Бүгін Мәжілістің жалпы отырысында «акваөсіру туралы» заң жобасы және «ҚР кейбір заңнамалық актілеріне акваөсіру мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» ілеспе Заң талқыланды.
Бұл бастамалардың негізгі мақсаты өндірістерді құру және кеңейту, сондай-ақ бәсекеге қабілетті акваөсіру объектілерін өсіру көлемін ұлғайту арқылы акваөсірудің тұрақты дамуын қамтамасыз ету болып табылады.
Ауыл шаруашылығы вице-министрі Аманғали Бердалин жаңа заң жобалары акваөсіру объектілері мен оны қайта өңдеу өнімдерінің экспорттық әлеуетін дамыту үшін жағдай жасау, акваөсіру саласындағы жаңа технологиялар мен процестерді тиімді енгізуді қолдау, сондай-ақ акваөсіру субъектілеріне олардың бәсекеге қабілеттілігін арттыру үшін көмек көрсету жөніндегі міндеттерді де шешетінін атап өтті.
Жоба акваөсіру субъектілерінің құқықтары мен міндеттерін айқындауды, балық шаруашылығын жүргізу жағдайларын белгілеуді және ғылыми зерттеулер жүргізуді қамтиды. Сондай-ақ, мемлекеттік қолдау шараларының тиімділігін талдау және экономикалық, құқықтық және экологиялық факторларды зерттеу мақсатында акваөсірудің даму жағдайын бағалау қарастырылған.
Заң жобасы шеңберінде мониторингтің ақпараттық жүйесін енгізу жоспарлануда, оның мақсаты деректерді жинау, бизнес субъектілерінің тізілімін жүргізу және акваөсіру объектілерін қадағалау болады. Су айдындарын электрондық портал арқылы конкурстық негізде ұсыну жоспарлануда, бұл ресурстарды бөлу процесінде ашықтықты қамтамасыз етеді.
Инвесторларды қолдау үшін ең төменгі инвестициялық талаптарды орындау кезінде су айдындарын конкурстан тыс беруді қоса алғанда, бәсекелестік жағдайлар көзделген. Инвесторлар өндіріс орындарын құруға және өсіру көлемін ұлғайтуға міндетті болады.
Мемлекеттік қолдаудың қосымша шараларына субсидиялау, жеңілдетілген несиелеу және ғылыми қолдау кіреді. Бұл балық өсірушілердің құзыретін жақсартуға және инновациялық технологияларды енгізуге мүмкіндік береді.
Сондай-ақ, өнімнің қауіпсіздігін және қоршаған ортаны қорғауды қамтамасыз ету мақсатында акваөсіру саласында мемлекеттік бақылау жолға қойылады. Бақылау тексеру және профилактикалық іс-шаралар нысанында жүзеге асырылатын болады.
Бұл шаралар Қазақстанда балық шаруашылығын жүргізуді жеңілдетуге және акваөсірудің өркендеуі үшін қолайлы жағдайлар жасауға арналған, бұл өз кезегінде ел экономикасына да, азаматтардың әл-ауқатына да оң әсер етеді.
Бакуде өтіп жатқан БҰҰ-ның Климаттың өзгеруі туралы негіздемелік конвенциясы (COP29) тараптарының 29-шы конференциясында Қазақстан карбондық егіншілікті дамыту жөніндегі бастаманы көтерді.
Естеріңізге сала кетейік, БҰҰ-ның Климаттың өзгеруі туралы негіздемелік конвенциясы тараптарының 29-шы конференциясы шеңберінде өткен климат саласындағы іс-қимыл жөніндегі әлемдік көшбасшылар саммитінде сөйлеген сөзінде, Президент Қасым-Жомарт Тоқаев орнықты ауыл шаруашылығына көшудің маңыздылығын атап өтті.
Мемлекет басшысы 200 млн гектар ауыл шаруашылығы алқаптары бар Қазақстан «көміртекті егіншілікті», яғни қалдықтардың шығуын азайтуға және топырақ сапасын жақсартуға мүмкіндік беретін аграрлық өндірістің әдістерін енгізу үшін тамаша алаң болып табылатынын атап өтті және мүдделі тараптарды елдің осы саладағы әлеуетін зерделеуге шақырды.
