Қазақстанда 2024 жылғы 1 қаңтардан бастап жалпыға бірдей декларациялаудың үшінші кезеңі басталады, оған заңды тұлғалардың басшылары мен құрылтайшылары және олардың жұбайлары, сондай-ақ жеке кәсіпкерлер мен олардың жұбайлары кіреді.
Мұнда біз жалпыға бірдей декларациялау кезеңдері туралы, активтер мен міндеттемелер туралы декларацияны 3-кезеңде ұсынуға міндетті тұлғалар туралы айтып береміз.
Активтер мен міндеттемелер туралы Декларация жалпыға бірдей Декларациялау жүйесіне кірген кезде ("ҚР-дағы сайлау туралы", "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" ҚР Заңдарында көзделген жағдайларды қоспағанда, декларация кандидат ретінде және "Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы", "сақтандыру қызметі туралы"ҚР заңдарында көзделген жағдайларды қоспағанда, "Бағалы қағаздар нарығы туралы", банктің, сақтандыру ұйымының ірі қатысушылары болғысы келетін, инвестициялық портфельді басқарушы тұлғалар).
Декларацияда декларация табыс етілген жылдың алдындағы жылдың 31 желтоқсанындағы жағдай бойынша қолда бар активтер мен міндеттемелер туралы мынадай мәліметтерді көрсету қажет:
Сондай-ақ, Қазақстан Республикасының бағалау қызметі туралы заңнамасына сәйкес бағалаушы мен салық төлеуші арасындағы шарт бойынша жүргізілген бағалау туралы есепте айқындалған құн болған кезде жеке тұлға қалауы бойынша осы мүліктің бірлігі үшін баға (құн) 1000 АЕК-тен асқан жағдайда өзге мүлікті көрсете алады.
Активтер мен міндеттемелер туралы декларацияны (250.00-нысан) тапсырған жылдан бастап, жыл сайын кірістері мен мүлкі туралы декларация (270.00-нысан) тапсырылады.
Егер 250-нысанның декларациясы жалпыға бірдей Декларациялау жүйесіне кірген күнге барлық активтер мен міндеттемелерді тіркеуге арналған болса, 270-нысанның декларациясында өткен күнтізбелік жылдың мәліметтерін көрсету қажет. Онда өткен жылы не сатып алынғанын және не иеліктен шығарылғанын көрсету керек.
Келесілерді көрсету қажет:
- күнтізбелік жыл ішінде алынған кірістер;
- салықтық шегерімдер;
– мемлекеттік немесе өзге тіркеуге жататын мүлікті, сондай-ақ құқықтары немесе мәмілелері мемлекеттік немесе өзге тіркеуге жататын мүлікті сатып алу немесе иеліктен шығару;
- республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және есепті салық кезеңінің 31 желтоқсанында қолданылатын жиынтығында 1000 АЕК-тен асатын сомада Қазақстан Республикасынан тыс жерлердегі шетелдік банктердегі банктік шоттардағы ақша;
– есепті салық кезеңінің 31 желтоқсандағы жағдай бойынша жеке тұлғаның меншік құқығындағы мүлік: мемлекеттік немесе басқаша тіркелуі тиіс (есепке алуға) немесе шет мемлекеттердің заңнамасына сәйкес құқықтары және (немесе) мәмілелері шет мемлекеттің құзыретті органында мемлекеттік немесе басқаша тіркелуі тиіс (есепке алуға) жылжымайтын мүлік;эмитенттері Қазақстан Республикасының шегінен тыс тіркелген бағалы қағаздар; Қазақстан Республикасының шегінен тыс тіркелген заңды тұлғаның жарғылық капиталына қатысатын үлесі;
- банктердің және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардың «Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы» Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес құрылған берешегін қоспағанда, жеке тұлғаның жеке тұлға алдындағы берешегін (дебиторлық берешегін) және (немесе) жеке тұлғаның басқа тұлғалар алдындағы берешегін (кредиторлық берешегін) растайтын құжаттың нотариат куәландырған (куәландырған) көшірмелерін қоса береді.
2021 жылғы 1 қаңтардан бастап Қазақстанда жалпыға бірдей декларациялау енгізілді, ол 4 кезеңде өтуде:
Біріншісі - 2021 жылғы 1 қаңтардан бастап;
Екіншісі - 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап;
Үшіншісі - 2024 жылғы 1 қаңтардан бастап;
Төртінші - 2025 жылдың 1 қаңтарынан бастап.
