БЖЗҚ зейнетақы активтерін сенімгерлік басқаруды Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі мен БЖЗҚ арасында жасалатын сенімгерлік басқару туралы шарт негізінде Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі жүзеге асырады.
2021 жылдың басынан бастап қазақстандықтар БЖЗҚ-дан жиналған зейнетақы жинақтарының бір бөлігін баламалы мақсаттарға пайдалану мүмкіндігіне ие болды, атап айтқанда, ел азаматтары бұл қаражатты тұрғын үй жағдайын жақсарту, емделуге ақы төлеу немесе инвестициялық компаниялардың басқаруына беру үшін пайдалана алады.
Бұл материалда біз зейнетақы жинақтарының бір бөлігін инвестициялық портфельді басқарушыға сенімгерлік басқаруға қалай аудару керектігін айтамыз.
Зейнетақы жинақтары зейнеткерлікке шыққан кезде азаматтардың табысын қамтамасыз етуге арналған, осыған байланысты УПИ сенімгерлік басқаруға берілетін зейнетақы активтері зейнетақымен қамсыздандыру жүйесінде сақталады және зейнеткерлік жасқа толған кезде кесте бойынша зейнетақы төлемдерін жүзеге асыруға, зейнетақы аннуитеті шартын жасасуға, заңнамада көзделген өзге де мақсаттарға, оның ішінде біржолғы мақсаттарға пайдаланылады тұрғын үй жағдайларын жақсарту және (немесе) емделуге ақы төлеу мақсатында МЗЖ есебінен зейнетақы төлемдері.
Зейнетақы жинақтарын УПИ сенімгерлік басқаруға бастапқы бергеннен кейін салымшының құқығы бар оның ішінде:
Бұдан басқа, зейнетақы жасына жеткен салымшылар бойынша БЖЗҚ зейнетақы активтерін УПИ сенімгерлік басқарудан ҚРҰБ сенімгерлік басқаруға салымшы (алушы) зейнеткерлік жасқа жеткенге дейін 10 (он) жұмыс күні ішінде дербес беруді жүзеге асырады, содан кейін олар кесте бойынша зейнетақы төлемдерінің сомаларын есептеу кезінде ескеріледі.
МЗЖ салымшысы, МКЗЖ, ЕЗЖ аударылған жеке тұлға (бұдан әрі – салымшы) зейнетақы жинақтарын УПИ сенімгерлік басқаруға беру, сондай-ақ зейнетақы жинақтарын УПИ сенімгерлік басқарудан Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне сенімгерлік басқаруға қайтару мақсатында БЖЗҚ-ға нысан бойынша және құжаттармен қоса өтініш береді БЖЗҚ-ның ішкі құжаттарында белгіленген:
- жеке өтініш;
-салымшының электрондық цифрлық қолтаңбасымен қол қойылған БЖЗҚ интернет-ресурсы арқылы.
БЖЗҚ зейнетақы активтерін УПИ сенімгерлік басқаруға беруді бір мезгілде мынадай шарттарды орындаған кезде жүзеге асырады:
1) салымшының БЖЗҚ-ның ішкі құжаттарында белгіленген нысан бойынша және құжаттармен қоса УПИ таңдау (өзгерту) туралы жазбаша өтінішінің болуы;
2) зейнетақы активтерін сенімгерлік басқару туралы шарттың, сондай-ақ БЖЗҚ, УИП және кастодиан-банк арасында жасалған кастодиандық шарттың болуы;
3) салымшының МЗЖ/МКЗЖ есебінен зейнетақы жинақтары:
- осы тұлғаның УПИ таңдау (өзгерту) туралы өтініші түскен күні салымшының ЖЗШ-дағы зейнетақы жинақтары сомасының елу пайызынан аспайды. Кейіннен УПИ сенімгерлік басқаруға берген кезде зейнетақы жинақтарының көлемі УПИ инвестициялық табысын ескере отырып, бұрын берілген зейнетақы жинақтары ескеріле отырып айқындалады (өтініш беру зейнетақы жинақтары УПИ сенімгерлік басқаруға берілген күннен бастап жылына бір реттен жиі емес жүргізіледі);
немесе
- сақтандыру ұйымымен жасалған зейнетақы аннуитеті шарты болған жағдайда МЗЖ және (немесе) МКЗЖ есебінен олардың ЖЗШ-дағы зейнетақы жинақтарының мөлшерінен аспайды;
4) УПИ сенімгерлік басқаруға беруге жататын ЕЗЖ есебінен қалыптастырылған зейнетақы жинақтарының сомасы ЕЗЖ есепке алу үшін ЖЗШ-дағы бар зейнетақы жинақтарының сомасынан аспайды;
5) салымшының өтінішінде көрсетілген УПИ Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісінде белгіленген талаптарға сәйкес келеді.
БЖЗҚ зейнетақы активтерін бір УПИ-ден екіншісіне УПИ-ді өзгерту туралы өтініш келіп түскен күннен кейін күнтізбелік 30 (отыз) күн ішінде, сенімгерлік басқаруында салымшының зейнетақы активтері бар УПИ-ді алдын ала хабардар ете отырып, УПИ-ді өзгерту туралы өтініште көрсетілген зейнетақы активтерінің тиісті сомасына сәйкес сомада 10-нан кешіктірмей беруді жүзеге асырады зейнетақы активтерін беру күніне дейін (он) жұмыс күні.