ҚР Ауыл шаруашылығы министрлігі Жер ресурстарын басқару комитетінің төрағасы Мұрат Теміржанов «Қазақстандағы карбондық егіншілік: әлеуетін ашу» тақырыбындағы сайд-ивент барысында карбондық егіншілікті ілгерілетуде қабылданып жатқан шаралар туралы айтып берді.
«Қазақстанда карбондық егіншілікті дамыту жаңа технологияларды ғана емес, сондай - ақ заңнамалық пысықтауды талап етеді», - деп атап өтті Мұрат Теміржанов.
Халықаралық және ұлттық сарапшылар Қазақстанда көміртекті егіншілікті енгізу перспективаларын талқылап, Қазақстанның көміртекті егіншілік әдістерін енгізу бойынша көшбасшы болуға барлық мүмкіндігі бар екенін қорытындылады. Бұл елдің технологиялық құрылымын жаңартуға және көптеген жұмыс орындарын құру үшін ықпалын тигізуі мүмкін.
Іс-шараны Министрлік ФАО-мен бірлесіп Қазақстан павильонында ұйымдастырды.
29-шы БҰҰ-ның Климаттың өзгеруі жөніндегі Рамалық конвенциясы тараптарының конференциясында (COP29) 2024 жылғы 19 қарашада БҰҰ Азық-түлік және ауыл шаруашылығы ұйымының (ФАО) Қазақстан Республикасындағы Өкілдігі, ҚР Экология және табиғи ресурстар министрлігі, ҚР Ауыл шаруашылығы министрлігі «Азық-түлік жүйелерінің трансформациясы мен климатқа қатысты іс-шараларды біріктіру жобасы: Қазақстанның тәжірибесі» тақырыбында параллельді іс-шара өткізді. Бұл шара Қазақстанның климаттық бастамаларды біріктіру мен азық-түлік жүйелерін трансформациялау бойынша тәжірибесімен бөлісу үшін маңызды алаң болды.
Қазақстан мен Орталық Азия тұрақты ауыл шаруашылығы саласында елеулі сын-қатерлерге тап болып отыр: судың жетіспеушілігі, жердің тозуы және климаттың өзгеруінің салдары азық-түлік қауіпсіздігі мен ауыл шаруашылығы жүйелерінің тұрақтылығына қауіп төндіреді. Ирригациялық жүйелердегі шығындар 40%-ға жететін, ал деградация егістік жерлердің 44% әсер етеді, осы ретте Қазақстанда ресурстарды тұрақты басқару және фермерлерді қолдау мәселелері ерекше маңызға ие болып отыр.
Нидерланды үкіметі мен БҰҰ азық-түлік жүйелерін үйлестіру орталығы қолдаған конвергенция бастамасы бойынша ұлттық пилоттық жоба шеңберінде Қазақстан азық-түлік жүйелері мен климат саласындағы іс-қимылдарды трансформациялауды біріктіру жөніндегі бағдарлама іске қосылған алғашқы ел болды. Қазан айында өткен семинарда Қазақстан Үкіметінің, ғылымының және азаматтық қоғамының өкілдері тұрақты даму мақсаттары мен Париж келісімінің міндеттемелеріне қол жеткізу үшін тұрақты агроазық-түлік жүйелері мен синергетикалық іс-қимылдарды құру жөніндегі бірлескен іс-шараларды талқылады.
Іс-шарада Қазақстандағы ұлттық бастаушы семинардың жетістіктері, соның ішінде жақындастыру жөніндегі іс-қимыл жоспарын (CAB) әзірлеу және азық-түлік жүйелерін трансформациялауды климаттық бастамалармен келісу тәсілдері ұсынылды. Қазақстан азық-түлік және климаттық бастамалар Париж келісімінің орнықты даму мақсаттары мен міндеттеріне қол жеткізуге ықпал ету үшін синергетикалық тәсілді қолданады. Басқа өңірлерде ұқсас бағдарламаларды құру үшін еларалық оқытуға жәрдемдесу үшін Қазақстанның халықаралық қоғамдастықпен ары қарайғы қадамдары мен тәжірибесі туралы хабардар етіледі.
