Егер адам жоғалған жағдайда не істерсің

Адам жоғалған кезде, біріншіден «102» нөміріне немесе дербес таяудағы бөлімшеге қоңырау шалып, полицияға хабарлау қажет.

Полицияға берілетін маңызды ақпарат мынадай:

• жоғалғанның жеке деректері – аты, тегі, әкесінің аты, жасы, шашының түсі, мең, тыртық, татуировка түріндегі ерекше белгілері;
• жоғалған адамның мән-жайлары туралы мәлімет.

Егер бала туралы сөз болса, онда жылдамырақ полицияға хабарласу керек.

Полиция адамның болмағандығының ұзақтығына және жоғалу болжанған орнына байланыс емес өтінішті дереу қабылдауға және тіркеуге міндетті.

Мұндай өтініштерді беру үшін уақытша шектеулер болмайды.

Адам жоғалған сәтінен бастап 3 күн өткеннен кейін ғана жүгінуге болады деген қате.

Сол уақытта өз мини тергеуді жүргізуді бастау — достарына, әріптестеріне, адам сонда болуды жақсы көретін жеріне хабарласу, күнделікті және т.б. пайдаланылатын жоғалған бағытында жүріп өту керек.

Іздеуде келесі әдістерді пайдалнуға болады:

• арнайы интернет-сервистердің көмегімен іздеу;
• ерікті отрядтарды — волонтерлерді тарту;
• іздеу туралы үндеухат макеттерін әзірле, репостар туралы өтінумен әлеуметтік желілерде (қалалық пабликтерде, арнайы топтарда) хабарлама тарату;
• іздеу туралы жарнамалық жүгіртпе жолды орналастыру, және тіпті жаңалықтарда бүтіндей репортаж туралы өтіммен жергілікті БАҚ өтініш білдіру;
• үндеухаттарды жапсыру;
• мерзімді хабарлау және мүмкіндігінше дербес медициналық мекемелерге бару;
• жинақтарды зерделеу.

Атап айтқанда құқық қорғау органдарының қызметкерлері іздеу операциясын үйлестіру маңызды.

Егер қарттық кем ақылмен, психикалық ауытқумен зардап шегуші адам үйден шығып оралмаса, онда:

• пациент есепте тұрған медициналық мекемеге болған оқиға туралы хабарласу;
• ауруханаларға қоңырау шалу;
• серуендеуді жақсы көретін адамның орнын аралау;
• перікті ұйымдарды тарту қажет.

Жоғалған тұлғада психикалық ауытқудың бар екені туралы полиция қызметкерлеріне ескерту керек, кейбір жағдайларда ондай адамдар қоршаған ортаға өздері қауіп төндіруі мүмкін.

Адамның болған жерін мобильдік құрылғы бойынша анықтауға болады.

Әрбір мобильдік құрылғы жеке IMEI-кодқа ие.

IMEI тіркеуді тексеру сервисі осы жерде IMEI-кодын онлайн тексеруге болады.

Абоненттің тұрған жері туралы мәлімет қоңырауларды талдап тексеру — жеке ақпарат, сондықтан оларды арнайы сот  рұқсатын алғаннан кейін алуға болады.

Егер шетелде болған адам жоғалған жағдайда, жергілікті полицияға және дипломатиялық өкілдікке (елшілікке) хабарласу қажет. Елшілік жергілікті полицияның жұмысын келісетін, жоғалған азаматтың туыстарымен байланысты қолдайтын, қажетті өтінішті жасау және құжаттарды жинау кезінде келісетін болады.

Хабар-ошарсыз жоғалғандарды мынадай топтарға бөлуге болады:

• егде адамдар;
• психикалық аурумен ауыратын адамдар;
• кәмлетке томағандар, интернаттардан, балалар үйінен күтпеген жағдайды іздеп қашушылар;
• аңшылар, балықшылар, саңырауқұлақ, жеміс-жидек жинаушылар, елсіз жерде жоғалғандар;
• суға кеткендер, денесін ағыс алып кеткендер және табылмағандар;
• қол жеткізу қиын немесе болмайтын орындардағы қайтыс болған адамдар (жертөлелер, электрқалқандар, қала коммуникациясының коллекторлары).

