2025–2026 оқу жылына 77 мыңнан астам білім беру гранты бөлінді
2025-2026 оқу жылына арналған білім беру грантының иегерлері анықталды.
Жоғары білімді кадрларды даярлауға арналған мемлекеттік білім беру тапсырысы аясында бакалавриат деңгейіне 77 мыңнан астам грант бөлінді. Конкурсқа қатысу үшін 112 873 өтініш қабылданды.
Конкурс нәтижесінде мемлекеттік білім беру тапсырысының 99%-ы игерілді.
2025 жылы «Серпін» бағдарламасы аясында 2 412 грант бөлініп, олардың 83%-ы игерілді.
Батыс өңірінің жастарына арналған мақсатты гранттар 2024 жылға сәйкес 100% игерілді.
Қазақстанда ашылып жатқан шетелдік жоғары оқу орындарының филиалдарына 2 365 грант бөлінді.
2025 жылы сараланған гранттар саны 300 грантты құрайды.
Гранттар ел экономикасының болжамды кадрлық қажеттіліктерін ескере отырып бөлінді. Ең көп гранттар келесі бағыттар бойынша бөлінді:
✔ Инженерлік, өңдеу және құрылыс салалары – 18 846 грант
✔ Педагогикалық ғылымдар – 13 226 грант
✔ Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар – 11 615 грант
✔ Жаратылыстану ғылымдары, математика және статистика – 9 188 грант
✔ Ауыл шаруашылығы және биоресурстар – 2 379 грант
✔ Қызмет көрсету саласы – 2 200 грант
✔ Өнер және гуманитарлық ғылымдар – 1 915 грант
✔ Әлеуметтік ғылымдар, журналистика және ақпарат – 1 485 грант
✔ Бизнес, басқару және құқық – 1 423 грант
✔ Ветеринария – 1 275 грант.
Абай университетінде Абай Құнанбайұлының 180 жылдығына арналған мәдени-танымдық іс-шара өтті
Бүгін Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университетінде қазақтың ұлы ақыны, ғұлама ойшыл Абай Құнанбайұлының 180 жылдығына орай Абай ескерткішіне тағзым етіп, гүл шоқтарын қою рәсімі өтті.
Абай Құнанбайұлының 180 жылдығын кеңінен атап өту арқылы оның рухани мұрасын насихаттау, жас ұрпаққа «Толық адам» ілімін терең түсіндіру, ұлттық тәрбие мен рухани жаңғыру құндылықтарын дәріптеу мақсатында ұйымдастырылған шараға белгілі ғалым, қоғам қайраткері, академик Оразалы Сабден, ақын, Халықаралық Алаш сыйлығының лауреаты, ҚР Ақпарат саласының үздігі, Мәдениет саласының үздігі Саят Қамшыгер, кино және театр актері, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері Болат Әбділманов, университеттің академиялық қызмет жөніндегі проректоры Бану Нарбекова, Алматы қаласы жастар саясаты басқармасының басшысы Азиз Кажденбек, абайтанушы ғалымдар мен профессор-оқытушылар құрамы және студент жастар қатысты.
Сонымен қатар салтанатты шара барысында Қазақстан Журналистер одағының мүшесі, «Хәкім Абай» ұлттық тәрбие орталығының бас ғылыми қызметкері, абайтанушы ғалым Жабал Шойынбеттің «Абайдың Толық адам ілімінің негіздері» кітабы мен «Ұлы Абаймен үндесу» жас ақындардың жыр жинағының тұсаукесері өтті. Сондай-ақ «Абай дара, Абай дана қазақта» атты республикалық жастар мүшайрасының жеңімпаздары марапатталды.
Университеттің академиялық қызмет жөніндегі проректоры Бану Нарбекова құттықтау сөзінде:
«Белгілі абайтанушы, филология ғылымдарының кандидаты Жабал Алшынбекұлы Шойынбет хәкім Абайдың даналығының қалыптасу және даму кезеңдерін ғылыми түрде жүйелеп, Абай мұрасының терең әрі жан-жақты зерттелуіне зор үлес қосып келеді. Абайдың «Толық адам» ілімін бүгінгі таным тұрғысынан абайтану саласындағы қол жеткен жетістіктерге сүйене отырып зерттеліп, жаңаша әрі тың ой-пікірлер айтуы еңбектің ғылыми ауқымын кеңейтіп, бағыттарын аша түскен. Еліміздің рухани білімі мен заңғар ғылымына қосылған тағы бір маңызды үлес – «Абайдың Толық адам ілімінің негіздері» атты кітаптың жарық көруімен баршаңызды құттықтаймын!», – деді.