БҰҰ-ның Азық-түлік жүйелері жөніндегі үйлестіру орталығының директоры Стефанос Фотиу келісілген іс-қимыл бағдарламасы (CAB) Қазақстанның ұлттық және өңірлік қажеттіліктеріне тікелей жауап бере отырып, азық-түлік жүйелері мен климаттық іс-қимылдардың трансформациясын үйлестіру үшін маңызды негіз болып табылатынын атап өтті. Іс-шараларды үйлестіре отырып, CAB климаттың өзгеруін, су тапшылығын және жердің деградациясын ескеретін және бейімдейтін тұрақты дамуға жағдай жасайды, бұл әсіресе Орталық Азия үшін маңызды.
Экология және табиғи ресурстар вице-министрі Мансұр Ошурбаев және Қазақстанның БҰҰ КӨНК жөніндегі үйлестірушісі Қазақстан Азық-түлік жүйелері мен климаттық іс-қимылдарды келісу жөніндегі бастаманы енгізген алғашқы ел бола отырып, экологиялық және азық-түлік проблемаларын шешуге стратегиялық көзқарастың үлгісін көрсетіп отырғанын айтты. Бұл тәжірибе Орталық Азиядағы неғұрлым тұрақты агроазық-түлік жүйелеріне жол ашады және орнықты дамудың жаһандық мақсаттарына қол жеткізуге ықпал етеді.
Агроазық-түлік нарықтары және агроөнеркәсіптік өңдеу департаментінің директоры, сондай-ақ Қазақстанның азық-түлік жүйелері жөніндегі ұлттық үйлестірушісі Назгүл Хатепова өз кезегінде ауыл шаруашылығы Қазақстан экономикасы үшін шешуші мәнге ие екенін және келісілген іс-қимыл бағдарламасы су ресурстарын тиімсіз басқару және азық-түлік қауіпсіздігіне қауіп төндіретін жердің тозуы проблемаларын шешуге бағытталғанын атап өтті. Суару жүйелерін жаңарту және топырақты өңдеудің тұрақты әдістерін ілгерілету құрғақшылық пен төтенше ауа райы оқиғалары сияқты климаттық тәуекелдерге төзімділікті арттыра отырып, тұрақты агроөндірістік нәтижені қамтамасыз етуге көмектеседі.
Бұл іс-шара Орталық Азияда және одан тыс жерлерде тұрақтылық пен экологиялық қауіпсіздікті арттыруға бағытталған азық-түлік бағдарламаларымен климаттық саясаттың неғұрлым тығыз өзара іс-қимылы мен интеграциясына қадам болуға тиіс.
2024 жылғы 19 қарашада БҰҰ-ның Бакудегі климаттың өзгеруі жөніндегі 29-шы конференциясы (COP29) шеңберінде Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлігі климатқа тұрақты Ауыл шаруашылығын ілгерілетуге және азық-түлік жүйелерін климаттық сын-тегеуріндерге бейімдеуге өзінің міндеттемесін растады.
Ауыл шаруашылығы вице-министрі Ермек Кенжеханұлы жоғары деңгейдегі бірқатар іс-шараларға қатысып, онда негізгі бастамаларды көтеріп, елдің тұрақты ауыл шаруашылығы саласындағы жетістіктерін таныстырды.
Министрлік азық-түлік секторын трансформациялау үшін климаттық қаржыландыруды тартуға бағытталған Fast (Food and agriculture for Sustainable Transformation) серіктестігінің ресми қатысушысы болды.
Сонымен қатар, министрлік Бакудегі «Гармония» бастамасына қолдау білдірді, бұл фермерлердің, соның ішінде әйелдер мен жастардың мүмкіндіктерін кеңейтуге ықпал етеді.
