықтарын көрсете отырып айналымдар туралы және ЕДБ-ге мерзімінде төленбеген төлем құжаттары бойынша берешек туралы анықтамалары;

11) Кепілдікті қамтамасыз ету ретінде Кепілдік беру ниеті туралы құжат және Қағидаларға №6 қосымшаға сәйкес тізбеге сәйкес құжаттар.

Форвардтық сатып алу бағдарламасына қатысушыларға қандай талаптар қойылады

Бағдарламаға жергілікті атқарушы органдар құратын алқалы орган – Үйлестіру кеңесі бекіткен үміткерлер кіре алады. АШТӨ мынадай талаптарға сәйкес келуі тиіс:

1) салық төлеу бойынша берешектің, міндетті зейнетақы жарналарын, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын және әлеуметтік аударымдарды төлеу бойынша берешектің болмауы;

2) қаржы институттары алдында 30 күннен астам мерзімі өткен берешегінің болмауы;

3) оңалту рәсімін қолдану туралы немесе банкрот деп тану туралы сот шешімдері бар дәрменсіз борышкерлердің тізімдерінде болмауы, сондай-ақ сомаларды өндіріп алу/міндеттемелерді мәжбүрлеп орындау туралы орындалмаған сот актілерінің болмауы;

4) сот актілерімен және/немесе қылмыстық/азаматтық/әкімшілік істер материалдарымен белгіленген астықтың нақты болуымен қамтамасыз етілмеген астық қолхаттарын Корпорацияның пайдасына беру фактілерінің болмауы;

5) Жеткізушіде және/немесе Жеткізушімен үлестес (байланысты) тұлғаларда (үлестестігін белгілеу мүмкін болған кезде) Корпорациямен және/немесе оның еншілес және тәуелді ұйымдарымен даулы құқықтық қатынастардың болмауы;

6) Корпорацияның ішкі нормативтік құжаттарында көзделген өзге де талаптар.

Бағдарламаға қатысушы әлеуметтік - кәсіпкерлік корпорациялардан, екінші деңгейдегі банктерден (Корпорация бекіткен белгіленген лимиттер шеңберінде) міндеттемелерді орындау кепілдігін ұсынуға тиіс.

Форвардтық сатып алу шарты жасалған жағдайда «франко-зауыт» EXW (Инкотермс-2020) талаптарымен лицензияланған астық қабылдау кәсіпорындарына тиісті сапалы өнімді жеткізуге міндетті.