Авторлық құқық объектілерінің түрлері қандай?Туындыға құқықтарды тіркеу.Жұмыстың көшірмесі ретінде не беріледі?Мүліктік емес құқық пен мүліктік құқықтың айырмашылығы неде?

Авторлық құқықты қалай тіркеуге болады?

Введение

Авторлық құқық ғылым, әдебиет және өнер туындыларына таралатын зияткерлік меншіктің кең таралған түрлерінің бірі. Авторлық құқық объектілері шығармашылық еңбектің нәтижесі болуға және қандай да бір объективті нысанда (жазбаша, ауызша, дыбыс немесе бейнежазба, сурет, көлемдік-кеңістіктік немесе өзге де нысанда) өмір сүруге тиіс.

Өз кезегінде, шығармашылық жұмысы құрылған жеке тұлға ғылым, әдебиет немесе өнер туындысының авторы болып танылады.

Авторлық құқық автордың жеке мүліктік емес және мүліктік құқықтарын қамтиды.

Мүліктік құқықтар автордың бүкіл өмірінде және ол қайтыс болғаннан кейін 70 жыл бойы қолданылады.

Бұл ретте жеке мүліктік емес құқықтар авторға тиесілі, иеліктен шығарылмайды және оның мүліктік құқықтарына қарамастан, айрықша құқықтар берілген жағдайда оған сақталады.

Туындыға өзінің айрықша құқығы туралы хабарлау үшін автор немесе құқық иесі туындының әрбір данасына орналастырылатын және мынадай элементтерден тұратын авторлық құқықты қорғау белгісін пайдалануға құқылы:

  • - қоршауға алынған латынша «С» әрпi;
  • - құқық иеленушінің аты немесе атауы;
  • - туындының алғаш жарияланған жылы.

Заңнамаға және халықаралық нормаларға сәйкес авторлық құқықтың пайда болуы мен жүзеге асырылуы үшін туындыны тіркеу, туындыны өзге де арнайы ресімдеу немесе қандай да бір формальдылықты сақтау талап етілмейді.

Осылайша, авторлық құқық қосымша бекітуді қажет етпейді, өйткені туындыға құқық оны құру кезінде пайда болады.

Алайда, авторлық құқықты қорғау мерзімі ішінде кез келген уақытта автор авторлық құқықпен қорғалатын объектілерге құқықтардың мемлекеттік тізіліміне мәліметтер енгізуге құқылы екенін атап өткен жөн. Бұл рәсім есептік сипатқа ие және міндетті рәсім болып табылмайды және ерікті түрде жүзеге асырылады.

Бұл мақалада біз авторлық құқықты қалай тіркеуге болатынын қарастырамыз.

Жұмыстың көшірмесі ретінде не беріледі?

 Өтінімге жұмыстың данасы ретінде эскиздер, сызбалар, суреттер немесе фотосуреттер, ал компьютерлік бағдарламаларға немесе дерекқорға қатысты – бағдарламаның немесе дерекқордың атауы, тегі, аты, әкесінің аты (егер ол болса) көрсетілген реферат қоса берілуі мүмкін. жеке басын куәландыратын құжатта көрсетіледі) авторы, жасалған күні, қолданылу саласы, мақсаты, функционалдығы, бастапқы коды (бастапқы мәтін), негізгі техникалық сипаттамалары, бағдарламалау тілі, іске асырушы компьютердің түрі.

Діни мазмұндағы жұмыстарға қатысты діни сараптаманың оң қорытындысының көшірмесі қосымша ұсынылады.

Құрама немесе туынды туындыға қатысты автормен немесе түпнұсқа туындының авторлық құқық иеленушісімен жасалған авторлық шарттың көшірмесі қосымша ұсынылады.

Қосымша сұрақтар бойынша көрсетілетін қызметті алушылар « ҰЗМИ» РМК Call-орталығына : 8 (7172) 62-15-15, 8 (7172) 62-15-16, 8 (7172) 62-15-91 және телефондары бойынша хабарласа алады. Ресми сайты: qazpatent.kz.

 

Авторлық құқық объектілерінің түрлері қандай?

