Дактилоскопиялық және геномдық тіркеу туралы не білу керек

Саусақ ізі туралы ақпарат адамның немесе белгісіз мәйіттің саусақтарының немесе алақандарының папиллярлық үлгілерінің құрылымдық ерекшеліктері туралы биометриялық мәліметтер туралы ақпарат, оның жеке басын және жеке деректерін анықтауға мүмкіндік береді.

Қазақстан Республикасының азаматтары дактилоскопиялық тіркеуден ерікті негізде өтеді.

Дактилоскопиялық тіркеуден өткен Қазақстан Республикасы азаматтарының саусақ іздері биометриялық паспорттар мен жеке куәліктердің чипіне енгізіледі.

Дактилоскопиялық тіркеуден 12 жасқа дейінгі балалардан басқа Қазақстан Республикасының барлық азаматтары өте алады. Он екі жастан он алты жасқа дейінгі балаларға қатысты дактилоскопиялық тіркеу олардың келісімімен баланың заңды өкілінің қатысуымен және жазбаша өтініші негізінде жүргізіледі.

Міндетті дактилоскопиялық тіркеуге жатады:

• Қазақстан Республикасында уақытша немесе тұрақты тұруға рұқсатты ресімдеу кезінде шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдар;
• шетелдіктің Қазақстан Республикасында тұруға ықтиярхат, азаматтығы жоқ адамның куәлігін алғаш рет алу үшін немесе оны қалпына келтіру, ауыстыру үшін жүгінген шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдар;
• босқын куәлігін және (немесе) жол жүру құжатын алғаш рет алу үшін немесе оларды қалпына келтіру, ауыстыру үшін пана іздеуші тұлға мәртебесін алу туралы өтініш білдірген шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдар;
• Қазақстан Республикасының шегінен шығаруға жататын не Қазақстан Республикасы ратификациялаған реадмиссия туралы халықаралық шарттардың қолданысына жататын шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдар;
• Қазақстан Республикасының визаларын алған кезде шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдар.

Дәрігерлік-консультациялық комиссияның қорытындысы негізінде дактилоскопиялау мүмкіндігін болдырмайтын дене кемістігі бар адамдар, сондай-ақ екі қолында барлық саусақтары немесе қолдары жоқ адамдар дактилоскопиялық тіркеуден өтпейді.

• Шетелдіктердің немесе азаматтығы жоқ адамдардың саусақ ізін мәжбүрлеп тіркеуден өткізуден бас тарту - Қазақстан Республикасының шегінен әкімшілік жолмен шығарылуға әкеп соғады.
• Қазақстан Республикасы азаматтарының, шетелдіктердің немесе азаматтығы жоқ адамдардың міндетті геномдық тіркеуден бас тартуы - 5 АЕК айыппұл салуға әкеп соғады.
• Шартты түрде сотталған адамды геномдық тіркеуден жалтару УСК 176-бабы бойынша пробацияны жоюға дейінгі жауапкершілікке әкеп соғады.

Геномдық ақпарат-адамның немесе танылмаған мәйіттің дезоксирибонуклеин қышқылының белгілі бір фрагменттері туралы кодталған ақпарат, оның жеке басын және жеке деректерін (бар болса) анықтауға мүмкіндік береді.

Геномдық деректер базасы қылмыстардың алдын алу және қаза болғандарды сәйкестендіру мақсатында құрылатын болады.

ДНҚ деректерін жинауға қылмыстың жекелеген түрлері үшін сотталғандар және тергеу әрекеттері барысында биологиялық материалы алынған анықталмаған адамдар, танылмаған мәйіттер жатады. Хабар-ошарсыз кеткен азаматтардың туыстары жазбаша келісіммен геномдық ақпаратты ерікті негізде бере алады. Бұл ақпаратты жинау ӘҚҚ-ға ДНҚ зертханаларының, Әділет министрлігінің Сот және сот-медициналық сараптама органдарының қатысуымен жүктеледі.

Процесс щектердің ішкі жағынан буккальды эпителий (сілекей) алумен шектеледі.

Алынған геномдық ақпарат немесе геномдық профиль көп жағдайда мемлекет жиналған сәттен бастап 25 жыл сақтауға ниетті.

Геномдық тіркеуге:

• қылмыстық құқық бұзушылықтар жасағаны үшін сотталған адамдар,
• ауыр немесе аса ауыр қылмыстар, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 120, 121, 122, 123 және 124-баптарында көзделген қылмыстар жасағаны үшін сотталған адамдар,
• ашылмаған ауыр немесе аса ауыр қылмыстар бойынша биологиялық материалы сотқа дейінгі тергеп-тексеру барысында алынған анықталмаған адамдар жатады қылмыстық құқық бұзушылықтарға, сондай-ақ адамның жыныстық тиіспеушілігіне және жыныстық бостандығына қарсы қылмыстық құқық бұзушылықтардың барлық санаттарына;
• хабар-ошарсыз кеткен азаматтардың биологиялық туыстары, бірінші кезекте, ата-аналары (ата-анасы) және (немесе) балалары (баласы), ал олар болмаған кезде туыстық дәрежесіне қарай басқа биологиялық туыстары;
• танылмаған мәйіттер.