«ХҚБ» - халық қатысатын бюджет туралы не білуіңіз керек?

Введение

Бұл не? ХҚБ – азаматтардың жергілікті бюджет қаражатын бөлуге қатысуы.

Тұрғындардың өздері абаттандыру идеяларын ұсынады, оларды жоба деңгейіне дейін пысықтайды, содан кейін онлайн дауыс беру арқылы жеңімпаздарды таңдайды. Жоба тұрғындарды кез-келген жергілікті проблеманың айналасында біріктіреді, көршілерді талқылауға тартады, ауланы, саябақты немесе алаңды қалай жақсы жабдықтау керектігін түсінуге мүмкіндік береді.

Бұл материалда біз халықтың бюджетіне қалай қатысуға болатынын қарастырамыз?

ХҚБ бюджеті

Жергілікті бюджеттерді әзірлеу қағидаларында «Халық қатысатын бюджетті» іске асыру жөніндегі негізгі ережелер негізді түрде жазылған.

Барлық идеяларға көзделген қаражат көлемі ТКШ бюджетінің кемінде 10%-ын құрайды.

Сонымен қатар, мөлшері жыл сайын өзгеріп отырады.

Идеяны (жобалық ұсынысты) іске асырудың шекті құны:

  • республикалық маңызы бар қалаларда (Астана, Алматы, Шымкент) – 25000 АЕК;
  • облыстық маңызы бар қалаларда –15000 АЕК.
  • аудандық маңызы бар қалаларда – 1500 АЕК.

ХҚБ аясында не ұсынуға болады?

ХҚБ қатысушысы абаттандыру бойынша жобалық ұсыныс бере алады.

Әрі қарай, сараптамалық кеңес жобалық ұсынысты іс жүзінде іске асыруға қарайды, әкімдік порталында ұсынылған идеялар үшін жергілікті тұрғындар дауыс береді, жеңімпаздар үшін конкурс жарияланады, әкімдік мердігерді тартады және бюджеттен бөлінген қаражатқа идеяларды іске асырады. Бұл ретте, әкімдіктерде жергілікті ерекшеліктерді ескере отырып, ХҚБ іске асырудың барлық процестерін егжей-тегжейлі көрсету мүмкіндігі қалады.

Әкімдіктер 15 қаңтарға дейінгі мерзімде жобалық ұсыныстарды қабылдау туралы ақпаратты ресми интернет-ресурста және бұқаралық ақпарат құралдарында орналастырады.

20 қаңтардан 1 наурызға дейін тұрғындардан жобалық ұсыныстар келіп түседі.

Сараптамалық кеңес – жобалық ұсыныстарды қарау үшін әкімдік құратын консультативтік-кеңесші орган.

Сараптама кеңесі 5 сәуірге дейінгі мерзімде келіп түскен жобалық ұсыныстарды талдауды жүзеге асырады.

Тұрғындар 24 сәуірге дейінгі мерзімде электрондық түрде дауыс беруді жүзеге асырады.

Әрі қарай сараптама кеңесі 30 сәуірден кешіктірмей тиісті шешім шығарады.

Тұрғындар мыналарға қатысты ұсыныстар бере алады:

  • аумақты көгалдандыру;
  • тротуарларды жайластыру;
  • тротуарларды, пандустарды, арықтарды салу және жөндеу;
  • ортақ пайдалану орындарын құру, жөндеу және жарықтандыру (саябақтар, скверлер, жаяу жүргіншілер аймақтары, көшелер және өзге де объектілер);
  • бордюрларды, брусчаткаларды, тіреуіш қабырғаларды жөндеу;
  • қоқыс тастайтын жерлерді жою;
  • ортақ пайдалану орындарында күркелер, орындықтар, урналар және балалардың ойнауы және ересек тұрғындардың демалуы үшін жабдықтар мен конструкциялар орнату және жөндеу;
  • аула аумақтарында және ортақ пайдалану орындарында спорттық (жаттығу алаңдарын, футбол, баскетбол, волейбол алаңдарын), балалар ойын алаңдарын орнату, жөндеу және жарықтандыру;
  • санитарияны қамтамасыз ету.

ХҚБ жобасына қалай өтініш беруге болады?

«Халықтық қатысатын бюджет» сервисі мемлекеттік органдардың интернет-ресурстарының бірыңғай платформасында енгізілді (www.gov.kz).

ХҚБ жобасына қатысу үшін сізге қажет:

  • өтінімді толтыру (жобалық ұсыныстың атауы, оның сипаттамасы, мекен-жайы/орналасқан жері);
  • жобалық ұсыныстың болжамды фотосуреттерін/эскизін/схемасын және сметасын тіркеңіз (интернеттен немесе кез келген басқа ашық көздерден шамамен эскиздер немесе есептеулер рұқсат етіледі).

Болжамды соманы/эскизді/схеманы көрсете отырып, жақсы және егжей-тегжейлі жобалық ұсыныс тұрғындардың қызығушылығын арттырады.

Ұсыныс келесі критерийлерге сәйкес келуі керек:

  1. нысан қол жетімділікті шектемей, жалпы пайдалануда болуы керек;
  2. объектінің орналасқан жері оны іске асыру жоспарланып отырған аудан/қала аумағында, жалпы пайдалану учаскесінде болуға тиіс;
  3. әкімдіктің құзыреті шегінде болуы міндетті;
  4. ұсыныс аудан/қала тұрғындары үшін өзекті болуы керек.