Сондай-ақ ол «Ұлы Абаймен үндесу» жас ақындардың жыр жинағына мектеп оқушылары, университет студенттері және жас ақындардың Абай рухымен үндескен жырлары жинақталғанын атап өтті.
Айта кетейік, 10 тамыз – ұлы ақын, ағартушы, қазақтың жазба әдебиетінің және әдеби тілінің негізін салушы Абай Құнанбайұлының туған күні. Ал бүгінгі Абай университетінде өткен тағылымды шарада Абай ілімін насихаттауға зор үлес қосып жүрген зиялы қауым өкілдері, ғалымдар мен шығармашыл жастар бас қосып, ұлт болашағына рухани серпін беретін игі үрдістің жарқын үлгісін көрсетті.
Құрметті талапкерлер және ата-аналар!
Биылғы білім бәйгесінде бақ сынап, жауапты межені еңсергендеріңізге қуаныштымын! Сіздердің білімге деген талпыныстарыңыз, қажырлы еңбектеріңіз және асқақ армандарыңыздың тоғысқан сәтіне куә болып, тамсана түстік. Бұл ретте 77 мыңнан астам талапкер грант иегері атанып, көзайым болғандығын атап өтіп, өзімнің және Ғылым және жоғары білім министрлігінің атынан құттықтаймын!
Әр адам өмірінде түрлі асулардан өтеді. Кейде үлкен жетістікке жету үшін кішігірім сынақтардан сүрінбей өту қажет болады.
Егер сіз биыл мемлекеттік білім грантына іліге алмаған болсаңыз – бұл үміттің үзілгені емес! Грант – тек бір мүмкіндік. Ал сіздің бойыңыздағы талап, білімге деген құштарлық пен табандылық – нағыз жетістікке бастар басты күш. Мақсатына сенген адам ешқашан жарты жолда қалмайды.
Айта кетейін, биылғы конкурсқа өтініш берушілер саны өткен жылмен салыстырғанда 9 мыңға көп, сондықтан бәсекелестік те өте жоғары болды. Алайда, бүгінгі таңда білім алуға мүмкіндік беретін бір ғана мемлекеттік грантпен шектеліп қалуға болмайды. Сізге қолжетімді өзге де гранттар мен жеңілдіктер бар. Олар:
❖ Университетішілік ректор гранттары
– белсенді, оқу үлгерімі жақсы, әлеуметтік жағдайы ескерілген талапкерлерге оқу орындары тарапынан берілетін арнайы гранттар. 2025 жылы мұндай гранттардың жалпы саны 2 000-нан асты. Мысалы, «Тұран-Астана» университеті негізгі ҰБТ-дан 100-ден астам бал жинап, «Алтын белгі» иегері атанған талапкерлерге 4 жылдық ректорлық гранттар ұсынады. Ал Халықаралық туризм және меймандостық университеті 680 мақсатты грант бөліп отыр.
❖ Жергілікті әкімдік гранттары
– әлеуметтік аз қамтылған немесе сұранысқа ие мамандық иелерін дайындау мақсатында облыстық, қалалық әкімдіктер бөлетін білім гранттары. Мысалы, 2025 жылы жергілікті атқарушы органдар бакалавриат бағдарламалары бойынша оқуға 1 700-ден астам білім грантын бөлді.
❖ Жұмыс берушілердің арнайы гранттары
– Бұл гранттар жұмыс беруші мен жоғары оқу орны арасында жасалған келісім негізінде ұсынылады және болашақ мамандарды жұмыспен қамту мақсатын көздейді.
