Тұрғын үймен қамтамасыз ету

04 февраля 2020

Әскери қызметшілерді тұрғын үймен қамтамасыз ету тәртібі

Әскери қызметшілерді тұрғын үймен қамтамасыз ету әскерлердің жауынгерлік әзірлігінің сапасына тікелей байланысты және Қарулы Күштердің беделін арттыруға және әскери қызметшілерді әскери борышын орындауға ынталандыруға әсер ететін әскери қызметшілер мен олардың отбасы мүшелерін әлеуметтік қамтамасыз ету жөніндегі басым міндеттердің бірі болып табылады.

Әскери қызметшілердің тұрғын үйге құқығын іске асыру қызметтік тұрғын үй беру немесе әскери қызметшілердің жеке арнайы шотына тұрғын үй төлемдерін аудару жолымен тұрғын үйге мұқтаж деп танылған күннен бастап жүзеге асырылады.

Тұрғын үйге мұқтаж деп танылғаннан кейін әскери қызметшілер тұрғын үймен қамтамасыз етудің бір жолын таңдайды бұл кейіннен жекешелендіру немесе ағымдағы тұрғын үй төлемдерін алу үшін қызметтік тұрғын үй алу.

Бұл ретте, жекешелендіруге жатпайтын қызметтік тұрғын үймен қамтамасыз етілген әскери қызметшілер (жабық және оқшауланған әскери қалашықтардың аумағындағы жатақханадағы пәтер немесе бөлме немесе әскери қалашықтан тыс орналасқан жатақханадағы бөлме) қызметтік тұрғын үйден басқа 50% мөлшерінде тұрғын үй төлемдерін алады.

Әскери спорт

27 декабря 2019

Қарулы Күштерде спорттың даму тарихы 1970 жылдан басталады, бұл кезде Алма-Ата қаласындағы Орта Азия әскери округі жанында спорт батальоны құрылады да, кейін 1974 жылы ол 42-спорт ротасы, ал 1978 жылы 12-Армия спорт клубы болып қайта құрылады.

1990 жылғы 5 қаңтардан КСРО ҚК Орталық штабы Директивасы қайта ұйымдастыру іс-шараларын өткізгеннен кейін 12-Армия спорт клубы Ленин ордені атындағы Армия орталық спорт клубының филиалы (Алма-Ата қ.) болып қайта құрылады.

Бұдан кейін Қазақстан Республикасы өз тәуелсіздігін алғаннан кейін Қазақстан Республикасы Министрлер Кабинетінің 1992 жылғы 30 наурыз № 107 Қаулысы негізінде Ленин ордені атындағы Армия орталық спорт клубының филиалы (Алма-Ата қ.) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік қорғаныс комитетінің Армия орталық спорт клубы (Алма-Ата қ.) болып қайта құрылды. Осыдан бастап тәуелсіз Қазақстанның Армия орталық спорт клубының құрылған күні 1992 жылғы  11 ақпан деп есептеледі.

Армия орталық спорт клубы 1994 жылы Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің Спорт комитеті — Армия орталық спорт клубы болып қайта аталды.

Бүгінгі күні Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің Спорт комитеті — Армия орталық спорт клубы (бұдан әрі – СК-АОСК) – бұл Қазақстан Республикасының Президенті – Қарулы Күштердің Жоғарғы Бас қолбасшысы пен ҚР Қорғаныс министрінің қойған талаптары нәтижесінде сан қырлы қызметті іске асырып келе жатқан, халықаралық сыныптағы спортшыларды дайындау жүйесін жолға қойған ұйымдық-әдістемелік орталық.

Спорт комитеті өз жұмысында Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігімен, Ұлттық Олимпиада комитетімен, спорт түрлері бойынша ҚР федерацияларымен және басқа да спорттық қоғамдық бірлестіктермен тығыз байланыс орнатады, ТМД елдері мен алыс шетелдердің спорттық халықаралық ұйымдарымен жаңа іскери байланыстар орнату жөнінде тұрақты жұмыс жүргізеді. ТМД мемлекеттері Қорғаныс министрліктері Кеңесі жанындағы Спорт комитетінің, Дүниежүзілік армия спорты кеңесінің және басқа да ірі спорттық бірлестіктердің толық құқылы мүшесі болып табылады.

Еліміз тәуелсіздік алған күннен бастап бүгінгі күнге дейін СК-АОСК жоғары халықаралық сыныптағы спортшыларды даярлайтын армия ұйымы болып келеді. Бүгінде мұнда 20-дан астам спорттың түрінен балалар-жасөспірімдер мектептері, орталықтары желісі жұмыс істеп келеді.

200-ден астам армияшы спорттың әр түрінен ҚР құрама командаларының мүшелері болып табылады және Олимпиада ойындарына белсенді дайындық жүргізіп отырады.

Спорт пен әскери қызмет үнемі қатар жүреді және бөлінбейтін ұғым, себебі кез келген бөлімше жеткілікті дене дайындығынсыз жауынгерлік қабілетке ие бола алмайды. Спорт элитасын көп жағдайда армия спортшыларының танытып жүргені белгілі, олар түрлі деңгейлердегі сайыстарға шығып жүр. Спорттағы біздің танымал тұлғаларға келер болсақ, оларды санап шығу да оңай емес, бұл аз ғана бетті қамтымайды. Сонда да жеке жарыстарда – велотректе жарысуда біздің алғашқы әлем чемпионымыз Николай Макаровты, танымал шаңғышы, екі дүркін олимпиада чемпионы Владимир Смирновты атап өткеніміз орынды. Сондай-ақ баскетболшы, олимпиада чемпионы Валерий Тихоненконы, садақпен атудан бірнеше дүркін әлем чемпионы Зебенис Рустамовты, екі дүркін әлем чемпионы, Лондондағы Олимпиада ойындарының чемпионы Серік Сапиевті, Олимпиада ойындарының екі дүркін жүлдегері палуан Дәулет Тұрлыхановты, жеңіл атлетикадан әлем чемпионы, Олимпиада ойындарының чемпионы Ольга Рыпакованы бүкіл әлем біледі.

Жаттықтырушылар құрамы – бұл Спорт комитетінің ең басты жетістігі. Олар армия клубының ең үздік дәстүрлерін сақтап келеді және жылдан-жылға арттырып отырады. Жаттықтырушы Нечаев Александр Иванович, жеңіл атлетика жаттықтырушысы Юрий Коган, Панфилов ауылы ОЖО бастығы Константин Иванович Муратиди, дзю-до жаттықтырушысы Хикматулла Холиков, бокс жаттықтырушысы Талғат Бердыбеков сияқты жаттықтырушыларымызды мақтанышпен атай аламыз, ҚР ҚМ Спорт комитеті - АОСК — жастарды тәрбиелеу мектебі, спорттағы және қоғамдық өмірдегі көшбасшыларды.

Армия спортшылары олимпиада өсиеттеріне үнемі лайық болатын, әлемдік спорт авангардына қадам басатын. Олар керемет ойындар көрсетіп, танымал рекордтар жасай отырып, өз жанкүйерлерін талай рет таңқалдырды, ал миллиондаған азаматтар мұндай минуттарда Қазақстан Республикасы үшін мақтаныш сезімін шынайы бастан кешірді.

ҚР ҚМ Спорт комитеті – АОСК-дағы қызмет құрметке ие және барлық әскери қызметшілерге, жаттықтырушылар құрамына айрықша міндет жүктейді, себебі ең үздік армия спортшылары Қазақстан Республикасын шетелдерде таныта алады, жеңімпаздар құрметіне ту көтеріліп, әнұран ойналады, спорттық формада олар Қазақстан Республикасының мемлекеттік рәміздерін алып жүру құқығына ие болды. Халықаралық ареналарда бақ сынап, мемлекетті таныту – өте жауапты және құрметті іс.

