Сіз ауырып қалдыңыз ба?

Введение

Әдеттегідей ауру кенеттен пайда болады және одан сауығып кету дұрыс емдеу тәсілін таңдауға байланысты.

Денсаулыққа байланысты проблема туындаған кезде бірінші кезекте тіркелген жері бойынша емханаға барып немесе жедел жәрдем шақырып аурудың белгілеріне байланысты бейінді дәрігерлерге жүгіну ұсынылады.

Медициналық көмек алу үшін не қажет:

  • Тіркелген жері не нақты тұратын жері бойынша емханаға тіркелу немесе басқа медициналық мекемеге ауру бейіні бойынша тіркелу қажет;
  • Дәрігердің қабылдауына жазылу қажет;
  • Егер денсаулық жағдайына байланысты емханаға бара алмасаңыз, учаскелік дәрігер-терапевті үйге шақыру қажет;
  • 103 нөмірі бойынша жедел жәрдем шақыру қажет.

Осы материалда біз ауырған кезде жасалатын әрекеттер тәртібін сипаттап береміз.

Кенеттен денсаулығы нашарлаған кезде қайда жүгіну қажет?

Кенеттен денсаулық нашарлап, шұғыл медициналық көмек қажет болғанда  қалалық не мобильді телефон арқылы тегін және тәулік бойы 103 телефон нөміріне хабарласып, «жедел жәрдемді» шақыру қажет. 

Жедел медициналық көмек бригадалары үлкендер мен балалардың өміріне қауіп төндіретін жағдайлар, жазатайым оқиғалар мен жіті жедел аурулар болған кезде тәулік бойы шұғыл медициналық көмек көрсетеді.

Сіз дәрігерлерге олар уақытында білікті көмек көрсету үшін барынша көмек көрсетуіңіз қажет.

Диспетчермен телефон арқылы сөйлесу кезінде жиналу, үрейленбеу және қойылған сұрақтарға нақты жауап беру керек, атап айтқанда:

  • пациенттің тегі, аты, әкесінің аты (бар болса), жасы және жынысы;
  • науқастың жағдайы бойынша деректер және жазатайым оқиға, жарақат немесе ауру жағдайлары;
  • мекен-жайы мен телефоны, сондай-ақ пациенттің орналасқан жеріне жол жүру жөніндегі болжамды деректер.

Емханаға қалай тіркелуге болады?

Сіз бір әкімшілік-аумақтық бірлік (ауыл, кент, қала, облыстық маңызы бар қаладағы аудан, Республикалық маңызы бар қала, астана) шегінде Медициналық-санитариялық алғашқы көмек көрсететін медициналық ұйымға (МСАК)  еркін таңдау құқығын ескере отырып, тұрақты немесе уақытша тұратын жері бойынша емханаға тіркеле аласыз.

Емханаға электронды Үкімет порталы арқылы онлайн тіркелуге болады. Бұл жағдайда Сізге тіркеу туралы хабарлама (талон) немесе МСАК ұйымының ЭЦҚ қойылған "жеке кабинетке" электрондық құжат нысанында дәлелді бас тарту келіп түседі.

ҚР емханаларының байланыс телефондарын облыстардың және республикалық маңызы бар қалалардың денсаулық сақтау басқармаларының ресми сайттарынан білуге болады.

{"id":4133,"source_id":3176,"title":"Алғашқы медициналық- санитарлық көмек көрсететін медициналық ұйымға тіркелу","service_link":"https://egov.kz/services/P7.03/"}

 

Үйге учаскелік дәрігерді қалай шақыруға болады?

Сіз учаскелік дәрігерді үйге шақыруға құқылы аурулар мен олардың белгілері бар:

  • шақыру кезінде дене қызуының 38°С дейін және одан жоғары көтерілуі;
  • көңіл-күйінің айқын бұзылуы бар артериялық қысымның жоғарылауы;
  • көп рет сұйық орындық;
  • шақыруды қабылдау кезінде емхана тіркеушісі, учаскелік медбике немесе үйде дәрігерлік қарауды талап ететін шақыруға қызмет көрсеткен фельдшер бағалаған жағдайлар.