❖ Жеке демеушілер мен қорлардың гранттары
Мысалы, «Қазақстан халқына» қоғамдық қоры 500 грант ұсынады, «KAZENERGY» қауымдастығы Солтүстік Каспий және Қарашығанақ жобаларының қаражаты есебінен инженерия, IT, жаратылыстану ғылымдары, ауыл шаруашылығы және қызмет көрсету салалары бойынша оқуға төлем жасауға қолдау білдіреді, «Қазатомөнеркәсіп» ұлттық атом компаниясы «Murager» білім беру бағдарламасын жүзеге асырып, ауылдық жерлерден шыққан жастарға уран өндіру мен өңдеу, геологиялық барлау, ядролық отын циклі, энергетика, экология және ғылым салаларымен байланысты бағыттарда гранттар ұсынады.
❖ Сонымен қатар кейбір талапкерлер гранттан бас тартуы мүмкін, осы кезде мүмкіндік келесі жоғары бал жинаған талапкерлерге беріледі немесе ақылы бөлімде оқуды бастап, кейінгі оқу кезеңінде оқу үлгеріміне қарай бос грантқа өтуге мүмкіндік бар.
Грант ала алмаған түлектерді осы жоғарыдағы мүмкіндіктерді барынша пайдалануға шақырамыз.
Бастысы – мақсаттан таймау, мүмкіндіктерді зерттеп, әрекет ету. Сіздің арманыңыз – сіздің болашағыңыз. Ол жолда қолдау мен мүмкіндік әрдайым табылады! Еліңіз үміт артқан Сіздердей жастың болашағы жарқын боларына сенеміз!
МЕМЛЕКЕТТІК БІЛІМ БЕРУ ГРАНТТАРЫНЫҢ ИЕГЕРЛЕРІ АНЫҚТАЛДЫ
ҚР Ғылым және жоғары білім министрлігі 2025-2026 оқу жылына арналған мемлекеттік білім беру гранттары иегерлерінің тізімін жариялайды.
ҚР Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың тапсырмасына сәйкес, экономиканың басым салалары үшін жоғары білікті кадрларды даярлау мақсатында білім беру гранттарының жалпы санының 60%-ы инженерлік және техникалық бағыттар бойынша бөлінді.
Конкурс қорытындысы бойынша мемлекеттік білім беру тапсырысы 99%-ға игерілді.
Биыл «Серпін» бағдарламасы халық тығыз қоныстанған өңірлердің жастары арасында үлкен қызығушылық тудырды. Конкурс нәтижесі бойынша 2 мыңнан астам грант иегері Қазақстанның солтүстік, шығыс және орталық өңірлеріндегі алдыңғы қатарлы жоғары оқу орындарында білім алатын болады.
«Жалпы «AMANAT» партиясының Сайлауалды бағдарламасын іске асыру жөніндегі Жол картасы аясында биыл 77 мыңнан астам білім беру гранты бөлінді. Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша шетелдік жетекші университеттермен серіктестікте жұмыс істейтін 20-ға жуық жоғары оқу орны студенттерді қабылдай бастады. Бұл – Қазақстанды өңірлік білім хабы ретінде қалыптастыру жолындағы маңызды қадам», – деді министр Саясат Нұрбек.
2025 жылғы мемлекеттік білім беру гранттарын тағайындау конкурсына 113 мыңға жуық өтініш қабылданды, бұл өткен жылмен салыстырғанда 9 мыңға көп.
Сондай-ақ гранттарды бөлу кезінде әлеуметтік осал топтарға жататын балалар үшін заңнамада белгіленген квоталар сақталады.
Дарынды жастарды қолдау мақсатында конкурссыз берілетін гранттар қарастырылған, олар – халықаралық олимпиадалар мен спорттық жарыстардың жеңімпаздары.
Бұдан бөлек, министрлік жоғары білімге қолжетімділікті кеңейтуге бағытталған қосымша тетіктерді енгізді.
Атап айтқанда, Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша биыл 5 жасар балаға есепшот ашу кезінде бастапқы білім беру капиталын төлеуді көздейтін «Келешек» бірыңғай ерікті жинақтау жүйесі іске қосылды. Сонымен қатар бұл жүйе барлық салымшыларға мемлекеттік сыйақы мен екінші деңгейлі банктер мен сақтандыру компанияларының сыйақысын төлеуді қарастырады. «Келешек» жүйесі бойынша жиналған қаражатты «Ұлттық қор – балаларға» жобасының қаражатымен біріктіруге болады.