Авторлық құқықтың объектілері:

  • әдеби шығармалар;
  • драмалық және музыкалық-драмалық шығармалар;
  • сценарийлік шығармалар;
  • хореография және пантомима шығармалары;
  • мәтіні бар немесе мәтінсіз музыкалық шығармалар;
  • аудиовизуалды жұмыстар;
  • кескіндеме, мүсін, графика және басқа да бейнелеу өнерінің туындылары;
  • қолданбалы өнер туындылары;
  • сәулет, қала құрылысы, дизайн және көгалдандыру өнерінің туындылары;
  • фотографиялық жұмыстар және фотосуретке ұқсас әдістермен алынған жұмыстар;
  • географияға, топографияға және басқа ғылымдарға қатысты карталар, жоспарлар, эскиздер, иллюстрациялар және көлемді жұмыстар;
  • компьютерлік бағдарламалар;
  • басқа жұмыстар.

Авторлық құқықпен қорғалмайды:

  1. Ресми құжаттар, оның ішінде заңдар, сот шешiмдерi, заң әкiмшiлiк, сот сипатындағы және дипломатиялық сипаттағы өзге де мәтiндер және т.б.;
  2. мемлекеттiк нышандар мен белгiлер (жалаулар, елтаңбалар, ордендер, ақша белгiлерi және өзге де мемлекеттiк нышандар мен белгiлер);
  3. халық шығармашылығы (фольклор) туындылары;
  4. оқиғалар мен фактiлер туралы ақпараттық сипаттағы хабарлар

Сондай-ақ, авторлық құқықтар идеяларға, әдістерге, процестерге, жүйелерге, әдістерге, тұжырымдамаларға, принциптерге, ашылуларға, фактілерге, техникалық, ұйымдастырушылық немесе өзге де міндеттерді шешуге, бағдарламалау тілдеріне, жер қойнауы туралы геологиялық ақпаратқа қолданылмайды.

Мүліктік емес құқық пен мүліктік құқықтың айырмашылығы неде?

Бастапқыда авторда:

  • Мүліктік емес құқықтар – бұл авторлық құқық, атқа құқық, шығарманы басып шығару құқығы, шығармаға қол сұғылмаушылық.Жеке мүліктік емес құқықтар ажырағысыз.
  • авторға немесе өзге де құқық иеленушіге тиесілі және авторлық шарттар бойынша немесе мұрагерлік тәртібімен берілетін мүліктік (айрықша) құқықтар (жаңғырту, тарату, импорттау, көпшілік алдында көрсету, көпшілік алдында орындау, эфирге беру, хабарлау, аудару және қайта өңдеу және т.б. құқығы) жүреді.

Мүліктік (айрықша) құқықтар автордың бүкіл өмірінде және ол қайтыс болғаннан кейін 70 жыл ішінде қолданылады.

Мүліктік құқықтардан айырмашылығы, мүліктік емес құқықтар иеліктен шығарылмайды және мерзімсіз қорғалады.      

Туындыға құқықтарды тіркеу.

Тізілімге мәліметтерді енгізу бойынша мемлекеттік қызметті ҚР ӘМ «Ұлттық зияткерлік меншік институты» РМК көрсетеді.

Бұл қызмет автоматтандырылған және бір жұмыс күні ішінде жүзеге асырылады. Өтініш «электрондық үкіметтің» веб-порталы арқылы беріледі www.egov.kz немесе сайттағы жеке кабинет www.qazpatent.kz ЭЦҚ көмегімен.

Тізілімге тек автордың жеке мүліктік емес құқықтары (авторлық құқық, ат қою құқығы, автордың беделін қорғау құқығы, жариялау құқығы) туралы мәліметтер енгізілетінін атап өткен жөн.

Қызмет құны 3 АЕК құрайды (2024 жылғы жағдай бойынша - 11 076 теңге).

Сонымен қатар, Заңда мынадай тұлғаларға тиесілігі туралы растайтын құжаттарды ұсынған жағдайда қызмет үшін ақы төлеу кезінде жеңілдіктер көзделген (қызмет үшін бағаның 95% мөлшерінде, бұл ағымдағы жылы 553,8 теңгені құрайды):

1) Ұлы Отан соғысына қатысушыларға және оларға теңестірілген адамдарға;

2) мүгедектерге, сондай-ақ бала кезінен мүгедектің ата-анасының біріне;

3) кандасами;

4) кәмелетке толмағандарға.

Жүргізілген іс-қимылдардың нәтижелері бойынша көрсетілетін қызметті алушы кіріс нөмірі мен штрих-коды бар терезені көре алады. Алынған куәліктерді автордың жеке кабинетінен, сондай-ақ тізілімдегі «ҰЗМИ» РМК сайтынан көруге болады сілтеме https://copyright.kazpatent.kz/.