Мүмкіндігі шектеулі жандарға денсаулық жағынан да, әлеуметтену жағынан да өздерін жақсы сезінуге көмектесу үшін "Жеке абилитация және оңалту бағдарламасы" (АОБ) құжатында бекітілген шаралар қабылдануда.
АОБ мүгедектігі бар адамды оның жеке қажеттіліктері негізінде абилитациялау мен оңалтуды жүргізудің нақты көлемін, түрлері мен мерзімдерін айқындайды. АОБ нені қамтиды және оның қалай жасалатыны осы материалда айтылады.
Оңалту іс-шараларын жүргізу кезінде оңалту іс-шараларын жүзеге асырудың даралығы, дәйектілігі, кешенділігі, сабақтастығы және үздіксіздігі, жүргізілген оңалту іс-шараларының тиімділігін динамикалық бақылау және бақылау қамтамасыз етіледі.
Медициналық ұйымның мультидисциплинарлық тобы, ДКК АОБ медициналық бөлімінің кешенді оңалту іс-шараларының тиімділігін бағалауды жүргізеді. Медициналық оңалту медициналық ұйымдарда жүргізіледі.
Әлеуметтік және кәсіптік оңалтуды халықты әлеуметтік қорғау жүйесінің ұйымдары, сондай-ақ жұмыс берушілер еңбек жарақаты және/немесе кәсіптік ауру кезінде жүргізеді.
Комитеттің аумақтық бөлімшесі АОБ-ның іске асырылуын бақылауды және мүгедектігі бар адамды кезекті куәландыру кезінде АОБ бойынша іс-шаралардың тиімділігін бағалауды жүзеге асырады.
АОБ медициналық-әлеуметтік айғақтар мен қарсы айғақтар негізінде 031/е нысанында көрсетілген оңалту іс-шараларының жоспарын ескере отырып, куәландыру (қайта куәландыру) кезінде МӘС бөлімі әзірлейді.
Сырттай проактивті куәландыруды (қайта куәландыруды) қоспағанда, куәландыру (қайта куәландыру) жеке басын куәландыратын құжатты не куәландырылатын адамның, заңды өкілдің өтініш берген кезде цифрлық құжаттар сервисінен (сәйкестендіру үшін) электрондық құжатты ұсына отырып, МӘС өткізу қағидаларына нысан бойынша МӘС жүргізуге арналған өтініш бойынша және өтініш берген кезде куәландырылатын адамның, заңды өкілдің жеке басын куәландыратын құжатты (сәйкестендіру үшін) электрондық құжаттар нысанында "электрондық үкімет" шлюзі арқылы мемлекеттік ақпараттық жүйелерді, электрондық цифрлық қолтаңбамен куәландырылған.
МӘС-ке қорытынды № 031/е нысаны бойынша ресімделеді, № 031/е нысанының қолданылу мерзімі оған қол қойылған күннен бастап бір айдан аспайды.
Күндізгі куәландыру кезінде өтінішті қабылдау Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі халықты әлеуметтік қорғау саласындағы реттеу және бақылау комитетінің аумақтық бөлімшесінде жүзеге асырылады.
Сырттай проактивті форматта мемлекеттік қызмет көрсету кезінде пациентті хабардар ету және сырттай проактивті куәландыруды (қайта куәландыруды) жүргізуге оның келісімін алу медициналық ұйым арқылы жүзеге асырылады.
АОБ 3 (үш) жұмыс күні ішінде сырттай проактивті куәландыруға МӘС актісінің жобасы келіп түскен жағдайда, күндізгі куәландыру кезінде өтініш жасалған күні әзірленеді.
АОБ АОБДЫ іске асыру мерзіміне сәйкес келетін әрбір оңалту іс-шарасын іске асыру мерзімін көрсете отырып, мүгедектікті белгілеу мерзіміне әзірленеді.