2024 жылы алғаш рет оқуға жұмсалатын шығындардың бір бөлігін жабатын сараланған гранттар тағайындалды, қалған соманы иегерлер өз қаражаттары есебінен немесе жеңілдетілген оқу несиесі арқылы төлей алады. 2025 жылы сараланған гранттар саны 300 грантты құрайды. Сараланған гранттар бойынша конкурс осы жылдың қыркүйек айында өтеді.
Алғаш рет мерзімді әскери қызмет өткеріп жатқан азаматтар үшін 2 010 білім беру гранты бөлінді. Бұл шара әскери қызметін өтеп болған соң әскери қызметшілердің әлеуметтік бейімделуін қолдауға және жоғары білім алуға тең мүмкіндік беру мақсатында қолға алынды.
Грант нәтижелерін ҚР Ғылым және жоғары білім министрлігінің ресми сайтынан https://www.gov.kz/memleket/entities/sci?lang=kk, сондай-ақ әлеуметтік желідегі парақшаларынан https://t.me/gylym_jogary_bilim және Ғылым және жоғары білім министрінің ресми парақшасынан https://t.me/SayasatNurbek, сондай-ақ Ұлттық тестілеу орталығының ресми сайтынан www.testcenter.kz білуге болады.
Мемлекеттік білім беру гранты туралы куәлік үш жұмыс күні ішінде ҚР ҒЖБМ Ұлттық тестілеу орталығының https://grant.testcenter.kz сайтында қолжетімді болады.
Жоғары оқу орындарына құжаттарды тапсыру 25 тамызға дейін (қоса алғанда) жүзеге асырылады.
2025-2026 ОҚУ ЖЫЛЫНА АРНАЛҒАН БІЛІМ БЕРУ ГРАНТТАРЫ ИЕГЕРЛЕРІНІҢ ТІЗІМІ
ҚР Ғылым және жоғары білім министрлігінің баспасөз қызметі
2025-2026 оқу жылындағы гранттар бөлінісі қандай болды?
Жаңа оқу жылына бөлінген гранттар мен квоталар туралы ҚР ҒЖБМ Жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім комитеті төрағасының орынбасары Жанна Есинбаева тоқталды.
2025-2026 оқу жылына 77 мыңнан астам грант бөлінді. Оның басым бөлігі, яғни 60%-ы техникалық бағыттағы мамандықтарға, 20%-ы педагогикалық мамандықтарға, ал қалған 20%-ы қажеттілікке байланысты әртүрлі салаға жіктелді.
Сондай-ақ ҚР Білім туралы Заңына сәйкес, квоталық категориялар ескерілді. Мысалы:
✔ жетім балалар немесе мүгедектігі бар балалар;
✔ көп балалы және толық емес отбасынан шыққан балалар;
✔ мүгедек балаларды тәрбиелеп отырған отбасылардан шыққан балаларға арнайы квоталар қарастырылды.
Бұл категориялардың ерекшелігі – аталған квота түрі бойынша талапкер конкурсқа қатысатын болса, өзінің квота шеңберінде және жалпы конкурс бойынша да грант конкурсына қатысу мүмкіндігі бар.
Жыл сайын министрлік мемлекеттік білім беру тапсырысын қалыптастыру барысында ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі ұсынған ақпаратқа сүйенеді. Яғни, сала-сала бойынша қанша маман қажет екендігі анықталған талдауға сәйкес, министрлік мемлекеттік білім беру тапсырысын қалыптастырады.
Биыл екінші жыл қатарынан сараланған гранттарды бөлу қарастырылып отыр. 2024 жылы алғаш рет 300 сараланған грант бөлінсе, биыл да осы көлемде ұсынылуда. 150 грантты біз педагогикалық мамандықтарға, ал қалған 150 грантты жаратылыстану бағытындағы білім беру бағдараламаларына бөлуді жоспарлап отырмыз. Сараланған гранттың конкурсы негізгі конкурстан кейін бөлек өтеді. Ол үшін қосымша құжат тапсырудың қажеті жоқ. Барлық деректер ұлттық тестілеу орталығының базасында сақталған. Сараланған грант иегерлерінің тізімі қыркүйек айының соңында жарияланады.
