Су тасқыны кезінде не істеу керек және қайда жүгіну қажет?

• 112 - жалғыз жедел қызмет нөмірі.
• 101 – өрт сөндіру қызметі және құтқарушылар.
• 102 - полиция.

Алгоритм

1. Материалдық зиян шеккен зардап шеккендер төтенше жағдай туындаған күннен бастап күнтізбелік 30 күн ішінде жергілікті атқарушы органға (әкімдікке) материалдық залалды өтеу туралы өтініш беруге міндетті.
2. Зиянды өтеу туралы арызға келесі құжаттар қоса тіркеледі: жәбірленушінің жеке басын куәландыратын құжаттың көшірмесі; табиғи төтенше жағдай туындаған кезден бастап немесе төтенше жағдайларды жою кезеңінде бүлінген жоғалған немесе бүлінген мүліктің тізбесі .
3. Өтiнiштер мен құжаттарды тiркеудi жергiлiктi атқарушы орган (әкiмдiк) материалдық зиянды өтеу туралы өтiнiштердi тiркеу журналында жәбiрленушiге құжаттардың қабылданғанын растайтын қолхат бере отырып, жүргiзедi.
4. Материалдық зиянды өтеу туралы өтініш жергілікті атқарушы органға (әкімдік) құжаттар келіп түскен күннен бастап 15 жұмыс күні ішінде қаралады.
5. Жергiлiктi атқарушы орган ( әкiмдiк ) өтiнiш тiркелген күннен бастап 10 жұмыс күнi iшiнде бағалаушы келтiрiлген зиянның мөлшерiн бағалауды жүргiзедi. Жәбірленуші бағалаудың уақыты мен орнын анықтайды, содан кейін жәбірленуші бағалау актісімен танысуы керек.
6. Жергілікті атқарушы орган ( әкімдік ) бағалаушы қорытынды бергеннен кейін үш жұмыс күні ішінде облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың, ауданның және облыстық маңызы бар қаланың бюджетін атқару жөніндегі уәкілетті органмен келісілген қаражат бөлу туралы шешім қабылдайды.
7. Төлем жәбірленушіге тиісті шешім қабылданғаннан кейін күнтізбелік 30 күн ішінде жүргізіледі.

1. Ақпарат:

• Сіздің ауданыңыздың (қала, ауыл ) су тасқыны қаупі аймағында екенін біліңіз.
• Ауа райы болжамдары мен жергілікті биліктің ескертулерін орындаңыз.
• Ауылдық жерлерде жедел хабарлау үшін ватсап мессенджерінде бірыңғай топ құру қажет.
• Ескертулерді орындаңыз: Жергілікті билік пен БАҚ ұсынатын ақпараттан хабардар болыңыз. Гидрологиялық болжамдар мен су тасқыны туралы ескертулерге мұқият болуларыңызды сұраймыз.
• Балаларға қажетті әрекеттерді үйрету және төтенше жағдай кезінде бала үйден тыс жерде болған жағдайда қайда бару керектігін түсіндіріңіз.

2. Үйді дайындау:

• Шатырдың, қабырғалардың, терезелер мен есіктердің жай-күйін тексеріңіз.
• Құнды заттарды, құрылғыларды және құжаттарды жоғарғы қабаттарға немесе сөрелерге жылжытыңыз.
• Мүмкіндігінше іргелес аумақты жағалап, үй аумағының суару арықтарын (бар болса) тазалаңыз (ЖТҮ) және өз күштеріңізбен үй аумағынан қарды тазалаңыз.

3. Жедел жәрдем жинағы:

• Сөмкеге маңызды заттарды салыңыз:
• 3-5 күн бойы су және тез бұзылмайтын тағам.
• Алғашқы көмек қобдишасы, фонарь, батареялар.
• Су өткізбейтін қаптамадағы құжаттар (барлық отбасы мүшелеріне және тұрғын үйге арналған барлық құқық белгілейтін құжаттар) .
• Телефоныңыз үшін қуаттағыштар мен қосалқы батареялар.
• Қосалқы киім, қосалқы аяқ киім және көрпе.