Жауынгерлік және жұмылдыру әзірлігін ұстау

27 декабря 2019

№ р/с/            п/п №	Атауы/Наименование	Мекенжай/ адрес	Байланыс/Контакты
			Код	Телефон номері
1	Астана қаласының қорғаныс істері жөніндегі департаменті Департамент по делам обороны города Астаны	010000, Астана қ, Ауэзова к, 5 А  Затаевича к, 13  (жиын пункті)	717-2	32-70-80 72-18-33 72-18-62 38-00-46
2	Астана қаласы Сарыарқа ауданының қорғаныс істері жөніндегі басқармасы Управление по делам обороны Сарыаркинского района города Астаны		717-2
3	Астана қаласы Алматы ауданының қорғаныс істері жөніндегі басқармасы Управление по делам обороны Алматинского района города Астаны	010000, Астана қ.,  Ш.Иманбаева к., 16	717-2	20-21-13,              21-01-37
4	Астана қаласы Есіл ауданының қорғаныс істері жөніндегі басқармасы Управление по делам обороны Есильского района города Астаны		717-2	21-20-96
5	Астана қаласы Байқоңыр ауданының қорғаныс істері жөніндегі басқармасы Управление по делам обороны района Байқоңыр города Астаны	010000, Астана қ, Ауэзова к, 5 А	717-2	25-35-09
6	Алматы қаласының қорғаныс істері жөніндегі департаменті Департамент по делам обороны города Алматы	050000, Алматы қ., Наурызбай Батыра к, 96	727	272-86-47 272-86-48
7	Алматы қаласы Әуезов ауданының қорғаныс істері жөніндегі басқармасы Управление по делам обороны Ауэзовского района города Алматы	050036, Алматы қ, ш.а. 3, 41-үй	727	381-56-56
8	Алматы қаласы Бостандық ауданының қорғаныс істері жөніндегі басқармасы Управление по делам обороны Бостандыкского района города Алматы	050060, Алматы қ, Розыбакиева к, 260	727	246-28-48
9	Алматы қаласы Алмалы ауданының қорғаныс істері жөніндегі басқармасы Управление по делам обороны Алмалинского района города Алматы	050008, Алматы қ, Шевченко к, 131	727	395-84-48, 395-84-48
10	Алматы қаласы Алатау ауданының қорғаныс істері жөніндегі басқармасы Управление по делам обороны Алатауского района города Алматы	050036, Алматы қ, ш.а. 3, 41-үй	727	381-89-81 381-65-16
11	Алматы қаласы Жетісу ауданының қорғаныс істері жөніндегі басқармасы Управление по делам обороны Жетысуского района города Алматы	050034, Алматы қ, Райымбека данғ, 194	727	378-81-12 378-81-13
12	Алматы қаласы Медеу ауданының қорғаныс істері жөніндегі басқармасы Управление по делам обороны Медеуского района города Алматы	050002, Алматы қ, Райымбека данғ, 55	727	382-04-59 382-04-58
13	Алматы қаласы Наурызбай ауданының қорғаныс істері жөніндегі басқармасы Управление по делам обороны Наурызбайского района города Алматы	050006, Алматы қ, Айтматова к., 23	727	372-22-42
14	Алматы қаласы Түрксіб ауданының қорғаныс істері жөніндегі басқармасы Управление по делам обороны Турксибского района города Алматы	050028, Алматы қ, Бейсебаева к., 49	727	290-78-30 290-78-35
15	Шымкент қаласының қорғаныс істері жөніндегі департаменті Департамент по делам обороны города Шымкента	160011, Шымкент қ, Сарбаздар к, 8	725-2	55-81-29 54-95-88
16	Шымкент қаласы Абай және Әл-Фараби аудандарының қорғаныс істері жөніндегі біріктірілген басқармасы Объединенное управление по делам обороны Абайского и Аль-Фарабийского районов города Шымкент	160002, Шымкент қ, Майлина к, 12	725-2	44-45-56
17	Шымкент қаласы Еңбекші және Қаратау аудандарының қорғаныс істері жөніндегі біріктірілген басқармасы Объединенное управление по делам обороны Енбекшинского и Каратауского районов города Шымкент	160011, Шымкент қ, Сарбаздар к, 8	725-2	53-71-43
18	Ақмола облысының қорғаныс істері жөніндегі департаменті Департамент по делам обороны Акмолинской области	020000, Кокшетау қ, Кенесары к, 42	716-2	25-77-82
19	Көкшетау қаласының қорғаныс істері жөніндегі басқармасы Управление по делам обороны города Кокшетау	020000, Кокшетау қ, Ауельбекова к, 26	716-2	40-16-76
20	Ақмола облысы Астрахан және Егіндікөл аудандарының қорғаныс істері жөніндегі біріктірілген бөлімі Объединенный отдел по делам обороны Астраханского и Егиндыкольского районов Акмолинской области	020300, а.Астраханка, Алтынсарина к, 63	716-41	2-22-54
21	Ақмола облысы Бұланды және Біржан сал аудандарының қорғаныс істері жөніндегі біріктірілген бөлімі Объединенный отдел по делам обороны Буландынского района и района Биржан сал Акмолинской области	020500, Макинск қ,                Сейфуллина к, 3	716-46	2-10-55
22	Ақмола облысы Есіл және Жарқайың аудандарының қорғаныс істері жөніндегі біріктірілген бөлімі Объединенный отдел по делам обороны Есильского и Жаркаинского районов Акмолинской области	020900, Есил қ, Гагарина к, 5	716-47	2-12-43
23	Ақмола облысы Целиноград, Қорғалжын аудандарының және Қосшы қаласының қорғаныс істері жөніндегі біріктірілген бөлімі Объединенный отдел по делам обороны Целиноградского, Коргалжынского районов и города Косшы Акмолинской области	010000, Астана қ, ш.а. Коктал-1, Бабатай ұлы к, 20	717-2	30-00-08
24	Ақмола облысы Атбасар және Жақсы аудандарының қорғаныс істері жөніндегі біріктірілген бөлімі Объединенный отдел по делам обороны Атбасарского и Жаксынского районов Акмолинской области	020400, Атбасар қ, Лука-Белаш к, 52/1	716-43	5-62-22
25	Ақмола облысы Степногорск қаласының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны города Степногорск Акмолинской области	021500, Степногорск қ, ш.а. 1, 22-үй	716-45	6-28-98
26	Ақмола облысы Бурабай ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Бурабайского района Акмолинской области	021700, Бурабай қ,     Интернациональная к, 25	716-36	4-36-36
27	Ақмола облысы Ақкөл ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Аккольского района Акмолинской области	020100, Ақкол қ,                Нурмагамбетова к, 211	716-38	2-61-10
28	Ақмола облысы Аршалы ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Аршалынского района Акмолинской области	020200, Аршалы к,                   Писарева к, 52	716-44	2-15-44
29	Ақмола облысы Шортанды ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Шортандинского района Акмолинской области	021600, Шортанды к,                пер.Кулагер, 29	716-31	2-19-53
30	Ақмола облысы Ерейментау ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Ерейментауского района Акмолинской области	020800, Ерейментау қ,                 А.Альжанова к, 9	716-33	2-21-86
31	Ақмола облысы Зеренді ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Зерендинского района Акмолинской области	021200, Зеренда а,                         Мира к, 6	716-32	2-11-43
32	Ақмола облысы Сандықтау ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Сандыктауского района Акмолинской области	021400, Балкашино к,                    Абылай-хан к, 96	716-40	9-15-10
33	Алматы облысының қорғаныс істері жөніндегі департаменті Департамент по делам обороны Алматинской области	040800, Конаев қ,            Гоголя к, 6	727-72	4-12-87
34	Алматы облысы Қонаев қаласының қорғаныс істері жөніндегі басқармасы Управление по делам обороны города Қонаева Алматинской области	040800, Конаев қ,            Гоголя к, 6	727-72	4-12-87
35	Алматы облысы Кеген және Райымбек аудандарының қорғаныс істері жөніндегі біріктірілген бөлімі Объединенный отдел по делам обороны Кегенского и Райымбекского районов Алматинской области	041400, Кеген а., Момышұлы к, 18	727-77	2-16-08
36	Алматы облысы Еңбекшіқазақ ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Енбекшиказахского района Алматинской области	040400, Есік қ, Абая к, 322	727-75	7-36-59
37	Алматы облысы Қарасай ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Карасайского района Алматинской области	040700, Өтеген батыр к,                  Титова к, 30	727-52	2-00-85
38	Алматы облысы Іле ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Илийского района Алматинской области	040900, Каскелен қ,                            Аблай хан к, 157	727-71	2-00-09
39	Алматы облысы Талғар ауданының  қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Талгарского района Алматинской области	041600, Талғар қ,                     Павлова к, 22 А	727-74	2-36-05
40	Алматы облысы Жамбыл ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Жамбылского района Алматинской области	040600, Ұзын-ағаш а.,              Жандосова к, 77	727-70	2-14-09
41	Алматы облысы Ұйғыр ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Уйгурского района Алматинской области	041800, Чунджа а,                Арзиева к, 64	727-78	2-14-49
42	Алматы облысы Балқаш ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Балхашского района Алматинской области	040300, Бақанас а, Конаева к, 35	727-73	9-15-30
43	Жетісу облысының қорғаныс істері департаменті Департамент по делам обороны области Жетісу	040000, Талдықорған қ,               Назарбаев к, 31/33	728-2	24-46-79
44	Жетісу облысы Талдықорған қаласының қорғаныс істері жөніндегі басқармасы Управление по делам обороны города Талдыкоргана области Жетісу	040000, Талдықорған қ,               Назарбаев к, 31/34	728-2	24-43-46
45	Жетісу облысы Ескелді және Көксу аудандарының қорғаныс істері жөніндегі біріктірілген бөлімі Объединенный отдел по делам обороны Ескельдинского и Коксуского районов области Жетісу	040500, Қарабұлак к,              Строительная к, 13	728-36	3-82-26
46	Жетісу облысы Қаратал ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Каратальского района области Жетісу	041000, Үштөбе қ, Юна к, 22	728-34	4-05-97
47	Жетісу облысы Кербұлақ ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Кербулакского района области Жетісу	041100, Сарыөзек к,               Кұлжабай би к, 6	728-40	3-10-19
48	Жетісу облысы Панфилов ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Панфиловского района области Жетісу	041300, Жаркент қ,                Розыбакиева к, 36	728-31	5-12-67
49	Жетісу облысы Сарқант ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Саркандского района области Жетісу	041500, Сарқан қ,                             Жамбыл к, 96	728-39	2-21-56
50	Жетісу облысы Ақсу ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Аксуского района области Жетісу	040100, Жансугурово к, Буланов к, 1	728-32	2-19-18
51	Жетісу облысы Алакөл ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Алакольского района области Жетісу	040200, Үшарал қ,                          Момыш-ұлы к, 101	728-33	2-13-40
52	Ақтөбе облысының қорғаныс істері жөніндегі департаменті Департамент по делам обороны Актюбинской области	030020, Ақтөбе қ,                              312 стрелковой дивизии даңғ, 12	713-2	54-74-13
53	Ақтөбе қаласы Астана және Алматы аудандарының қорғаныс істері жөніндегі біріктірілген басқармасы Оъединенное управление по делам обороны районов Астана и Алматы города Актобе	030020, Ақтөбе қ,                              312 стрелковой дивизии даңғ, 13	713-2	59-51-69
54	Ақтөбе облысы Байғанин ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Байганинского района Актюбинской области	030300, Қараулкелды а,                 Барақ батыра к, 25	713-45	2-21-40
55	Ақтөбе облысы Алға ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Алгинского района Актюбинской области	030200, Алға қ,                               Абай к, 145	713-37	3-45-16
56	Ақтөбе облысы Темір ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Темирского района Актюбинской области	030800, Шұбарқудық к,             Кереева к, 22	713-46	2-24-55
57	Ақтөбе облысы Шалқар ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Шалкарского района Актюбинской области	031200, Шалқар қ,                             Есет Котибарұлы к,72	713-35	2-14-58
58	Ақтөбе облысы Хромтау ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Хромтауского района Актюбинской области	031100,Хромтау қ,                         Лахно к, 35	713-36	2-13-48
59	Ақтөбе облысы Әйтеке би атындағы ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Айтекебийского района Актюбинской области	030100, Комсомольское а,              Ардагер к, 3	713-39	2-12-11
60	Ақтөбе облысы Мартөк ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Мартукского района Актюбинской области	030600, Мартұк а,                            Есет Көкеұлы к, 156	713-31	3-12-04
61	Ақтөбе облысы Ырғыз ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Иргизского района Актюбинской области	030400, Иргиз а,                           Лайық Шоқпаров к, 16	713-43	2-11-62
62	Ақтөбе облысы Қарғалы ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Каргалинского района Актюбинской области	030500, Бадамша а,           Пацаев к, 7	713-42	2-27-50
63	Ақтөбе облысы Ойыл ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Уилского района Актюбинской области	030900, Уил а,              Дауленов к, 26	713-32	2-19-22
64	Ақтөбе облысы Қобда ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Хобдинского района Актюбинской области	031000, Қобда а,              Астана к, 68	713-41	2-11-34
65	Ақтөбе облысы Мұғалжар ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Мугалжарского района Актюбинской области	030700, Қандыағаш қ,              А.Жубанов к, 21	713-33	3-62-76
66	Атырау облысының қорғаныс істері жөніндегі департаменті Департамент по делам обороны Атырауской области	060007, Атырау қ, Канцев к, 3 Г	712-2	32-32-21
67	Атырау қаласының қорғаныс істері жөніндегі біріктірілген басқармасы Объединенное управление по делам обороны города Атырау	060014, Атырау қ,               Байжигитов к, 64 А	712-2	51-56-48
68	Атырау облысы Жылыой ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Жалыойского района Атырауской области	060100, Колсары қ,             Завершенская к, 20	712-37	5-12-47
69	Атырау облысы Исатай ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Исатайского района Атырауской области	060300, Аққыстау а, Ынтымақ к, 23	712-31	2-07-53
70	Атырау облысы Индер ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Индерского района Атырауской области	060200, Индерборский к,                   Қаражан к, 11	712-34	2-14-89
71	Атырау облысы Құрманғазы ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Курмангазинского района Атырауской области	060400, Кұрманғазы а, Майра Қабдулқызы к, 142	712-33	2-46-04
72	Атырау облысы Қызылқоға ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Кызылкогинского района Атырауской области	060500, Миялы а, Қарабалин к, 20	712-38	2-46-04
73	Атырау облысы Мақат ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Макатского района Атырауской области	060600, Мақат к,42 бөлімі 7/1	712-39	3-00-25
74	Атырау облысы Махамбет ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Махамбетского района Атырауской области	060500, Махамбет а, Абая к,11	712-36	2-14-70
75	Абай облысының қорғаныс істері департаменті Департамент по делам обороны области Абай	071400, Семей қ, Ш.Уалиханов к, 108	722-2	52-38-61
76	Абай облысы Семей қаласының қорғаныс істері жөніндегі басқармасы Управление по делам обороны города Семея области Абай	071400, Семей қ, Ш.Уалиханов к, 108	722-2	52-38-61
77	Абай облысы Аягөз қаласының қорғаныс істері жөніндегі біріктірілген бөлімі Объединенный отдел по делам обороны города Аягоза области Абай	070200, Аягоз қ,                     Қабанбай батыр к, 44	722-37	3-57-59
78	Абай облысы Абай ауданының қорғаныс істері жөніндегі біріктірілген бөлімі Объединенный отдел по делам обороны Абайского района области Абай	070100, Қарауыл а,  Кунанбая к, 20	722-52	9-11-23
79	Абай облысы Курчатов қаласының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны города Курчатова области Абай	071100, Курчатов қ, Абай к, 18	722-51	2-37-77
80	Абай облысы Бесқарағай ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Бескарагайского района области Абай	070300, Бесқарағай а,                 Молдажанов к, 100	722-36	9-15-32
81	Абай облысы Бородулиха ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Бородулихинского района области Абай	070400, Бородулиха а,                      Ф. Середина к, 33/1	723-51	2-20-66
82	Абай облысы Жарма ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Жарминского района области Абай	070600, Қалбатау а, Достық к, 90	723-47	6-57-08
83	Абай облысы Көкпекті ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Кокпектинского района области Абай	071000, Көкпекты а, Аухадиев к, 42	723-48	2-17-89
84	Абай облысы Ұржар ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Урджарского района области Абай	071700, Урджар а,                          Аблайхан данғ, 105	722-30	3-10-05
85	Абай облысы Ақсуат ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны района Ақсуат области Абай	071500, Ақсуат а, Қабанбай к, 7	723-46	2-15-41
86	Шығыс Қазақстан облысының қорғаныс істері жөніндегі департаменті Департамент по делам обороны Восточно-Казахстанской области	070019, Өскемен қ, Новаторов к, 18	723-2	24-93-66
87	Шығыс Қазақстан облысы Өскемен қаласының қорғаныс істері жөніндегі басқармасы Управление по делам обороны города Усть-Каменогорск Восточно-Казахстанской области	070019, Өскемен қ, Новаторов к, 18	723-2	24-16-86
88	Шығыс Қазақстан облысы Зайсан және Тарбағатай аудандарының қорғаныс істері жөніндегі біріктірілген бөлімі Объединенный отдел по делам обороны Зайсанского и Тарбагатайского районов Восточно-Казахстанской области	070700, Зайсан қ, Шаймардана к, 83	723-40	2-13-25
89	Шығыс Қазақстан облысы Күршім және Самар аудандарының қорғаныс істері жөніндегі біріктірілген бөлімі Объединенный отдел по делам обороны Курчумского и Самарского районов Восточно-Казахстанской области	071200, Күршім а, Бауржан Момышұлы к, 118	723-39	2-20-27
90	Шығыс Қазақстан облысы Риддер қаласының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны города Риддер Восточно-Казахстанской области	071300, Риддер қ,                        Ауэзов к, 3	723-36	4-25-40
91	Шығыс Қазақстан облысы Алтай ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны района Алтай Восточно-Казахстанской области	070804, Зыряновск қ,             Комсомольская к, 9	723-35	6-26-08
92	Шығыс Қазақстан облысы Глубокое ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Глубоковского района Восточно-Казахстанской области	070500, Глубокое к,                Пирогова к, 10/1 корп.1	723-31	2-11-45
93	Шығыс Қазақстан облысы Катонқарағай ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Катон-Карагайского района Восточно-Казахстанской области	070900, Үлкен Нарын а,                 Огнева к, 34	723-41	2-15-47
94	Шығыс Қазақстан облысы Ұлан ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Уланского района Восточно-Казахстанской области	071600,                             Қасым Кайсенов к, 5	723-38	2-75-48
95	Шығыс Қазақстан облысы Шемонаиха  ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Шемонаихинского района Восточно-Казахстанской области	071800, Шемонаиха қ,                Гагарин к, 9 А	723-32	6-22-90
96	Жамбыл облысының қорғаныс істері жөніндегі департаменті Департамент по делам обороны Жамбылской области	080039, Тараз қ, Шерхан Мұртаза к, 59	726-2	43-17-96
97	Жамбыл облысы Тараз қаласының қорғаныс істері жөніндегі басқармасы Управление по делам обороны города Тараз Жамбылской области	080001,Тараз қ, Абай к, 144а	726-2	45-32-73                                                 45-32-74
98	Жамбыл облысы Жаңатас қаласының қорғаныс істері жөніндегі біріктірілген бөлімі Объединенный отдел по делам обороны города Жанатас Жамбылской области	080700, Жаңатас қ,             Сұлтангазиев к, 8	736-34	6-36-04
99	Жамбыл облысы Қаратау қаласының қорғаныс істері жөніндегі біріктірілген бөлімі Объединенный отдел по делам обороны города Каратау Жамбылской области	080800, Қаратау қ, Конаев к, 13	726-44	6-19-82
100	Жамбыл облысы Қордай ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Кордайского района Жамбылской области	080400, Қордай а,                          Жібек жолы к, 242	726-36	4-86-30
101	Жамбыл облысы Байзақ ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Байзакского района Жамбылской области	080100, Сарыкемер а,                  Конаев к, 182	726-37	2-14-41
102	Жамбыл облысы Жамбыл ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Жамбылского района Жамбылской области	080200, Аса а, Абай к, 32	726-33	2-15-40
103	Жамбыл облысы Мерке ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Меркенского района Жамбылской области	080500, Мерке а, Исмаилов к, 267	726-32	2-23-82
104	Жамбыл облысы Шу ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Шуского района Жамбылской области	081100, Төле би а, Аубакиров к, 21/1	726-38	3-00-00
105	Жамбыл облысы Жуалы ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Жуалынского района Жамбылской области	080300, Бауржан Момышұлы а, Рысбек батыр к, 94	726-35	2-14-56
106	Жамбыл облысы Тұрар Рысқұлов ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Турар Рыскуловского района Жамбылской области	080900, Қүлан а,                           Жібек жолы к, 126	726-31	2-13-53
107	Жамбыл облысы Мойынқұм ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Мойынкумского района Жамбылской области	080600, Мойынкұм а,                    Амангелды к, 85	726-42	2-44-85
108	Батыс Қазақстан облысының қорғаныс істері жөніндегі департаменті Департамент по делам обороны Западно-Казахстанской области	090000, Орал қ, Шевченко к, 54	711-2	30-12-67                          30-41-08
109	Батыс Қазақстан облысы Орал қаласының қорғаныс істері жөніндегі басқармасы Управление по делам обороны города Уральск Западно-Казахстанской области	090001, Орал қ, Абай данғ, 100	711-2	51-19-78                          53-86-60
110	Батыс Қазақстан облысы Бәйтерек және Тасқала аудандарының қорғаныс істері жөніндегі біріктірілген бөлімі Объединенный отдел по делам обороны района Бәйтерек и Таскалинского районов Западно-Казахстанской области	091000, Переметное к, Женіс к, 81	711-30	2-25-83
111	Батыс Қазақстан облысы Бөрілі ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Бурлинского района Западно-Казахстанской области	090300, Аксай қ,               Железнодорожная к, 119	711-33	2-02-01
112	Батыс Қазақстан облысы Жаңақала ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Жангалинского района Западно-Казахстанской области	090400, Жаңақала к, Тайманов к, 28	711-41	2-18-05
113	Батыс Қазақстан облысы Шыңғырлау ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Чингирлауского района Западно-Казахстанской области	091200, Шыңғырлау к, Клышев к, 81	711-37	3-31-58
114	Батыс Қазақстан облысы Ақжайық ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Акжайкского района Западно-Казахстанской области	090100, Чапаево к,                Қазақстандық к, 65	711-36	9-14-77
115	Батыс Қазақстан облысы Теректі ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Теректинского района Западно-Казахстанской области	091100, Федоровка к,                  Бейбітшілік к, 154	711-32	2-13-41
116	Батыс Қазақстан облысы Қазталовка ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Казталовского района Западно-Казахстанской области	090700, Қазталовка к,             Шарафутдинов к, 19	711-44	3-13-03
117	Батыс Қазақстан облысы Бөкейорда ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Бокейординского района Западно-Казахстанской области	090200, Сайхин к,                   Маметова к, 15	711-40	2-13-30
118	Батыс Қазақстан облысы Жәнібек ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Жаныбекского района Западно-Казахстанской области	090500, Жәнібек к,                   А.Иманова к, 176	711-35	2-15-33
119	Батыс Қазақстан облысы Қаратөбе ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Каратобинского района Западно-Казахстанской области	090800, Қаратөбе к, Жанғіров к, 5	711-45	3-12-32
120	Батыс Қазақстан облысы Сырым ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Сырымского района Западно-Казахстанской области	090900,Жамбейт к, Жұмагалиев к, 20	711-34	3-12-75
121	Қарағанды облысының қорғаныс істері жөніндегі департаменті Департамент по делам обороны Карагандинской области	100000, Қарағанды қ, Ерубаев к, 9 Пригородная к, 7 (жиын пункті)	721-2	56-02-62, 56-33-56 (жиын пункті)
122	Қарағанды облысы Теміртау қаласының қорғаныс істері жөніндегі басқармасы Управление по делам обороны города Темиртау Карагандинской области	101400, Теміртау қ,                 Димитров к, 11	721-3	44-57-10
123	Қарағанды облысы Балқаш қаласының қорғаныс істері жөніндегі біріктірілген бөлімі Объединенный отдел по делам обороны города Балхаш Карагандинской области	100300, Балқаш қ,                       Қараменди би к, 20	710-36	4-38-71
124	Қарағанды облысы Шет ауданының қорғаныс істері жөніндегі біріктірілген бөлімі Объединенный отдел по делам обороны Шетского района Карагандинской области	101700, Ақсу-Аюлы а,                            Жанкұты-би к, 4	710-31	2-13-16
125	Қарағанды облысы Қарағанды қаласы Әлихан Бөкейхан ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны района Әлихан Бөкейхан города Караганды Карагандинской области	100000, Қарағанды қ,             Магнитогорская к, 32	721-2	35-79-14                   45-21-17
126	Қарағанды облысы Қарағанды қаласы Қазыбек би атындағы ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны района имени Казыбек би города Караганды Карагандинской области	100000, Қарағанды, Пригородная к,7	721-2	56-17-58                    56-18-48
127	Қарағанды облысы Нұра ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Нуринского района Карагандинской области	100900, Киевка к, Талжанов к, 15	721-44	2-26-90
128	Қарағанды облысы Абай ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Абайского района Карагандинской области	100100, Абай қ,                                        ҚР Тәуелсіздік 10 жыл к, 22	721-31	4-27-62
129	Қарағанды облысы Бұқар жырау ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Бухар-Жырауского района Карагандинской области	100400, Ботақара к,                          Абылай-Хана к, 31	721-54	2-12-36
130	Қарағанды облысы Қарқаралы ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Каркаралинского района Карагандинской области	100800, Қарқаралы қ,                 Бөкейханов к, 22	721-46	3-17-07
131	Қарағанды облысы Шахтинск қаласының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны города Шахтинск Карагандинской области	101600, Шахтинск қ,                   К.Маркса к, 48 Б	721-56	5-08-39
132	Қарағанды облысы Саран қаласының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны города Сарань Карагандинской области	101200, Саран қ, Победы к, 26	721-37	7-69-35
133	Қарағанды облысы Осакаров ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Осакаровского района Карагандинской области	101000, Осакаров к,                    Шахматная к, 110	721-49	4-10-43
134	Ұлытау облысының қорғаныс істері департаменті Департамент по делам обороны области Ұлытау	100600, Жезказған қ,                 Амралина к, 26	710-2	72-33-35
135	Ұлытау облысы Жезқазған қаласының қорғаныс істері жөніндегі басқармасы Управление по делам обороны города Жезказгана области Ұлытау	100600, Жезказған қ,                 Амралина к, 26	710-2	72-33-35
136	Ұлытау облысы Қаражал қаласының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны города Каражала области Ұлытау	100700, Қаражал қ,                    Тоимбеков к, 17 А	710-32	2-65-90
137	Ұлытау облысы Сәтпаев қаласының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны города Сатпаева области Ұлытау	101300, Сәтпаев қ, Гурбы к, 102	710-63	3-32-52
138	Ұлытау облысы Жаңаарқа ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Жанааркинского района области Ұлытау	100500, Атасу қ,                   Транспортный квартал, 9	710-30	2-71-66
139	Ұлытау облысы Ұлытау ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Улытауского района области Ұлытау	101500, Ұлытау а, Абай к, 17	710-35	2-14-71
140	Қостанай облысының қорғаныс істері жөніндегі департаменті Департамент по делам обороны Костанайской области	110000, Қостанай қ,               Баймағамбетов к, 150	714-2	50-15-45                  50-14-66
141	Қостанай қаласының қорғаныс істері жөніндегі басқармасы Управление по делам обороны города Костанай	110000, Қостанай қ,                 Маяковского к, 107	714-2	26-41-21
142	Қостанай облысы Алтынсарин және Қостанай аудандарының қорғаныс істері жөніндегі біріктірілген бөлімі Объединенный отдел по делам обороны Алтынсаринского и Костанайского районов Костанайской области	111100, Затобольск к,                    Калинин к, 49 А	714-55	2-10-71
143	Қостанай облысы Әулиекөл және Науырзым аудандарының қорғаныс істері жөніндегі біріктірілген бөлімі Объединенный отдел по делам обороны Аулиекольского и Наурзумского районов Костанайской области	110200, Амангелды а,                 Майлин к, 16	714-40	2-12-58
144	Қостанай облысы Амангелді және Жангелді аудандарының қорғаныс істері жөніндегі біріктірілген бөлімі Объединенный отдел по делам обороны Амангельдинского и Жангельдинского районов Костанайской области	110400, Аулиекол а, Қостанай к, 50	714-53	2-11-76
145	Қостанай облысы Денисов және Қамысты аудандарының қорғаныс істері жөніндегі біріктірілген бөлімі Объединенный отдел по делам обороны Денисовского и Камыстинского районов Костанайской области	110500, Денисов а,               Амангелды к, 16	714-34	2-19-89
146	Қостанай облысы Рудный қаласының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны города Рудный Костанайской области	111500, Рудный қ, Пионерская к, 23	714-31	2-44-66
147	Қостанай облысы Қарабалық ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Карабалыкского района Костанайской области	110900, Қарабалық к,             Космонавтов к, 16	714-41	3-34-79
148	Қостанай облысы Қарасу ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Карасуского района Костанайской области	111000, Қарасу а, Рамазанов к, 2 В	714-52	2-13-98
149	Қостанай облысы Арқалық қаласының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны города Аркалык Костанайской области	110300, Арқалық қ, Горбачев к, 38/1	714-30	7-27-07
150	Қостанай облысы Лисаковск қаласының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны города Лисаковск Костанайской области	111200, Лисаковск қ, ш.а. 1, 47-үй	714-33	2-16-63
151	Қостанай облысы Жітіқара ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Житикаринского района Костанайской области	110700, Жітіқара қ, ш.а. 5, 9-үй	714-35	2-32-02
152	Қостанай облысы Меңдіқара ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Мендыкаринского района Костанайской области	111300, Боровское а, Алтынсарин к, 3	714-43	2-14-31
153	Қостанай облысы Бейімбет Майлин ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны района Беимбета Майлина Костанайской области	111700, Беимбет Майлин а,                 Калинин к, 146	714-36	3-64-54
154	Қостанай облысы Федоров ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Федоровского района Костанайской области	111900, Федоровка к, Красноармейская к, 56	714-42	2-10-85
155	Қостанай облысы Сарыкөл ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Сарыкольского района Костанайской области	111600, Сарыкөл к,                Партизанская к, 48	714-51	2-13-70
156	Қостанай облысы Ұзынкөл ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Узункольского района Костанайской области	111800, Ұзынкөл а, Абай к, 28	714-44	2-11-53
157	Қызылорда облысының қорғаныс істері жөніндегі департаменті Департамент по делам обороны Кызылординской области	120016, Қызылорда қ,                 Зейнуллы Шүкүров к, 101	724-2	24-73-38
158	Қызылорда қаласының қорғаныс істері жөніндегі басқармасы Управление по делам обороны города Кызылорды	120016, Қызылорда қ,                 Зейнуллы Шүкүров к, 101	724-2	24-50-22
159	Қызылорда облысы Арал ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Аральского района Кызылординской области	120100, Арал қ,                      Бақтыбай батыр к, номері жоқ	724-33	2-18-47
160	Қызылорда облысы Жаңақорған ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Жанакорганского района Кызылординской области	120300, Жаңакорған к, Б.Майлин к, 1	724-35	2-13-06
161	Қызылорда облысы Қазалы ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Казалинского района Кызылординской области	120400, Айтеке-би к, Айтеке би к, 88	724-38	2-14-33
162	Қызылорда облысы Шиелі ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Шиелинского района Кызылординской области	120700, Шиелі к, Сейфуллин к, 23	724-32	4-13-52
163	Қызылорда облысы Байқоңыр қаласының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны города Байконыр Кызылординской области	468320, Байқоңыр қ,                   Жанқожа батыр к,  2	336-22	7-55-86
164	Қызылорда облысы Қармақшы ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Кармакшынского района Кызылординской области	120500, Жосалы к,                  Амангелды к, 42	724-37	2-14-91
165	Қызылорда облысы Сырдария ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Сырдарьинского района Кызылординской области	120600, Теренөзек к,                Мұратбаев к, 103/1	724-36	2-11-75
166	Қызылорда облысы Жалағаш ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Жалагашского района Кызылординской области	120200, Жалағаш к, Абай к, 65	724-31	3-17-42
167	Маңғыстау облысының қорғаныс істері жөніндегі департаменті Департамент по делам обороны Мангистауской области	130000, Ақтау қ,  ш.а. 23,  34 ғим.	729-2	31-91-80, 43-24-81
168	Ақтау қаласының қорғаныс істері жөніндегі басқармасы Управление по делам обороны города Актау	130000, Ақтау қ, ш.а. 32В, 21 ғим.	729-2	33-00-73
169	Маңғыстау облысы Жаңаөзен қаласы және Қарақия ауданының қорғаныс істері жөніндегі біріктірілген бөлімі Объединенный отдел по делам обороны города Жанаозен и Каракиянского района Мангистауской области	130200, Жаңаөзен қ, ш.а.  Шанырақ Құрылысшы к, 3 б	729-34	5-50-21
170	Маңғыстау облысы Мұнайлы ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Мунайлинского района Мангистауской области	1130600,  Маңғыстау а.,                          24 квартал, 27 жері	729-2	30-54-53
171	Маңғыстау облысы Бейнеу ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Бейнеуского района Мангистауской области	130100, Бейнеу а,. 1 аймақ, 28 ғим.	729-32	2-13-42
172	Маңғыстау облысы Маңғыстау ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Мангистауского района Мангистауской области	130400, Шетпе а, Тіренбаев к, 4	729-31	2-17-54
173	Маңғыстау облысы Түпқараған ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Тупкараганского района Мангистауской области	130500, Форт-Шевченко қ,                Еркегулов к, 2	729-38	2-21-64
174	Павлодар облысының қорғаныс істері жөніндегі департаменті Департамент по делам обороны Павлодарской области	140006, Павлодар қ,                              Сағадат Нұрмағамбетов к, 20/1	718-2	68-31-70, 68-31-76
175	Павлодар қаласының қорғаныс істері жөніндегі басқармасы Управление по делам обороны города Павлодар	140006, Павлодар қ,                              Сағадат Нұрмағамбетов к, 20/1	718-2	68-31-69
176	Павлодар облысы Екібастұз қаласының қорғаныс істері жөніндегі біріктірілген бөлімі Объединенный отдел по делам обороны города Экибастуз Павлодарской области	141200, г.Екібастұз,                М.Ауэзов данғ, 124	718-7	37-02-66, 40-01-15
177	Павлодар облысы Ақсу және Май аудандарының қорғаныс істері жөніндегі біріктірілген бөлімі Объединенный отдел по делам обороны Аксуйского и Майского районов Павлодарской области	140100, Ақсу қ, Камзин к, 53	718-37	6-47-23
178	Павлодар облысы Тереңкөл ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны района Теренкол Павлодарской области	140600, Тереңкөл а.,                 Сейфуллин к, 82	718-33	2-11-84
179	Павлодар облысы Баянауыл ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Баянаульского района Павлодарской области	140300, Баянауыл а,                       Олжабай батыра к, 9	718-40	9-13-98
180	Павлодар облысы Павлодар ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Павлодарского района Павлодарской области	140003, Павлодар қ, Толстого к, 22	718-2             718-45	61-91-35
181	Павлодар облысы Ақтоғай ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Актогайского района Павлодарской области	140200, Ақтоғай а., Абай к, 80	718-41	2-13-59
182	Павлодар облысы Железинка ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Железинского района Павлодарской области	140400, Железинка а.,                    Квиткова к, 2 А	718-31	2-16-41
183	Павлодар облысы Ертіс ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Иртышского района Павлодарской области	140500, Ертіс а., Гагарин к, 106	718-32	2-11-52
184	Павлодар облысы Аққулы ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны района Аккулы Павлодарской области	140700, Аққулы а., Ташимов к, 47	718-39	2-11-41
185	Павлодар облысы Успенский ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Успенского района Павлодарской области	141000, Успенка а.,               Терешкова к, 17	718-34	9-10-62
186	Павлодар облысы Щарбақты ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Щербактинского района Павлодарской области	141100, Шарбақты а., Чкалов к, 31	718-36	2-20-34
187	Солтүстік Қазақстан облысының қорғаныс істері жөніндегі департаменті Департамент по делам обороны Северо-Казахстанской области	150000, Петропавл қ,                  Егемен Қазақстан жүр, 1	715-2	46-65-91
188	Солтүстік Қазақстан облысы Петропавл қаласының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Управление по делам обороны города Петропавловск Северо-Казахстанской области	150000, Петропавл қ,                  Егемен Қазақстан жүр, 1	715-2	46-25-22
189	Солтүстік Қазақстан облысы Шал ақын және Тимирязев аудандарының қорғаныс істері жөніндегі біріктірілген бөлімі Объединенный отдел по делам обороны района Шал акына и Тимирязевского района Северо-Казахстанской области	151300, Сергеевка қ,                         Д. Шопанов к, 10	715-34	2-16-79
190	Солтүстік Қазақстан облысы Жамбыл ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Жамбылского района Северо-Казахстанской области	150600, Пресновка а.,                        С.Муканов к, 123	715-44	2-11-43
191	Солтүстік Қазақстан облысы Айыртау ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Айыртауского района Северо-Казахстанской области	150100, Саумалкөл,                         Орталық к, 27	715-33	2-06-49
192	Солтүстік Қазақстан облысы Қызылжар ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Кызылжарского района Северо-Казахстанской области	150700, Бескөл а, Ульянова к, 1 А	715-38	2-11-38
193	Солтүстік Қазақстан облысы Ғабит Мүсірепов атындағы ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны района имени Габита Мусрепова Северо-Казахстанской области	150400, Новоишимское а.,                 Ворошилов к, 6	715-35	2-38-15
194	Солтүстік Қазақстан облысы Тайынша ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Тайыншинского района Северо-Казахстанской области	151000, Тайынша қ, ш.а. Светлый, 7	715-36	2-13-70
195	Солтүстік Қазақстан облысы Есіл ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Есильского района Северо-Казахстанской области	150500, Явленка а., Малышева к, 50	715-43	2-12-45
196	Солтүстік Қазақстан облысы Мағжан Жұмабаев ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны района имени Магжан Жумабаева Северо-Казахстанской области	150800, Булаево қ, Целинная к, 14	715-31	2-01-25
197	Солтүстік Қазақстан облысы Ақжар ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Акжарского района Северо-Казахстанской области	150200, Ленинградское а, Дзержинского к, 18	715-46	3-12-34
198	Солтүстік Қазақстан облысы Аққайың ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Аккайынского района Северо-Казахстанской области	150300, Смирново а.,                Молодежная к, 23	715-32	2-16-80
199	Солтүстік Қазақстан облысы Мамлют ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Мамлютского района Северо-Казахстанской области	150900, Мамлют қ, Женіс к, 100	715-41	2-10-76
200	Солтүстік Қазақстан облысы Уәлиханов ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Уалихановского района Северо-Казахстанской области	151200, Кішкенекөл а.,                           С.Маликов к, 76	715-42	2-21-67
201	Түркістан облысының қорғаныс істері жөніндегі департаменті Департамент по делам обороны Туркестанской области	161200, Түркістан қ,              Б.Мунайтпас к, 80	725-33	2-51-34
202	Түркістан облысы Түркістан қаласы және Сауран ауданының қорғаныс істері жөніндегі біріктірілген басқармасы Объединеннное управление по делам обороны города Туркестана и района Сауран Туркестанской области	161200, Түркістан қ,                  Жолбарысхан к, 1	725-33	3-23-77
203	Түркістан облысы Жетісай және Мақтаарал аудандарының қорғаныс істері жөніндегі біріктірілген бөлімі Объединенный отдел по делам обороны Жетысайского и Мактааральского районов Туркестанской области	160525, Атакент к, Пушкин к, 3 В	725-41	3-34-61
204	Түркістан облысы Келес және Сарыағаш аудандарының қорғаныс істері жөніндегі біріктірілген бөлімі Объединенный отдел по делам обороны Келесского и Сарыагашского районов Туркестанской области	160900, Сарыағаш қ, Исмаилов к,45	725-37	2-33-44
205	Түркістан облысы Арыс қаласының қорғаныс істері жөніндегі біріктірілген бөлімі Объединенный отдел по делам обороны города Арысь Туркестанской области	160100, Арыс қ, Айтекеби к, 8 А	725-40	2-11-52
206	Түркістан облысы Сайрам ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Сайрамского района Туркестанской области	160800, Ақсу а,                 Жібек-Жолы к, 72	725-31	2-13-67
207	Түркістан облысы Төле би ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Толебийского района Туркестанской области	161100 Ленгер қ, Төле би к, 111	725-47	6-17-29
208	Түркістан облысы Қазығұрт ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Казыгуртского района Туркестанской области	160300, Қазығұрт а, Конаев к, 176	725-39	2-11-05
209	Түркістан облысы Түлкібас ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Тюлькубасского района Туркестанской области	161300, Тұрар Рыскулов а,             Жамбыл к, 91	725-38	5-25-65
210	Түркістан облысы Ордабасы ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Ордабасинского района Туркестанской области	160600, Темірлан а,                    Кажимұкан к, 238	725-30	2-14-53
211	Түркістан облысы Кеңтау қаласының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны города Кентау Туркестанской области	160400, Кеңтау қ, Пушкин к, 42	725-36	3-45-19
212	Түркістан облысы Шардара ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Шардаринского района Туркестанской области	161400, Шардара қ, Төгелбаев к, 49	725-35	2-11-34
213	Түркістан облысы Бәйдібек ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Байдибекского района Туркестанской области	160200, Шаян а., Бәйдібек к, 102	725-48	2-13-57
214	Түркістан облысы Отырар ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Отырарского района Туркестанской области	160700, Шаулдер а,                            Текебай Сарсенбаев к, 7	725-44	2-20-12
215	Түркістан облысы Созақ ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімі Отдел по делам обороны Сузакского района Туркестанской области	161000, Шолаққорған а.,                   Кожанов к номері жоқ	725-46	4-15-92

Жауынгерлік және жұмылдыру әзірлігін ұстау

26 декабря 2019

Мен, Қазақстан Республикасының азаматы (тегі, аты, әкесінің аты), Қарулы Күштердің қатарына кіре отырып ант қабылдаймын және Қазақстан халқы мен оның заңды сайланған Президентіне ақтық демім қалғанша адал болуға, өзімнің егемен мемлекетімнің Конституциясы мен заңдарын қастерлеп сақтауға салтанатты түрде ант етемін.

Өзіме жүктелген міндеттерді, әскери жарғыларды және командирлер мен бастықтардың бұйрықтарын бұлжытпай орындауға, әскери қызметтің ауыртпалықтары мен қиыншылықтарын табандылықпен көтеруге ант етемін.

