Қалай нотариус болуға болады

Нотариалдық қызметпен айналасуға лицензия алу үшін тағылымдама мен аттестаттаудан өту қажет.

Нотариалдық қызметпен айналысу құқығына тағылымдамадан өту үшін нотариалды палатамен тағылымдамадан өту туралы шарт жасасу қажет. 

Бағдарламаның ұзақтығы бір жылдан кем емес мерзімді құрайды.

Тағылымдамадан өту кәсіби дайындықтың бірыңғай бағдарламасы бойынша жүзеге асырылады. Сіз тағылымдамадан өткен нотариус тағылымдаманың аяқталуы бойынша тағылымдамадан кәсіби дайындықтың бағдарламасын орындауды көрсететін қорытындыны дайындайды. Қорытынды аумақтық әділет органының және нотариаттық палатаның бірлескен шешімімен 10 жұмыс күні ішінде бекітіледі. Тағылымдамадан өтуші кәсіби бағдарламаны толық емес игермеген жағдайда оған қосымша уақыт ұсынылады..

Нотариустар тағылымдамасы ақылы өтеді – 10 АЕК ай сайын.

Маңызды: Тағылымдаманы судьялар және өз міндеттерін атқару кезінде теріс қылықтар жасағаны және заңдылықты бұзғаны үшін судьялық қызметінен босатылған судьяларды қоспағанда, тұрақты судья болып жұмыс істеген адамдар, сондай-ақ теріс ниеттер бойынша алған лауазымнан шығарылуды қоспағанда, мемлекеттiк нотариуспен жұмыс өтілі бар адамдар өтпейді.

Нотариаттық қызметпен айналысу құқығына үмiткер тұлға тағылымдамадан өткеннен кейін "электрондық үкіметтің" веб-порталы арқылы электрондық цифрлық қолтаңбасы (ЭЦҚ) қойылған электрондық құжат нысанында "Нотариаттық қызметпен айналысу құқығына үміткер тұлғаларға аттестаттау жүргізу" мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандартының 8-тармағында көрсетілген құжаттарды тұрғылықты жері бойынша жолдайды:

1. Өтініш.
2. Нотариаттық қызметпен айналысу құқығына аттестаттаудан өту үшін мәліметтер нысаны.
3. Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 35-бабына сәйкес заң мамандығы бойынша кемінде екі жыл жұмыс өтілін растайтын құжаттың электрондық көшірмесі.

Егер құжаттар пакеті толық болмаса немесе қате ұсынылса, сізді 5 жұмыс күн ішінде хабарлайды.

Аттестаттау екі кезеңнен тұрады – ҚР заңнамасын білуге компьютерлік тест тапсыру және емтихан билеттері бойынша білімді тексеру. Аттестаттауды қазақ тілінде де, орыс тілінде де өтуге болады.

Аттестаттаудан өткеннен кейін келесі күні Комиссия аттестаттау немесе аттестаттамау туралы негізді шешімді шығарады. Комиссия шешіміне сіз сотқа шағымдана аласыз. Аттестаттан өтпеген жағдайда, қайта өтінішті кемінде 3 айдан кейін жібере аласыз.

Маңызды: Аттестаттау туралы Комиссия шешімі шығарғаннан бастап 3 жыл ішінде жарамды болып табылады

Қазақстанда мынадай азаматтар нотариус бола алады:

• 25 жасқа толған;
• жоғары заңдық білімі бар;
• 2 жылдан кем емес заңдық мамандық бойынша жұмыс өтілі бар;
• Нотариуста 1 жылдан кем емес мерзімде тағылымдамадан өткен;
• әділет аттестаттау комиссиясынан аттестаттаудан өткен;
• нотариаттық қызметпен айналысу құқығын алғандар.