4. Эвакуация жоспары:

• Отбасыңызбен қауіпсіз кездесу орнын алдын ала ұйымдастырыңыз.
• Эвакуациялау жолдарын және ең жақын уақытша орналастыру пункттерін біліңіз.
• Белгіленген эвакуация пунктіне тіркелу және қауіпсіз аймаққа жөнелту үшін белгіленген уақытта келуіңіз керек.
• Үй жануарларыңызды қауіпсіз жерге (мал ауласына) алдын ала апарыңыз.
• Үйіңізде жүріп-тұруы қиын мүгедектер немесе қарт адамдар болса, су тасқынына қарсы штаб пен құтқару қызметіне хабарлауыңызды сұраймыз.

1. Ресми хабарландыруларды тыңдау:
   • Ақпарат алу үшін радионы, теледидарды немесе Интернетті , әлеуметтік желілерді пайдаланыңыз.
2. Эвакуация мүмкін болса:
   • Құтқарушылардың нұсқауларын орындай отырып, қауіпті аймақты дереу тастаңыз.
   • Терезелерді, есіктерді жабыңыз, газды, суды, электр қуатын өшіріңіз.
   • Жанып жатқан жылыту пештерін сөндіріңіз.
   • Көршілеріңізді ескертіп, балаларға, қарттарға және мүгедектерге көмектесіңіз.
   • Эвакуациялау кезінде Төтенше жағдайлар министрлігі мен Ішкі істер министрлігінің талаптарын сақтаңыз.
   • Газбен жабдықтауды ажыратыңыз.
   • Жеке үйден шықпас бұрын үй жануарларын босатыңыз.
3. Үйде қалсаңыз:
   • Жоғарғы қабаттарға немесе шатырға көшіңіз.
   • Қажет болмаса, терезеге жақындамаңыз немесе сыртқа шықпаңыз.
   • Құтқарушыларға сіздідер кезінде табу үшін шаралар қабылдау қажет: күндізгі уақытта ақ немесе түсті матаны түнде көрінетін биік жерге іліңіз, жарық сигналдарын беріңіз;
4. Көшеде абай болыңыз:
   • Тасқын суларды кесіп өтпеңіз: 15-20 см тереңдіктегі су адамды аяғынан құлатуы мүмкін.
   • Көлікті пайдаланбаңыз: су жолдардың зақымдалуын жасыруы мүмкін.
   • Көпірлер мен жаяу көпірлерден өтпеңіз, себебі олар қирап немесе су астында қалуы мүмкін.
   • Су басқан көшелермен жүруден аулақ болыңыз, өйткені су қауіпті заттарды (қоқыстарды, тесіктерді және т.б.) жасыруы мүмкін.
   • Егер көлік суда тұрып қалса, оны дереу қалдырыңыз.

1. Үйге оралу:
   • Ғимараттың құлау қаупі бар болса, оған кіруге болмайды.
   • Үйіңізді газ құбырларына, электр жүйелеріне және құрылымдарға зақым келгенін тексеріңіз.
2. Дезинфекция:
   • Үйіңізді кір мен қоқыстан тазалаңыз.
   • Тасқын суымен байланыста болған барлық заттарды зарарсыздандырыңыз.
3. Қауіптерден сақ болыңыз:
   • Ресми рұқсат етілгенге дейін құдықтардан немесе шүмектерден суды пайдаланбаңыз.
   • Электрлік құрылғылармен абай болыңыз - олардың құрғақ екеніне көз жеткізіңіз.
   • Аймағыңызда инфекциялар ошағы болса, вакцинация немесе алдын алу шаралары бойынша денсаулық сақтау қызметінің ұсыныстарын орындаңыз.
4. Көмек алу:
   • Өтемақы немесе көмек туралы ақпарат алу үшін жергілікті билік органдарына хабарласыңыз.
   • Кез келген инфрақұрылым немесе қауіпсіздік мәселелері туралы хабарлаңыз.