Барлық өтінімдер қабылданғаннан кейін әрбір аудан/қала әкімдігі жанынан сараптамалық кеңестер құрылады.

Әрбір жоба бойынша ақпарат дауыс беруге, рұқсат беру хаттамаларында көрсетіледі және белгілі бір қаланың аудандық / қалалық  әкімдіктердің www.gov.kz ресми парақшасында жариялайды.

Бұдан әрі авторлар пысықтаған ұсыныстарды қарау нәтижелері бойынша аудан әкімдіктері рұқсат хаттамаларын әкімдіктердің www.gov.kz ресми парақшасында жариялайды.

 

Ақпарат алу үшін қайда жүгіну керек?

«Халықтық қатысатын бюджет» сервисі әкімдіктердің ресми беттерінде мемлекеттік органдардың интернет-ресурстарының бірыңғай платформасында енгізілді (www.gov.kz).

Қала әкімдіктерінің «Халық қатысатын бюджет» сервисіндегі парақшасында нақты уақыт режимінде барлық тілек білдірушілер тұрғындардың ұсынылған «жобаларын» мәртебесін, уақыт кестесін, дауыс санын және т. б. көрсете отырып қадағалай алады.

Аудандық маңызы бар қала әкімдігінде сайт болмаған жағдайда ХҚБ жергілікті қоғамдастық жиындары арқылы іске асырылады.

Алматы қаласында ХҚБ қажеттіліктері үшін өз ресурсы бар – budget.open-almaty.kz.

Республикалық маңызы бар қалалар, астаналар:

Астана қаласы Алматы ауданының әкімдігі

Астана қаласы Байқоңыр ауданының әкімдігі

Астана қаласы Есіл ауданының әкімдігі

Астана қаласы Сарыарқа ауданының әкімдігі

Астана қаласы Нұра ауданының әкімдігі

Астана қаласы Сарайшық ауданының әкімдігі

Алматы қ.

Шымкент қаласы Абай ауданының әкімдігі

Шымкент қаласы Әл-Фараби ауданының әкімдігі

Шымкент қаласы Еңбекші ауданының әкімдігі

Шымкент қаласы Қаратау ауданының әкімдігі

Шымкент қаласы Тұран ауданының әкімдігі

Облыстық маңызы бар қалалар:

Көкшетау қаласының әкімдігі

Степногорск қаласының әкімдігі

Қосшы қаласының әкімдігі

Қонаев қаласының әкімдігі

Текелі қаласының әкімдігі

Атырау қаласының әкімдігі

Курчатов қаласының әкімдігі

Семей қаласының әкімдігі

Өскемен қаласының әкімдігі

Тараз қаласының әкімдігі

Жезқазған қаласының әкімдігі

Сәтбаев қаласының әкімдігі

Балқаш қаласының әкімдігі

Приозерск қаласының әкімдігі

Саран қаласының әкімдігі

Теміртау қаласының әкімдігі

Шахтинск қаласының әкімдігі

Қызылорда қаласының әкімдігі

Қостанай қаласының әкімдігі

Лисаков қаласының әкімдігі

Рудный қаласының әкімдігі

Жітіқара қаласының әкімдігі

Тобыл қаласының әкімдігі

Ақтау қаласы әкімінің аппараты

Жаңаөзен қаласының әкімдігі

Ақсу қаласының әкімдігі

Павлодар қаласының әкімдігі

Екібастұз қаласының әкімдігі

Петропавл қаласының әкімдігі

Арыс қаласы әкімінің аппараты

Кентау қаласының әкімдігінің аппараты

Түркістан қаласы әкімінің аппараты

Города районного значения:

Тайынша ауданы Тайынша қаласы әкімінің аппараты

Ақтөбе қаласының «Астана» ауданы әкімінің аппараты

Ақтөбе қаласы «Алматы» ауданы әкімінің аппараты

Мұғалжар ауданының әкімдігі

Қарағанды қаласы Әлихан Бөкейхан ауданының әкімдігі

Қарағанды қаласы Қазыбек би ауданының әкімдігі

Сарысу ауданының әкімдігі

Жобаға қалай дауыс беруге болады?

"Халыққа қатысу бюджеті" сервисінде дауыс беру мүмкіндігі үшін алдымен сайтқа кіру қажет. Авторизация eGov.kz портал арқылы жүзеге асырылады, яғни ЭЦҚ, пароль+SMS немесе QR-код арқылы кіруге болады.

Жобаға қалай дауыс беруге болады?

- Өзіңізге ұнайтын жобаның бетіне өтіп, "Дауыс беру" батырмасын басыңыз.

Сәтті дауыс беру арқылы Сіздің дауысыңыз қысқа уақыттан кейін таңдалған жобадағы ағымдағы есептегішке қосылады.

Пайдаланушы ХҚБ жобаларының бүкіл тізімінен тек бір жобаға дауыс бере алатынын ескеріңіз, сондықтан таңдау кезінде мұқият болу керек. Берілген дауысты жою мүмкін емес.

Келесі кезеңде аудандық/қалалық әкімдік дауыс беру қорытындыларының хаттамасын қалыптастырады және порталға орналастырады. Осыдан кейін бюджеттік заңнамаға сәйкес жобалық ұсыныстарды іске асыру бойынша бюджеттік өтінімдер қалыптастырылады.