Соттан тыс банкроттық процедураны қолдану

Банкроттық рәсімді ҚР азаматтары келесі талаптарға сәйкес қолдана алады:

Соттан тыс банкроттықта арыз беру үшін негіздер:

1.Борыш 1600 АЕК-тен аспауы

2.Қарыздың он екі ай бойы өтелмеуі;

3.Ортақ меншіктегі мүлікті қоса алғанда, меншік құқығында мүліктің болмауы;

4.Банкпен, микроқаржы ұйымдарымен борыштар бойынша реттеу рәсімін жүргізуі.

Сонымен қатар, Заңда келесі ерекше ережелер қарастырылған:

- атаулы әлеуметтік көмекті 6 ай қатарынан алушылар үшін (мұндай азаматтар бойынша 12 ай ішінде төлемінің болмауы қолданылмайды);

- берешегі бес жылдан артық өтелмеген адамдар үшін (олар бойынша мүліктің бар-жоғын тексеру және берешек сомасы бойынша шектеу жүргізілмейді).

Соттан тыс банкроттықты тек банктер, микроқаржы ұйымдары және коллекторлық агенттіктер алдындағы борыштар бойынша қолданылады.

Сот банкроттығы азаматтар кредиторлар алдындағы борыштардың барлық түрлері бойынша 1600 АЕК–тен астам болған жағдайда қолдана алады (2023 жылы-5 млн 520 мың теңге). Бұл ретте несиені өтеу бойынша мерзімі кемінде 12 ай болуы тиіс және банктерден реттеу рәсімінен өту қажет.

Сондай-ақ, заңда сотта тұрақты табыс болған кезде қарыздарды төлеуге бөліп төлеу мүмкіндігін (5 жылға дейін) көздейтін төлем қабілеттілігін қалпына келтіру рәсімін қолдану көзделген. Қалпына келтіру жоспары қаржы басқарушысымен бірлесіп әзірленеді және сотпен бекітіледі.

Бұл рәсімнің артықшылығы-одан кейін адам "банкрот" мәртебесін алмайды, сондықтан оған банкрот үшін көзделген салдарлар қолданылмайды.

 Бұл ретте, банкроттықтан кейін пайда болатын салдарға назар аударамыз:

Сот банкроттығы, сондай-ақ соттан тыс банкроттықты қолданатындар:

- бес жыл ішінде банктерден және микроқаржы ұйымдарынан кредиттер ала алмайды (ломбардтық микрокредиттерін алудан басқа);

- олар жеті жылдан кейін ғана қайта банкроттыққа рәсімін қолдана алады;

- олардың қаржылық жағдайы банкроттық рәсімі қолданғаннан кейін үш жыл бойы тексеріледі.

Банкроттықтың соттан тыс рәсімін қолдану үшін тиісті талаптарға сәйкес келген жағдайда азамат E-gov, E-Salyg Azamat веб-порталы және ХҚКО АЖ арқылы аумақтық мемлекеттік кірістер басқармасына жүгінуі керек.

Сот арқылы банкроттықты қолдану немесе төлем қабілеттілігін қалпына келтіру үшін тиісті талаптарға сәйкес келген жағдайда азамат тұрғылықты жері бойынша аудандық сотқа жүгінуі қажет.

Сіз соттан тыс банкроттық, сот арқылы банкроттық немесе төлем қабілеттілігін қалпына келтіру рәсімін қолдану үшін белгіленген өлшемшарттарына сәйкес бола аласыз.

Банкроттық рәсім қолданылған жағдайда, берешекті өндіріп алу туралы істі қарау тоқтатылуға жатады.

Сұрағынызға рахмет! Жағдайыңыз түсінікті. Егер Заңда белгіленгендей, қарызды 12 ай бойы төлемесеңіз және осы қарыздарды реттеу бойынша банктермен жұмыс жүргізілген болса, әине банкроттыққа арыз бере аласыз. Бірақ, түсініңіз оның салдары бар. Кейін 5 жыл кредит ала алмайсыз, 3 жыл Сіздің қаржылық жағдайыңыз бақылауда болады.

Өтінішті наурыз айында бере аласыз. Әзірше осы кредиттеріңізді реттеу үшін банкке жүгінуіңіз қажет.

Cәлеметсіз бе. Иә, мұндай міндеттемелер тоқтатылмайды, сот шешімдері орындалуға жатады.

Жоқ, Заң 12 айдан астам берешегі бар азаматтарға ғана қарастырылған.

Азаматтың тұрақты табысы бар екенін және сот орындаушысы берешекті өтеу есебіне соманың 50% ұстап қалуды жүргізетінін ескере отырып, берешекті ішінара өтеуі бар, яғни 12 ай ішінде өтемеу фактісі жоқ.

Бұдан басқа, сот шешімі бойынша өндіріп алынатын 45,0 млрд.тенге берешек сомасының  «Қазақстан Республикасы азаматтарының төлем қабілеттілігін қалпына келтіру және банкроттық туралы» Заңының 46-бабына сәйкес,  тоқтатылуға жатпайтын қылмыстық құқық бұзушылық құрамы болып табылады.

Жеке тұлғалардың банкроттығы туралы істерді соттар Заңда белгіленген ерекшеліктермен азаматтық сот ісін жүргізудің жалпы қағидалар бойынша қарайды.

Ағымдағы жылға мемлекеттік баж салығы белгіленбеген, қазіргі уақытта Салық кодексіне өзгерістер енгізу, оның ішінде сотқа тиісті арыз берген кезде мемлекеттік баждың мөлшерін белгілеу бөлігі бойынша мәселе қаралуда.

Жеке тұлғалардың банкроттығы туралы арыздар тұрғылықты жер бойынша соттарда (азаматтық) қаралатын болады.

Банкроттық рәсім аяқталғаннан кейін қаржылық жағдайдың мониторингі борышкердің деректері, сондай-ақ уәкілетті органдардың деректері бойынша жүзеге асады. Борышкердің мүлкі мемлекеттік тіркеуден өтіп, бар болған жағдайда кредиторларға тиісті хабарлама жіберіледі. Мәміленің жалған екенін сот анықтайды.