Әскери істі дәйекті оқып-үйренуге, әскери және халық мүлкін мұқият ұстауға, әскери және мемлекеттік құпияны қатаң сақтауға ант етемін. Мен өз Отанымның, тәуелсіз Қазақстанның мемлекеттік мүдделерінің ержүрек әрі батыл қорғаушысы болуға ант етемін.

Егер мен өзім қабылдаған әскери антты бұзсам, онда Қазақстан Републикасының заңдарында белгіленген қатаң жазаны кешуге әзірмін.

06 декабря 2019

1-тарау.
Жалпы ережелер  Қарулы Күштер мемлекеттік мекемелерінің тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде медициналық көмек көрсету бойынша көрсетілетін қызметтерді өткізу жөніндегі ақылы қызмет түрлерін көрсету және олардың көрсетілетін қызметтерді өткізуден түсетін ақшаны жұмсау қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері әскери-медициналық мекемелерінің (бұдан әрі – әскери-медициналық мекемелер) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде медициналық көмек көрсету бойынша көрсетілетін қызметтерді өткізу жөніндегі ақылы қызмет түрлерін көрсету және олардың көрсетілетін қызметтерді өткізуден түсетін ақшаны жұмсау тәртібін айқындайды. Осы Қағидаларға сәйкес әскери-медициналық мекемелер тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемінің және міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде медициналық көмектің тізбесі шегінде медициналық көмекті (бұдан әрі – ақылы медициналық қызмет түрлері):
1) әскери қызметте болудың шекті жасына толуы бойынша, денсаулық жағдайына байланысты әскери қызметтен шығарылған, әскери қызмет міндеттерін орындауға байланысты ауырған, сондай-ақ жиырма және одан да көп еңбек сіңірген жылдары бар адамдарға;
2) Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің (бұдан әрі – Қарулы Күштер) келісімшарт бойынша әскери қызметшілерінің отбасы мүшелеріне;
3) Қазақстан Республикасының басқа да әскерлері мен әскери құралымдарының әскери қызметшілеріне;
4) Қазақстан Республикасы арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарының, мемлекеттік фельдъегерлік қызметінің қызметкерлеріне;
5) Қарулы Күштердің азаматтық персоналына;
6) басқа да медициналық көрсетілетін қызметтерді тұтынушыларға көрсетеді.

Әскери-медициналық мекемелерде медициналық көрсетілетін қызметтердің ақылы түрлері Әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры (бұдан әрі – Қор) мен әскери-медициналық мекемелер арасында жасалған медициналық көрсетілетін қызметтерді сатып алу шарттары негізінде «Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде денсаулық сақтау субъектілерінен көрсетілетін қызметтерді сатып алу қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2017 жылғы 7 тамыздағы № 591 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 15604 болып тіркелген) (бұдан әрі – Сатып алу қағидалары) сәйкес көрсетіледі. Осы Қағидалардың күші тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі (бұдан әрі – ТМККК) шеңберінде және міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру (бұдан әрі – МӘМС) жүйесінде медициналық көмек көрсету бойынша көрсетілетін қызметтерді өткізу жөніндегі ақылы қызмет түрлерін көрсететін әскери-медициналық мекемелерге қолданылады.   2-тарау. Медициналық көрсетілетін қызметтердің ақылы түрлерін көрсету тәртібі   Әскери-медициналық мекемелерде медициналық көмек көрсету денсаулық сақтау саласындағы стандарттарға сәйкес жүзеге асырылады. Әскери-медициналық мекемелер медициналық көмек көрсету кезінде қолданыстағы Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасына сәйкес құрылған медициналық көрсетілетін қызметтер сапасы жөніндегі комиссия қабылдайтын клиникалық хаттамаларды, сондай-ақ «Қазақстандық ұлттық дәрілік формулярын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2017 жылғы 8 желтоқсандағы № 931 бұйрығын (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 16141 болып тіркелген) (бұдан әрі – Қазақстандық ұлттық дәрілік формуляр) пайдаланады. Медициналық көрсетілетін қызметтердің ақылы түрлері медициналық көрсетілетін қызметтерді тұтынушыларға мынадай түрлер бойынша көрсетіледі:
1) дәрігерге дейінгі медициналық көмек;
2) білікті медициналық көмек;
3) мамандандырылған медициналық көмек;
4) жоғары технологиялық медициналық көрсетілетін қызмет;
5) медициналық-әлеуметтік көмек.

Медициналық көмек медициналық көрсетілетін қызметтерді тұтынушыларға мынадай нысандарда ұсынылады:
1) консультациялық-диагностикалық көмек нысанында амбулаторлық-емханалық көмек;
2) стационарлық көмек;
3) стационарды алмастыратын көмек.

Әскери-медициналық мекеме қолданыстағы Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасына сәйкес алғашқы медициналық құжаттаманы жүргізуді қамтамасыз етеді. Әскери-медициналық мекеменің медициналық көрсетілетін қызметтерді сатып алуға жасалған шарттар шеңберінде құжаттаманы толтыруы және ұсынуы Қазақстан Республикасының ақпараттандыру саласындағы заңнамасының талаптарын сақтай отырып, денсаулық сақтау саласындағы ақпараттық жүйелер мен электрондық ақпараттық ресурстар арқылы жүзеге асырылады. Әскери-медициналық мекеме көрсетілетін қызметтерді сатып алу шарты бойынша міндеттемелерінің бір бөлігін орындау үшін деректер базасына енгізілген денсаулық сақтау субъектілерімен сатып алу қағидаларына сәйкес бірлесіп орындаудың азаматтық-құқықтық шартын жасайды, сондай-ақ бірлесіп орындаушы ретінде тартылады.   3-тарау. Медициналық көрсетілетін қызметтердің ақылы түрлерін көрсеткені үшін ақы төлеу тәртібі  

Медициналық көрсетілетін қызметтердің ақылы түрлерін көрсеткені үшін ақы төлеуді «Денсаулық сақтау субъектілерінің көрсетілетін қызметтеріне ақы төлеу қағидаларын және Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы субъектілерге фармацевтикалық көрсетілген қызметтердің құнын төлеу қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің міндетін атқарушының 2018 жылғы 29 наурыздағы № 138 бұйрығына сәйкес Қор жүзеге асырады (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 16685 болып тіркелген) (бұдан әрі – Ақы төлеу қағидалары). Медициналық көрсетілетін қызметтердің ақылы түрлерін көрсеткені үшін ақы төлеу «Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде көрсетілетін медициналық қызметтерге тарифтерді бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2018 жылғы 5 қыркүйектегі № ҚР ДСМ-10 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 17353 болып тіркелген) бекітілген тарифтер бойынша жүргізіледі. Көрсетілген медициналық қызметтердің ақылы түрлері үшін төлем құжаттарын, есептерін және нысандарын қалыптастыру, сондай-ақ оларды Қорға ұсыну Ақы төлеу қағидаларына сәйкес жүргізіледі. Бірлесіп орындау шарты бойынша міндеттемелерді орындайтын әскери-медициналық мекемелерге көрсетілген медициналық қызметтер үшін ақы төлеуді денсаулық сақтау субъектісі жүзеге асырады, олармен Қормен жасалған медициналық көрсетілетін қызметтерді сатып алу шарты шеңберінде бірлесіп орындау шарты жасалды. Медициналық көрсетілетін қызметтерді тұтынушыларға бірлесіп орындаушылар медициналық көмек көрсеткен кезде көрсетілген медициналық қызметтер үшін ақы төлеуді әскери-медициналық мекемелер жүзеге асырады.   4-тарау. Медициналық көрсетілетін қызметтердің ақылы түрлерін өткізуден түсетін ақшаны жұмсау тәртібі  

Әскери-медициналық мекемелердің медициналық көрсетілетін қызметтердің ақылы түрлерін өткізуінен түсетін өздерінің иелігінде қалатын ақша «Бюджеттің атқарылуы және оған кассалық қызмет көрсету ережесін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2014 жылғы 4 желтоқсандағы № 540 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 9934 болып тіркелген) (бұдан әрі – Бюджеттің атқарылуы қағидалары) сәйкес бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган ашатын қолма-қол ақшаның бақылау шотына есепке жатқызылады. Әскери-медициналық мекемелер көрсетілетін қызметтерді өткізуден алынатын өздерінің иелігінде қалатын ақша есебінен операция жүргізу үшін Бюджеттің атқарылуы қағидаларында айқындалған тәртіппен жыл сайын медициналық көрсетілетін қызметтердің ақылы түрлерін өткізуден алынатын ақшаның түсу және жұмсау жоспарын жасайды.

Әскери-медициналық мекемелердің медициналық қызметтердің ақылы түрлерін көрсетуден алған ақшасы Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2009 жылғы 26 қарашадағы № 801 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 5946 болып тіркелген) (бұдан әрі – № 801 бұйрық) бекітілген Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемінің шеңберінде және міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде көрсетілетін медициналық қызметтерге арналған тарифтерді қалыптастыру әдістемесінде айқындалған ТМККК шеңберінде және МӘМС жүйесінде медициналық көмек көрсету жөніндегі қызметке байланысты шығындар шеңберінде:
1) клиникалық хаттамаларға және Қазақстандық ұлттық дәрілік формулярға сәйкес дәрілік заттар мен медициналық мақсаттағы бұйымдарды және шығыс материалдарын сатып алуға (қамтамасыз етуге); 2) «Республиканың мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымдарында тамақтанудың заттай нормаларын және жұмсақ мүкәммалмен жабдықтаудың ең төменгі нормаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2002 жылғы 26 қаңтардағы № 128 қаулысына сәйкес пациенттерді тамақтандыруға және жұмсақ мүкәммалмен жабдықтауға; 3) кадрлардың біліктілігін арттыруға және қайта даярлауға; 4) коммуналдық қызметтерге: жылуға, электр энергиясына, ыстық және суық суға ақы төлеуге; 5) өзге де шығыстарға, оның ішінде интернетті қоса алғанда, байланыс қызметтеріне, іссапар шығыстарына, ағымдағы жөндеу жүргізуге, үй-жайды жалға алуға, кеңсе, шаруашылық және жанар-жағармай тауарларын, басқа да тауарлар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алуға (қамтамасыз етуге), сервистік қызмет көрсетуге, банк қызметтеріне ақы төлеуге; 6) № 801 бұйрықпен бекітілген ТМККК шеңберінде және МӘМС жүйесінде көрсетілетін медициналық қызметтерге арналған тарифтерді қалыптастыру қағидаларында көзделген тәртіппен уәкілетті орган бекітетін ТМККК шеңберінде және (немесе) МӘМС жүйесінде көрсетілетін медициналық қызметтерге (медициналық көрсетілетін қызметтер кешеніне) арналған тарифтерді қалыптастыру жөніндегі жұмыс жоспарында көзделген жағдайларда негізгі құралдарды жаңартуға жұмсалады. ТМККК шеңберінде және МӘМС жүйесінде көрсетілетін қызметтерді сатып алу шартының талаптарына сәйкес есептелген тұрақсыздық айыбы әскери-медициналық мекемелердің медициналық қызметтердің ақылы түрлерін көрсетуден алған ақшасы есебінен төленеді. Осы Қағидаларға сәйкес медициналық көмек алатын пациенттерді тамақтандыруды қамтамасыз ету үшін әскери-медициналық мекеме осы мекемедегі әскери қызметшілер қатарынан пациенттер үшін тамақтандыруды ұйымдастыру бойынша қызмет көрсететін жеткізушімен азаматтық-құқықтық шарт жасайды. Медициналық көрсетілетін қызметтердің ақылы түрлерін өткізуден түсетін ақшаның түсу және жұмсалу жоспарларының орындалуы туралы есепті жасау және ұсыну «Мемлекеттiк мекемелердiң, бюджеттiк бағдарламалар әкiмшiлерiнiң, бюджетті атқару жөніндегі уәкілетті органдардың және аудандық маңызы бар қалалар, ауылдар, кенттер, ауылдық округтер әкімдері аппараттарының бюджеттiк есептiлiкті жасау және ұсыну қағидаларын бекiту туралы» Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2016 жылғы 2 желтоқсандағы № 630 (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 14613 болып тіркелген) бұйрығына сәйкес жүзеге асырылады. Әскери-медициналық мекемелер медициналық көрсетілетін қызметтердің ақылы түрлерін бухгалтерлік есепке алуды «Мемлекеттік мекемелерде бухгалтерлік есепке алуды жүргізу қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2010 жылғы 3 тамыздағы № 393 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 6443 болып тіркелген) сәйкес жүзеге асырады. Ақылы медициналық көрсетілетін қызметтерді өткізу бойынша ақылы қызмет түрлерін көрсетуден түскен қаражатқа салық салу Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

06 декабря 2019

Памятка

06 декабря 2019

Министрліктің миссиясы, негізгі міндеттері мен функциялары

1. Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлігі қорғаныс саласындағы мемлекеттік саясатты, Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерін əскери-саяси жəне əскери-экономикалық басқаруды жүзеге асыратын орталық атқарушы орган, сондай-ақ мемлекеттік авиация саласындағы уəкілетті орган болып табылады.
2. Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің бейбіт уақыттағы ведомствосы – Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің Бас штабы бар.
3. Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлігі өз қызметін Қазақстан Республикасының Конституциясы мен заңдарына, Қазақстан Республикасының Президенті мен Үкіметінің актілеріне, өзге де нормативтік құқықтық актілерге, сондай-ақ осы Ережеге сәйкес жүзеге асырады.
4. Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлігі мемлекеттік мекеменің ұйымдық-құқықтық нысанындағы заңды тұлға болып табылады, өз атауы мемлекеттік тілде жазылған мөрлері мен мөртаңбалары, белгіленген үлгідегі бланкілері, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қазынашылық органдарында шоттары болады.
5. Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлігі азаматтық-құқықтық қатынастарға өз атынан түседі.
6. Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің, егер заңнамаға сәйкес оған уәкілеттілік берілсе, мемлекет атынан азаматтық-құқықтық қатынастардың тарапы болуға құқығы бар.
7. Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлігі өз құзыретіндегі мәселелер бойынша заңнамада белгіленген тәртіппен Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің бұйрықтарымен және директиваларымен және Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген басқа да актілермен ресімделетін шешімдер қабылдайды.
8. Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің құрылымы мен штат санының лимиті қолданыстағы заңнамаға сәйкес бекітіледі.

Миссиясы:

Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің миссиясы – Қазақстан Республикасының қорғаныс қабілеттілігін және әскери қауіпсіздігін қамтамасыз ету.

Міндеттері:

1. қорғаныс саласындағы мемлекеттік саясатты жүзеге асыру, сондай-ақ мемлекетте бірыңғай әскери-техникалық саясатты жүргізу;
2. Қарулы Күштерді әскери-саяси және әскери-экономикалық басқаруды жүзеге асыру;
3. агрессияға тойтарыс беру, Қазақстан Республикасының аумақтық тұтастығы мен егемендігін қарулы қорғау, мемлекеттік және әскери объектілерді күзету және қорғау, әуе кеңістігін қорғау үшін, сондай-ақ Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға сәйкес міндеттерді орындау үшін Қарулы Күштердің жауынгерлік әзірлігін және жауынгерлік қабілеттілігін қамтамасыз ету.

Функциялары:
орталық аппараттың функциялары:
1) қорғаныс саласындағы мемлекеттік саясатты жүзеге асырады;
2) Əскери доктринаны, Қарулы Күштердің, басқа да əскерлер мен əскери құралымдардың құрылысы мен даму тұжырымдамасын, сондай-ақ əскери қауіпсіздік жəне қорғаныс мəселелері жөніндегі тұжырымдамаларды əзiрлейдi;
   2-1) Қарулы Күштердің, басқа да əскерлер мен əскери құралымдардың құрылысы мен даму жоспарын, Қазақстан Республикасының қорғаныс жоспарын жəне Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері Жоғарғы Бас қолбасшысының директиваларын үйлестіреді жəне бекітуге ұсынады;
3) Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің, Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің жəне Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлігіне ведомстволық бағынысты мемлекеттік мекемелердің Қазақстан Республикасының Президенті жəне Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен штат санының лимиттері шегінде Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің құрылымын, Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері Бас штабының жəне Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлігі мен оның ведомствосының қарамағындағы республикалық мемлекеттік мекемелердің құрылымын жəне штат санын, штаттарды, штаттарға табельдерді əзірлейді, əскери басқару органдарының штаттарын жəне штаттарға табельдерін есепке алуды жүргізеді;
4) мемлекетте бірыңғай әскери-техникалық саясатты жүргізеді;
5) Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілеріне сәйкес мемлекеттің ұлттық қауіпсіздігінің әскери құрамдасын қамтамасыз ету мақсатында Қазақстан Республикасының аумағында және одан тысқары жерлерде Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігі әскери барлау органдарының қызметін ұйымдастырады;
6) Қарулы Күштер түрлерінің, әскер тектері мен арнайы әскерлердің жедел мақсаты мен міндеттерін, оларды басқа да әскерлермен және әскери құралымдармен, сондай-ақ Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға сәйкес шетел мемлекеттерінің қарулы күштерімен өзара іс-қимылда қолдануды айқындайды;
7) қорғаныстық зерттеулерге, əскери қауіпсіздік жəне қорғаныс саласындағы ғылыми-зерттеу, тəжірибелік-конструкторлық жəне басқа да жұмыстарға басшылықты жүзеге асырады, олардың сапасын бақылауды ұйымдастырады;
   7-1) қорғанысты ғылыми қамтамасыз етуді, оның ішінде қорғаныстық зерттеулерді ұйымдастырады жəне үйлестіреді;
8) әскерлерді инспекциялауды және Қарулы Күштердегі қаржы қаражатының жұмсалуына бақылауды жүзеге асырады;
9) ведомстволық әскери оқу орындарына қабылдауды, оқу-тәрбие үдерісін ұйымдастыруды регламенттейтін нормативтік құқықтық актілерді әзірлейді және бекітеді;
   9-1) қорғаныстық зерттеулерді қаржыландыру тəртібін айқындайды;
10) ведомстволық әскери оқу орындарының және әскери даярлықты жүзеге асыратын басқа да білім беру ұйымдарының қызметін және оқу-тәрбие жұмысының сапасын бақылауды жүзеге асырады;
11) әскерге шақыру жасына дейінгі және әскерге шақырылатын жастарды әскери қызметке даярлауды үйлестіреді;
   11-1) мемлекеттік жастар саясатын іске асырады;
   11-2) жастарды әскери-патриоттық тәрбиелеу жөнінде шаралар қолданады;
   11-3) қорғаныс және әскери қызмет мәселелері бойынша жастар ұйымдарымен өзара іс-қимылды және ынтымақтастықты жүзеге асырады;
  11-4) бітімгершілік операцияға дайындық қағидаларын әзірлейді, сондай-ақ оларды орындауды ұйымдастырады;
   11-5) бітімгершілік операцияға дайындық жоспарын әзірлейді және бекітеді;
  11-6) экономиканы, мемлекеттік органдарды жəне меншік нысанына қарамастан ұйымдарды жұмылдыру дайындығын ұйымдастыруға қатысады;
   11-7) жеке әскери-есептік құжаттарды ресімдеу, оларды беру, есепке алу, сақтау және жою тәртібін айқындайды, сондай-ақ жеке әскери-есептік құжаттар бланкілерін жасауды ұйымдастырады;
12) қорғаныс өнеркәсібін дамытудың мемлекеттік бағдарламаларын әзірлеуге және орындауға қатысады;
13) халықаралық әскери және әскери-техникалық ынтымақтастықты жүзеге асырады;
14) террорризмге қарсы операцияларды жүргізу кезінде әуе, су және жерүсті кеңістігінің қауіпсіздігін қамтамасыз етуге қатысады;
15) мемлекеттің қорғаныс қабілеттілігін, Қарулы Күштердің ұдайы жауынгерлік және жұмылдыру әзірлігін ұстайтын және қамтамасыз ететін, өз құзыреті шегінде сыртқы барлауды, терроризмге және экстремизмге қарсы іс-қимылды, сондай-ақ әскери қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөніндегі қызметті ведомствоаралық үйлестіруді жүзеге асырады;
  15-1) Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері республикалық мемлекеттік мекемелері басшыларының тамақтандыруды жəне монша-кір жуу қызметін көрсетуді ұйымдастыру жөніндегі шарттық міндеттемелерді орындайтын жеке жəне заңды тұлғаларға ғимараттарды, асханалардың, монша-кір жуу комбинаттарының үй-жайларын жəне олардағы əскери мүлікті мүліктік жалдауға (жалға алуға) өтеусіз уақытша беру тәртібін айқындайды;
16) Қарулы Күштерде заңдылық пен құқық тәртібінің сақталуын бақылауды жүзеге асырады және әскери қызметшілерді, олардың отбасы мүшелері мен азаматтық персоналды әлеуметтік және құқықтық кепілдіктермен қамтамасыз етеді;
17) өз құзыретi шегінде əскери қызмет өткеру, қорғаныс және Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері мəселелерi бойынша нормативтік құқықтық актілерді қабылдайды жəне олардың орындалуын бақылайды;
18) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасын күзетуге және қорғауға қатысуын қамтамасыз етеді;
19) келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілерді оқу орындарында даярлауға жәрдемдеседі;
20) азаматтық мақсаттағы радиоэлектрондық құралдар үшін бірлесіп пайдаланылатын диапазондардағы радиожиілік спектрін бөлу мен пайдалануды келіседі, сондай-ақ мемлекеттің қорғаныс мұқтажы мен қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында радиожиілік спектрін және тиісті радиоэлектрондық құралдарды пайдалануды реттеуді жүзеге асыруды қамтамасыз етеді;
21) Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің мұқтажы үшін мемлекеттік сатып алуды ұйымдастырады;
22) Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде мемлекеттік құпияларды және ақпарат қауіпсіздігін қорғауды ұйымдастырады;
  22-1) өз құзыреті шегінде əскери қауіпсіздік саласындағы ақпараттық кеңістікке мониторингті жəне оған қатер төндіретін көздерге қарсы іс-қимылды жүргізеді;
23) азаматтық қорғанысты ұйымдастыруға қатысады;
24) Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және мемлекеттік авиация қызметі саласында басшылық жасауды жүзеге асырады;
30) меншік нысанына қарамастан, орындаушы кәсіпорындарда өндірістің барлық кезеңдерінде Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері орналастыратын мемлекеттік қорғаныстық тапсырыстың орындалу сапасына бақылауды жүзеге асырады;
  30-1) уəкілетті мемлекеттік орган басшысының ұсынуы бойынша Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің əскери бөлімдеріне жəне ұйымдарға, азаматтық қорғау саласындағы уəкілетті органның азаматтық қорғанысты басқару органдарына, ұлттық қауіпсіздік органдарына, сыртқы барлау саласындағы уəкілетті органға, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік күзет қызметінің əскери бөлімдеріне шартты атаулар береді;
31) қарулы жанжалға мәжбүрлеу мақсатында басқа мемлекеттер тарапынан болған арандатушылық іс-әрекеттерден, Қазақстан Республикасының аумақтық тұтастығын бұзудан туындаған төтенше жағдайлардан сақтандыруға қатысады;
32) Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерін материалдық- техникалық қамтамасыз етуді ұйымдастырады;
  32-1) Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде әскери-тарихи және мәдени жұмысты ұйымдастырады;
33) өз құзыреті шегінде аумақтық қорғаныс мәселелері бойынша орталық және жергілікті атқарушы органдардың қызметін үйлестіреді;
  33-1) аумақтық əскерлер туралы ережені, аумақтық қорғаныс мəселелері бойынша нормативтік құқықтық актілерді əзірлейді жəне бекітеді, жергілікті атқарушы органдармен өзара іс-қимыл жасай отырып аумақтық əскерлерге басшылықты жүзеге асырады, орталық жəне жергілікті атқарушы органдардың аумақтық қорғаныс мəселелері бойынша ақпарат беру тəртібі мен мерзімдерін айқындайды;
34) Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде бірыңғай мемлекеттік кадр саясатын іске асыруды қамтамасыз етеді;
  34-1) Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің кадр саясаты тұжырымдамасын əзірлейді жəне бекітеді, өз құзыреті шегінде кадрларды орналастыруды жəне əскери атақтар беруді жүзеге асырады, Қазақстан Республикасы Президентінің қарауына лауазымдар тізбесіне сəйкес лауазымдарға тағайындау жəне əскери атақтар беру жөнінде ұсыныстар енгізеді;
35) пайдаланылмайтын əскери мүлікті берудің, өткізудің, құртып жіберу, кəдеге жарату, көму арқылы жоюдың, сондай-ақ қорғаныс объектілерін мүліктік жалдауға (жалға алуға) берудің тəртібіне сəйкес пайдаланылмайтын əскери мүлікке иелік етеді;
36) өз құзыреті шегінде Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарын жасасады;
 36-1) қарулануды бақылау саласындағы халықаралық шарттарды сақтау мəселелері бойынша орталық жəне жергілікті атқарушы органдармен өзара іс-қимыл жасайды жəне басқа да қатысушы мемлекеттердің осы шарттарды орындауын байқайды;
38) әскери медицина саласындағы бағдарламаларды іске асырады;
39) Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