COP29 алаңында АШМ түркі мемлекеттері ұйымының климатқа төзімді ауылдары форумын құру туралы меморандумға қол қойды. Бұл форум тәжірибе алмасу, заманауи агротехнологияларды енгізу және климаттың өзгеруінің салдарын азайту бойынша бірлескен стратегияларды әзірлеу үшін платформа болады.
Вице-министр FAST, «Гармония» және климатқа төзімді ауылдар форумы сияқты бастамалар, ең алдымен, халықаралық қаржыландыруды тарту арқылы климаттық тұрақтылық пен азық-түлік қауіпсіздігін нығайтудың маңызды құралы болып табылатынын атап өтті.
АШМ агроөнеркәсіптік кешенді тұрақты дамытуға және ауылдық аумақтардың климаттық тұрақтылығын нығайтуға бағытталған ұлттық және халықаралық бағдарламаларды іске асыру бойынша белсенді жұмысты жалғастыруда.
Премьер-Министр Олжас Бектеновтің төрағалығымен өткен Үкімет отырысында Президенттің биылғы 15 қарашада Астана қаласында өткен Ауыл шаруашылығы қызметкерлерінің бірінші форумы барысында берген тапсырмаларын іске асыру жөніндегі шаралар қаралды, деп хабарлады ауыл шаруашылығы вице-министрі Азат Сұлтанов.
Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев Ауыл шаруашылығы қызметкерлерінің форумында АӨК жаңғырту және нығайту бойынша міндеттер қойды. Басым бағыттар қатарына қаржыландырудың қолжетімділігін қамтамасыз ету, ауыл шаруашылығы ғылымын дамыту, отандық тұқымдар мен тыңайтқыштар өндірісін арттыру, саланы цифрландыруды тереңдету жатады.
Шаруаларды жеңілдікпен қаржыландыру және өнімді тиімді өткізу мәселелеріне ерекше назар аударылды. Ауыл шаруашылығы министрлігі мен «Бәйтерек» холдингіне тез арада өтінімдер пулын жинақтап, 1 желтоқсаннан бастап 2025 жылғы көктемгі егіс және жиын-терім жұмыстарын сапалы жүргізу үшін дихандарды қаржыландыру жұмыстарына кірісу тапсырылды. Азық-түлік корпорациясы фермерлерден астықты қолайлы бағамен тікелей сатып алуды қамтамасыз етуі керек.
Биыл ауыл шаруашылығы техникасын сатып алуға бөлінетін жеңілдікті қаржыландыру көлемі едәуір ұлғайғаны атап өтілді. Несиелеу тетігі есебінен 2 мыңнан астам ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілер техника паркін жаңартуға мүмкіндік алды. Олжас Бектенов техниканы жыл сайын 8-10% деңгейінде жаңартып отыру үшін жеңілдетілген лизингтік қаржыландыру көлемін ұлғайтып қана қоймай, құрастыру зауыттарында өндірісті локализациялау деңгейін арттыру қажеттігіне назар аударды. Тиісті міндет Өнеркәсіп және құрылыс, Ауыл шаруашылығы министрліктері мен «Бәйтерек» холдингі алдына қойылды.
2027 жылға дейін агросекторда жалпы құны шамамен 2,3 трлн теңге болатын 700-ден астам жобаны іске асыру жоспарланған. Премьер-министр бұл Президенттің қайта өңделген өнім үлесін 70%-ға дейін жеткізу жөніндегі тапсырмасын орындауға мүмкіндік беретінін атап өтті. Ауыл шаруашылығы министрлігі мен өңір әкімдері тарапынан осы жобалардың барлығын қатаң бақылауда ұстап, толық өндірістік қуатына шыққанша сүйемелдеп отыруы тиіс екені атап өтілді.
Олжас Бектенов бәсекеге қабілеттілікті арттыру үшін агрономияны дамытудың маңыздылығын баса айтты.