Мемлекеттік білім беру гранты ҰБТ нәтижесі бойынша беріледі. Өздеріңізге белгілі, білім беру гранттарын беру қағидаларына сәйкес талапкер өзінің өтінімінде 4 ЖОО және 4 білім беру бағдарламасын көрсетуге құқылы.
2025 жылғы негізгі ҰБТ қалай өтті?
Мемлекеттік білім беру гранттары иегерлерінің тізімі жарияланар қарсаңында ҚР ҒЖБМ Ұлттық тестілеу орталығы директорының орынбасары Наужан Дидарбекова биылғы ҰБТ-ны өткізу барысы туралы айтты.
Мемлекеттік білім беру гранттарын тағайындау конкурсына қатысуға мүмкіндік беретін негізгі ҰБТ ағымдағы жылғы 16 мамыр мен 10 шілдесі аралығында өтті. Осы аралықта талапкерлерге ҰБТ-ны екі рет тапсырып, ең жоғары нәтижесімен грант конкурсына қатысу мүмкіндігі берілді.
Өтініштерді қабылдау барысында екі мүмкіндікті ескере отырып, барлығы 399 мыңға жуық өтініш тіркелді. Барлығы 381 мың рет тапсырылған ҰБТ нәтижесінде талапкерлердің 76%-ы шекті балды жинады.
⚜ Құрметті жас достар! Сіздерге жақсы хабарым бар!
🎓 Бүгін 2025-2026 оқу жылына арналған мемлекеттік білім беру гранттарын тағайындау жөніндегі Республикалық комиссия өз жұмысын аяқтады.
Комиссия құрамында ҚР Парламентінің депутаттары, мемлекеттік органдар, бiлiм саласы кәсiподақтарының, «Атамекен» ұлттық кәсiпкерлер палатасының, жоғары оқу орындары қауымдастығының, қоғамдық ұйымдардың өкілдері болды. Комиссия отырыстарында үміткерлердің өтініштері қаралып, мемлекеттік білім беру гранттарын бөлу қолданыстағы ережелер негізінде конкурс тәртібімен жүзеге асырылды. Сапалы және қажырлы қызметі үшін комиссия мүшелеріне шексіз алғысымды білдіремін!
Биылғы жылы конкурсқа қатысу үшін шамамен 113 мың өтініш қабылданды. Талапкерлер арасында ең сұранысқа ие білім беру бағыттары – «Педагогикалық ғылымдар», «Инженерлік, өңдеу және құрылыс салалары», сондай-ақ «Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар».
Грант тағайындау конкурсының нәтижелері ҚР Ғылым және жоғары білім министрлігінің, ҚР Ғылым және жоғары білім министрінің, сондай-ақ Ұлттық тестілеу орталығының ресми ақпараттық көздерінде және әлеуметтік желілерінде жарияланады.
Жоғары оқу орындарына талапкерлерді қабылдау процесі 2025 жылғы 25 тамызға дейін аяқталады.
📚Қымбатты талапкер!
Үлкен өмір жолындағы алғашқы қадамдарыңыз сәтті әрі жемісті болсын!
🌟 Жоғары оқу орындарының қабырғасында кездескенше!
ҚР Ғылым және жоғары білім министрі Ұлыбритания елшісімен кездесті
4 тамыз күні ҚР Ғылым және жоғары білім министрі Саясат Нұрбек Ұлыбританияның Қазақстандағы Төтенше және Өкілетті елшісі Кэтрин Лич ханыммен кездесті. Кездесу Елшінің Қазақстандағы дипломатиялық миссиясының аяқталуына және жаңа лауазымға тағайындалуына байланысты өтті.
Кездесу барысында Министр Саясат Нұрбек Лич ханымға ғылым және жоғары білім саласында Қазақстан мен Ұлыбритания арасындағы екіжақты ынтымақтастықты дамытуға қосқан зор үлесі үшін шынайы алғысын білдірді. Министр екі ел арасындағы тұрақты академиялық және ғылыми байланыстардың маңыздылығын атап өтіп, Елші қызмет атқарған кезеңде бірқатар бірлескен білім беру бастамалары, ғылыми-зерттеу жобалары мен академиялық ұтқырлық бағдарламалары сәтті жүзеге асқанына ерекше тоқталды.