Ведомствоның функциялары:
1) жедел-стратегиялық жоспарлауды, Қарулы Күштердің жауынгерлік жəне күнделікті қызметін қолдану мен оған басшылықты жүзеге асырады, олардың жауынгерлік құрамын айқындайды;
2) Қарулы Күштердің, басқа да əскерлер мен əскери құралымдардың құрылысы мен даму жоспарын, Қазақстан Республикасының қорғаныс жоспарын жəне Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері Жоғарғы Бас қолбасшысының директиваларын əзірлейді;
 2-1) адам мен азаматтың құқықтары мен бостандықтарын қозғайтын нормативтік құқықтық актілерді қоспағанда, Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің бұйрықтарында оларды бекіту бойынша тікелей құзырет болған кезде ведомствоның құзыретіне кіретін мәселелер бойынша нормативтік құқықтық актілерді қабылдайды;
3) әскерлерді жоспарлау, дайындау және жұмылдыра өрістетуді жүзеге асырады;
4) басқа да әскерлер мен әскери құралымдардың құрылымы, оларды дамыту жоспарларын әзірлеуді үйлестіреді, олардың орындалуын бақылайды;
5) мемлекеттік органдардың қатысуымен Қарулы Күштерді қолдану жоспарын әзірлейді, Қарулы Күштерді жұмылдыру жоспарын әзірлеуге қатысады;
6) Қарулы Күштерді жауынгерлік және жұмылдыру әзірлігінде ұстау жөніндегі іс-шараларды ұйымдастырады және жүргізеді;
7) Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін күзетуді және қорғауды қамтамасыз етеді;
8) қорғанысты ұйымдастыру саласында Қарулы Күштердің басқа да əскерлермен жəне əскери құралымдармен өзара іс-қимыл жасауын ұйымдастырады жəне жүзеге асырады;
9) қорғаныс мүддесінде Қазақстан Республикасының аумағын жедел жабдықтау жоспарын, Қарулы Күштерді қолдану қағидаларын, сондай-ақ Қазақстан Республикасының аумағын жедел жабдықтау қағидаларын əзірлейді;
11) аумақтық қорғаныс жоспарларын əзірлеуді, аумақтық қорғаныс міндеттерін орындауға қатысатын күштер мен құралдардың іс-қимылдарын үйлестіреді;
12) Қарулы Күштерді әскерге шақыру және келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілермен жасақтауды, азаматтық персоналды қабылдауды ұйымдастырады және жүргізеді;
13) Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға сәйкес Қарулы Күштерді, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарды шетел мемлекеттерінің қарулы күштерімен жедел қолдану және олардың өзара іс-қимылы жоспарын әзірлеуге қатысады;
14) Тыйым салынған аймақтарды және тыйым салынған аудандарды белгілеу қағидаларын әзірлейді;
15) кадрларды орналастыруды және әскери атақтар беруді, Қорғаныс министрінің қарауына номенклатураға сәйкес лауазымдарға тағайындау және әскери атақтар беру жөніндегі ұсыныстарды енгізуді жүзеге асырады;
16) Қарулы Күштерді қару-жарақтың, әскери техниканың қажетті түрлерімен, оқ-дәрілермен және басқа да материалдық құралдармен қамтамасыз етуді, оларды пайдалануды, сақталуын, есепке алуды, есептен шығару мен кәдеге жаратуды ағымдағы және перспективалық жоспарлауды, сондай-ақ бейбіт уақытта әскерлерді жұмылдыра өрістету үшін осы құралдардың қорларын жинақтауды және орналастыруды жоспарлауды ұйымдастырады;
 16-1) Қарулы Күштерге əскери мақсаттағы автоматтандырылған басқару жүйелерін енгізуді ұйымдастырады;
17) Қарулы Күштерде әскери ғылымды дамыту бағыттары бойынша ұсыныстар әзірлейді;
18) жеке құрамның жоғары жауынгерлiк жəне моральдық-адамгершілік қасиеттерін қалыптастыру мақсатында əскерлерді моральдық-психологиялық жəне идеологиялық тұрғыдан қамтамасыз ету жөніндегі жұмысты ұйымдастырады;
19) әскерлердің қызметіне байланысты экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету және қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шараларды жүргізеді;
20) табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар саласындағы уәкілетті органды, ал жергілікті әскери басқару органдары арқылы төтенше жағдайлар жөніндегі облыстық, қалалық басқармаларды тиісті жауынгерлік әзірлік дәрежесіне келтіру туралы, сондай-ақ жұмылдыруды жариялау туралы хабардар етеді;
21) Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде әскери жиындарды ұйымдастырады және өткізеді;
22) халық пен аумақты қазіргі заманғы зақымдау құралдарын қолдану салдарынан қорғау жөніндегі, сондай-ақ табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардан сақтандыру және оның салдарын жою жөніндегі міндеттерді шешу кезінде табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар саласындағы уәкілетті органмен өзара іс-қимыл жасайды;
23) Қарулы Күштерде шифрланған, кодталған, құпияландырылған байланысты, мемлекеттік құпияларды қорғауды, ақпарат қауіпсіздігін қамтамасыз етуді ұйымдастырады;
24) мемлекеттік авиация қызметі саласында бақылауды жүзеге асырады;
25) мемлекеттік авиациядағы әуе кемелері ұшуларының қауіпсіздігін қадағалауды жүзеге асырады;
26) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес Қарулы Күштердi қолдануды және басқаруды, олардың басқа да әскерлермен және әскери құралымдармен өзара iс-қимылын жоспарлау саласындағы өзге де функцияларды жүзеге асырады.

"Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлігі туралы ереженi бекiту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2001 жылғы 16 тамыздағы N 1074 Қаулысы

ҚР ҚК әскери-патриоттық жұмыс

30 ноября 2019

Қазақстан Республикасының Конституциясы

«Конституциялық Кеңес конституциялық заңнаманы қамтамасыз етуде маңызды роль атқарады. Оның қызметі – қазақстандық заңнаманың Негізгі Заңның рухына және әрпіне сәйкес келуінің берік кепілі.»

Н. Назарбаев

 

Біз, ортақ тарихи тағдыр біріктірген Қазақстан халқы, байырғы қазақ жерінде мемлекеттілік құра отырып, өзімізді еркіндік, теңдік және татулық мұраттарына берілген бейбітшіл азаматтық қоғам деп ұғына отырып, дүниежүзілік қоғамдастықта лайықты орын алуды тілей отырып, қазіргі және болашақ ұрпақтар алдындағы жоғары жауапкершілігімізді сезіне отырып, өзіміздің егемендік құқығымызды негізге ала отырып, осы Конституцияны қабылдаймыз.

І бөлім. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

1-бап

1. Қазақстан Республикасы өзін демократиялық, зайырлы, құқықтық және әлеуметтік мемлекет ретінде орнықтырады, оның ең қымбат қазынасы — адам және адамның өмірі, құқықтары мен бостандықтары.
2. Республика қызметінің түбегейлі принциптері: қоғамдық татулық пен саяси тұрақтылық, бүкіл халықтың игілігін көздейтін экономикалық даму, қазақстандық патриотизм, мемлекет өмірінің аса маңызды мәселелерін демократиялық әдістермен, оның ішінде республикалық референдумда немесе Парламентте дауыс беру арқылы шешу.

2-бап

1. Қазақстан Республикасы — президенттік басқару нысанындағы біртұтас мемлекет.
2. Республиканың егемендігі оның бүкіл аумағын қамтиды. Мемлекет өз аумағының тұтастығын, қол сұғылмауын және бөлінбеуін қамтамасыз етеді.
3. Республиканың әкімшілік-аумақтық құрылысы, оның елордасының мәртебесі заңмен белгіленеді. Қазақстанның елордасы Астана қаласы болып табылады.
4. Қазақстан Республикасы және Қазақстан атауларының мәні барабар

3-бап

1. Мемлекеттік биліктің бірден-бір бастауы — халық.
2. Халық билікті тікелей республикалық референдум және еркін сайлау арқылы жүзеге асырады, сондай-ақ өз билігін жүзеге асыруды мемлекеттік органдарға береді.
3. Қазақстан Республикасында билікті ешкім де иемденіп кете алмайды. Билікті иемденіп кетушілік заң бойынша қудаланады. Халық пен мемлекет атынан билік жүргізуге Республика Президентінің, сондай-ақ өзінің конституциялық өкілеттігі шегінде Парламенттің құқығы бар. Республика Үкіметі мен өзге де мемлекеттік органдар мемлекет< атынан оларға берілген өкілеттіктері шегінде ғана билік жүргізеді.
4. Республикада мемлекеттік билік біртұтас, ол Конституция мен заңдар негізінде заң шығарушы, атқарушы және сот тармақтарына бөліну, олардың тежемелік әрі тепе-теңдік жүйесін пайдалану арқылы, өзара іс-қимыл жасау принципіне сәйкес жүзеге асырылады.

4-бап

1. Қазақстан Республикасында қолданылатын құқық Конституцияның, соған сәйкес заңдардың, өзге де нормативтік құқықтық актілердің, халықаралық шарттары мен Республиканың басқа да міндеттемелерінің, сондай-ақ Республика Конституциялық Кеңесінің және Жоғарғы Соты нормативтік қаулыларының нормалары болып табылады.
2. Конституцияның ең жоғары заңды күші бар және Республиканың бүкіл аумағында ол тікелей қолданылады.
3. Республика бекіткен халықаралық шарттардың республика заңдарынан басымдығы болады және халықаралық шарт бойынша оны қолдану үшін заң шығару талап етілетін жағдайдан басқа реттерде, тікелей қолданылады.
4. Барлық заңдар, Республика қатысушысы болып табылатын халықаралық шарттар жарияланады. Азаматтардың құқықтарына, бостандықтары мен міндеттеріне қатысты нормативтік құқықтық актілерді ресми түрде жариялау оларды қолданудың міндетті шарты болып табылады.

5-бап

1. Қазақстан Республикасында идеологиялық және саяси әралуандылық танылады. Мемлекеттік органдарда партиялардың ұйымдарын құруға жол берілмейді.
2. Қоғамдық бірлестіктер заң алдында бірдей. Қоғамдық бірлестіктер ісіне мемлекеттің және мемлекет ісіне қоғамдық бірлестіктердің заңсыз араласуына, қоғамдық бірлестіктерге мемлекеттік органдардың қызметін жүктеуге жол берілмейді.
3. Мақсаты немесе іс-әрекеті Республиканың конституциялық құрылысын күштеп өзгертуге, оның тұтастығын бұзуға, мемлекет қауіпсіздігіне нұқсан келтіруге, әлеуметтік, нәсілдік, ұлттық, діни, тектік-топтық және рулық араздықты қоздыруға бағытталған қоғамдық бірлестіктер құруға және олардың қызметіне, сондай-ақ заңдарда көзделмеген әскерилендірілген құрамалар құруға тыйым салынады.
4. Республикада басқа мемлекеттердің саяси партиялары мен кәсіптік одақтарының қызметіне, діни негіздегі партияларға, сондай-ақ саяси партиялар мен кәсіптік одақтарды шетелдік заңды тұлғалар мен азаматтардың, шет мемлекеттер мен халықаралық ұйымдардың қаржыландыруына жол берілмейді.
5. Шетелдік діни бірлестіктердің Республика аумағындағы қызметі, сондай-ақ шетелдік діни орталықтардың Республикадағы діни бірлестіктер басшыларын тағайындауы Республиканың тиісті мемлекеттік органдарымен келісу арқылы жүзеге асырылады.

6-бап

1. Қазақстан Республикасында мемлекеттік меншік пен жеке меншік танылады және бірдей қорғалады.
2. Меншік міндет жүктейді, оны пайдалану сонымен қатар қоғам игілігіне де қызмет етуге тиіс. Меншік субъектілері мен объектілері, меншік иелерінің өз құқықтарын жүзеге асыру көлемі мен шектері, оларды қорғау кепілдіктері заңмен белгіленеді.
3. Жер және оның қойнауы, су көздері, өсімдіктер мен жануарлар дүниесі, басқа да табиғи ресурстар мемлекет меншігінде болады. Жер, сондай-ақ заңда белгіленген негіздерде, шарттар мен шектерде жеке меншікте де болуы мүмкін.

7-бап

1. Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік тіл — қазақ тілі.
2. Мемлекеттік ұйымдарда және жергілікті өзін-өзі басқару органдарында орыс тілі ресми түрде қазақ тілімен тең қолданылады.
3. Мемлекет Қазақстан халқының тілдерін үйрену мен дамыту үшін жағдай туғызуға қамқорлық жасайды.

8-бап

Қазақстан Республикасы халықаралық құқықтың принциптері мен нормаларын құрметтейді, мемлекеттер арасында ынтымақтастық пен тату көршілік қарым-қатынас жасау, олардың теңдігі мен бір-бірінің ішкі істеріне араласпау, халықаралық дауларды бейбіт жолмен шешу саясатын жүргізеді, қарулы күшті бірінші болып қолданудан бас тартады.

9-бап

Қазақстан Республикасының мемлекеттік рәміздері — Туы, Елтаңбасы және Гимні бар. Олардың сипаттамасы және ресми пайдаланылу тәртібі конституциялық заңмен белгіленеді.

ІІ бөлім. АДАМ ЖӘНЕ АЗАМАТ

10-бап

1. Қазақстан Республикасының азаматтығы заңға сәйкес алынады және тоқтатылады, ол қандай негізде алынғанына қарамастан, бірыңғай және тең болып табылады.
2. Республиканың азаматын ешқандай жағдайда азаматтығынан, өзінің азаматтығын өзгерту құқығынан айыруға, сондай-ақ оны Қазақстаннан тыс жерлерге аластауға болмайды.
3. Республика азаматының басқа мемлекеттің азаматтығында болуы танылмайды.

11-бап

1. Республиканың халықаралық шарттарында өзгеше белгіленбесе, Қазақстан Республикасының азаматын шет мемлекетке беруге болмайды.
2. Республика өзінің одан тыс жерлерде жүрген азаматтарын қорғауға және оларға қамқорлық жасауға кепілдік береді.

12-бап

1. Қазақстан Республикасында Конституцияға сәйкес адам құқықтары мен бостандықтары танылады және оларға кепілдік беріледі.
2. Адам құқықтары мен бостандықтары әркімге тумысынан жазылған, олар абсолютті деп танылады, олардан ешкім айыра алмайды, заңдар мен өзге де нормативтік құқықтық актілердің мазмұны мен қолданылуы осыған қарай анықталады.
3. Республиканың азаматы өзінің азаматтығына орай құқықтарға ие болып, міндеттер атқарады.
4. Конституцияда, заңдарда және халықаралық шарттарда өзгеше көзделмесе, шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдар Республикада азаматтар үшін белгіленген құқықтар мен бостандықтарды пайдаланады, сондай-ақ міндеттер атқарады.
5. Адамның және азаматтың өз құқықтары мен бостандықтарын жүзеге асыруы басқа адамдардың құқықтары мен бостандықтарын бұзбауға, конституциялық құрылыс пен қоғамдық имандылыққа нұқсан келтірмеуге тиіс.

13-бап

1. Әркімнің құқық субъектісі ретінде танылуына құқығы бар және өзінің құқықтары мен бостандықтарын, қажетті қорғанысты қоса алғанда, заңға қайшы келмейтін барлық тәсілдермен қорғауға хақылы.
2. Әркімнің өз құқықтары мен бостандықтарының сот арқылы қорғалуына құқығы бар.
3. Әркімнің білікті заң көмегін алуға құқығы бар. Заңда көзделген реттерде заң көмегі тегін көрсетіледі.

14-бап

1. Заң мен сот алдында жұрттың бәрі тең.
2. Тегіне, әлеуметтік, лауазымдық және мүліктік жағдайына, жынысына, нәсіліне, ұлтына, тіліне, дінге көзқарасына, нанымына, тұрғылықты жеріне байланысты немесе кез келген өзге жағдаяттар бойынша ешкімді ешқандай кемсітуге болмайды.

15-бап

1. Әркімнің өмір сүруге құқығы бар.
2. Ешкімнің өз бетінше адам өмірін қиюға хақысы жоқ. Өлім жазасы адамдардың қаза болуымен байланысты террористік қылмыстар жасағаны үшін, сондай-ақ соғыс уақытында ерекше ауыр қылмыстар жасағаны үшін ең ауыр жаза ретінде заңмен белгіленеді, ондай жазаға кесілген адамның кешірім жасау туралы өтініш ету хақы бар.

16-бап

1. Әркім өзінің жеке басының бостандығына құқығы бар.
2. Заңда көзделген реттерде ғана және тек қана соттың санкциясымен тұтқындауға және қамауда ұстауға болады, тұтқындалған адамға шағымдану құқығы беріледі. Соттың санкциясынсыз адамды жетпіс екі сағаттан аспайтын мерзімге ұстауға болады.
3. Ұсталған, тұтқындалған, қылмыс жасады деп айып тағылған әрбір адам сол ұсталған, тұтқындалған немесе айып тағылған кезден бастап адвокаттың (қорғаушының) көмегін пайдалануға құқылы.

17-бап

1. Адамның қадір-қасиетіне қол сұғылмайды.
2. Ешкімді азаптауға, оған зорлық-зомбылық жасауға, басқадай қатыгездік немесе адамдық қадір-қасиетін қорлайтындай жәбір көрсетуге не жазалауға болмайды.

18-бап

1. Әркімнің жеке өміріне қол сұғылмауына, өзінің және отбасының құпиясы болуына, ар-намысы мен абыройлы атының қорғалуына құқығы бар.
2. Әркім өзінің жеке салымдары мен жинаған қаражатының, жазысқан хаттарының, телефон арқылы сөйлескен сөздерінің, почта, телеграф арқылы және басқа жолдармен алысқан хабарларының құпиялылығы сақталуына құқығы бар. Бұл құқықты шектеуге заңда тікелей белгіленген реттер мен тәртіп бойынша ғана жол беріледі.
3. Мемлекеттік органдар, қоғамдық бірлестіктер, лауазымды адамдар және бұқаралық ақпарат құралдары әрбір азаматқа өзінің құқықтары мен мүдделеріне қатысты құжаттармен, шешімдермен және ақпарат көздерімен танысу мүмкіндігін қамтамасыз етуге міндетті.

19-бап

1. Әркім өзінің қай ұлтқа, қай партияға және қай дінге жататынын өзі анықтауға және оны көрсету-көрсетпеуге хақылы.
2. Әркімнің ана тілі мен төл мәдениетін пайдалануға, қарым-қатынас, тәрбие, оқу және шығармашылық тілін еркін таңдап алуға құқығы бар.

20-бап

1. Сөз бен шығармашылық еркіндігіне кепілдік беріледі. Цензураға тыйым салынады.
2. Әркімнің заң жүзінде тыйым салынбаған кез келген тәсілмен еркін ақпарат алуға және таратуға құқығы бар. Қазақстан Республикасының мемлекеттік құпиясы болып табылатын мәліметтер тізбесі заңмен белгіленеді.
3. Республиканың конституциялық құрылысын күштеп өзгертуді, оның тұтастығын бұзуды, мемлекет қауіпсіздігіне нұқсан келтіруді, соғысты, әлеуметтік, нәсілдік, ұлттық, діни, тектік-топтық және рулық астамшылықты, сондай-ақ қатыгездік пен зорлық-зомбылыққа бас ұруды насихаттауға немесе үгіттеуге жол берілмейді.

21-бап

1. Қазақстан Республикасы аумағында заңды түрде жүрген әрбір адам, заңда көрсетілгеннен басқа реттерде, оның аумағында еркін жүріп-тұруға және тұрғылықты мекенді өз қалауынша таңдап алуға құқығы бар.
2. Әркімнің Республикадан тыс жерлерге кетуіне құқығы бар. Республика азаматтарының Республикаға кедергісіз қайтып оралуына құқығы бар.

22-бап

1. Әркімнің ар-ождан бостандығына құқығы бар.
2. Ар-ождан бостандығы құқығын жүзеге асыру жалпы адамдық және азаматтық құқықтар мен мемлекет алдындағы міндеттерге байланысты болмауға немесе оларды шектемеуге тиіс.

23-бап

1. Қазақстан Республикасы азаматтарының бірлесу бостандығына құқығы бар. Қоғамдық бірлестіктердің қызметі заңмен реттеледі.
2. Әскери қызметшілер, ұлттық қауіпсіздік органдарының, құқық қорғау органдарының қызметкерлері мен судьялар партияларда, кәсіптік одақтарда болмауға, қандай да бір саяси партияны қолдап сөйлемеуге тиіс.

24-бап

1. Әркімнің еңбек ету бостандығына, қызмет пен кәсіп түрін еркін таңдауына құқығы бар. Еріксіз еңбекке соттың үкімі бойынша не төтенше жағдайда немесе соғыс жағдайында ғана жол беріледі.
2. Әркімнің қауіпсіздік пен тазалық талаптарына сай еңбек ету жағдайына, еңбегі үшін нендей бір кемсітусіз сыйақы алуына, сондай-ақ жұмыссыздықтан әлеуметтік қорғалуға құқығы бар.
3. Ереуіл жасау құқығын қоса алғанда, заңмен белгіленген тәсілдерді қолдана отырып, жеке және ұжымдық еңбек дауларын шешу құқығы мойындалады.
4. Әркімнің тынығу құқығы бар. Еңбек шарты бойынша, жұмыс істейтіндерге заңмен белгіленген жұмыс уақытының ұзақтығына, демалыс және мереке күндеріне, жыл сайынғы ақылы демалысқа кепілдік беріледі.

25-бап

1. Тұрғын үйге қол сұғылмайды. Соттың шешімінсіз тұрғын үйден айыруға жол берілмейді. Тұрғын үйге басып кіруге, оны тексеруге және тінтуге заңмен белгіленген реттер мен тәртіп бойынша ғана жол беріледі.
2. Қазақстан Республикасында азаматтарды тұрғын үймен қамтамасыз ету үшін жағдайлар жасалады. Заңда көрсетілген санаттағы мұқтаж азаматтарға тұрғын үй заңмен белгіленген нормаларға сәйкес мемлекеттік тұрғын үй қорларынан олардың шама-шарқы көтеретін ақыға беріледі.

26-бап

1. Қазақстан Республикасының азаматтары заңды түрде алған қандай да болсын мүлкін жеке меншігінде ұстай алады.
2. Меншік, оның ішінде мұрагерлік құқығына заңмен кепілдік беріледі.
3. Соттың шешімінсіз ешкімді де өз мүлкінен айыруға болмайды. Заңмен көзделген ерекше жағдайларда мемлекет мұқтажы үшін мүліктен күштеп айыру оның құны тең бағамен өтелген кезде жүргізілуі мүмкін.
4. Әркімнің кәсіпкерлік қызмет еркіндігіне, өз мүлкін кез келген заңды кәсіпкерлік қызмет үшін еркін пайдалануға құқығы бар. Монополистік қызмет заңмен реттеледі әрі шектеледі. Жосықсыз бәсекеге тыйым салынады.

27-бап

1. Неке мен отбасы, ана мен әке және бала мемлекеттің қорғауында болады.
2. Балаларына қамқорлық жасау және оларды тәрбиелеу — ата-ананың етене құқығы әрі міндеті.
3. Кәмелетке толған еңбекке қабілетті балалар еңбекке жарамсыз ата-анасына қамқорлық жасауға міндетті.

28-бап

1. Қазақстан Республикасының азаматы жасына келген, науқастанған, мүгедек болған, асыраушысынан айырылған жағдайда және өзге де заңды негіздерде оған ең төменгі жалақы мен зейнетақының мөлшерінде әлеуметтік қамсыздандырылуына кепілдік беріледі.
2. Ерікті әлеуметтік сақтандыру, әлеуметтік қамсыздандырудың қосымша нысандарын жасау және қайы-рымдылық көтермеленіп отырады.

29-бап

1. Қазақстан Республикасы азаматтарының денсаулығын сақтауға құқығы бар.
2. Республика азаматтары заңмен белгіленген кепілді медициналық көмектің көлемін тегін алуға хақылы.
3. Мемлекеттік және жеке меншік емдеу мекемелерінде, сондай-ақ, жеке медициналық практикамен айналысушы адамдардан ақылы медициналық жәрдем алу заңда белгіленген негіздер мен тәртіп бойынша жүргізіледі.

30-бап

1. Азаматтардың мемлекеттік оқу орындарында тегін орта білім алуына кепілдік беріледі. Орта білім алу міндетті.
2. Азаматтың мемлекеттік жоғары оқу орнында конкурстық негізде тегін жоғары білім алуға құқығы бар.
3. Жекеменшік оқу орындарында ақылы білім алу заңмен белгіленген негіздер мен тәртіп бойынша жүзеге асырылады.
4. Мемлекет білім берудің жалпыға міндетті стандарттарын белгілейді. Кез келген оқу орнының қызметі осы стандарттарға сай келуі керек.

31-бап

1. Мемлекет адамның өмір сүруі мен денсаулығына қолайлы айналадағы ортаны қорғауды мақсат етіп қояды.
2. Адамдардың өмірі мен денсаулығына қатер төндіретін деректер мен жағдаяттарды лауазымды адамдардың жасыруы заңға сәйкес жауапкершілікке әкеп соғады.

32-бап

Қазақстан Республикасының азаматтары бейбіт әрі қарусыз жиналуға, жиналыстар, митингілер мен демонстрациялар, шерулер өткізуге және тосқауылдарға тұруға хақылы. Бұл құқықты пайдалану мемлекеттік қауіпсіздік, қоғамдық тәртіп, денсаулық сақтау, басқа адамдардың құқықтары мен бостандықтарын қорғау мүдделері үшін заңмен шектелуі мүмкін.