Комитеттің аумақтық бөлімшелері АОБ әзірлеу үшін барлық қажетті растайтын құжаттар мен мәліметтерді Мемлекеттік органдардың ақпараттық жүйелерінен алады.
АОБ медициналық бөлігін Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 7 қазандағы № ҚР ДСМ-116/2020 бұйрығымен бекітілген медициналық оңалтуды көрсету қағидаларына және диагностика, емдеу және оңалтудың клиникалық хаттамаларына сәйкес медициналық ұйымның көпсалалы тобы әзірлейді, ДКК төрағасының ЭЦҚ-мен куәландырылады.
Медициналық оңалтуды Денсаулық сақтау саласындағы заңнамаға сәйкес медициналық ұйымдар жүргізеді.
АОБ медициналық бөлігінің орындалуы туралы деректерді медициналық ұйымдардың мамандары медициналық ұйымдардың тиісті ақпараттық жүйелеріне енгізеді.
АОБ медициналық бөлімінің жүргізілген кешенді оңалту іс-шараларының тиімділігін бағалауды медициналық ұйымның мультидисциплинарлық тобы, ДКК жүзеге асырады.
Оңалту құралдары мен қызметтері мүгедектігі бар адамдарға тұрғылықты жері бойынша АОБ негізінде ұсынылады.
Мүгедектігі бар адамдарды оңалту құралдарымен қамтамасыз ету протездік-ортопедиялық, сурдотехникалық, тифлотехникалық және гигиеналық құралдарды, сондай-ақ кресло-арбаларды беруді қамтиды.
Сондай-ақ стационар, жартылай стационар және үйде күтім жасау жағдайында жеке көмекшілердің, жестау тілі мамандарының, санаторий-курорттық емдеудің, арнаулы әлеуметтік қызметтердің қызметтерін көрсетуді қамтиды.
Мүгедектігі бар адамдар мемлекеттік мекемелерде абилитация мен оңалтудың жекелеген техникалық құралдарына және көрсетілетін қызметтерге Тапсырыс беру үшін әлеуметтік қызметтер порталын пайдалана алады.
Мүгедектігі бар адамдар оңалту ағза функцияларының тұрақты бұзылуымен денсаулықтың бұзылуынан туындаған тіршілік-тынысының шектелуін жоюға немесе мүмкіндігінше толық өтеуге бағытталған медициналық, әлеуметтік және кәсіптік іс-шаралар кешенін қамтиды.
АОБ мыналардан тұрады:
Мүгедектігі бар адамдар кәсіптік оңалту келсіні қамтиды:
Кәсіптік бағдарлауды білім беру, халықты әлеуметтік қорғау ұйымдары жүзеге асырады.
Мүгедектігі бар адамдар жұмысқа орналастыру үшін арнайы жұмыс орындарын құратын жұмыс берушілер мүгедектігі бар адамдардың кәсіптік бағдарына қатысады.
Мүгедектігі бар адамдардың кәсіптік оқытуды (қайта оқытуды) белгіленген тәртіппен алынған лицензия негізінде білім беру қызметін жүргізетін ұйымдар жүзеге асырады.
Жүргізілген оңалту-сараптамалық диагностиканың нәтижелеріне және оңалту іс-шараларының жоспарын ескере отырып, оңалту іс-шараларын жүргізуде мүгедектігі бар адамның қажеттілігіне байланысты МӘС бөлімі медициналық-әлеуметтік көрсетілімдер мен қарсы көрсетілімдер негізінде АОБ-ның Әлеуметтік бөлігін әзірлейді.
Мүгедектігі бар адамдарды әлеуметтік оңалту мыналарды қамтиды:
- протездік-ортопедиялық көмек көрсету;
- сурдотехникалық құралдармен қамтамасыз ету;
- тифлотехникалық құралдармен қамтамасыз ету;
- міндетті гигиеналық құралдармен қамтамасыз ету;
- арнайы қозғалыс құралдарымен қамтамасыз ету;