Жалпыға бірдей декларациялау шеңберінде декларацияларды кім тапсырады.
Келесі тұлғалар:
2021 жылғы 1 қаңтарға (бірінші кезең):
- жауапты мемлекеттік лауазымды атқаратын тұлғалар мен олардың жұбайы;
– мемлекеттік функцияларды орындауға уәкілеттік берілген тұлғалар мен олардың жұбайы;
– мемлекеттік функцияларды орындауға уәкілеттік берілген тұлғаларға теңестірілген тұлғалар мен олардың жұбайы (зайыптары);
- «Қазақстан Республикасындағы сайлау туралы» Қазақстан Республикасының Конституциялық заңына және «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы», «Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы», «Сақтандыру қызметі туралы», «Бағалы қағаздар нарығы туралы» Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес декларацияны табыс ету міндеті жүктелген тұлғалар.
2023 жылғы 1 қаңтарға (екінші кезең):
- мемлекеттік мекемелердің қызметкерлері және олардың жұбайы (мемлекеттік мекемелердің қызметкерлеріне мемлекеттік және қазыналық кәсіпорындардың қызметкерлері (мектептердің, балабақшалардың, ауруханалардың, емханалардың қызметкерлері, дәрігерлер, педагогтар және т.б., яғни бюджеттен жалақы алатын барлық қызметкерлер) жатады);
- квазимемлекеттік сектор субъектілерінің қызметкерлері және олардың жұбайы (квазимемлекеттік сектор субъектілеріне мемлекеттік кәсіпорындар, ЖШС, Ақ, оның ішінде құрылтайшысы, қатысушысы немесе Акционері мемлекет болып табылатын ұлттық холдингтер, сондай-ақ олардың еншілес, тәуелді және өзге де заңды тұлғалары жатады).
2024 жылғы 1 қаңтарда (үшінші кезең):
- заңды тұлғалардың басшылары, құрылтайшылары (қатысушылары) және олардың жұбайы;
- жеке кәсіпкерлер және олардың жұбайы (Бұл міндет белсенді емес мәртебесі бар ЖК-ге және ұқсас мәртебесі бар ЖШС басшыларына да қатысты болады).
2025 жылғы 1 қаңтарда (төртінші кезең):
- халықтың қалған санаты.
Кірістері мен мүлкі туралы декларация тұрғылықты (болатын) жері бойынша, үшінші кезеңдегі ұсынылады:
1)қағаз нұсқада ұсынылған жағдайда – есепті күнтізбелік жылдан кейінгі жылдың 15 шілдесінен кешіктірмей (2024 жылғы 15 шілдеге дейін);
2) электрондық түрде ұсынылған жағдайда – есепті күнтізбелік жылдан кейінгі жылдың 15 қыркүйегінен кешіктірмей (2024 жылғы 15 қыркүйекке дейін) ұсынады.
Бұл ретте дара кәсіпкерлер декларацияны ЖК орналасқан жері бойынша тапсыруға тиіс
Кірістер мен мүлік туралы декларацияны «Салық төлеушінің кабинеті» (kgd.gov.kz), "Электрондық үкімет" порталы, eSalyq Аzamat қосымшасын рәсімдеуге, eGov mobile, Halyk bank, Kaspi bank мобильді қосымшасы, сондай-ақ Мемлекеттік кірістер органдарына келу тәртібінде қағаз тасығышта құқығы бар, ХҚКО-ға және пошта арқылы келу тәртібімен қағаз жеткізгіште.
Егер сіз кіру декларациясын тапсырсаңыз және онда қандай да бір мүлікті көрсетуді ұмытып қалсаңыз, қосымша декларация тапсыруға мүмкіндік бар. Келесі үш жыл ішінде өзгерістер енгізуге жол беріледі.
Декларацияны ұсынбағаны үшін әкімшілік жауапкершілік қарастырылған. Бірінші рет-ескерту, ал екінші рет салық салушылар декларацияны ұсынбағаны үшін 15 АЕК, бұдан басқа, салық салу объектілерін жасыру кезінде төленбеген салықтар сомасының екі жүз пайызы мөлшерінде және егер мұндай бұзушылық қайталанса, үш жүз пайыз мөлшерінде айыппұл көзделген.
ҚР шегінен тыс жерде меншік құқығында мүліктің болуы туралы ақпаратты жасырған, сондай-ақ ҚР шегінен тыс орналасқан шетелдік банктерде ақшасы бар жеке тұлғалар 100 АЕК мөлшерінде айыппұл төлейді.