33-бап

1. Қазақстан Республикасы азаматтарының тікелей және өз өкілдері арқылы мемлекет ісін басқаруға қатысуға, мемлекеттік органдар мен жергілікті өзін-өзі басқару органдарына тікелей өзі жүгінуге, сондай-ақ жеке және ұжымдық өтініштер жолдауға құқығы бар.
2. Республика азаматтарының мемлекеттік органдар мен жергілікті өзін-өзі басқару органдарын сайлауға және оларға сайлануға, сондай-ақ республикалық референдумға қатысуға құқығы бар.
3. Сот іс-әрекетке қабілетсіз деп таныған, сондай-ақ сот үкімі бойынша бас бостандығынан айыру орындарында отырған азаматтардың сайлауға және сайлануға, республикалық референдумға қатысуға құқығы жоқ.
4. Республика азаматтарының мемлекеттік қызметке кіруге тең құқығы бар. Мемлекеттік қызметші лауазымына кандидатқа қойылатын талаптар лауазымдық міндеттердің сипатына ғана байланысты болады және заңмен белгіленеді.

34-бап

1. Әркім Қазақстан Республикасының Конституциясын және заңдарын сақтауға, басқа адамдардың құқықтарын, бостандықтарын, абыройы мен қадір-қасиетін құрметтеуге міндетті.
2. Әркім Республиканың мемлекеттік рәміздерін құрметтеуге міндетті.

35-бап

Заңды түрде белгіленген салықтарды, алымдарды және өзге де міндетті төлемдерді төлеу әркімнің борышы әрі міндеті болып табылады.

36-бап

1. Қазақстан Республикасын қорғау — оның әрбір азаматының қасиетті парызы және міндеті.
2. Республика азаматтары заңда белгіленген тәртіп пен түрлер бойынша әскери қызмет атқарады.

37-бап

Қазақстан Республикасының азаматтары тарихи және мәдени мұралардың сақталуына қамқорлық жасауға, тарих пен мәдениет ескерткіштерін қорғауға міндетті.

38-бап

Қазақстан Республикасының азаматтары табиғатты сақтауға және табиғат байлықтарына ұқыпты қарауға міндетті.

39-бап

1. Адамның және азаматтың құқықтары мен бостандықтары конституциялық құрылысты қорғау, қоғамдық тәртіпті, адамның құқықтары мен бостандықтарын, халықтың денсаулығы мен имандылығын сақтау мақсатына қажетті шамада ғана және тек заңмен шектелуі мүмкін.
2. Ұлтаралық татулықты бұзатын кез келген әрекет конституциялық емес деп танылады.
3. Саяси себептер бойынша азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын қандай да бір түрде шектеуге жол берілмейді. Конституцияның 10; 11; 13-15-баптарында; 16-бабының 1-тармағында; 17-бабында; 19-бабында; 22-бабында; 26-бабының 2-тармағында көзделген құқықтар мен бостандықтар ешбір жағдайда да шектелмеуге тиіс.

ІІІ бөлім. ПРЕЗИДЕНТ

40-бап

1. Қазақстан Республикасының Президенті — мемлекеттің басшысы, мемлекеттің ішкі және сыртқы саясатының негізгі бағыттарын айқындайтын, ел ішінде және халықаралық қатынастарда Қазақстанның атынан өкілдік ететін ең жоғары лауазымды тұлға.
2. Республиканың Президенті — халық пен мемлекеттік билік бірлігінің, Конституцияның мызғымастығының, адам және азамат құқықтары мен бостандықтарының нышаны әрі кепілі.
3. Республика Президенті мемлекеттік биліктің барлық тармағының келісіп жұмыс істеуін және өкімет органдарының халық алдындағы жауапкершілігін қамтамасыз етеді.

41-бап

1. Қазақстан Республикасының Президентін конституциялық заңға сәйкес жалпыға бірдей, тең және төте сайлау құқығы негізінде Республиканың кәмелетке толған азаматтары жасырын дауыс беру арқылы бес жыл мерзімге сайлайды.
2. Республика Президенті болып тумысынан Республика азаматы болып табылатын қырық жасқа толған, мемлекеттік тілді еркін меңгерген әрі Қазақстанда соңғы он бес жыл бойы тұратын Республика азаматы сайлана алады.
3. Республика Президентінің кезекті сайлауы желтоқсанның бірінші жексенбісінде өткізіледі және ол мерзімі жағынан Республика Парламентінің жаңа құрамын сайлаумен тұспа-тұс келмеуге тиіс.

3-1. Президенттің кезектен тыс сайлауы Республика Президентінің шешімімен тағайын­да­лады және конституциялық заңда белгіленген тәртіп пен мерзімде өткізіледі.

4. Қазақстан Республикасының 1998 жылғы 7 қазандағы № 284-1 Заңымен алынып тасталды.
5. Дауыс беруге қатысқан сайлаушылардың елу процентінен астамының дауысын алған кандидат сайланды деп есептеледі. Егер кандидаттардың бірде-бірі көрсетілген дауыс санын ала алмаса, қайтадан дауысқа салынады, оған көп дауыс алған екі кандидат қатысады. Дауыс беруге қатысқан сайлаушылардың ең көп дауысын алған кандидат сайланды деп есептеледі.

42-бап

1. Қазақстан Республикасының Президенті: «Қазақстан халқына адал қызмет етуге, Қазақстан Республикасының Конституциясы мен заңдарын қатаң сақтауға, азаматтардың құқықтары мен бостандықтарына кепілдік беруге, Қазақстан Республикасы Президентінің өзіме жүктелген мәртебелі міндетін адал атқаруға салтанатты түрде ант етемін», — деп халыққа ант берген сәттен бастап қызметіне кіріседі.
2. Ант беру қаңтардың екінші сәрсенбісінде салтанатты жағдайда Парламент депутаттарының, Конституциялық Кеңес мүшелерінің, Жоғарғы Сот судьяларының, сондай-ақ Республиканың бұрынғы Президенттерінің бәрінің қатысуымен өткізіледі. Конституцияның 48-бабында көзделген жағдайда Қазақстан Республикасы Президентінің өкілеттігін өзіне қабылдаған адам Республика Президентінің өкілеттігін қабылдаған күнінен бастап бір ай ішінде ант береді.
3. Республика Президентінің өкілеттігі жаңадан сайланған Республика Президенті қызметіне кіріскен кезден бастап, сондай-ақ Президент қызметінен мерзімінен бұрын босатылған немесе кетірілген не ол қайтыс болған жағдайда тоқтатылады. Республиканың бұрынғы Президенттерінің бәрінің, қызметінен кетірілгендерден басқасының, Қазақстан Республикасының экс-Президенті деген атағы болады.
4. Қазақстан Республикасының 1998 жылғы 7 қазандағы № 284-1 Заңымен алынып тасталды.
5. Бір адам қатарынан екі реттен артық Республика Президенті болып сайлана алмайды. Бұл шектеу Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президентіне қолданылмайды.

43-бап

1. Қазақстан Республикасы Президентінің өкілді органның депутаты болуға, өзге де ақы төленетін қызметтерді атқаруға және кәсіпкерлік қызметпен айналысуға құқығы жоқ.
2. Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 21 мамырдағы № 254-ІІІ Заңымен алынып тасталды.

44-бап

1) Қазақстан халқына елдегі жағдай мен Республиканың ішкі және сыртқы саясатының негізгі бағыттары туралы жыл сайын жолдау арнайды;

2) Республика Парламентіне және оның Палатасына кезекті және кезектен тыс сайлау тағайындайды; Парламенттің бірінші сессиясын шақырады және оның депутаттарының Қазақстан халқына беретін антын қабылдайды; Парламенттің кезектен тыс сессиясын шақырады; Парламент Сенаты ұсынған заңға бір ай ішінде қол қояды, заңды халыққа жария етеді не заңды немесе оның жекелеген баптарын қайтадан талқылап, дауысқа салу үшін қайтарады;

3) Парламент Мәжілісінде өкілдігі бар саяси партиялар фракцияларымен консультациялардан кейін келісім беру үшін Мәжілістің қарауына Республика Премьер-Министрінің кандидатурасын енгізеді; Парламент Мәжілісінің келісімімен Республиканың Премьер-Министрін қызметке тағайындайды; оны қызметтен босатады; Премьер-Министрдің ұсынуымен Республика Үкіметінің құрылымын айқындайды; Республиканың Үкімет құрамына кірмейтін орталық атқарушы органдарын құрады, таратады және қайта құрады, Республика Үкіметінің мүшелерін қызметке тағайындайды; сыртқы істер, қорғаныс, ішкі істер, әділет министрлерін қызметке тағайындайды; Үкімет мүшелерін қызметтен босатады; Үкімет мүшелерінің антын қабылдайды; ерекше маңызды мәселелер бойынша Үкімет отырыстарына төрағалық етеді; Үкіметке заң жобасын Парламент Мәжілісіне енгізуді тапсырады; Республика Үкіметі мен Премьер-Министрінің, облыстар, республикалық маңызы бар қалалар мен астана әкімдері актілерінің күшін жояды не қолданылуын толық немесе ішінара тоқтата тұрады;

4) Парламент Сенатының келісімімен Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Төрағасын, Бас Прокурорын және Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Төрағасын қызметке тағайындайды; оларды қызметтен босатады;

5) Республика Президентіне тікелей бағынатын және есеп беретін мемлекеттік органдарды құрады, таратады және қайта құрады, олардың басшыларын қызметке тағайындайды және қызметтен босатады;

6) Республика дипломатиялық өкілдіктерінің басшыларын тағайындайды және кері шақырып алады;

7) Орталық сайлау комиссиясының Төрағасын және екі мүшесін, Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің Төрағасын және екі мүшесін бес жыл мерзімге қызметке тағайындайды;

8) Республиканың мемлекеттік бағдарламаларын бекітеді;

9) Республика Премьер-Министрінің ұсынуымен Республиканың мемлекеттік бюджеті есебінен ұсталатын барлық органдардың қызметкерлеріне арналған қаржыландыру мен еңбекақы төлеудің бірыңғай жүйесін бекітеді;

10) республикалық референдум өткізу жөнінде шешім қабылдайды;

11) келіссөздер жүргізеді және Республиканың халықаралық шарттарына қол қояды; бекіту грамоталарына қол қояды; өзінің жанында тіркелген шет мемлекеттердің дипломатиялық және өзге де өкілдерінің сенім грамоталары мен кері шақырып алу грамоталарын қабылдайды;

12) Республика Қарулы Күштерінің Жоғарғы Бас Қолбасшысы болып табылады, Қарулы Күштердің жоғары қолбасшылығын тағайындайды және ауыстырып отырады;

13) Республиканың мемлекеттік наградаларымен марапаттайды, құрметті, жоғары әскери және өзге атақтарды, сыныптық шендерді, дипломатиялық дәрежелерді, біліктілік сыныптарын береді;

14) Республиканың азаматтығы, саяси баспана беру мәселелерін шешеді;

15) азаматтарға кешірім жасауды жүзеге асырады;

16) Республиканың демократиялық институттарына, оның тәуелсіздігі мен аумақтық тұтастығына, саяси тұрақтылығына, азаматтарының қауіпсіздігіне елеулі және тікелей қатер төнген, мемлекеттің конституциялық органдарының қалыпты жұмыс істеуі бұзылған ретте, Премьер-Министрмен және Республика Парламенті Палаталарының Төрағаларымен ресми консультациялардан кейін Республика Парламентіне дереу хабарлай отырып, Қазақстанның бүкіл аумағында және оның жекелеген жерлерінде төтенше жағдай енгізуді, Республиканың Қарулы Күштерін қолдануды қоса алғанда, аталған жағдаяттар талап ететін шараларды қолданады;

17) Республикаға қарсы агрессия жасалған не оның қауіпсіздігіне сырттан тікелей қатер төнген ретте Республиканың бүкіл аумағында немесе оның жекелеген жерлерінде әскери жағдай енгізеді, ішінара немесе жалпы мобилизация жариялап, бұл туралы Республика Парламентіне дереу хабарлайды;

18) өзіне бағынысты Республика Президентінің Күзет қызметін және Республикалық ұланды жасақтайды;

19) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Хатшысын қызметке тағайындайды және қызметтен босатады, оның мәртебесі мен өкілеттігін анықтайды; Республика Президентінің Әкімшілігін құрады;

20) Қауіпсіздік Кеңесін және өзге де консультативтік-кеңесші органдарды, сондай-ақ Қазақстан халқы Ассамблеясы мен Жоғары Сот Кеңесін құрады;

21) Республиканың Конституциясы мен заңдарына сәйкес басқа да өкілеттіктерді жүзеге асырады.

45-бап

1. Қазақстан Республикасының Президенті Конституция мен заңдар негізінде және оларды орындау үшін Республиканың бүкіл аумағында міндетті күші бар жарлықтар мен өкімдер шығарады.
2. Конституцияның 53-бабының 4)-тармақшасында көзделген ретте Республика Президенті заңдар шығарады, ал 61-баптың 2-тармағында көзделген ретте Республиканың заң күші бар жарлықтарын шығарады.
3. Республиканың Президенті қол қоятын Парламент актілері, сондай-ақ Үкімет бастамасымен шығарылатын Президенттің актілері тиісінше осы актілердің заңдылығы үшін заңдық жауапкершілік жүктелетін Парламенттің әр Палатасының Төрағаларының не Премьер-Министрдің алдын-ала қолдары қойылып тиянақталады.

46-бап

1. Қазақстан Республикасының Президентіне, оның абыройы мен қадір-қасиетіне ешкімнің тиісуіне болмайды.
2. Республика Президенті мен оның отбасын қамтамасыз ету, оларға қызмет көрсету және қорғау мемлекет есебінен жүзеге асырылады.
3. Осы баптың ережелері Республиканың экс-Президенттеріне қолданылады.
4. Қазақстанның Тұңғыш Президентінің мәртебесі мен өкілеттігі Республика Конституциясымен және конституциялық заңмен айқындалады.

47-бап

1. Қазақстан Республикасының Президенті науқастануына байланысты өзінің міндеттерін жүзеге асыруға қабілетсіздігі дендеген жағдайда қызметінен мерзімінен бұрын босатылуы мүмкін. Бұл ретте Парламент әр Палата депутаттарының тең санынан және медицинаның тиісті салаларының мамандарынан тұратын комиссия құрады. Мерзімінен бұрын босату туралы шешім Парламент Палаталарының бірлескен отырысында комиссияның қорытындысымен белгіленген конституциялық рәсімдердің сақталғаны туралы Конституциялық Кеңес қорытындысы негізінде әр Палата депутаттары жалпы санының кемінде төрттен үшінің көпшілігімен қабылданады.
2. Республиканың Президенті өзінің міндеттерін атқару кезіндегі іс-әрекеті үшін тек қана мемлекетке опасыздық жасаған жағдайда жауап береді және бұл үшін Парламент оны қызметінен кетіруі мүмкін. Айып тағу және оны тексеру туралы шешім Мәжіліс депутаттарының кемінде үштен бірінің бастамасы бойынша депутаттардың жалпы санының көпшілігімен қабылдануы мүмкін. Тағылған айыпты тексеруді Сенат ұйымдастырады және оның нәтижелері Сенат депутаттары жалпы санының көпшілік даусымен Парламент Палаталары бірлескен отырысының қарауына беріледі. Бұл мәселе бойынша түпкілікті шешім айып тағудың негізділігі туралы Жоғарғы Сот қорытындысы және белгіленген конституциялық рәсімдердің сақталғаны туралы Конституциялық Кеңестің қорытындысы болған жағдайда әр Палата депутаттары жалпы санының кемінде төрттен үшінің көпшілік даусымен Парламент Палаталарының бірлескен отырысында қабылданады. Айып тағылған кезден бастап екі ай ішінде түпкілікті шешім қабылдамау Республика Президентіне қарсы тағылған айыптың күші жойылған деп тануға әкеп соғады. Республиканың Президентіне мемлекетке опасыздық жасады деп тағылған айыптың қабылданбауы оның қай кезеңінде де осы мәселенің қаралуына себепші болған Мәжіліс депутаттарының өкілеттігін мерзімінен бұрын тоқтатуға әкеп соғады.
3. Республика Президентін қызметінен кетіру туралы мәселе ол Республика Парламентінің немесе Парламент Мәжілісінің өкілеттігін мерзімінен бұрын тоқтату жөнінде мәселе қарап жатқан кезде қозғалмайды.

48-бап

1. Қазақстан Республикасының Президенті қызметінен мерзімінен бұрын босаған немесе кетірілген, сондай-ақ қайтыс болған жағдайда Республика Президентінің өкілеттігі қалған мерзімге Парламент Сенатының Төрағасына көшеді; Сенат Төрағасының өзіне Президент өкілеттігін қабылдауы мүмкін болмаған ретте ол Парламент Мәжілісінің Төрағасына көшеді; Мәжіліс Төрағасының өзіне Президент өкілеттігін қабылдауы мүмкін болмаған ретте ол Республиканың Премьер-Министріне көшеді. Өзіне Республика Президентінің өкілеттігін қабылдаған тұлға тиісінше Сенат Төрағасының, Мәжіліс Төрағасының немесе Премьер-Министрдің өкілет-тігін тапсырады. Бұл жағдайда бос тұрған мемлекеттік лауазымдарды иелену Конституцияда көзделген тәртіппен жүзеге асырылады.
2. Осы баптың 1-тармағында көзделген негіздерде және тәртіппен Қазақстан Республикасы Президентінің өкілеттігін өзіне қабылдаған тұлғаның Қазақстан Республикасының Конституциясына өзгерістер мен толықтырулар туралы бастамашылық жасауға құқығы жоқ.

ІV бөлім. ПАРЛАМЕНТ

49-бап

1. Парламент — Қазақстан Республикасының заң шығару қызметін жүзеге асыратын Республиканың ең жоғары өкілді органы.
2. Парламенттің өкілеттігі оның бірінші сессиясы ашылған сәттен басталып, жаңадан сайланған Парламенттің бірінші сессиясы жұмысқа кіріскен кезден аяқталады.
3. Парламенттің өкілеттігі Конституцияда көзделген реттер мен тәртіп бойынша мерзімінен бұрын тоқтатылуы мүмкін.
4. Парламенттің ұйымдастырылуы мен қызметі, оның депутаттарының құқықтық жағдайы конституциялық заңмен белгіленеді.

50-бап

1. Парламент тұрақты негізде жұмыс істейтін екі Палатадан: Сенаттан және Мәжілістен тұрады.
2. Сенат конституциялық заңда белгіленген тәртіппен әр облыстан, республикалық маңызы бар қаладан және Қазақстан Республикасының астанасынан екі адамнан өкілдік ететін депутаттардан құралады. Сенатта қоғамның ұлттық-мәдени және өзге де елеулі мүдделерінің білдірілуін қамтамасыз ету қажеттілігі ескеріліп, Сенаттың он бес депутатын Республика Президенті тағайындайды.
3. Мәжіліс конституциялық заңда белгіленген тәртіппен сайланатын жүз жеті депутаттан тұрады.
4. Парламент депутаты бір мезгілде екі Палатаға бірдей мүше бола алмайды.
5. Сенат депутаттарының өкілеттік мерзімі — алты жыл, Мәжіліс депутаттарының өкілеттік мерзімі — бес жыл.

51-бап

1. Мәжілістің тоқсан сегіз депутатын сайлау жалпыға бірдей, тең және төте сайлау құқығы негізінде жасырын дауыс беру арқылы жүзеге асырылады. Мәжілістің тоғыз депутатын Қазақстан халқы Ассамблеясы сайлайды. Мәжіліс депутаттарының кезекті сайлауы Парламенттің жұмыс істеп тұрған сайланымы өкілеттігінің мерзімі аяқталардан кемінде екі ай бұрын өткізіледі.
2. Сенат депутаттары жанама сайлау құқығы негізінде жасырын дауыс беру жолымен сайланады. Сайланған Сенат депутаттарының жартысы әрбір үш жыл сайын қайта сайланып отырады. Бұл орайда олардың кезекті сайлауы бұлардың өкілеттік мерзімі аяқталғанға дейінгі екі айдан кешіктірілмей өткізіледі.
3. Парламент немесе Парламент Мәжілісі депутаттарының кезектен тыс сайлауы тиісінше Парламент немесе Парламент Мәжілісінің өкілеттігі мерзімінен бұрын тоқтатылған күннен бастап екі ай ішінде өткізіледі.
4. Қазақстан Республикасының азаматтығында тұратын және оның аумағында соңғы он жылда тұрақты тұрып жатқан адам Парламент депутаты бола алады. Жасы отызға толған, жоғары білімі және кемінде бес жыл жұмыс стажы бар, тиісті облыстың, республикалық маңызы бар қаланың не Республика астанасының аумағында кемінде үш жыл тұрақты тұрып жатқан адам Сенат депутаты бола алады. Жасы жиырма беске толған адам Мәжіліс депутаты бола алады.
5. Республика Парламенті депутаттарын сайлау конституциялық заңмен реттеледі.
6. Парламенттің депутаты Қазақстан халқына ант береді.

52-бап

1. Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 21 мамырдағы № 254-ІІІ Заңымен алынып тасталды.
2. Парламент депутаттары оның жұмысына қатысуға міндетті. Парламентте депутаттың жеке өзі ғана дауыс береді. Депутаттың Палаталар мен олардың органдарының отырыстарына дәлелді себептерсіз үш реттен артық қатыспауы, сол сияқты дауыс беру құқығын басқа біреуге беруі депутатқа заңда белгіленген жазалау шараларын қолдануға әкеп соғады.
3. Парламент депутатының басқа өкілді органның депутаты болуға, оқытушылық, ғылыми және өзге де шығармашылық қызметтен басқа, ақы төленетін өзге де жұмыс атқаруға, кәсіпкерлікпен шұғылдануға, коммерциялық ұйымның басшы органының немесе байқаушы кеңесінің құрамына кіруге құқығы жоқ. Осы ереженің бұзылуы депутаттың өкілеттігін тоқтатуға әкеп соғады.
4. Парламент депутатын оның өкілеттік мерзімі ішінде тұтқынға алуға, күштеп әкелуге, сот тәртібімен белгіленетін әкімшілік жазалау шараларын қолдануға, қылмыс үстінде ұсталған немесе ауыр қылмыс жасаған реттерді қоспағанда, тиісті Палатаның келісімінсіз қылмыстық жауапқа тартуға болмайды.
5. Парламент депутатының өкілеттігі орнынан түскен, ол қайтыс болған, соттың заңды күшіне енген шешімі бойынша депутат іс-әрекетке қабілетсіз, қайтыс болған немесе хабарсыз кеткен деп танылған жағдайларда және Конституция мен конституциялық заңда көзделген өзге де жағдайларда тоқтатылады.

Парламент депутаты:

1) ол Қазақстаннан тысқары жерге тұрақты тұруға кеткен;

2) оған қатысты соттың айыптау үкімі заңды күшіне енген;

3) Қазақстан Республикасының азаматтығын жоғалтқан кезде өз мандатынан айырылады.

Парламент Мәжілісінің депутаты:

1) депутат конституциялық заңға сәйкес өзін сайлаған саяси партиядан шыққан немесе шығарылған;

2) конституциялық заңға сәйкес депутатты сайлаған саяси партия қызметін тоқтатқан кезде өз мандатынан айырылады.

Парламент Сенатының тағайындалған депутаттарының өкілеттігі Республика Президентінің шешімі бойынша мерзімінен бұрын тоқтатылуы мүмкін.

Парламент және Парламент Мәжілісі депутаттарының өкілеттігі тиісінше Парламент немесе Парламент Мәжілісі таратылған жағдайларда тоқтатылады.

6. Депутаттарға жазалау шараларын қолдануға, олардың осы баптың 3-тармағының талаптарын, депутаттық әдеп ережелерін сақтауына, сондай-ақ депутаттардың өкілеттігін тоқтатуға және өкілеттігінен әрі депутатқа ешкімнің тиіспеуі жөніндегі құқығынан айыруға байланысты мәселелерді әзірлеу Қазақстан Республикасының Орталық сайлау комиссиясына жүктеледі.