Шақыру учаскелік дәрігерді үйге болуын талап етеді, емханаға тіркелу.

Дәрігерді үйге шақыру өз бетімен жүгінген кезде немесе емханаға телефон байланысы арқылы жүзеге асырылады. Емхана мамандары "шақыруларды тіркеу журналына" жазады және дәрігердің келу күні мен уақытын көрсете отырып, ауызша түрде жауап береді. Сұраныс қабылданғаннан кейін үйде медициналық көмек белгіленген уақытта көрсетіледі.

Онлайн режимде дәрігерді шақыру үшін келесі сервисті пайдалану қажет:

{"id":5157,"source_id":3182,"title":"Дәрігерді үйге шақыру","service_code":"P7.01","service_link":"http://egov.kz/wps/myportal/P7.01"}

Қызмет ЭЦҚ қажет етпейді, қызмет көрсету нәтижесінде Сіз дәрігерге келу күні мен уақыты туралы хабарлама аласыз.

Пациент электрондық үкімет порталы арқылы жүгінген кезде пациентке "жеке кабинетке"электрондық өтінім мәртебесі түрінде хабарлама түседі. Сұраныс қабылданғаннан кейін пациентке медициналық көмек белгіленген уақытта көрсетіледі.

 ҚР емханаларының байланыс телефондарын облыстардың және республикалық маңызы бар қалалардың денсаулық сақтау басқармаларының ресми сайттарынан білуге болады.

Дәрігердің қабылдауына қалай кіруге болады?

Өз бетінше дәрігердің қабылдауына жазылу үшін жеке онлайн-сервисті пайдалануға немесе емхананың тіркеу бөліміне жүгінуге болады.

Пациент өз бетінше немесе МСАК ұйымына телефон байланысы арқылы жүгінген кезде БМСК мамандары "дәрігердің қабылдауына алдын ала жазылу" журналына жазба енгізеді және дәрігердің қабылдау кестесіне сәйкес дәрігердің қабылдау уақыты мен күні көрсетілген ауызша түрде жауап береді.

Онлайн-жазылу үшін келесі сервисті пайдалану қажет:

{"id":17292,"source_id":3177,"title":"Дәрігер қабылдауына жазылу","service_code":"P7.02","service_link":"http://egov.kz/wps/myportal/P7.02"}

Көрсетілетін қызмет ЭЦҚ қажет етпейді, өтінімде күнді көрсету қажет, дәрігерді және келу уақытын таңдағаннан кейін, жеке кабинетке мәртебе түрінде хабарлама келеді.

Пациент электрондық үкімет порталы арқылы жүгінген кезде пациентке "жеке кабинетке"электрондық өтінім мәртебесі түрінде хабарлама түседі. Сұраныс қабылданғаннан кейін пациентке медициналық көмек белгіленген уақытта көрсетіледі.

 ҚР емханаларының байланыс телефондарын облыстардың және республикалық маңызы бар қалалардың денсаулық сақтау басқармаларының ресми сайттарынан білуге болады.

 

Еңбекке уақытша жарамсыздық парақтарын қалай алуға болады?

Егер Сіз ауырған себепті жұмыс орнында болмаған немесе оқудан қалған жағдайда жұмыс/оқу орны бойынша анықтама не еңбекке уақытша жарамсыздық парағын (бұдан әрі – Еңбекке уақытша жарамсыздық парақтары) алуыңыз қажет. 

  • Еңбекке уақытша жарамсыздық парағы – бұл жәрдемақы алмай жұмыстан не оқудан босату үшін негіз болатын еңбекке жарамсыздық фактісін куәландыратын құжат.
  • Еңбекке уақытша жарамсыздық туралы парақ –бұл еңбекке уақытша жарамсыздық бойынша жұмыстан босату және әлеуметтік жәрдемақы алу үшін негіз болатын еңбекке жарамсыздық фактісін куәландыратын құжат.  

Кім береді және оны қалай алу керек?