Тараптар сондай-ақ алдағы ынтымақтастықтың перспективаларын талқылап, бастамаларды жалғастыру және білім беру саласындағы стратегиялық әріптестікті нығайтудың маңыздылығын айтты.
Кездесу соңында Министр Елші ханымға алдағы кәсіби қызметінде табыс пен амандық тіледі. Сонымен қатар оның қосқан үлесі Қазақстан мен Ұлыбритания арасындағы қарым-қатынастар тарихында ұзақ уақыт сақталатынына сенім білдірді.
📣❓ Грант конкурсының нәтижелерін қайдан көруге болады?
⚡Барлық талапкерлер мен олардың ата-аналары мемлекеттік грант конкурсының қорытындысын асыға күтеді. Бұл маңызды кезеңде оқырмандарымыздан «Грант конкурсының нәтижелерін қайдан көруге болады?» деген сұрақ жиі қойылады.
📌 Сіздерге 2025-2026 оқу жылына арналған мемлекеттік білім гранты иегерлерінің тізімі жарияланатын сенімді әрі негізгі дереккөздерді ұсынамыз:
💡ҚР Ғылым және жоғары білім министрінің ресми парақшалары:
✅ https://t.me/SayasatNurbek
✅ https://www.facebook.com/sayasat
✅ https://www.instagram.com/sayasatnurbek/
✅ https://sayasatnurbek.com/
💡ҚР Ғылым және жоғары білім министрлігінің ресми ақпарат көздері:
✅ https://www.gov.kz/memleket/entities/sci?lang=kk
✅ https://t.me/gylym_jogary_bilim
✅ https://www.facebook.com/gylym.jogarybilim
✅ https://www.instagram.com/gylym_jogarybilim/
💡Ұлттық тестілеу орталығының ресми парақшалары:
✅ https://t.me/uto92
✅ https://www.instagram.com/testcenterkz/
✅ https://www.facebook.com/testcenterkz.
Грант иегерлерінің тізімі 10 тамызға дейін жарияланады.
🫶 Сәттілік тілейміз!
Жас ғалымдар кеңесімен кездесу: басымдықтар мен ынтымақтастық бағыты айқындалды
Бүгін ҚР Ғылым және жоғары білім министрлігі Ғылым комитетінің төрағасы Ғалымжан Жанқуатов 2024 жылғы сәуір айынан бері қызмет етіп келе жатқан Жас ғалымдар кеңесінің мүшелерімен кездесу өткізді. Кездесу барысында Кеңестің жаңа төрағасы ресми түрде таныстырылып, алдағы кезеңге арналған жұмыс бағыттары нақтыланды.
Кездесуде 2025 жылға арналған басым бағыттар айқындалды. Атап айтқанда, Кеңестің ғылым саласындағы нормативтік-құқықтық базаны жетілдіруге қатысуы, жастардың ғылыми бастамаларын қолдау және жас зерттеушілерді ғылыми процестерге белсенді тарту мәселелері талқыланды.
Кездесу барысында Ғылым комитетінің төрағасы жас ғалымдардың ұлттық ғылымды дамытудағы рөлін ерекше атап өтті:
«Сіздер – ғылымның болашағы ғана емес, оның бүгініне серпін беруші күшсіздер. Сіздердің бойларыңызда қуат, тың көзқарас, батыл идеялар мен нәтижеге ұмтылыс сияқты өзгеріс енгізуге қажетті нәрсенің бәрі бар. Біз сіздердің еңбектеріңізді жоғары бағалаймыз және әр қадамдарыңызда қолдау көрсетуге дайынбыз. Ғылымдағы армандарыңызды іске асыру үшін қажетті жағдайларды жасау – біздің ортақ мақсатымыз», – деді ол.
Кеңес жас ғалымдардың бастамаларын ұсынатын және ілгерілететін тиімді алаңға айналуы тиіс. Сонымен қатар ол ғылыми жастар мен мемлекеттік институттар арасында кері байланысты қамтамасыз етудің маңызды тетігі болмақ.
Ғылым комитеті ашық диалог пен сындарлы ынтымақтастыққа дайын екендігін білдіріп, жас ғалымдарды ғылыми орта дамуына қатысты шешімдер қабылдау үдерісіне белсенді қатысуға шақырды.