Нотариалдық қызмет төмендегі жағдайларда 6 айға дейінгі мерзімде тоқтатыла тұрады:

• нотариаттық қызметпен айналысу құқығына арналған лицензиядан айыру жөнiнде талап қою іс жүргізуі қозғалған;
• прокурор қылмыстық іс бойынша нотариусқа қатысты айыптау актісін, қылмыстық теріс қылық туралы хаттаманы бекіткен және қылмыстық істі қылмыстық заңның тиісті бабы (баптары) бойынша сотқа жіберу туралы шешім қабылданған, сотқа дейінгі тергеп-тексеру Қазақстан Республикасы Қылмыстық-процестік кодексiнің 617-бабының төртінші бөлігінде көзделген тәртіппен процестік келісім жасасумен аяқталған;
• нотариус өзiнiң тегiн, атын, әкесiнiң атын (ол бар болған жағдайда) өзгерткенi туралы мәлiметтердi аумақтық әдiлет органына бiр ай iшiнде хабарламаған;
• нотариус «Нотариат туралы» Заңға сәйкес өзiне айқындап берілген қызмет ету аумағын бұзған;
• нотариус мемлекеттің, жеке және заңды тұлғалардың құқықтары мен заңды мүдделерін бұзуға алып келген, нотариаттық әрекеттер жасаған кезде Қазақстан Республикасының заңнамасын бұзған;
• нотариустың нотариаттық қызметті жүзеге асырудың басталғаны туралы хабарламасында көрсетілген мекенжайда нотариустың үй-жайы іс жүзінде болмаған;
• нотариус «Нотариат туралы» Заңның 15-бабы 4-тармағының талаптарын сақтамаған;
• «Нотариат туралы» Заңның 19-бабында көзделген шектеулер сақталмаған;
• егер нотариус нотариаттық қызметті жүзеге асырудың басталғаны туралы хабардар еткен күннен бастап үш ай өткен соң іс жүзінде нотариаттық қызметке кіріспеген;
• нотариус «Нотариат туралы» Заңның 18-бабының 1-тармағы 11) тармақшасының талаптарын сақтамаған жағдайларда.

Жалпы негіздерден басқа, Қазақстан Республикасының заңдарымен көзделген нотариус лицензиясының іс-әрекеті төмендегі мерзімде тоқтатылады:

• Қазақстан Республикасының заңдарымен көзделген жағдайларды қоспағанда, кәсiпкерлiк немесе өзге де ақы төленетін қызметпен айналысқанда;
• мерзімді әскери қызметті өту;
• нотариус өз қызметін тоқтата тұрған кезеңде көрсетілген өзінің өтініші негізінде орындамау.

Лицензияларды тоқтату жүзеге асырылатын қызметті уақытша тоқтату, нотариаттық және адвокаттық қызметті жүзеге асыруға тыйым салу. Қызметті тоқтату уақытына аумақтық әділет органына мөр тапсырылады.

Нотариалдық қызметпен айналысуға өтінішті беру электрондық лицензиялау порталда онлайн-қызметі арқылы жүргізіледі.

Авторизациядан және қызмет бетіне өтуден кейін, оның алдында қызмет түрін таңдауды талап етеді:

• Мемлекеттік нотариустары үшін;
• Тағылымдамадан және аттестаттаудан өткен тұлғалар үшін;
• Тұрақты судьялар болып жұмыс істейтін тұлғалар үшін;
• Біліктілік емтиханды өткен тұлғалар үшін;
• Тұрақты судьялар үшін.

Одан кейін (ҚР Әділет министрлігі) лицензиарды таңдау, жеке деректермен өтініш алаңды толтыру және төмендегі құжаттарды қоса беру керек:

1. Кемінде бір ай бұрын берілген наркологиялық және психиатриялық диспансерлердің анықтамаларының электрондық көшірмесі;
2. 2 жылдан кем емес заңдық мамандығы бойынша жұмыс өтілі пасталған құжат көшірмесі;
3. Жеке куәлік көшірмесі;
4. Егер сіз шетелдік білім мекемесінен берілген диплом болса, онда тану рәсімінен өткендігін растайтын құжаттың электрондық көшірмесі қажет;
5. Сотталмағандығы туралы электрондық анықтама.

Бұдан әрі қызмет арқылы онлайн режимде (6 АЕК) мемлекеттік бажды төлеуге болады және соңында өз ЭЦҚ өтінішіне қол қоюыңыз қажет.

Лицензия 15 жұмыс күн ішінде беріледі.