Сонымен қатар әскери қақтығыстар, дүлей апат, ұшақтар мен кемелердің күйреуі кезінде адамдар жоғалады.

Адамдар мынадай себептер бойынша жоғалуы мүмкін.

• Оқиғаны аңсау, өзінің әрекеттері үшін жауапкершіліктің болмауы, ішімдікке, есірткіге әуестілік – негізінен адамгершілікке жат өмір сүретін адамдарға жатады.
• Медициналық – көшеде адамның сезінуі, ауруханаға түсуі мүмкін. Психикасының бұзылуы немесе жадының жоғалуы мүмкін ауыратын адамдар, өзі және тұратын мекенжайы туралы есте сақтамайтындар үйден алыс кетуі мүмкін.
• Қылмыстық – өлтіру, шабуыл жасау, тонаушының құрбаны, ұрлау.
• Отбасы ішілік даулар – ұрыс-керіс немесе әсіресе жасөспірімдердің үйден кету қалауы.

Нақты жағдайға және әдеттегі белгілі бір азаматтың қылығына байланысты.

Жоғалудың бірінші белгісі – жақындарының көзінен таса болуынан жоғалуы, әдеттегі мінезіне жат қылығынан (үйден дүкенге шығып қайтып келмеді, жұмыстан шығып үйреншікті уақытында үйге оралмады, оқу сабағынан кейін кідірді, жететін жеріне дейін жетпеді).

Басқадай  критериялар:

• адам ұзақ уақыт бойы байланысқа шықпайды — қоңырауларға, СМС, әлеуметтік желілердегі хабарламаларға жауап бермейді;
• достары мен жақындарынан ешкім оның тұрған жері туралы мәліметке ие емес;
• жұмыс орнында болмауы;
• жоғалған адамның құжаттары, сондай-ақ оның заттары мен ақшасы үйде;
• сүйікті үй жануарлары қараусыз қалды, машина әдеттегі емес орында және т.б қалған.

Алаңдау үшін осы жағдайлардың кез келгені хабар-ошарсыз жоғалғанды іздеу туралы өтінішпен полицияға жүгінуге себеп болуы мүмкін.

Егер кәмлетке толмаған балаларға қатысты іс болған жағдайда, онда ережені ұстану керек:

• әрқашан баланың қайда баруға жиналғанын оның қасында ілесуші ретінде кім болатынын, және қай уақытта ұл немесе қыз үйге оралуы тиіс екенін білуі керек;
• ата-ана және полиция байланысына ұялы телефонда «тез теру» опциясын орнату;
• өз балаларыңды жиі фотосуретке түсіру;
• үйден шығардағы балардың киімін есте сақтау;
• баламамен бірге оның аты мен үйдің мекенжайын жаттау;
• жеке қауіпсіздік шараларын сақтау туралы баламен сұхбатты үнемі жүргізу;
• кәмлетке толмаған бала форс-мажор жағдайында кімді көмекке шақыра алатынын айтып беру;
• егер мобильдік құрылғының мүмкіндігі болса, онда оның иесінің тұрған жерін анықтау мүмкін болатын арнайы қосымшаны орнату қажет.

Егде адамдар үшін ереже мынадай:

• үйде егде адамның денсаулық жағдайына және оның қабылдайтын дәрі-дәрмектеріне қатысты медициналық құжаттарының көшірмелері болуы тиіс;
• мүмкіндігінше зейнеткерлердің барлық баратын жерлерін білуі тиіс;
• көршілермен байланыстың болуы, кез-келген бейқалыпты жағдаяттар жағдайында уақытылы хабарлау маңыздылығы туралы олармен келісу — мысалы, егер өте қартайған туыс ұзақ уақыт бойы үйден шықпаған немесе оның терезесінде жарық тіпті кешке ажыратылмаған жағдайда;
• егер егде адамда деменцияның басталатын белгілері болған жағдайда, онда оның қалтасындағы заттарында (сөмкесінде, әмиянында) ол туралы деректерін қамтыған (Т.А.Ә., туыстарының байланыстары) тілхат  немесе киімге жапсыра тігіліген осындай мәліметтер болуына қамқорлық көрсету қажет.