БЖЗҚ зейнетақы активтерін Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің сенімгерлік басқаруынан УПИ-ді сенімгерлік басқаруға УПИ-ді таңдау туралы өтініш келіп түскен күннен кейін күнтізбелік 30 (отыз) күн ішінде УПИ-ді таңдау туралы өтініште көрсетілген зейнетақы жинақтарының сомасына сәйкес сомада беруді жүзеге асырады.
БЖЗҚ құжаттар топтамасын толық ұсынбаған жағдайда, әлеуметтік Кодекстің 37-бабы 5-тармағының 1) тармақшасында көрсетілген өтініш келіп түскен күннен кейін 5 (бес) жұмыс күні ішінде зейнетақы активтерін УПИ сенімгерлік басқаруға беруден бас тартады.
УИП өзінің сенімгерлік басқаруындағы зейнетақы активтерін басқа тұлғаға сенімгерлік басқаруға беруге құқылы емес.
Қазіргі уақытта инвестициялық портфельді басқаруға лицензиялары бар 5 басқарушы компания зейнетақы активтерін басқаруды жүзеге асыру үшін Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігінің бекітілген талаптарына сәйкес келеді, атап айтқанда:
БЖЗҚ-мен сенімгерлік басқару туралы шарттар жасасқан басқарушы компаниялардың және олар ұсынатын инвестициялық декларациялардың тізбесімен БЖЗҚ-ның интернет-ресурсында танысуға, содан кейін сіздің инвестициялық қалауыңызға сәйкес келетін басқарушы компанияны таңдауға болады
Интернет-ресурстағы жеке кабинет арқылы өтініш берген кезде enpf.kz келесі қадамдарды орындау қажет:
1-қадам. Жеке кабинетке кіру.
2-қадам. "Қызметтер" Жеке кабинетінің кіші бөліміне өтіңіз.
3-қадам. "УПИ таңдау (өзгерту) туралы немесе УПИ сенімгерлік басқаруындағы зейнетақы жинақтарын Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне сенімгерлік басқаруға қайтаруға өтініш беру" қызметін таңдау және SMS-хабарлама арқылы дербес деректерді жинауға және өңдеуге келісімге қол қою (ол болмаған жағдайда). Салымшының жеке басын куәландыратын құжат, мекенжайы және байланыс деректері туралы мәліметтер БЖЗҚ ақпараттық жүйесінен автоматты түрде пайда болады, олар Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің "Жеке тұлғалар" Мемлекеттік дерекқорымен салыстырылады. Егер осы мәліметтердің кез келгені (мысалы, мекен-жайы немесе телефоны) өзгерсе, түзетулер енгізуге болады.
4-қадам. "Аударма шарттары" бөлімінде:
1) операция түрін көрсету (УПИ таңдау не УПИ өзгерту не ҚР ҰБ-ға қайтару);
2)Зейнетақы жинақтарын (МЗЖ немесе МКЗЖ немесе ЕЗЖ) аударғыңыз келетін зейнетақымен қамсыздандыру туралы шарттың деректемелерін таңдауға;
3)ұсынылып отырған УПИ Анықтамалығынан Зейнетақы жинақтарын сенімгерлік басқаруға не ҚР ҰБ-на (Зейнетақы жинақтарын ҚР ҰБ сенімгерлік басқаруға қайтарған жағдайда) аударғыңыз келетін УПИ атауын таңдау;
4) "УПИ-ні өзгерту" немесе "ҚР ҰБ-на қайтару" операциясының түрін таңдаған жағдайда аударым мөлшерін ("ішінара аудару" немесе "қосалқы шоттағы бар қаражат мөлшерінде")таңдау;
5) ішінара аудару кезінде сенімгерлік басқаруға не ҚР ҰБ-ға қайтаруға жататын соманы көрсету;
6) ұсынылған ақпаратпен танысуға және келісімін/келіспейтінін білдіруге міндетті.
5-қадам. Жеке ЭЦҚ өтінішіне қол қою.
6-қадам. Жеке кабинеттің басты бетінде "менің төлемдерге/аударымдарға өтініштерім"деген кіші бөлімде өтініштің орындалу мәртебесін қадағалау.
Міндетті зейнетақы жарналарының (МЗЖ) салымшылары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары (МЗЖ), ерікті зейнетақы жарналары (ЕЗЖ) аударылған жеке тұлғалар БПИ-ді сенімгерлік басқаруға аудару құқығын мыналардан аспайтын сомада пайдалана алады:
немесе
Зейнетақы активтерін УПИ сенімгерлік басқаруға беру үшін қолжетімді зейнетақы жинақтарының сомасы туралы мәліметтерді 24/7 режимінде БЖЗҚ-ның интернет-ресурсында және мобильді қосымшасында және электрондық үкіметтің веб-сайтында алуға болады.
Зейнетақы жинақтарын БИП басқармасына аудару кезінде мемлекеттің кепілдігі басқарушы компанияның зейнетақы активтері кірістілігінің ең төменгі деңгейін қамтамасыз ету жөніндегі кепілдігімен ауыстырылатынын, ол нарықта қолданыстағы УПИ басқармасына берілген зейнетақы активтерінің орташа өлшенген кірістілігі негізге алына отырып есептелетінін білу қажет.