53-бап

Палаталардың бірлескен отырысында Парламент:

1) Қазақстан Республикасы Президентінің ұсынысы бойынша Конституцияға өзгерістер мен толықтырулар енгізеді;

2) Үкімет пен Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің республикалық бюджеттің атқарылуы туралы есептерін бекітеді. Үкіметтің республикалық бюджеттің атқарылуы туралы есебін Парламенттің бекітпеуі Парламенттің Үкіметке сенімсіздік білдіргенін көрсетеді;

3) Президентке оның бастамасы бойынша әр Палата депутаттары жалпы санының үштен екісінің даусымен бір жылдан аспайтын мерзімге заң шығару өкілеттігін беруге хақылы;

4) соғыс және бітім мәселелерін шешеді;

5) Республика Президентінің ұсынысы бойынша бейбітшілік пен қауіпсіздікті сақтау жөніндегі халықаралық міндеттемелерді орындау үшін Республиканың Қарулы Күштерін пайдалану туралы шешім қабылдайды;

6) Конституциялық Кеңестің Республикадағы конституциялық заңдылықтың жай-күйі туралы жыл сайынғы жолдауын тыңдайды;

7) палаталардың бірлескен комиссияларын құрады, олардың төрағаларын сайлайды және қызметтен босатады, комиссиялардың қызметі туралы есептерді тыңдайды;

8) Парламентке Конституция жүктеген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

54-бап

1. Парламент палаталардың бөлек отырысында мәселелерді әуелі — Мәжілісте, ал содан кейін Сенатта өз кезегімен қарау арқылы конституциялық заңдар мен заңдар қабылдайды, оның ішінде:

1) республикалық бюджетті бекітеді, оған өзгерістер мен толықтырулар енгізеді;

2) мемлекеттік салықтар мен алымдарды белгілейді және оларды алып тастайды;

3) Қазақстанның әкімшілік-аумақтық құрылысы мәселелерін шешу тәртібін белгілейді;

4) мемлекеттік наградаларды тағайындайды, Республиканың құрметті, әскери және өзге де атақтарын, сыныптық шендерін, дипломатиялық дәрежелерін белгілейді, Республиканың мемлекеттік рәміздерін айқындайды;

5) мемлекеттік заемдар мен Республиканың экономикалық және өзге де көмек көрсетуі туралы мәселелерді шешеді;

6) рақымшылық жасау мәселелерін шешеді;

7) Республиканың халықаралық шарттарын ратификациялайды және олардың күшін жояды.

2. Парламент палаталардың бөлек отырысында мәселелерді әуелі — Мәжілісте, ал содан кейін Сенатта өз кезегімен қарау арқылы:

1) республикалық бюджеттің атқарылуы туралы есептерді талқылайды;

2) Республика Президентінің қарсылығын туғызған заңдар немесе заңның баптары бойынша қарсылықтар жіберілген күннен бастап бір ай мерзім ішінде қайталап талқылау мен дауысқа салуды өткізеді. Бұл мерзімнің сақталмауы Президент қарсылықтарының қабылданғанын білдіреді. Егер Мәжіліс пен Сенат әр Палата депутаттарының жалпы санының үштен екі көпшілік даусымен бұрын қабылданған шешімді растайтын болса, Президент бір ай ішінде заңға қол қояды. Егер Президенттің қарсылығын ең болмаса палаталардың бірі еңсермесе, заң қабылданбайды немесе Президент ұсынған редакцияда қабылданды деп есептеледі. Парламент қабылдаған конституциялық заңдарға Мемлекет басшысының қарсылығы осы тармақшада көзделген тәртіппен қаралады. Бұл ретте Парламент Президенттің конституциялық заңдарға қарсылығын әр Палата депутаттарының жалпы санының кемінде төрттен үшінің даусымен еңсереді;

3) республикалық референдум тағайындау туралы бастама көтереді.

55-бап

Сенаттың ерекше қарауына мыналар жатады:

1) Қазақстан Республикасы Президентінің ұсынуымен Республиканың Жоғарғы Сотының Төрағасын және Жоғарғы Сотының судьяларын сайлау мен қызметтен босату, олардың анттарын қабылдау;

2) Республика Президентінің Республика Ұлттық Банкінің Төрағасын, Бас прокурорын және Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Төрағасын тағайындауына келісім беру;

3) Республиканың Бас Прокурорын, Жоғарғы Сотының Төрағасы мен судьяларын оларға ешкімнің тиіспеуі жөніндегі құқығынан айыру;

4) Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 21 мамырдағы № 254-ІІІ Заңымен алынып тасталды

5) Мәжілістің өкілеттіктері мерзімінен бұрын тоқтатылуына байланысты, ол уақытша болмаған кезеңде Республика Парламентінің конституциялық заңдар мен заңдар қабылдау жөніндегі функцияларын орындау;

6) Конституциямен Парламент Сенатына жүктелген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асыру.

56-бап

1. Мәжілістің ерекше қарауына мыналар жатады:

1) Парламентке енгізілген конституциялық заңдар мен заңдардың жобаларын қарауға қабылдау және осы жобаларды қарау;

2) Палата депутаттарының жалпы санының көпшілік даусымен Республика Президентіне Республика Премьер-Министрін тағайындауға келісім беру;

3) Республика Президентінің кезекті сайлауын хабарлау;

4) Конституциямен Парламент Мәжілісіне жүктелген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асыру.

2. Мәжіліс депутаттарының жалпы санының көпшілік даусымен, Мәжіліс депутаттарының жалпы санының кемінде бестен бірінің бастамасы бойынша Мәжіліс Үкіметке сенімсіздік білдіруге хақылы.

57-бап

Парламенттің әр Палатасы дербес, басқа Палатаның қатысуынсыз:

1) Конституциялық Кеңестің екі мүшесін қызметке тағайындайды; Орталық сайлау комиссиясының екі мүшесін, Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің үш мүшесін бес жыл мерзімге қызметке тағайындайды;

2) Конституцияның 47-бабының 1-тармағында көзделген ретте Парламент құратын комиссия мүшелерінің тең жартысына өкілеттік береді;

3) Палаталардың бірлескен комиссиялары мүшелерінің тең жартысын сайлайды;

4) Палаталар депутаттарының өкілеттігін тоқтатады, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Бас Прокурорының ұсынуымен оларға ешкімнің тиіспеуі жөніндегі құқығынан Палаталардың депутаттарын айыру мәселелерін шешеді;

5) өз құзыретіндегі мәселелер бойынша парламенттік тыңдаулар өткізеді;

6) Палата депутаттары жалпы санының кемінде үштен бірінің бастамасы бойынша Республика Үкіметі мүшелерінің өз қызметі мәселелері жөніндегі есептерін тыңдауға хақылы. Есепті тыңдау қорытындылары бойынша Үкімет мүшесі Республика заңдарын орындамаған жағдайда Палата депутаттары жалпы санының көпшілік даусымен оны қызметтен босату туралы Республика Президентіне өтініш жасауға хақылы. Егер Республика Президенті мұндай өтінішті қабылдамай тастаса, онда депутаттар Палата депутаттары жалпы санының көпшілік даусымен алғашқы өтініш берілген күннен бастап алты ай өткеннен кейін Республика Президентінің алдына Үкімет мүшесін қызметінен босату туралы мәселені қайталап қоюға хақылы. Мұндай жағдайда Республика Президенті Үкімет мүшесін қызметінен босатады;

7) Палаталардың үйлестіруші және жұмыс органдарын құрады;

8) өз қызметінің регламентін, Палатаның ұйымдастыру және ішкі тәртібіне байланысты мәселелер бойынша өзге де шешімдер қабылдайды.

58-бап

1. Палаталарды мемлекеттік тілді еркін меңгерген өз депутаттарының арасынан Палаталар депутаттары жалпы санының көпшілік даусымен жасырын дауыс беру арқылы Сенат пен Мәжіліс сайлаған төрағалар басқарады. Сенат Төрағасының қызметіне кандидатураны Қазақстан Республикасының Президенті ұсынады. Мәжіліс Төрағасының қызметіне кандидатураларды Палатаның депутаттары ұсынады.
2. Палаталардың төрағалары, егер бұл үшін Палаталардың депутаттары жалпы санының көпшілігі дауыс берсе, қызметтен кері шақырылып алынуы мүмкін, сондай-ақ олар өз еркімен орнынан түсуге хақылы.
3. Парламент Палаталарының төрағалары:

1) Палаталардың отырыстарын шақырып, оларға төрағалық етеді;

2) Палаталардың қарауына енгізілетін мәселелерді әзірлеуге жалпы басшылық жасайды;

3) Палаталар төрағаларының орынбасарлары қызметіне сайлау үшін Палаталарға кандидатуралар ұсынады;

4) Палаталар қызметінде регламенттің сақталуын қамтамасыз етеді;

5) Палаталардың үйлестіру органдарының қызметіне басшылық жасайды;

6) Палаталар шығаратын актілерге қол қояды;

7) палаталарға Конституциялық Кеңестің, Орталық сайлау комиссиясының, Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің мүшесі қызметіне тағайындау үшін кандидатуралар ұсынады;

8) өздеріне Парламент регламенті жүктейтін басқа да міндеттерді атқарады.

4. Мәжіліс Төрағасы:

1) Парламент сессияларын ашады;

2) Палаталардың кезекті бірлескен отырыстарын шақырады, Палаталардың кезекті және кезектен тыс бірлескен отырыстарына төрағалық етеді.

5. Палаталардың төрағалары өз құзыретіндегі мәселелер бойынша өкімдер шығарады.

59-бап

1. Парламент сессиясы оның Палаталарының бірлескен және бөлек отырыстары түрінде өткізіледі.
2. Парламенттің бірінші сессиясын Қазақстан Республикасының Президенті сайлау қорытындылары жарияланған күннен бастап отыз күннен кешіктірмей шақырады.
3. Парламенттің кезекті сессиялары жылына бір рет қыркүйектің бірінші жұмыс күнінен маусымның соңғы жұмыс күніне дейін өткізіледі.
4. Парламент сессиясын, әдетте, Республика Президенті ашады және сессия Сенат пен Мәжілістің бірлескен отырыстарында жабылады. Парламент сессиялары аралығындағы кезеңде Республика Президенті өз бастамасымен, палаталар төрағаларының немесе Парламент депутаттары жалпы санының кемінде үштен бірінің ұсынысымен Парламенттің кезектен тыс сессиясын шақыра алады. Онда сессияны шақыруға негіз болған мәселелер ғана қаралады.
5. Палаталардың бірлескен және бөлек отырыстары оларға әр Палата депутаттарының жалпы санының кемінде үштен екісі қатысқан жағдайда өткізіледі.
6. Палаталардың бірлескен және бөлек отырыстары ашық отырыстар болып табылады. Регламенттерде көзделген реттерде жабық отырыстар өткізілуі мүмкін. Республика Президентінің, Премьер-Министр мен Үкімет мүшелерінің, Ұлттық Банк Төрағасының, Бас Прокурордың, Ұлттық қауіпсіздік комитеті Төрағасының кез келген отырыстарға қатысуға және сөз сөйлеуге құқығы бар.

60-бап

1. Палаталар әр Палатада саны жетіден аспайтын тұрақты комитеттер құрады.
2. Палаталардың бірлескен қызметтеріне қатысты мәселелерді шешу үшін Сенат пен Мәжіліс тепе-тең негізде бірлескен комиссиялар құруға хақылы.
3. Комитеттер мен комиссиялар өз құзыретіндегі мәселелер бойынша қаулылар шығарады.
4. Комитеттер мен комиссияларды құру, олардың өкілеттігі және қызметін ұйымдастыру тәртібі заңмен белгіленеді.

61-бап

1. Заң шығару бастамасы құқығы Республика Президентіне, Парламент депутаттарына, Үкіметке тиесілі және тек қана Мәжілісте жүзеге асырылады.
2. Республика Президентінің заңдар жобаларын қараудың басымдылығын белгілеуге, сондай-ақ осы жоба жедел қаралады деп жариялауға құқығы бар, бұл Парламент заң жобасын енгізілген күннен бастап бір ай ішінде қарауға тиісті екенін білдіреді. Парламент осы талапты орындамаса, Республика Президенті заң күші бар Жарлық шығаруға хақылы, ол Парламент Конституция белгілеген тәртіппен жаңа заң қабылдағанға дейін қолданылады.
3. Парламент аса маңызды қоғамдық қатынастарды реттейтін, мыналарға:

1) жеке және заңды тұлғалардың құқық субъектілігіне, азаматтардың құқықтары мен бостандықтарына, жеке және заңды тұлғалардың міндеттері мен жауапкершілігіне;

2) меншік режиміне және өзге де мүліктік құқықтарға;

3) мемлекеттік органдар мен жергілікті өзін-өзі басқару органдарын ұйымдастыру мен олардың қызметінің, мемлекеттік және әскери қызметтің негіздеріне;

4) салық салуға, алымдар мен басқа да міндетті төлемдерді белгілеуге;

5) республикалық бюджетке;

6) сот құрылысы мен сотта іс жүргізу мәселелеріне;

7) білім беруге, денсаулық сақтауға және әлеуметтік қамсыздандыруға;

8) кәсіпорындар мен олардың мүлкін жекешелендіруге;

9) айналадағы ортаны қорғауға;

10) республиканың әкімшілік-аумақтық құрылысына;

11) мемлекет қорғанысы мен қауіпсіздігін қамтамасыз етуге қатысты негізгі принциптер мен нормаларды белгілейтін заңдар шығаруға хақылы.

Өзге қатынастардың барлығы заңға тәуелді актілермен реттеледі.

4. Мәжіліс депутаттары қараған және жалпы санының көпшілік даусымен мақұлданған заң жобасы Сенатқа беріледі, ол онда әрі кеткенде алпыс күннің ішінде қаралады. Сенат депутаттары жалпы санының көпшілік даусымен қабылданған жоба заңға айналады және он күннің ішінде Президенттің қол қоюына беріледі. Тұтас алғанда, Сенат депутаттары жалпы санының көпшілік даусымен қабылданбаған жоба Мәжіліске қайтарылады. Егер Мәжіліс депутаттары жалпы санының үштен екісінің көпшілік даусымен жобаны қайтадан мақұлдаса, ол Сенатқа қайта талқылауға және дауысқа салуға беріледі. Қайта қабылданбаған заң жобасын сол сессия барысында қайтадан енгізуге болмайды.
5. Сенат депутаттары жалпы санының көпшілік даусымен заң жобасына енгізілген өзгертулер мен толықтырулар Мәжіліске жіберіледі. Егер Мәжіліс депутаттардың жалпы санының көпшілік даусымен ұсынылған өзгертулермен және толықтырулармен келіссе, заң қабылданды деп есептеледі. Егер Мәжіліс нақ сондай көпшілік дауыспен Сенат енгізген өзгертулер мен толықтыруларға қарсы болса, Палаталар арасындағы келіспеушілік келісу рәсімі арқылы шешіледі.

5-1. Мәжіліс депутаттары қараған және олардың жалпы санының кемінде үштен екісінің даусымен мақұлданған конституциялық заң жобасы Сенатқа беріледі, онда алпыс күннен асырылмай қаралады. Сенат депутаттарының жалпы санының кемінде үштен екісінің даусымен қабылданған жоба конституциялық заңға айналады және он күн ішінде Республика Президентіне қол қоюға ұсынылады. Конституциялық заң жобасын тұтастай қабылдамауды Мәжіліс немесе Сенат Палата депутаттары жалпы санының көпшілік даусымен жүзеге асырады.

Сенат депутаттары жалпы санының кемінде үштен екісінің даусымен конституциялық заң жобасына енгізілген өзгерістер мен толықтырулар Мәжіліске жіберіледі. Егер Мәжіліс депутаттардың кемінде үштен екісінің даусымен Сенат енгізген өзгерістермен және толықтырулармен келіссе, конституциялық заң қабылданды деп есептеледі. Егер Мәжіліс, Сенат енгізген өзгерістер мен толықтырулар бойынша дауыс беру кезінде олармен депутаттардың кемінде үштен екісінің даусымен келіспесе, онда палаталар арасындағы келіспеушіліктер келісу рәсімдері арқылы шешіледі.

6. Мемлекеттік кірісті қысқартуды немесе мемлекеттік шығысты көбейтуді көздейтін заңдардың жобалары Республика Үкіметінің оң қорытындысы болғанда ғана енгізілуі мүмкін. Республика Президентінің заң шығару бастамасы тәртібімен Парламент Мәжілісіне енгізілген заңнамалық актілердің жобалары үшін мұндай қорытындының болуы талап етілмейді.
7. Үкімет енгізген заң жобасының қабылданбауына байланысты Премьер-Министр Парламент палаталарының бірлескен отырысында Үкіметке сенім туралы мәселе қоюға хақылы. Бұл мәселе бойынша дауыс беру сенім туралы мәселе қойылған сәттен бастап қырық сегіз сағаттан ерте өткізілмейді. Егер сенімсіздік білдіру туралы ұсыныс палаталардың әрқайсысының депутаттары жалпы санының көпшілік даусын ала алмаса, заң жобасы дауысқа салынбай қабылданды деп есептеледі. Алайда Үкімет бұл құқықты жылына екі реттен артық пайдалана алмайды.

62-бап

1. Парламент Республиканың бүкіл аумағында міндетті күші бар Қазақстан Республикасының заңдары, Парламенттің қаулылары, Сенат пен Мәжілістің қаулылары түрінде заң актілерін қабылдайды.
2. Республиканың заңдары Республика Президенті қол қойғаннан кейін күшіне енеді.
3. Конституцияға өзгертулер мен толықтырулар әр Палата депутаттары жалпы санының кемінде төрттен үшінің көпшілік даусымен енгізіледі.
4. Конституциялық заңдар Конституцияда көзделген мәселелер бойынша әр Палата депутаттарының жалпы санының кемінде үштен екісінің көпшілік даусымен қабылданады.
5. Парламент пен оның Палаталарының заң актілері, егер Конституцияда өзгеше көзделмесе, Палаталар депутаттары жалпы санының көпшілік даусымен қабылданады.
6. Қазақстан Республикасының Конституциясына өзгерістер мен толықтырулар енгізу мәселелері бойынша кемінде екі оқылым өткізу міндетті.
7. Республиканың заңдары, Парламент пен оның Палаталарының қаулылары Конституцияға қайшы келмеуге тиіс. Парламент пен оның Палаталарының қаулылары заңдарға қайшы келмеуге тиіс.
8. Республиканың заң және өзге де нормативтік құқықтық актілерін әзірлеу, ұсыну, талқылау, күшіне енгізу және жариялау тәртібі арнаулы заңмен және Парламент пен оның Палаталарының регламенттерімен реттеледі.

63-бап

1. Республика Президенті Парламент палаталары төрағаларымен және Премьер-Министрмен консультациялардан кейін Парламентті немесе Парламент Мәжілісін тарата алады.
2. Парламентті және Парламент Мәжілісін төтенше немесе соғыс жағдайы кезеңінде, Президент өкілеттігінің соңғы алты айында, сондай-ақ осының алдындағы таратудан кейінгі бір жыл ішінде таратуға болмайды.

V бөлім. ҮКІМЕТ

64-бап

1. Үкімет Қазақстан Республикасының атқарушы билігін жүзеге асырады, атқарушы органдардың жүйесін басқарады және олардың қызметіне басшылық жасайды.
2. Үкімет алқалы орган болып табылады және өзінің бүкіл қызметінде Республика Президентінің алдында жауапты, ал Конституцияда көзделген жағдайларда Парламент Мәжілісінің және Парламенттің алдында жауапты.
3. Конституцияның 57-бабының 6) тармақшасында көзделген ретте Үкімет мүшелері Парламент палаталарына есеп береді.
4. Үкіметтің құзыреті, ұйымдастырылуы мен қызмет тәртібі конституциялық заңмен белгіленеді.

65-бап

1. Қазақстан Республикасының Президенті Үкіметті Конституцияда көзделген тәртіппен құрады.
2. Республика Премьер-Министрі тағайындалғаннан кейінгі он күн мерзім ішінде Премьер-Министр Үкіметтің құрылымы мен құрамы туралы Республика Президентіне ұсыныс енгізеді.
3. Үкімет мүшелері Қазақстан халқы мен Президентіне ант береді.

66-бап

Қазақстан Республикасының Үкіметі:

1) мемлекеттің әлеуметтік-экономикалық саясатының, оның қорғаныс қабілетінің, қауіпсіздігінің, қоғамдық тәртіпті қамтамасыз етудің негізгі бағыттарын әзірлейді және олардың жүзеге асырылуын ұйымдастырады;

2) Парламентке республикалық бюджетті және оның атқарылуы туралы есепті ұсынады, бюджеттің атқарылуын қамтамасыз етеді;

3) Мәжіліске заң жобаларын енгізеді және заңдардың орындалуын қамтамасыз етеді;

4) мемлекеттік меншікті басқаруды ұйымдастырады;

5) Республиканың сыртқы саясатын жүргізу жөнінде шаралар әзірлейді;

6) министрліктердің, мемлекеттік комитеттердің, өзге де орталық және жергілікті атқарушы органдардың қызметіне басшылық жасайды;

7) Республиканың министрліктері, мемлекеттік комитеттері, өзге де орталық және жергілікті атқарушы органдары актілерінің күшін толық немесе қолданылу бөлігінде жояды немесе тоқтата тұрады;

8) Үкімет құрамына кірмейтін орталық атқарушы органдардың басшыларын қызметке тағайындайды және қызметтен босатады;

9) Қазақстан Республикасының 1998 жылғы 7 қазандағы № 284-І Заңымен алынып тасталды.

10) өзіне Конституциямен, заңдармен және Президент актілерімен жүктелген өзге де қызметтерді орындайды.

67-бап

Қазақстан Республикасының Премьер-Министрі:

1) Үкімет қызметін ұйымдастырып, оған басшылық жасайды және оның жұмысы үшін дербес жауап береді;

2) Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 21 мамырдағы № 254-ІІІ Заңымен алынып тасталды.

3) Үкімет қаулыларына қол қояды;

4) Үкімет қызметінің негізгі бағыттары жөнінде және оның аса маңызды барлық шешімдері жөнінде Президентке баяндап отырады;

5) Үкімет қызметін ұйымдастыруға және басшылық жасауға байланысты басқа да қызметтерді атқарады.

68-бап

1. Үкімет мүшелері өз құзыреті шегінде шешімдер қабылдауда дербестікке ие әрі өздеріне бағынысты мемлекеттік органдардың жұмысы үшін Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің алдында жеке-дара жауап береді. Үкіметтің жүргізіп отырған саясатымен келіспейтін немесе оны жүргізбейтін Үкімет мүшесі орнынан түсуге өтініш береді не ол лауазымнан босатылуға тиіс.
2. Үкімет мүшелерінің өкілді органның депутаттары болуға, оқытушылық, ғылыми немесе өзге шығармашылық қызметтерді қоспағанда, өзге де ақы төленетін жұмысты атқаруға, кәсіпкерлік іспен шұғылдануға, заңнамаға сәйкес өздерінің лауазымдық міндеттері болып табылатын жағдайларды қоспағанда, коммерциялық ұйымның басшы органының немесе байқаушы кеңесінің құрамына кіруге құқығы жоқ.

69-бап

1. Қазақстан Республикасының Үкіметі өз құзыретінің мәселелері бойынша Республиканың бүкіл аумағында міндетті күші бар қаулылар шығарады.
2. Республиканың Премьер-Министрі Республиканың бүкіл аумағында міндетті күші бар өкімдер шығарады.
3. Үкіметтің қаулылары және Премьер-Министрдің өкімдері Конституцияға, заң актілеріне, Республика Президентінің жарлықтары мен өкімдеріне қайшы келмеуге тиіс.

70-бап

1. Үкімет жаңадан сайланған Қазақстан Республикасы Президентінің алдында өз өкілеттігін доғарады. Республиканың Премьер-Министрі жаңадан сайланған Парламент Мәжілісінің алдында Үкіметке сенім туралы мәселе қояды. Мәжіліс сенім білдірген жағдайда, егер Республика Президенті өзгеше шешім қабылдамаса, Үкімет өз міндеттерін атқаруды жалғастыра береді.
2. Егер Үкімет және оның кез келген мүшесі өздеріне жүктелген міндеттерді одан әрі жүзеге асыру мүмкін емес деп есептесе, олар Республиканың Президентіне өз орнынан түсетіні туралы мәлімдеуге хақылы.
3. Парламент Мәжілісі немесе Парламент Үкіметке сенімсіздік білдірген жағдайда Үкімет орнынан түсетіні туралы Республика Президентіне мәлімдейді.
4. Орнынан түсуді қабылдау немесе қабылдамау туралы мәселені Республиканың Президенті он күн мерзімде қарайды.
5. Орнынан түсуді қабылдау Үкіметтің не оның тиісті мүшесінің өкілеттігі тоқтатылғанын білдіреді. Премьер-Министрдің орнынан түсуін қабылдау бүкіл Үкіметтің өкілеттігі тоқтатылғанын білдіреді.
6. Үкіметтің немесе оның мүшесінің орнынан түсуі қабылданбаған жағдайда Президент оған міндеттерін одан әрі жүзеге асыруды тапсырады.
7. Республиканың Президенті өз бастамасы бойынша Үкіметтің өкілеттігін тоқтату туралы шешім қабылдауға және оның кез келген мүшесін қызметтен босатуға хақылы. Премьер-Министрді қызметінен босату бүкіл Үкіметтің өкілеттігі тоқтатылғанын білдіреді.

VI бөлім. КОНСТИТУЦИЯЛЫҚ КЕҢЕС

71-бап

1. Қазақстан Республикасының Конституциялық Кеңесі жеті мүшеден тұрады, олардың өкілеттігі алты жылға созылады. Республиканың экс-Президенттері құқығы бойынша ғұмыр бойы Конституциялық Кеңестің мүшелері болып табылады.
2. Конституциялық Кеңестің Төрағасын Республиканың Президенті тағайындайды және дауыс тең бөлінген жағдайда оның даусы шешуші болып табылады.
3. Конституциялық Кеңестің екі мүшесін — Республика Президенті, екі-екі мүшеден тиісінше Сенат пен Мәжіліс тағайындайды. Конституциялық Кеңес мүшелерінің жартысы әрбір үш жыл сайын жаңартылып отырады.
4. Конституциялық Кеңестің Төрағасы мен мүшесінің қызметі депутаттық мандатпен, оқытушылық, ғылыми немесе өзге шығармашылық қызметтерді қоспағанда, өзге де ақы төленетін жұмысты атқарумен, кәсіпкерлікпен айналысумен, коммерциялық ұйымның басшы органының немесе байқаушы кеңесінің құрамына кірумен сыйыспайды.
5. Конституциялық Кеңестің Төрағасы мен мүшелерін өздерінің өкілеттігі мерзімі ішінде тұтқынға алуға, күштеп әкелуге, оған сот тәртібімен белгіленетін әкімшілік жазалау шараларын қолдануға, қылмыс үстінде ұсталған немесе ауыр қылмыстар жасаған реттерді қоспағанда, Парламенттің келісімінсіз қылмыстық жауапқа тартуға болмайды.
6. Конституциялық Кеңестің ұйымдастырылуы мен қызметі конституциялық заңмен реттеледі33.