Еңбекке уақытша жарамсыздық парақтарын мемлекеттік не жеке меншік емханалардың дәрігерлері, сондай-ақ еңбекке уақытша жарамсыздық сараптамасын жүргізуді қамтитын медициналық қызметті жүзеге асыруға  олардың лицензиялары болған кезде жеке практикамен айналысатын дәрігерлер береді.

Еңбекке уақытша жарамсыздық парағын Сіз жүгінген емхананың не үйге шақырған бейінді дәрігер ашады. Өзіңізбен бірге жеке куәлігіңіз болу қажет. Дәрігер науқасты тексеріп, ем тағайындайды және бақылап тексеру үшін келесі келу уақытын  белгілейді.

Емделушінің жай-күйіне байланысты жедел жәрдем қызметіне шұғыл жүгінген жағдайда оны ауруханаға жатқызады немесе қолына «сигнал парағы» беріліп, ол онымен учаскелік дәрігерге баруы қажет болады.

Еңбекке уақытша жарамсыздық парағы бойынша берілетін мерзім

Сырқаттар мен жарақаттар болғанда дәрігер еңбекке уақытша жарамсыздық парақтарын жеке дара және бір жолғы түрінде 3 күнтізбелік күнге береді, кей жағдайда (мысалы, ЖРВИ тарау кезінде) 6 күнтізбелік күнге дейін ұзартылуы мүмкін.

Еңбекке жарамсыздық парағын 6 күнтізбелік күннен артық ұзарту медицина ұйымының бөлім меңгерушісімен бірге  жалпы ұзақтығы 20 күнтізбелік күннен аса емес күнге жүргізіледі. 20 күнтізбелік күннен артық мерзімге ұзарту үшін Дәрігерлік-консультациялық комиссияның қорытындысы қажет болады.

Ауруханаға стационарға жатқызған жағдайда немесе амбулаториялық жағдайда емдеген кезде еңбекке уақытша жарамсыздық парақтары жүгінген күннен бастап 60 күнтізбелік күнге дейінгі мерзімге беріледі. Бұл мерзім аурудың ауыр түрлері кезінде ұзартылуы мүмкін.

Еңбекке уақытша жарамсыздық парақтары қалай төленеді?

Жұмыс беруші өз қаражаты есебінен жұмыскерлерге еңбекке уақытша жарамсыздығы бойынша әлеуметтік жәрдемақы төлеуге міндетті. 

Есеп айырысу еңбекке уақытша жарамсыздық парағына сәйкес төлеуге жататын жұмыс күндері санына күн сайынғы орташа табысты көбейту арқылы жүргізіледі.

23 жылғы 1 шілдеден бастап бір айға төленетін әлеуметтік жәрдемақының мөлшері тиісті жыл үшін АЕК-тің 25 еселенген мөлшерінен аса алмайды. 1 шілдеге дейін әлеуметтік жәрдемақы мөлшері АЕК - тің 15 еселенген мөлшерінен аспады.

Еңбекке уақытша жарамсыздық парағы бойынша белгілі бір санаттарға жәрдемақы төлеу

Жұмыс істейтін Ұлы Отан соғысының қатысушылары мен мүгедектерiне және соларға теңестiрiлген адамдарға жәрдемақы еңбекке жарамдылықтан айырылған күннен бастап орташа жалақының 100% мөлшерінде төленеді.

Жұмыскердің еңбек жарақаты немесе кәсіптік ауруына байланысты жәрдемақыны Жұмыс беруші еңбекке қабілетсіздік басталған алғашқы күннен бастап жұмысқа шыққанға немесе мүгедектік белгіленгенге дейін орташа жалақының 100% мөлшерінде төлейді.

Балаларды стационарлық емдеу кезінде дәрігерлердің қорытындысы бойынша қосымша күтім жасауды қажет ететін үш жасқа толмаған балаға тікелей күтім жасайтын анасына (әкесіне) немесе өзге тұлғаға жәрдемақы жұмыскердің еңбекке уақытша жарамсыздығы басталған кездегі тәртіптегідей беріледі.