«Мемлекет басшысы 2028 жылы отандық тұқым қорының көлемін 80%-ға, оның ішінде элиталық тұқым көлемін кемінде 15%-ға дейін жеткізуді тапсырды. Бізде әлеует жеткілікті. Ғылыми институттар қазірдің өзінде астықтың өнімділігін арттыратын тұқым сорттарын шығарып жатыр. Біз үздік әлемдік практикаларды қолдана отырып, агрономия ғылымын одан әрі дамытатын боламыз», — деп атап өтті Премьер-министр. Сонымен қатар Ауыл шаруашылығы және Ғылым және жоғары білім министрліктеріне аталған мәселе бойынша жүйелі шешімдер дайындауды тапсырды.
Олжас Бектенов сондай-ақ келесі жылы Ұлттық аграрлық ғылыми-білім беру орталығының Ақтөбе филиалы базасында құрылып жатқан Жылқы шаруашылығы институтының толыққанды жұмыс істеуі үшін қажетті рәсімдердің барлығын жедел аяқтау міндетін қойды.
Өнімнің түсімін арттыру үшін сапалы әрі қолжетімді тыңайтқыштар қажет. Биыл отандық тыңайтқыштарды сатып алу үшін аванстық субсидиялау тетігі енгізілді. Нәтижесінде егіс алқаптарына себілетін тыңайтқыш үлесін 2 есеге арттыруға мүмкіндік берді. Олжас Бектенов Премьер-министр Олжас Бектенов Өнеркәсіп және құрылыс, Ауыл шаруашылығы министрліктеріне импортқа тәуелділік деңгейін төмендету жұмыстарын одан әрі жалғастыруды тапсырды. Сонымен қатар отандық зауыттарымыз шығарылатын өнімдердің ассортиментін, әсіресе органикалық тыңайтқыштар өндірісін кеңейтуі тиіс.
Сондай-ақ АӨК процестерін цифрландыру және автоматтандыру, ауыл шаруашылығы өнімдерін сақтау инфрақұрылымын дамыту мәселелері қаралды. Ауыл шаруашылығы саладағы есепке алу мен бақылаудың ашықтығын қамтамасыз ету үшін тиісті электрондық платформаларды іске қосуды жеделдету тапсырылды. Сонымен қатар отандық шаруалар өндірген өнімдерін сыртқы нарыққа шығару үшін Ауыл шаруашылығы, Көлік, Сауда және интеграция министрліктері ауыл шаруашылығының экспорттық әлеуетін нығайту бойынша шаралар кешенін әзірлеуі, оның ішінде жаңа көлік-логистикалық бағыттарды пысықтауы қажет.
Премьер-министр Олжас Бектенов алдағы Жұмысшы мамандықтар жылы ауыл шаруашылығы саласын дамытуға және ауылға қажетті мамандарды тартуға қуатты ынталандыру бола алатынын атап өтті.
«Мемлекет басшысы қоғамда еңбекқорлық пен кәсіби құндылықтарды дәріптеудің маңыздылығына тоқталып, масылдық көңіл-күйден арылу керек екенін атап өтті. Біз нағыз еңбек адамдарын, қарапайым жұмысшыларды, еңбек әулеттерінің өкілдерін, кәсіпорындардағы, бизнес пен мемлекеттік сектордағы тәжірибелі қызметкерлерді қолдауға тиіспіз. Жұмысшы мамандықтарды қолдау жұмыстары ақпараттық кеңістікте де жүргізіліп, барлық масс-медиа мен әлеуметтік желілерде қозғалуы тиіс. Бұл – Мәдениет және ақпарат министрлігінің, барлық мемлекеттік органдар мен әкімдіктердің міндеті», — деді Олжас Бектенов.
«АЙС» ЖШС 800 бас ірі қара малға арналған сүт-тауар фермасын салу бойынша инвестициялық жобаны іске асыруды жалғастыруда. Жобаның қуаттылығы жылына 9,6 мың тонна сүтті құрайды. Жобаның құны-5,1 млрд. теңге.
Жобаны іске асыру кезінде ЖШС мемлекеттік қолдау шараларын белсенді қолдануда: 3,2 млрд. теңге. «Ақтөбе» ӘКК арқылы 2,5% мөлшерлеме бойынша қарыз қаражаты түрінде алынды.