72-бап

1. Конституциялық Кеңес Қазақстан Республикасы Президентінің, Сенат Төрағасының, Мәжіліс Төрағасының, Парламент депутаттары жалпы санының кемінде бестен бір бөлігінің, Премьер-Министрдің өтініші бойынша:

1) дау туған жағдайда Республика Президентінің, Парламент депутаттарының сайлауын өткізудің дұрыстығы және республикалық референдум өткізу туралы мәселені шешеді;

2) Парламент қабылдаған заңдардың Республика Конституциясына сәйкестігін Президент қол қойғанға дейін қарайды;

2-1) Парламент және оның палаталары қабылдаған қаулылардың Республика Конституциясына сәйкестігін қарайды;

3) Республиканың халықаралық шарттарын бекіткенге дейін олардың Конституцияға сәйкестігін қарайды;

4) Конституцияның нормаларына ресми түсіндірме береді;

5) Конституцияның 47-бабының 1 және 2-тармақтарында көзделген реттерде қорытындылар береді.

2. Конституциялық Кеңес соттардың өтініштерін Конституцияның 78-бабында белгіленген реттерде қарайды.

73-бап

1. Конституциялық Кеңеске Конституцияның 72-бабының 1-тармағының 1)-тармақшасында көрсетілген мәселелер бойынша өтініш жасалған ретте, Президенттің қызметіне кірісуі, Парламенттің сайланған депутаттарын тіркеу не республикалық референдумның нәтижелерін шығару тоқтатыла тұрады.
2. Конституциялық Кеңеске Конституцияның 72-бабының 1-тармағының 2) және 3)-тармақшаларында көрсетілген мәселелер бойынша өтініш жасалған ретте, тиісті актілерге қол қою не оларды бекіту мерзімінің өтуі тоқтатыла тұрады.
3. Конституциялық Кеңес өтініштер түскен күннен бастап бір ай ішінде өз шешімін шығарады. Егер мәселе кейінге қалдыруға болмайтын болса, Республика Президентінің талабы бойынша бұл мерзім он күнге дейін қысқартылуы мүмкін.
4. Конституциялық Кеңестің шешіміне толығымен немесе бір бөлігіне Республиканың Президенті қарсылық білдіруі мүмкін, бұл қарсылық Конституциялық Кеңес мүшелері жалпы санының үштен екісінің даусымен еңсеріледі. Президент қарсылығы еңсерілмеген жағдайда, Конституциялық Кеңестің шешімі қабылданбады деп есептеледі.

74-бап

1. Қазақстан Республикасының Конституциясына сәйкес емес деп танылған заңдар мен халықаралық шарттарға қол қойылмайды не, тиісінше, бекітілмейді және күшіне енгізілмейді.
2. Конституциялық емес деп танылған, оның ішінде адамның және азаматтың Конституцияда баянды етілген құқықтары мен бостандықтарына нұқсан келтіреді деп танылған заңдар мен өзге де нормативтік құқықтық актілердің күші жойылады және қолданылуға жатпайды.
3. Конституциялық Кеңестің шешімдері қабылданған күннен бастап күшіне енеді, Республиканың бүкіл аумағында жалпыға бірдей міндетті, түпкілікті болып табылады және шағымдануға жатпайды.

VII бөлім. СОТТАР ЖӘНЕ СОТ ТӨРЕЛІГІ

75-бап

1. Қазақстан Республикасында сот төрелігін тек сот қана жүзеге асырады.
2. Сот билігі сотта іс жүргізудің азаматтық, қылмыстық және заңмен белгіленген өзге де нысандары арқылы жүзеге асырылады. Заңда көзделген жағдайларда қылмыстық сот ісін жүргізу алқабилердің қатысуымен жүзеге асырылады.
3. Заңмен құрылған Республиканың Жоғарғы Соты, Республиканың жергілікті және басқа да соттары Республиканың соттары болып табылады.
4. Республиканың сот жүйесі Республика Конституциясымен және конституциялық заңмен белгіленеді. Қандай да бір атаумен арнаулы және төтенше соттарды құруға жол берілмейді.

76-бап

1. Сот билігі Қазақстан Республикасының атынан жүзеге асырылады және өзіне азаматтар мен ұйымдардың құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін қорғауды, Республиканың Конституциясының, заңдарының, өзге де нормативтік құқықтық актілерінің, халықаралық шарттарының орындалуын қамтамасыз етуді мақсат етіп қояды.
2. Сот билігі Республика Конституциясының, заңдарының, өзге де нормативтік құқықтық актілерінің, халықаралық шарттарының негізінде туындайтын барлық істер мен дауларға қолданылады.
3. Соттар шешімдерінің, үкімдері мен өзге де қаулыларының Республиканың бүкіл аумағында міндетті күші болады.

77-бап

1. Судья сот төрелігін іске асыру кезінде тәуелсіз және Конституция мен заңға ғана бағынады.
2. Сот төрелігін іске асыру жөніндегі соттың қызметіне қандай да болсын араласуға жол берілмейді, және ол заң бойынша жауапкершілікке әкеп соғады. Нақты істер бойынша судьялар есеп бермейді.
3. Заңды қолданған кезде судья төмендегі принциптерді басшылыққа алуға тиіс:

1) адамның кінәлі екендігі заңды күшіне енген сот үкімімен танылғанша ол жасалған қылмысқа кінәлі емес деп есептеледі;

2) бір құқық бұзушылық үшін ешкімді де қайтадан қылмыстық немесе әкімшілік жауапқа тартуға болмайды;

3) өзіне заңмен көзделген соттылығын оның келісімінсіз ешкімнің өзгертуіне болмайды;

4) сотта әркім өз сөзін тыңдатуға құқылы;

5) жауапкершілікті белгілейтін немесе күшейтетін, азаматтарға жаңа міндеттемелер жүктейтін немесе олардың жағдайын нашарлататын заңдардың кері күші болмайды. Егер құқық бұзушылық жасалғаннан кейін ол үшін жауапкершілік заңмен алынып тасталса немесе жеңілдетілсе, жаңа заң қолданылады;

6) айыпталушы өзінің кінәсіздігін дәлелдеуге міндетті емес;

7) ешкім өзіне-өзі, жұбайына (зайыбына) және заңмен белгіленген шектегі жақын туыстарына қарсы айғақ беруге міндетті емес. Діни қызметшілер өздеріне сеніп сырын ашқандарға қарсы куәгер болуға міндетті емес;

8) адамның кінәлі екендігі жөніндегі кез келген күдік айыпталушының пайдасына қарастырылады;

9) заңсыз тәсілмен алынған айғақтардың заңды күші болмайды. Ешкім өзінің жеке мойындауы негізінде ғана сотталуға тиіс емес;

10) қылмыстық заңды ұқсастығына қарай қолдануға жол берілмейді.

4. Конституциямен белгіленген сот төрелігінің принциптері Республиканың барлық соттары мен судьяларына ортақ және бірыңғай болып табылады.

78-бап

Соттардың Конституциямен баянды етілген адамның және азаматтың құқықтары мен бостандықтарына нұқсан келтіретін заңдар мен өзге де нормативтік құқықтық актілерді қолдануға хақысы жоқ. Егер сот қолданылуға тиісті заң немесе өзге де нормативтік құқықтық акт Конституциямен баянды етілген адамның және азаматтың құқықтары мен бостандықтарына нұқсан келтіреді деп тапса, іс жүргізуді тоқтата тұруға және осы актіні конституциялық емес деп тану туралы ұсыныспен Конституциялық Кеңеске жүгінуге міндетті.

79-бап

1. Соттар тұрақты судьялардан тұрады, олардың тәуелсіздігі Конституциямен және заңмен қорғалады. Судьяның өкілеттігі тек заңда белгіленген негіздер бойынша ғана тоқтатылуы немесе кідіртілуі мүмкін.
2. Судьяны тұтқынға алуға, күштеп әкелуге, оған сот тәртібімен белгіленетін әкімшілік жазалау шараларын қолдануға, қылмыс үстінде ұсталған немесе ауыр қылмыс жасаған реттерді қоспағанда, Республика Жоғары Сот Кеңесінің қорытындысына негізделген Қазақстан Республикасы Президентінің келісімінсіз не Конституцияның 55-бабының 3)-тармақшасында белгіленген жағдайда, — Сенаттың келісімінсіз қылмыстық жауапқа тартуға болмайды.
3. Республиканың жиырма бес жасқа толған, жоғары заң білімі, заң мамандығы бойынша кемінде екі жыл жұмыс стажы бар және біліктілік емтиханын тапсырған азаматтары судья бола алады. Республика соттарының судьяларына заң бойынша қосымша талаптар белгіленуі мүмкін.
4. Судьяның қызметі депутаттық мандатпен, оқытушылық, ғылыми немесе өзге шығармашылық қызметтерді қоспағанда, өзге де ақы төленетін жұмысты атқарумен, кәсіпкерлікпен айналысумен, коммерциялық ұйымның басшы органының немесе байқаушы кеңесінің құрамына кірумен сыйыспайды.

80-бап

Соттарды қаржыландыру, судьяларды тұрғын үймен қамтамасыз ету республикалық бюджет қаражаты есебінен жүргізіледі және ол сот төрелігін толық әрі тәуелсіз жүзеге асыру мүмкіндігін қамтамасыз етуге тиіс.

81-бап

Қазақстан Республикасының Жоғарғы Соты азаматтық, қылмыстық, жергілікті және басқа да соттарда қаралатын өзге де істер жөніндегі жоғары сот органы болып табылады, заңда көзделген іс жүргізу нысандарында олардың қызметін қадағалауды жүзеге асырады, сот практикасының мәселелері бойынша түсініктемелер беріп отырады.

82-бап

1. Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының Төрағасын және судьяларын Жоғары Сот Кеңесінің кепілдемесіне негізделген Республика Президентінің ұсынуымен Сенат сайлайды.
2. Жергілікті және басқа да соттардың төрағалары мен судьяларын Жоғары Сот Кеңесінің кепілдемесі бойынша Республика Президенті қызметке тағайындайды.
3. Соттарда конституциялық заңға сәйкес сот алқалары құрылуы мүмкін. Сот алқалары төрағаларына өкілеттіктер беру тәртібі конституциялық заңмен белгіленеді.
4. Жоғары Сот Кеңесі Республика Президенті тағайындайтын Төрағадан және басқа да адамдардан құралады.
5. Жоғары Сот Кеңесінің мәртебесі және жұмысын ұйымдастыру заңмен белгіленеді.

83-бап

1. Прокуратура мемлекет атынан Республиканың аумағында заңдардың, Қазақстан Республикасының Президенті жарлықтарының және өзге де нормативтік құқықтық актілердің дәлме-дәл әрі біркелкі қолданылуын, жедел-іздестіру қызметінің, анықтау мен тергеудің, әкімшілік және орындаушылық іс жүргізудің заңдылығын жоғары қадағалауды жүзеге асырады, заңдылықтың кез келген бұзылуын анықтау мен жою жөнінде шаралар қолданады, сондай-ақ Республика Конституциясы мен заңдарына қайшы келетін заңдар мен басқа да құқықтық актілерге наразылық білдіреді. Прокуратура сотта мемлекет мүддесін білдіреді, сондай-ақ заңмен белгіленген жағдайда, тәртіпте және шекте қылмыстық қуғындауды жүзеге асырады.
2. Республика Прокуратурасы төменгі прокурорларды жоғары тұрған прокурорларға және Республика Бас Прокурорына бағындыра отырып, бірыңғай орталықтандырылған жүйе құрайды. Ол өз өкілеттігін басқа мемлекеттік органдардан, лауазымды адамдардан тәуелсіз жүзеге асырады және Республика Президентіне ғана есеп береді.
3. Республиканың Бас Прокурорын өз өкілеттігі мерзімі ішінде тұтқынға алуға, күштеп әкелуге, оған сот тәртібімен әкімшілік жазалау шараларын қолдануға, қылмыс үстінде ұсталған немесе ауыр қылмыстар жасаған реттерді қоспағанда, Сенаттың келісімінсіз қылмыстық жауапқа тартуға болмайды. Бас Прокурор өкілеттігінің мерзімі бес жыл.
4. Республика прокуратурасының құзыреті, ұйымдастырылуы мен қызмет тәртібі заңмен белгіленеді.

84-бап

84-бап Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 21 мамырдағы № 254-ІІІ Заңымен алынып тасталды.

VIII бөлім. ЖЕРГІЛІКТІ МЕМЛЕКЕТТІК БАСҚАРУ ЖӘНЕ ӨЗІН-ӨЗІ БАСҚАРУ

85-бап

Жергілікті мемлекеттік басқаруды тиісті аумақтағы істің жай-күйіне жауапты жергілікті өкілді және атқарушы органдар жүзеге асырады.

86-бап

1. Жергілікті өкілді органдар — мәслихаттар тиісті әкімшілік-аумақтық бөліністегі халықтың еркін білдіреді және жалпымемлекеттік мүдделерді ескере отырып, оны іске асыруға қажетті шараларды белгілейді, олардың жүзеге асырылуын бақылайды.
2. Мәслихаттарды жалпыға бірдей, тең, төте сайлау құқығы негізінде жасырын дауыс беру арқылы бес жыл мерзімге халық сайлайды.
3. Қазақстан Республикасының жиырма жасқа толған азаматы мәслихат депутаты болып сайлана алады. Республика азаматы бір мәслихаттың ғана депутаты бола алады.
4. Мәслихаттардың қарауына мыналар жатады:

1) аумақты дамыту жоспарларын, экономикалық және әлеуметтік бағдарламаларын, жергілікті бюджетті және олардың атқарылуы туралы есептерді бекіту;

2) өздерінің қарауына жатқызылған жергілікті әкімшілік-аумақтық құрылыс мәселелерін шешу;

3) заңмен мәслихат құзыретіне жатқызылған мәселелер бойынша жергілікті атқарушы органдар басшыларының есептерін қарау;

4) мәслихаттың тұрақты комиссияларын және өзге де жұмыс органдарын құру, олардың қызметі туралы есептерді тыңдау, мәслихат жұмысын ұйымдастыруға байланысты өзге де мәселелерді шешу;

5) Республика заңдарына сәйкес азаматтардың құқықтары мен заңды мүдделерін қамтамасыз ету жөніндегі өзге де өкілеттіктерді жүзеге асыру.

5. Мәслихаттың өкілеттігін мерзімінен бұрын Республика Президенті тоқтатады, сондай-ақ мәслихат өзін-өзі тарату туралы шешім қабылдаған ретте де оның өкілеттігі мерзімінен бұрын тоқтатылады.
6. Мәслихаттардың құзыреті, ұйымдастырылуы мен қызмет тәртібі, олардың депутаттарының құқықтық жағдайы заңмен белгіленеді.

87-бап

1. Жергілікті атқарушы органдар Қазақстан Республикасының атқарушы органдарының бірыңғай жүйесіне кіреді, тиісті аумақтың мүддесі мен даму қажеттілігін ұштастыра отырып, атқарушы биліктің жалпы мемлекеттік саясатын жүргізуді қамтамасыз етеді.
2. Жергілікті атқарушы органдардың қарауына мыналар жатады:

1) аумақты дамыту жоспарларын, экономикалық және әлеуметтік бағдарламаларын, жергілікті бюджетті әзірлеу және олардың атқарылуын қамтамасыз ету;

2) коммуналдық меншікті басқару;

3) жергілікті атқарушы органдардың басшыларын қызметке тағайындау және қызметтен босату, жергілікті атқарушы органдардың жұмысын ұйымдастыруға байланысты өзге де мәселелерді шешу;

4) жергілікті мемлекеттік басқару мүддесіне сай Республика заңдарымен жергілікті атқарушы органдарға жүктелетін өзге де өкілеттіктерді жүзеге асыру.

3. Жергілікті атқарушы органды Республика Президенті мен Үкіметінің өкілі болып табылатын тиісті әкімшілік-аумақтық бөліністің әкімі басқарады.
4. Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың әкімдерін қызметке тиісінше облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың мәслихаттарының келісімімен Республика Президенті тағайындайды. Өзге әкімшілік-аумақтық бөліністердің әкімдері қызметке Қазақстан Республикасының Президенті айқындаған тәртіппен тағайындалады немесе сайланады. Республика Президенті өзінің ұйғаруы бойынша әкімдерді қызметтерінен босатуға хақылы.
5. Мәслихат депутаттарының жалпы санының кемінде бестен бірінің бастамасы бойынша әкімге сенімсіздік білдіру туралы мәселе қойылуы мүмкін. Бұл жағдайда мәслихат өз депутаттарының жалпы санының көпшілік даусымен әкімге сенімсіздік білдіруге және оны қызметінен босату жөнінде тиісінше Республика Президентінің не жоғары тұран әкімнің алдына мәселе қоюға хақылы. Облыстар, республикалық маңызы бар қалалар және астана әкімдерінің өкілеттігі жаңадан сайланған Республика Президенті қызметіне кіріскен кезде тоқтатылады.
6. Жергілікті атқарушы органдардың құзыреті, ұйымдастырылуы және олардың қызмет тәртібі заңмен белгіленеді.

88-бап

1. Мәслихаттар өз құзыретіндегі мәселелер бойынша шешімдер, ал әкімдер — тиісті әкімшілік-аумақтық бөліністің аумағында орындалуға міндетті шешімдер мен өкімдер қабылдайды.
2. Мәслихаттардың жергілікті бюджет кірісін қысқартуды немесе жергілікті бюджет шығысын ұлғайтуды көздейтін шешімдерінің жобалары әкімнің оң қорытындысы болған кезде ғана қарауға енгізілуі мүмкін.
3. Қазақстан Республикасының Конституциясы мен заңдарына сәйкес келмейтін мәслихат шешімдерінің күші сот тәртібімен жойылуы мүмкін.
4. Әкімдердің шешімдері мен өкімдерінің күшін тиісінше Қазақстан Республикасының Президенті, Үкіметі не жоғары тұрған әкім жоюы мүмкін, сондай-ақ олардың күші сот тәртібімен жойылуы мүмкін.

89-бап

1. Қазақстан Республикасында жергілікті маңызы бар мәселелерді тұрғын халықтың өзі шешуін қамтамасыз ететін жергілікті өзін-өзі басқару танылады.
2. Жергілікті өзін-өзі басқаруды тұрғын халық тікелей жүзеге асырады, сондай-ақ ол мәслихаттар және халық топтары жинақы тұратын аумақтарды қамтитын жергілікті қоғамдастықтардағы басқа да жергілікті өзін-өзі басқару органдары арқылы жүзеге асырылады.

Жергілікті өзін-өзі басқару органдарына мемлекеттік функцияларды жүзеге асыру заңға сәйкес берілуі мүмкін.

3. Қазақстанда жергілікті өзін-өзі басқаруды ұйымдастыру мен олардың қызметі заңмен реттеледі.
4. Жергілікті өзін-өзі басқару органдарының дербестігіне олардың заңмен белгіленген өкілеттігі шегінде кепілдік беріледі.

IX бөлім. ҚОРЫТЫНДЫ ЖӘНЕ ӨТПЕЛІ ЕРЕЖЕЛЕР

90-бап

1. Республикалық референдумда қабылданған Қазақстан Республикасының Конституциясы референдум нәтижелері ресми түрде жарияланған күннен бастап күшіне енеді, сол мезгілден бастап бұрынғы қабылданған Қазақстан Республикасы Конституциясының күші жойылады.
2. Республикалық референдумда Конституция қабылданған күн мемлекеттік мереке — Қазақстан Республикасының Конституциясы Күні деп жарияланады.

91-бап

1. Қазақстан Республикасының Конституциясына Республика Президентінің өз бастамасымен, Парламенттің немесе Үкіметтің ұсынысымен қабылданған шешімі бойынша өткізілетін республикалық референдум өзгертулер мен толықтырулар енгізуі мүмкін. Егер Президент оны Парламенттің қарауына беру қажет деп ұйғарса, Конституцияға енгізілетін өзгертулер мен толықтырулар жобасы республикалық референдумға шығарылмайды. Мұндай жағдайда Парламенттің шешімі Конституцияда белгіленген тәртіппен қабылданады. Егер Республика Президенті Конституцияға өзгерістер мен толықтыруларды республикалық референдумға шығару туралы Парламенттің ұсынысын қабылдамай тастаса, онда Парламент Палаталарының әрқайсысының депутаттары жалпы санының кемінде бестен төртінің көпшілік даусымен Парламент осы өзгерістер мен толықтыруларды Конституцияға енгізу туралы заң қабылдауға хақылы. Мұндай жағдайда Республика Президенті осы заңға қол қояды немесе оны республикалық референдумға шығарады, егер республикалық референдумға қатысуға құқығы бар Республика азаматтарының жартысынан астамы дауыс беруге қатысса, ол өткізілді деп есептеледі. Республикалық референдумға шығарылған Конституцияға өзгерістер мен толықтырулар, егер олар үшін облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың кемінде үштен екісінде дауыс беруге қатысқан азаматтардың жартысынан астамы жақтап дауыс берсе, қабылданды деп есептеледі.
2. Конституцияда белгіленген мемлекеттің біртұтастығын және аумақтық тұтастығын, Республиканы басқару нысанын өзгертуге болмайды.

92-бап

1. Конституциялық заңдар Конституция күшіне енген күннен бастап бір жыл ішінде қабылдануға тиіс. Егер Конституцияда конституциялық деп аталған заңдар немесе заң күші бар актілер ол күшіне енген кезде қабылданып қойған болса, онда олар Конституцияға сәйкес келтіріледі де, Қазақстан Республикасының конституциялық заңдары деп есептеледі.
2. Конституцияда аталған өзге заңдар Парламент белгілейтін тәртіп пен мерзімде, бірақ Конституция күшіне енген күннен бастап екі жылдан кешіктірілмей қабылдануға тиіс.
3. Республика Президентінің өзіне берілген қосымша өкілеттікті жүзеге асыру мерзімі ішінде «Қазақстан Республикасының Президенті мен жергілікті әкімдерге уақытша қосымша өкілеттік беру туралы» 1993 жылғы 10 желтоқсандағы Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес шыққан және заң күші бар Жарлықтары Республика заңдарын өзгерту, толықтыру немесе күшін жою үшін көзделген тәртіппен ғана өзгертілуі, толықтырылуы немесе күшін жоюы мүмкін. 1993 жылғы 28 қаңтарда қабылданған Қазақстан Республикасы Конституциясының 64-бабының 12-15, 18 және 20-тармақтарымен көзделген мәселелер бойынша өзіне берілген қосымша өкілеттікті жүзеге асыру мерзімі ішінде шыққан Республика Президентінің Жарлықтары Республика Парламентінің бекітуіне жатпайды.
4. Конституция күшіне енген кезде қолданылып жүрген Қазақстан Республикасының заңдары оған қайшы келмейтін бөлігінде қолданылады және Конституция қабылданған күннен бастап екі жыл ішінде оған сәйкес келтірілуге тиіс.

93-бап

Конституцияның 7-бабын жүзеге асыру мақсатында Үкімет, жергілікті өкілді және атқарушы органдар, арнаулы заңға сәйкес, Қазақстан Республикасының барлық азаматтары мемлекеттік тілді еркін әрі тегін меңгеруі үшін қажетті ұйымдастырушылық, материалдық және техникалық жағдайдың бәрін жасауға міндетті.

94-бап

1. Конституция күшіне енген кезде қолданылып жүрген Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес сайланған Қазақстан Республикасының Президенті Конституция белгілеген Қазақстан Республикасы Президентінің өкілеттіктеріне ие болады және оларды 1995 жылғы 29 сәуірде республикалық референдумда қабылданған шешім бойынша белгіленген мерзім ішінде жүзеге асырады. Қазақстан Республикасы Президентінің келісімімен Республика Президенті өкілеттігінің қазіргі мерзімі Республика Парламенті Палаталарының бірлескен отырысында Палаталардың әрқайсысының депутаттары жалпы санының көпшілік даусымен қабылданған Республика Парламентінің қаулысымен қысқартылуы мүмкін. Мұндай жағдайда Парламент Мәжілісі бір ай ішінде Қазақстан Республикасы Президентінің сайлауын тағайындайды. Осы сайлаудың қорытындылары бойынша сайланған Республика Президенті сайлау қорытындылары жарияланған күннен бастап бір ай ішінде ант береді және жеті жылдан кейін желтоқсанның бірінші жексенбісінде өткізілуге тиіс кезекті Президент сайлауында сайланған Республика Президенті қызметіне кіріскенге дейін өз өкілеттігін жүзеге асырады.
2. Конституция күшіне енген кезде қолданылып жүрген Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес сайланған Қазақстан Республикасының Вице-Президенті өзі сайланған мерзім аяқталғанға дейін өкілеттігін сақтайды.

