Балалардың мүлкіне қандай жағдайларда билік етуге боладыМәмілеге рұқсатты қалай алуға боладыҚандай жағдайларда рұқсат беруден бас тартуы мүмкін

Кәмелетке толмаған баланың мүлкін сатып жатырсыз

Введение

Балалар мүлікті мұраға немесе сыйға алғаннан кейін оның иесі немесе ортақ иеленушісі болатын жағдайлар бар.

Осы мүлікке қандай да бір жолмен билік ету, мысалы, пәтерді сату немесе айырбастау қажеттігі туындаған кезде, ата-анасының немесе заңды өкілдерінің (қорғаншылардың, асырап алушылардың, қамқоршылардың) келісімі, сондай-ақ қорғаншы органдарынан рұқсат талап етіледі.

Бұл материалда біз мұндай мәмілелерді қалай жүргізу керектігін және олар қандай жағдайда ресімделетіні туралы деп айтамыз.

Мәмілеге рұқсатты қалай алуға болады

Кәмелетке толмаған адамның мүлкіне иелік етуге қорғаншылық және қамқоршылық органдары беретін анықтама рұқсат болып табылады.

Оны алу үшін онлайн-қызметті пайдалану керек

{"id":17257,"source_id":3211,"title":"Кәмелетке толмаған балалардың мүлкіне иелік ету және кәмелетке толмаған балаларға мұра ресімдеу үшін анықтамалар беру","service_code":"S012","service_link":"https://egov.kz/services/S012/"}

Онлайн-өтінім берген кезде оған келесі құжаттар тізімін қоса беріп, өз ЭЦҚ-мен қол қою қажет:

    1. электрондық құжат нысан бойынша кәмелетке толмағандардың мүлкіне иелік ету үшін өтініш;
    2. (АХАЖ АЖ мәліметтер болмаған жағдайда немесе Қазақстан Республикасынан тыс жерде туған жағдайда баланың туу туралы куәлігінің электрондық көшірмесі;
    3. жұбайының атынан нотариус куәландырған келісімінің электрондық көшірмесі не баланың (балалардың) жеке тұратын заңды өкілінің келісімі (ата-анасының біреуінің балаға қамқорлығының болмау фактісін растайтын құжаттардың электрондық көшірмесі: қайтыс болуы туралы куәлік, ата-аналарды ата-ана құқықтарынан айыру, олардың ата-ана құқықтарын шектеу, ата-аналарды хабарсыз кеткен, әрекетке қабілетсіз (әрекет қабілеті шектеулі) деп тану, оларды қайтыс болды деп жариялау туралы сот шешімі, туу туралы анықтама және т. б.;
    4. заң бойынша мұрагерлікке құқығы туралы куәліктің электрондық көшірмесі (нотариустан) (заң бойынша мұрагерлікке құқық алған жағдайда);
    5. мүліктің болуын растайтын құжаттардың электрондық көшірмесі (тиісті ақпараттық жүйелерде мәліметтер болмаған жағдайда);
    6. баланың (балалардың) пікірінің электрондық көшірмесі (он жасқа толған жағдайда).

    Қорғаншы және қамқоршы орган ұсынылған құжаттарды және ата-ананың (өкілдің) мәмілені аяқтау қажеттілігі туралы дәлелдерін зерттегеннен кейін 3 жұмыс күні ішінде мәмілеге келісім бере алады немесе дәлелді бас тартуы мүмкін.

Қандай жағдайларда рұқсат беруден бас тартуы мүмкін

Қорғаншы және қамқоршы орган анықтама беруден бас тартуға құқылы:

  • ұсынылған құжаттардың немесе оларда қамтылған деректердің дұрыс еместігін анықтау;
  • көрсетілетін қызметті алушының Қазақстан Республикасының 1994 жылғы 27 желтоқсандағы Азаматтық кодексінде және "Мемлекеттің қорғаншылық және қамқоршылық жөніндегі функцияларын жүзеге асыру қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 30 наурыздағы № 382 қаулысында белгіленген талаптарға сәйкес келмеуі;
  • он төрт жасқа толмаған жетім баланың, ата-анасының қамқорлығынсыз қалған баланың тұрғын үйін иеліктен шығару, оның ішінде айырбастау немесе сыйға тарту бойынша мәмілелер жасау немесе олардың атынан кепілгерлік шартын, тұрғын үйді өтеусіз пайдалануға немесе кепілге тапсыру бойынша мәмілелер, заң, өсиет бойынша өздеріне тиесілі мұраға құқықтардан бас тартуға, олардың тұрғын үйін бөлуге немесе одан үлес бөліп алуға әкеп соғатын мәмілелер жасасу;
  • көрсетілетін қызметті алушының мемлекеттік қызмет көрсету үшін талап етілетін, "Дербес деректер және оларды қорғау туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 8-бабына сәйкес берілетін қолжетімділігі шектеулі дербес деректерге қол жеткізуге келісімі болмауы бойынша мемлекеттік қызметтерді көрсетуден бас тартады.

Балалардың мүлкіне қандай жағдайларда билік етуге болады

Кәмелетке толмаған пәтер иесі оған 18 жасқа толғанға дейін өз бетінше иелік ете алмайды (сата алмайды, айырбастай алмайды).

Егер бала 14 жастан аз болса, онда оның атынан мәмілелерді ата-аналар немесе заңды өкілдер жасайды. Шартта кәмелетке толмаған баланың атынан әрекет ететіндігі көрсетілген ата-анасының (өкілінің) қолы қойылады.

14 жастан 18 жасқа дейінгі бала ата-анасының және өзге де заңды өкілдерінің келісімімен мәміле жасайды. Бұл ретте, бала шартқа өзі қол қояды, бірақ оған осы мәмілені жасауға келісетінін белгілей отырып, ата-анасының (өкілдерінің) біреуі қол қояды.

Бұл ретте, ортақ иеленуші немесе жалғыз иесі кәмелетке толмаған болып табылатын мүлікпен іс-қимыл жасау үшін қорғаншы және қамқоршы органның рұқсаты талап етіледі.  Рұқсат мәмілелердің мынадай түрлеріне беріледі:

  • сату;
  • айырбастау;
  • кепілге беру;
  • жалға беру.

Егер кәмелетке толмаған адам тұрғын үйде тұрса, бірақ жылжымайтын мүліктің немесе оның бір бөлігінің меншік иесі болмаса, қорғаншы және қамқоршы органның келісімі талап етілмейді.

 Кәмелетке толмағандарды эмансипациялау

Кейбір жағдайларда 16 жасқа толған кәмелетке толмаған адам өз бетінше мәмілелер жасай алады.  Егер еңбек шарты бойынша жұмыс істесе немесе оның заңды өкілдерінің келісімімен кәсіпкерлік қызметпен айналысса, бала толығымен әрекетке қабілетті деп танылады. Эмансипация қорғаншы және қамқоршы органның шешімі бойынша оның заңды өкілдерінің келісімімен не мұндай келісім болмаған кезде – сот шешімі бойынша жүргізіледі.