Қазіргі уақытта компания құрылыс-монтаж жұмыстарын аяқтап, 2025 жылдың сәуір айының басында ірі қара малды әкелуге кіріседі.
Мәртөк ауданы Саржансай ауылында орналасқан «АЙС» ЖШС сүт фермасы 2010 жылы ашылып, 1100 ірі қара малға есептелген. Қуаты-күніне 36,5 тонна сүт.
Жемшөп дайындау мақсатында 2024 жылы 100 га құмай-суданка, 230 га күздік қара бидай шөп пен пішенге, 285 га жүгері егілді.
15 қарашада Астана қаласында өткен ауыл шаруашылығы қызметкерлерінің бірінші форумы аясында Мемлекет басшысы Үкіметке Жылқы шаруашылығы институтын құруды тапсырды. Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың тапсырмасын орындау мақсатында Ақтөбе ауыл шаруашылығы тәжірибе стансасының негізінде «Қазақ жылқы шаруашылығы және жемшөп өндіру ғылыми-зерттеу институты» ЖШС құрылды. Айта кетейік, мекеме «Ұлттық ғылыми-білім беру орталығы» құрамында.
Жаңа құрылған институттың жұмысы – асыл тұқымды жылқылардың сапасын жақсартуға, жылқы шаруашылығын белсенді дамытуға, ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізуге және отандық тұқымды сыртқы нарыққа шығаруға бағытталған. Алдағы бес жылда асыл тұқымды жылқы санын 6-7 пайызға арттыру көделіп отыр.
Жергілікті қостанай, адай және соғымға арналған мұғалжар, жәбе, күшім генотиптерін көбейту үшін селлекциялық және асылдандыру бағытында жұмыстар белсенді жүргізілмек. Ол үшін жылқылардың әртүрлі генетикалық топтары туралы ақпаратты сақтайтын деректер қорын және ұрықтар мен эмбриондар банкі құрылмақ. Сондай-ақ, биелерді қолдан ұрықтандыру зертханалық пунктін салып, арнайы жылқы өсіруші мамандарын дайындау жоспарланып отыр. Арнайы жылқы ветеринарлық клиникасын ашу арқылы ветеринариялық қызмет көрсету деңгейінің сапасы жақсарады - дейді мамандар.
2035 жылға дейін жылқы шаруашылығында ғылыми зерттеулердің басым бағыттарының бірі отандық популяциядағы жылқылардың генетикалық әлеуетін селекциялық, технологиялық әдістермен арттырып, Қазақстанның әртүрлі өңірлерінің тауар шаруашылықтарына кеңінен енгізу. Мұның бәрі өсірілетін тұқымдардың өнімділігінің 20-25%-ға өсуін қамтамасыз етеді.
Белгіленген жоспарларды іске асырудың негізгі шарттарының бірі шетелдік ғылыми-зерттеу орталықтарымен, университеттермен және халықаралық стандартқа сай зертханаларымен бірлесе жұмыс істеу. Бірлескен ғылыми-техникалық бағдарламаларды іске асыру және шетелдік әріптестермен ақпарат алмасу арқылы еліміздің жылқы шаруашылығына озық тәжірибелерді енгізуге және оны халықаралық аренада бәсекеге қабілетті етуге мүмкіндік бар.
«Азық-түлік келісімшарт корпорациясы» ҰК» АҚ Мемлекет басшысының тапсырмасына сәйкес 2024 жылғы 18 қарашадан бастап тікелей астықты сатып алу бағдарламасына қатысуға ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілерден өтінімдерді қабылдауды бастайды. Бұл мақсаттарға 10 млрд теңге бөлінеді.
Ең алдымен, астық сатып алу шағын шаруа қожалықтарының өз өнімдерін әділ бағамен өткізуін қамтамасыз ету үшін жүзеге асырылады. Бағдарламаның нәтижесінде шағын және орта ауыл шаруашылығы субъектілері мемлекеттік қолдау шараларын пайдалана алады. Сондай-ақ, артық астықты сатып алу тетігі ішкі нарықтағы баға конъюнктурасына делдалдардың ықпалын барынша азайтады.