94-1-бап

Конституцияның 41-бабы 1-тармағының Республика Президентінің өкілеттік мерзімін белгілейтін ережесі 2005 жылғы 4 желтоқсандағы сайлауда сайланған Республика Президентінің жеті жылдық өкілеттік мерзімінің аяқталуына байланысты өткізілетін президенттік сайлау қорытындысы бойынша Республика Президенті болып сайланған адамға қолданылатын болады.

95-бап

1. Бірінші сайланған Сенат депутаттарының жартысы төрт жыл мерзімге, депутаттардың екінші жартысы екі жыл мерзімге конституциялық заңмен белгіленген тәртіппен сайланады.
2. Қазақстан Республикасы Конституциясының Парламент Мәжілісі депутаттарын партиялық тізімдер негізінде сайлау туралы ережелері екінші шақырылатын Парламент Мәжілісі депутаттарын сайлаудан бастап қолданылады.

96-бап

Конституция күшіне енген күннен бастап Қазақстан Республикасының Министрлер Кабинеті онда белгіленген Қазақстан Республикасы Үкіметінің құқықтарына, міндеттері мен жауапкершілігіне ие болады.

97-бап

Қазақстан Республикасының Конституциялық Кеңесінің бірінші құрамы былайша құрылады: Республика Президенті, Парламент Сенатының Төрағасы мен Парламент Мәжілісінің Төрағасы Конституциялық Кеңестің мүшелерінен бір бірден үш жыл мерзімге, ал Конституциялық Кеңестің мүшелерінен бір бірден алты жыл мерзімге тағайындайды, Конституциялық Кеңестің Төрағасын Республика Президенті алты жыл мерзімге тағайындайды.

98-бап

1. Конституцияда көзделген сот төрелігі мен тергеу органдары тиісті заңдарда көзделген тәртіп пен мерзімде құрылады. Олар құрылғанға дейін жұмыс істеп тұрған сот төрелігі мен тергеу органдары өз өкілеттіктерін сақтайды.
2. Қазақстан Республикасының Жоғарғы Сотының және Жоғары Төрелік Сотының, жергілікті соттардың судьялары Конституцияда көзделген соттар құрылғанға дейін өз өкілеттіктерін сақтайды. Судьялардың бос орындары Конституцияда белгіленген тәртіппен толықтырылады.

 

ҚР ҚК әскери-патриоттық жұмыс

27 ноября 2019

Әскери қызметшілерде қазақстандық патриотизмді қалыптастыру және жастарды әскери-патриоттық тәрбиелеу мәселелері Қорғаныс министрлігі үшін қызметтің басым бағыттарының бірі болып табылады.

Қазақстан Республикасының Президенті Қ. К. Тоқаев Ұлттық құрылтайдың үшінші отырысында айтқан "АДАЛ АДАМ – АДАЛ ЕҢБЕК – АДАЛ ТАБЫС" іргелі идеологиясы Қарулы Күштердегі барлық идеологиялық жұмыс үшін базалық және іргелі болды.

Қоғамдық санада түбегейлі өзгерістер орын алады, азаматтардың құқықтық мәдениетінің деңгейі артады, қоғамда жаңа мінез-құлық үлгілері қалыптасады және жаңа құндылықтар тамыр алады.

Бір сөзбен айтқанда, әділ Қазақстанның құрылысы жүріп жатыр, деді Ел Президенті Қ.Қ. Тоқаев 2024 жылғы 2 қыркүйектегі "әділ Қазақстан: Заң және тәртіп, экономикалық өсу, қоғамдық оптимизм" атты Қазақстан халқына жыл сайынғы Жолдауында.

Президент 2024 жылдың 23 қазанында мемлекеттік наградалардың салтанатты рәсімінде айтқандай, " біздің еліміз шетелде орта держава деп аталады. Біз мұндай шындықта тұрақтылық пен келісімнің аумағы болып қалу үшін қолдан келгеннің бәрін жасаймыз". Сондықтан, қазіргі геосаяси жағдайларда ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз етудің мақсаты Қазақстан Республикасының ұлттық мүдделерін нақты және ықтимал қауіптерден қорғау болып табылады.

"БІРТҰТАС ЕЛ – БІРТҰТАС ЖЕР" отан қорғаушыларды тәрбиелеудің идеологиялық негізі.

"БІРТҰТАС ЕЛ – БІРТҰТАС ЖЕР" идеологиялық негізі қазақ халқының отан қорғаушыларының әскери тәрбиесінің ғасырлар бойы жинақталған мазмұнымен Тарихи байланысты және құрамдас бөліктер ретінде адамгершілік, ақыл-ой және дене тәрбиесін қамтыды. Негіздердің негізі адамгершілік категориялары (Ар-намыс, ар-ождан, әділеттілік, мейірімділік және т. б.) және адамгершілік міндеттері (жолдастарға қатысты және өзіне тең міндеттер, бастықтар мен бағыныштыларға қатысты міндеттер, басқа адамдарға қатысты міндеттер) болған адамгершілік тәрбиесі болды; Отанға қатысты міндеттер, өзіне қатысты міндеттер және т. б.). Қарулы Күштердің Жоғарғы Бас қолбасшысы Қ. Қ. Тоқаев өткен мамыр айында өткен бүкіл армия кеңесінде атап өткендей,"армияның басты міндеті – рухани-адамгершілік тәрбиенің орталығы болу".

Мемлекеттік-құқықтық даярлау және ақпараттандыру жүйесінде Қазақстанда жүргізіліп жатқан саяси, экономикалық және әлеуметтік реформалар саласында жеке құрамға жеткізу және түсіндіру ұйымдастырылып, жүргізілуде.

Тәрбие жұмысының сағаттарында мәдени, этникалық, тілдік және діни алуан түрлілікке негізделген, Қазақстан халқының қоғамдық келісімі мен бірлігін нығайтуға ықпал ететін негізгі қазақстандық құндылықтарды ашатын дәрістер мен әңгімелер өткізіледі.

Іс-шаралар мақсатты көркем (деректі) фильмдерді (әдебиеттерді) және техникалық тәрбие құралдарын пайдалана отырып, көрнекті қазақстандық мемлекеттік және әскери қайраткерлердің мысалдарында өткізіледі.

Түсіндіру іс-шараларына әскери қызметшілердің жеке құрамы мен отбасы мүшелері алдында жергілікті атқарушы органдардың өкілдері, қоғам қайраткерлері, ҚР ҚК ардагерлері тартылады.

Жыл сайын Қорғаныс министрлігінің кешенді ақпараттық-түсіндіру тобы гарнизондарға барып, мемлекет Басшысының бағдарламалық құжаттарын, Қазақстан халқына Жолдауларын жеткізеді, жүргізіліп жатқан мемлекеттік саясат туралы жеке құрамды хабардар етеді, тәрбие жұмысының әртүрлі түрлерін жүргізеді.

Қазақстан Республикасында өскелең ұрпақты әскери-патриоттық тәрбиелеу жөніндегі жұмысты ұйымдастыруды орталық мемлекеттік және жергілікті атқарушы органдар, қоғамдық бірлестіктер өз құзыреті шегінде жүргізеді.

Еліміздегі жастарға әскери-патриоттық тәрбие беру процесінің негізгі локомотиві қорғаныс, ағарту министрлігі, жергілікті атқарушы органдар және республикалық қоғамдық бірлестіктер болып табылады.

2015 жылы жастарға әскери-патриоттық тәрбие беру деңгейін арттыру шеңберінде Қорғаныс министрлігі жанынан Қарулы Күштердің Ұлттық әскери-патриоттық орталығы ашылды, ол әскери қызметшілер мен әскерге шақырылғанға дейінгі жастарды әскери-патриоттық тәрбиелеудің үйлестіруші органына айналды.

Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің Ұлттық әскери-патриоттық орталығының базасында 2018 жылы "Жас сарбаз" республикалық балалар-жасөспірімдер әскери-патриоттық қозғалысы құрылды.

Құрылған кезде "Жас сарбаз" қозғалысының қатарына 2 828 әскери-патриоттық клубқа қатысқан 70 000-нан астам бала кірді.

Қазіргі уақытта "Жас сарбаз" қозғалысының 17 облыста және Республикалық маңызы бар 3 қалада өзінің құрылымдық бөлімшелері – филиалдары бар.

"Жас сарбаз" қозғалысының әскери-патриоттық клубтарында білім беру ұйымдары жанынан құрылған 388 "Smart-sarbaz" үйірмесі жұмыс істейді, оларға 6500-ге жуық тәрбиеленуші қамтылған.

"Smart sarbaz" үйірмелерін құру ғылыми-техникалық прогресті дамыту, өзінің технологиялық шешімдерін әзірлеуге қабілетті мамандарды тәрбиелеу және өскелең ұрпақты "инновациялық идеяларды виртуалды шындыққа айналдыруға"үйрету арқылы жастарды әскери-патриоттық тәрбиелеуге бірыңғай көзқарастар мен тәсілдерді әзірлеуге мүмкіндік берді.

Жыл сайын "Жас сарбаз" қозғалысы филиалдарының төрағаларымен, әскери-патриоттық клубтардың басшыларымен және бастапқы әскери даярлық оқытушыларымен оқу-әдістемелік жиындар өткізіледі, бұл ұйымдастырушылар мен әскери-патриоттық тәрбие мамандарының кәсіби даярлық деңгейін арттыруға, жастарды әскери-патриоттық тәрбиелеу бойынша жұмыс нысандары мен әдістерін жетілдіруге мүмкіндік берді.

2024 жылы орталық мемлекеттік және жергілікті атқарушы органдар 46,8 мыңға жуық әскери-патриоттық іс-шаралар өткізді (оның ішінде "Патриот" акциясы, "Жас Ұлан" әскери-спорттық ойыны, Қарулы Күштер ардагерлерімен кездесулер, "Последопыт" әскери-тактикалық ойыны, "Smart sarbaz" компьютерлік таланттар чемпионаты және т.б.).

Ең ауқымды іс-шара "Айбын" жыл сайынғы республикалық әскери – патриоттық жастар жиыны (бұдан әрі-жиын) болып табылады.

Жиынға дайындық барысында еліміздің барлық жалпы білім беру мекемелерінде алдымен аудандық, содан кейін облыстық деңгейде іріктеу іс-шаралары өтеді және ең үздік командалар қорытынды жарысқа қатысады.

Жалпы білім беру ұйымдарының оқушыларынан басқа жиынға Қарулы Күштердің, басқа да әскерлер мен әскери құралымдардың әскери бөлімдері мен мекемелері жанынан құрылған "Жас ұлан" республикалық мектептерінің, әскери мектеп-интернаттардың, әскери-патриоттық клубтардың тәрбиеленушілері қатысады.

2017 жылдан бастап "Айбын" әскери-патриоттық жастар жиыны халықаралық деңгейде өткізіліп келеді.

2019-2025 жылдары "Айбын" жиыны Қазақстан Республикасының Президенті – Қарулы Күштердің Жоғарғы Бас қолбасшысы Қ.Қ. Тоқаевтың қатысуымен өткізілді.

2025 жылғы іс-шараға алты елдің командалары қатысты: Әзірбайжан, Беларусь, Қазақстан, Қырғызстан, Ресей және Өзбекстан.

2025 жылғы қаңтарда Қорғаныс министрлігінің жанынан Қазақстан Республикасында жастарды әскери-патриоттық тәрбиелеу жөніндегі республикалық үйлестіру кеңесі құрылды, оның құрамына мүдделі мемлекеттік органдардың бірінші басшылары және облыстар мен Республикалық маңызы бар қалалардың әкімдері кірді.

Жаңа органды Қорғаныс министрі басқарды, ал Білім министрі төрағаның орынбасары болып табылады, бұл жастарды әскери-патриоттық тәрбиелеу ісіндегі байланыстырушы буын болып табылады.

Үйлестіру кеңесінің маңызды мақсаттарының бірі әскери-патриоттық тәрбиені дамыту үшін ұсыныстар әзірлеу болып табылады, бұл күш-жігер мен ресурстарды патриоттық тәрбиенің қуатты жүйесін құруға шоғырландыруға көмектеседі. Мемлекеттік органдар мен қоғамдық бірлестіктердің күш-жігерін біріктіру жастармен кешенді жұмыс істеу үшін жаңа көкжиектер ашады, патриоттық сананы қалыптастырып қана қоймай, ұлт бірлігін нығайтуға ықпал ететін іс-шараларды ұйымдастыруға мүмкіндік береді.

Жыл басынан бері 1519 заңгерлік және 1023 психологиялық кеңес өткізілді. 235 әскери қызметшінің отбасына балаларды мектепке дейінгі мекемелерге орналастыруға және 303 науқас балаға көмек көрсетілді. Шалғайдағы гарнизондарда балалардың, оның ішінде мүмкіндігі шектеулі балалардың денсаулық жағдайын бақылау үшін әскери госпитальдардың Штаттарына жалпы тәжірибелік дәрігер және мейірбике лауазымдары енгізілді. Қазіргі уақытта олардың бақылауында 714 мүгедек бала бар. 551 қайырымдылық акциясы ұйымдастырылды және өткізілді, оның ішінде "Жүректен – жүрекке", "Отан, Отбасы, Армия" және "Өмірге сен" және басқалары. Суық тиген балаларға дәрі-дәрмек беру акциясы ұйымдастырылды. Ұдайы негізде "Ардагерлерге тағзым" және "Мейірімділік бірлігі" акциялары өткізіліп, Ұлы Отан соғысы жылдарында қаза тапқан жауынгерлердің ескерткіштеріне күтім жасау жұмыстары ұйымдастырылып, қарттар үйлеріне барып, ардагерлерге шаруашылық бойынша көмек көрсетілді.

Әскери қызметшілердің балалары үшін бос уақыт ұйымдастырылды, үйірмелер (сурет салу, хореография, музыкалық аспаптарда ойнауды үйрену, вокал, қолөнер, тілдерді үйрену, тоқу, ұлттық ойындар) және спорт секциялары (жүзу, каратэ, бокс, гимнастика, қазақша күрес, футбол, шахмат, қоян-қолтық Б, волейбол, үстел теннисі, кикбоксинг, джиу-джитсу, самбо, дзюдо, армрестлинг). Үйірмелер мен спорт секцияларында барлығы 2658 бала айналысады.

Мемлекеттік әскери-тарихи мұражай базасында есепке алынбаған Жерлеу орындарын іздеу және оларды еске алу бойынша іздестіру-экспедициялық бөлімшесі жұмыс істейді, онда оннан астам бала айналысады. Мұрағаттық және далалық іздестіру нәтижелері бойынша 3224 жауынгер мен командирдің алдыңғы тағдыры анықталды. Жыл сайын іздеу отрядтары көшпелі іздеу экспедицияларын жүргізеді.

Әскери қызметшілер үнемі "ества сабақтарын"," Ашық есік күндерін "өткізеді. Ағымдағы жылдың есепті кезеңінде ғана 931 мектепте "муж сабақтары" мен әскери бөлімдерде 880-ден астам "Ашық есік күні" өткізілді, 8000-нан астам бала БАҚ-та жарияланды.

ҚР Қорғаныс министрлігінің әскери колледждерінде 1000-нан астам бала оқиды. Мектепке түсу кезінде қызметтік міндеттерін атқару кезінде қаза тапқан жетім балалар мен әскери қызметшілердің балалары жеңілдіктерді пайдаланады. Мектеп оқушылары үнемі әскери-патриоттық іс-шараларға қатысады.

Ағымдағы жылы Білім Министрлігі Әскери қызметшілердің балаларына Қонаев қ., Балқаш қ. "Балдәурен" филиалдарында демалуға арналған жалпы мемлекеттік квотаның 10% - от және Щучинск қ., Түркістан қ. "Балдәурен" филиалдарында жалпы мемлекеттік квотаның 5% -. квота бөлді.

Анықтама: бекітілген кестеге сәйкес 2025 жылы "Балдәурен" филиалына 1124 бала жоспарланған, оның ішінде:
1) Қонаев қаласының "Балдәурен" филиалы - 420 бала (28 баладан 15 ауысым);
2) Балқаш қаласының "Балдәурен" филиалы - 256 бала (16 ауысымнан 16 бала);
3) Щучинск қаласының "Балдәурен" филиалы - 240 бала (15 баладан 16 ауысым);
4) Түркістан қаласының "Балдәурен" филиалы - 208 бала (13 баладан 16 ауысым).

Балаларды "Балдәурен" филиалдарына іріктеу кезінде шалғайдағы гарнизондарда, көп балалы отбасылардан шыққан әскери қызметшілердің балаларына, толық емес отбасыларда тәрбиеленетін балаларға, ерекше балаларға және т. б. артықшылық беріледі.

Балаларды демалыс орнына (жақын маңдағы гарнизондарға) "Балдәурен" филиалдарына жеткізу автомобиль (әскери автомобиль көлігі) және теміржол көлігімен, мүмкіндігінше әскери-көліктік авиациямен жүзеге асырылады.

ҚР ҚК әскери-патриоттық жұмыс

29 октября 2019

Әскери қызметшілерге, сондай-ақ әскерге шақырылуға дейінгі жастарға әскери – патриоттық тәрбие беруді жетілдіру мақсатында 2015 жылы Астанада Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті-Елбасы Қарулы Күштердің Ұлттық әскери-патриоттық орталығын ашты, ол әскери қызметшілер мен әскерге шақырылуға дейінгі жастарды әскери-патриоттық тәрбиелеудің үйлестіруші органы болды.

Елбасының оқушылар мен жастар арасында әскери-патриоттық тәрбиені күшейту туралы тапсырмасын орындау үшін, оның ішінде "Жас сарбаз" республикалық балалар-жасөспірімдер әскери-патриоттық қоғамдық қозғалысының өңірлік филиалдарын құру арқылы Қорғаныс Министрлігі басқа мемлекеттік органдармен бірлесіп "Жас сарбаз "балалар-жасөспірімдер әскери-патриоттық қозғалысы"Республикалық қоғамдық бірлестігін құрды.

"Жас сарбаз" қозғалысының жарғысы құрылтайшылардың жалпы жиналысында бекітілді және 2018 жылғы 14 қарашада Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде тіркелді.

2018 жылғы 30 қарашада Елбасы ҚР ҚК Ұлттық әскери-патриоттық орталығына бару және жас патриоттармен кездесу кезінде әскери-патриоттық қозғалысты одан әрі дамытуға, өңірлерде "Жас сарбаз" қозғалысының филиалдарын құруға бастама берді.

Қазіргі уақытта "Жас сарбаз" қозғалысының филиалдары еліміздің барлық өңірлерінде ашылды, бұл туралы Елбасы жастар форумында баяндады.

Қозғалыстың логотипі әзірленді, жас патриоттың киім үлгісін тігу, имидждік өнім шығару ұйымдастырылды, әнұранның мәтіндері, қозғалыс қатарына кіретін тәрбиеленушілердің салтанатты анттары бекітілді.

Қозғалыс қызметінің арқасында ағымдағы жылы әскери-патриоттық клубтардың саны 6198-ге дейін өсті, ал қамту 179 224 баланы құрады.

Ел Президенті – Қарулы Күштердің Жоғарғы Бас Қолбасшысы тапсырмасын орындау үшін "жас сарбаз" қозғалысы базасында "SMART-SARBAZ"үйірмелерін құру бойынша жұмыс жүргізілуде.

Ғылыми-техникалық шығармашылық саласындағы білім беру қызметінің жоғары нәтижелерін көрсету бойынша оқушылар үшін мүмкіндіктер жасау мақсатында жаңа оқу жылының басталуымен "Жас Ұлан" республикалық мектептері жанынан құрылған "Жас сарбаз" қозғалысының әскери-патриоттық клубтарында, сондай-ақ техникалық колледждер мен физика-математикалық бағыттағы мамандандырылған мектептерде 95 "SMART-SARBAZ"үйірмесі құрылды.

"SMART-SARBAZ" үйірмелерін құру ғылыми-техникалық прогресті дамыту, өз технологиялық шешімдерін жасай алатын мамандарды тәрбиелеу арқылы жастарды әскери-патриоттық тәрбиелеуге бірыңғай көзқарастар мен тәсілдерді әзірлеуге мүмкіндік берді
жас ұрпақты "инновациялық идеяларды виртуалды шындыққа айналдыруға"үйрету.

"Юнармия" әскери-патриоттық қозғалысымен (Ресей Федерациясы), Ақтөбе, Батыс Қазақстан, Жамбыл, Қызылорда, Қарағанды облыстарының, Нұр-сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдерімен өзара іс-қимыл және ынтымақтастық туралы меморандумдарға қол қойылды.

Жыл сайын әскери-патриоттық тәрбие мәселелері бойынша қорытынды және есептік форумдар, көшпелі отырыстар мен қоғамдық тыңдаулар, оқу-әдістемелік жиындар өткізіледі.

"Жас сарбаз" қозғалысы басқа мемлекеттік органдармен және қоғамдық ұйымдармен бірлесіп, соңғы екі жылда республикалық ауқымда 110 000-нан астам адамды қамти отырып, жастарға әскери-патриоттық тәрбие беру бойынша 1000-ға жуық түрлі іс-шаралар өткізді.

Барлық өткізілген іс-шаралардың ішіндегі ең ауқымдылығы жыл сайын өткізілетін "Айбын"әскери-патриоттық жиыны болып табылады. Аудандық, қалалық, облыстық іріктеу турларына 55 000-нан астам баланы қамтитын 2000-нан астам клуб қатысады, олардың қорытындысы бойынша үздік әскери-патриоттық клубтар анықталады. Соңғы үш жылда "Айбын" әскери-патриоттық жиынының ақтық кезеңіне 3110 бала қатысты.

2017 жылы жиын халықаралық форматта өткізілді. Жиынға Ресей Федерациясының "Юнармия" қозғалысының әскери-патриоттық клубы және Өзбекстан Республикасының байқаушылары қатысты.

2018 жылы әскери-патриоттық жиынға алғаш рет Қарулы Күштердің әскери бөлімдері мен мекемелері, сондай-ақ Шекара қызметі мен Қазақстан Республикасының Ұлттық ұланы жанынан құрылған әскери-патриоттық клубтар қатысты.

2019 жылы мерейтойлық бесінші әскери-патриоттық жиынға еліміздің барлық өңірлерінен 646 қатысушы қатысты. Жиын барысында жастарды қазақстандық патриотизм рухында тәрбиелеу, өскелең ұрпақтың бойында Отанды қорғауға дайын ел азаматының жоғары патриоттық сезімдері мен адамгершілік қасиеттерін қалыптастыру бойынша идеологиялық жұмыс, әскери-қолданбалы спорт түрлері мен жауынгерлік даярлық пәндері бойынша жарыстар, әскери-далалық тактикалық ойын, әскери-патриоттық клубтар дайындаған әскери техника, ұшақтар, кемелер, әскери техника үлгілері, іздестіру топтарының экспонаттары көрмесі, "IQKazaqstan", "Айбын дарыны", "Айбын дауысы", "Менің роботым" байқаулары,», "Айбын жалыны" алау жанындағы кеш және мәдени-демалыс іс-шаралары.

Әскери-патриоттық жиынның ашылуына Қазақстан Республикасының Президенті – Қарулы Күштердің Жоғарғы Бас қолбасшысы Қ.Қ. Тоқаев, орталық мемлекеттік органдардың басшылары мен өңірлер әкімдерінің орынбасарлары, қоғамдық ұйымдар мен "Нұр Отан" партиясының басшылары, Парламент Сенатының депутаттары, Президент Әкімшілігінің, мемлекеттік және жергілікті атқарушы органдар мен қоғамдық ұйымдардың өкілдері қатысты.

Жиын барысында Мемлекет Басшысы "Жас сарбаз" қозғалысының тәрбиеленушілерімен бірге "Ұлы дала жас сарбазы-2050"уақыт капсуласын салды.

Жас патриот бейнесін қалыптастыруда жыл сайын өткізілетін "Жас сарбаз"республикалық патриоттық әндер фестивалі ерекше орын алады. Өткен жылы фестивальдің іріктеу кезеңдеріне еліміздің барлық өңірлерінен 3000-нан астам оқушы қатысты, ал Астана қаласында өткен фестивальдің финалына 356 жас орындаушы қатысты.

2017 жылдан бастап жазғы демалыс кезінде әскери қызметшілердің балалары үшін әскери-патриоттық Балалар демалыс лагері ұйымдастырылды. Үш жыл ішінде лагерьде алыс гарнизондардан 1000-нан астам бала демалды, олармен патриоттық тәрбие беру бойынша іс-шаралар өткізілді.

Дәстүрлі негізде әскери-патриоттық акциялар, конкурстар, викториналар, әскери-далалық ойындар, әскерилендірілген эстафеталар өткізіледі.

Жыл сайын оқу орындарында ерлік сабақтары өткізіледі. Ағымдағы жылы Отан қорғаушылар күні аясында
3600-де 50 000-нан астам оқушыны қамтитын ерлік сабақтары өткізілді, оған 6000-нан астам әскери қызметшілер мен Қарулы Күштердің ардагерлері жұмылдырылды.

Соңғы екі жылда Қорғаныс министрлігінің кешенді ақпараттық-түсіндіру тобы еліміздің барлық өңірлерінде болды, жалпы алғанда бұл жұмыспен 120 мыңнан астам әскерге шақырылуға дейінгі жастар, әскери қызметшілер мен олардың отбасы мүшелері қамтылды.