Азық-түлік келісімшарт корпорациясы белгіленген стандарттар мен сапа талаптарын сақтай отырып, ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілердің астығын бәсекелестік шарттарда сатып алады.
Тікелей сатып алу бағдарламасы бойынша алдын ала бағалар:
3-сыныпты бидай (желімтегі 27%+) – 90 000 теңге ҚҚС-пен;
3-сыныпты бидай (желімтегі 25%+) – 80 000 теңге ҚҚС-пен;
3-сыныпты бидай (желімтегі 23%+) – 75 000 теңге ҚҚС-пен;
4-сыныпты бидай (желімтегі 21%+) – 65 000 теңге ҚҚС-пен;
4-сыныпты бидай (желімтегі 18%+) – 55 000 теңге ҚҚС-пен;
5-сыныпты бидай (желімтегі 18%+) – 50 000 теңге ҚҚС-пен;
2-сыныпты арпа (натурасы 630 г/л) – 50 000 теңге ҚҚС-пен.
Бір агроөнеркәсіп кешенінен сатып алудың жиынтық көлемін көбірек фермерлік шаруашылықтарды мемлекеттік қолдау қажеттілігін қанағаттандыру үшін шектеу жоспарлануда.
Ауыл шаруашылығы тауарын өндірушінің мәртебесін растау және өтінім бойынша астық сатып алу көлемін айқындау үшін әлеуетті өнім беруші 2024 жылғы "Барлық жерден ауыл шаруашылығы дақылдарын жинау туралы" анықтаманы және мемлекеттік уәкілетті орган растаған аттас есепті ұсынуға тиіс.
Барлық рәсімдердің ашықтығын қамтамасыз ету мақсатында фермерлердің өтінімдерін қарау облыстардың Үйлестіру кеңестерінің қатысуымен жүргізілетін болады.
Азық-түлік келісімшарт корпорациясының ақшалай қаражатын бөлгеннен кейін фермерлер астық жеткізгені үшін ақы ала алады. Қазіргі уақытта астық операторының ақша алуына қаржы-экономикалық негіздемені мақұлдау бойынша іс-шаралар жүргізілуде.
Тікелей сатып алу бағдарламасына қатысуға өтінімдерді "Азық-түлік келісімшарт корпорациясы" ҰК" АҚ өңірлік өкілдіктері қабылдайды. Астықты қабылдаумен оператор айқындаған лицензияланған астық қабылдау кәсіпорындары айналысады.
Астана қаласы, Мәскеу көшесі, 29/3, тел. (8-717-2) 59-12-32 (ішкі 2484; 2025;), 59-12-39 (ішкі 2375), 59-12-61 (ішкі 2261), 55-11-60 (ішкі 2476);
Ақмола облысы: Көкшетау қ., Нұрсұлтан Назарбаев көш., 19, тел. (8-716-2) 55-11-51, 55-11-54, 42-25-22;
Шығыс Қазақстан облысы: Өскемен қ., Бейбітшілік көш., 30, 206 кеңсе, тел. (8-723-2) 25-95-67, 56-06-57;
Қостанай облысы: Қостанай қ., Тәуелсіздік көш., 147, тел. (8-714-2) 53-11-44, 53-12-44, 54-28-20;
Солтүстік Қазақстан облысы: Петропавл қ., Партизанская көш., 160, тел. (8-715-2) 55-11-60, 42-22-66.
«Азық - түлік келісімшарт корпорациясы» ҰК» АҚ - мемлекеттік астық операторы. Азық-түлік қауіпсіздігін және астықтың ішкі нарығын тұрақтандыруды қамтамасыз етеді, ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілерге қаржылық қолдау көрсетеді, сондай-ақ астықты экспортқа жеткізумен айналысады.
Аграрлық мәселелер жөніндегі Комитеттің «Биылғы егінді сақтау, өткізу мәселелері және оларды шешу бойынша Үкіметтің жоспары» тақырыбындағы кеңейтілген отырысында Ауыл шаруашылығы министрі Айдарбек Сапаров ведомство шағын шаруашылықтардан сатып алудың басымдылығын белгілей отырып, жаңа егіннің астығын тікелей сатып алуды ұйымдастыру туралы мәселені пысықтап жатқанын хабарлады.
«Үкімет резервінен 10 млрд теңге бөлу жоспарлануда. Бұл шара нарықты тұрақтандыруға және нарықтық құны бойынша 155 мың тонна астық сатып алуға мүмкіндік береді. 1 млн тоннаға жуық ауқымды сатып алу үшін 75 млрд теңге көлемінде қосымша қаржыландыру қажет», - деді министр.
Астықтың ішкі бағасының төмендеуі кезеңінде азық-түлік келісімшарт корпорациясы фермерлерге астықты интервенциялық сатып алу арқылы тиімді бағамен сатуға көмектеседі, осылайша фермерлердің шығындарын азайтады. Жоғары баға кезеңінде мемлекеттік оператор астықты ұн тарту, мал және құс шаруашылықтарына нарықтық бағадан төмен бағамен өткізеді, осылайша түпкілікті өнім бағасының өсуін тежейді.
Осылайша, азық-түлік корпорациясы өз қызметі шеңберінде форвардтық келісімшарттар мен тауарлық кредиттер беру, ұн тартатын, мал және құс шаруашылықтарына арзандатылған бидайды өткізу арқылы нарыққа жүйелі қолдау көрсетеді.
Бұл тетік АӨК дамуын ынталандыра отырып, экономикаға мультипликативті әсер етеді, сондай-ақ әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларына бағаны тұрақтандыру түріндегі нүктелік әлеуметтік әсер етеді.
Астықты үздіксіз экспорттау бойынша шаралар қабылданды: астықты тасымалдауға шамамен 11,8 мың бірлік астық тасушы және 16 мың бірлік жабық вагон тартылды.
Жалпы, ағымдағы жылдың 10 айында ҚТЖ 7,9 млн тонна астық жүктерін тасымалдады, оның ішінде ішкі қатынастар бойынша 1,9 млн тонна және экспортқа 6 млн тонна жөнелтілді.
Айта кетейік, бұл мәселелер кешенді тәсілді талап етеді, осыған байланысты тиімді шаралар қабылдау үшін министрлік барлық мүдделі тараптармен пысықтау жүргізуде.
Ауыл шаруашылығы министрлігі жергілікті атқарушы органдармен бірлесіп жем-шөп өндірісін дамыту бойынша жұмысты жалғастыруда.
Жемшөп дақылдары үшін суармалы жерлердің алаңдарын кеңейту, жемшөп дақылдарының тұқым шаруашылығын дамыту, ауыл шаруашылығы техникасын сатып алу, жайылымдық жерлердің өнімділігін арттыру жөнінде шаралар қабылдау мақсатында ведомство жемшөп өндірісін дамытудың Жол картасын өзектендіру бойынша жұмыс жүргізуде.
Ағымдағы жылы өңірлердің деректері бойынша жемшөп дақылдарының егістік алқаптары 3,2 млн.гектардан асты, бұл 2023 жылмен салыстырғанда 83,5 мың гектарға артық. Бұл ретте егістікке орналастырылатын жемшөп үлесі шамамен 14% құрады (2023 жылы-13%).
24,5 млн.тонна шөп (бір жарым жылдық – 36,7 млн. тонна), пішен - 1,7 млн. тонна, сабан – 4,6 млн. тонна, концкорм – 5,5 млн. тонна және сүрлем – 2,0 млн. тонна дайындау жоспарланған.
Ағымдағы жылдың 18 қарашадағы жағдайы бойынша 34,9 млн.тонна көлемінде шөп немесе бір жылдық жоспардан 142,6%, 2 млн тонна пішен немесе жылдық жоспардан 117,6%, 5,6 млн тонна құрама жем (102,2%), 2,3 млн тонна сүрлем (117,9%) және 5,1 млн тонна сабан дайындалды (111,9%).
Жалпы, Қазақстанда жемшөппен қамтамасыз ету жағдайы тұрақты деп болжануда.