ЕАЭО туралы шартқа № 9 қосымшаның 8-тармағына сәйкес ЕАЭО кедендік аумағында сәйкестікті міндетті бағалауға жататын өнімді әкелу ЕЭК бекітетін тәртіппен жүзеге асырылатынын хабарлаймыз.
ЕЭК Кеңесінің 2021 жылғы 12 қарашадағы № 130 шешімімен ЕАЭО кедендік аумағындағы сәйкестікті міндетті бағалауға жататын өнімді ЕАЭО кедендік аумағына әкелу тәртібі (бұдан әрі – әкелу тәртібі) бекітілді.
Әкелу тәртібі ЕАЭО – ның кедендік аумағында сәйкестікті міндетті бағалауға жататын, оған қатысты кедендік рәсімдерге орналастырылған кезде техникалық реттеу шараларының (бұдан әрі-әкелінетін (әкелінген) өнім) сақталуы расталатын өнім өніміне, сондай-ақ осындай өнімге қатысты техникалық реттеу шараларының сақталуын растау жағдайлары мен тәртібіне қолданылады.
Әкелу тәртібінің 4 – тармағының «а» тармақшасына және КО ТР 018/2011 сәйкес көлік құралы конструкциясының қауіпсіздігі туралы куәлік (бұдан әрі - КҚҚК) ЕАЭО кедендік аумағына әкелінетін Техникалық реттеу шараларының сақталуын растайтын құжат болып табылады.
Бұл ретте әкелу тәртібінің 10-тармағының «а» тармақшасына сәйкес әкелінетін автомобильге қатысты техникалық реттеу шараларының сақталуын растау үшін, егер мұндай өнімнің декларанты осы автомобильдің КО ТР 018/2011 міндетті талаптарына сәйкестігін бағалау кезінде өтініш беруші ретінде КҚҚК - да көрсетілген тұлға болып табылса, КҚҚК - ны пайдалануға жол беріледі.
Тиісінше, электрондық паспорт, егер КҚҚК және кедендік декларациялау туралы құжатта сәйкестікті бағалауға өтініш беруші және тиісінше декларант ретінде бір тұлға көрсетілген жағдайда ғана ресімделуі мүмкін. Бұл ретте кедендік декларациялау туралы құжатты ресімдеу күні КҚҚК ресімдеу күнінен ерте бола алмайды.
Сонымен қатар, егер автомобиль ЕАЭО-ға мүше бір мемлекетте «кедендік рәсімделген» болса, ЕАЭО туралы шарттың 53-бабының 2-тармағына сәйкес басқа мүше мемлекетте КҚҚК ресімдеумен сәйкестікті қайта бағалауға жол берілмейді.
Анықтама: көрсетілген 53-баптың 2-тармағының екінші абзацы:
«Мүше мемлекеттер Одақтың техникалық регламентінің (Одақтың техникалық регламенттерінің) талаптарына сәйкес келетін өнімнің өз аумағында Одақтың техникалық регламентінде (Одақтың техникалық регламенттерінде) қамтылған осындай өнімге қойылатын қосымша талаптарды көрсетпей және сәйкестікті бағалаудың қосымша рәсімдерін жүргізбей айналысын қамтамасыз етеді.».
Тиісінше, ЕАЭО-ға мүше бір мемлекетте ЕАЭО-ға мүше екінші Мемлекетте «кедендік ресімделген» автомобильге электрондық паспортты ресімдеуге ББКҚ және кедендік декларациялау туралы құжат, сондай-ақ олардың жарамдылығы туралы расталған мәліметтер негізінде жол беріледі.
Бұл ретте мұндай мәліметтермен алмасу ЕЭК Алқасының 2015 жылғы 14 сәуірдегі № 29 шешімімен бекітілген № 17, № 18, № 19 және № 35 жалпы процестерді іске асыру жолымен тиісті уәкілетті мемлекеттік органдар арасында жүзеге асырылады:
№ 17 – «ЕАЭО-ға мүше мемлекеттердің кеден органдары арасында ЕАЭО-ның кедендік аумағына әкелінген және ішкі тұтыну үшін шығарылған автомобильдерге қатысты ақпарат алмасуды қамтамасыз ету»;
№ 18 – «ЕАЭО-ға мүше мемлекеттердің кеден органдары арасында кедендік кіріс ордерлерінің электрондық көшірмелерінің дерекқорларынан ақпарат алмасуды қамтамасыз ету»;
№ 19 – «ЕАЭО-ға мүше мемлекеттердің кеден органдары қабылдайтын алдын ала шешімдердің электрондық көшірмелерінің дерекқорларынан ақпарат алмасуды қамтамасыз ету»;
№ 35 – «ЕАЭО техникалық регламенттерінің (Кеден одағының техникалық регламенттерінің)талаптарына сәйкестігін бағалау туралы берілген немесе қабылданған құжаттардың бірыңғай тізілімдерін қалыптастыру және жүргізу».
Ал КҚЭП тәртібіне № 6 қосымшаның 19-тармағына сәйкес Қазақстан Республикасының электрондық паспорттары жүйесіне мұндай мәліметтер кеден органы мен техникалық регламенттер талаптарының сақталуын мемлекеттік бақылау (қадағалау) органының ақпараттық жүйелерінің Қазақстан Республикасы Ұлттық операторының (Бұдан әрі - «ҰАТ» АҚ) ақпараттық жүйесімен өзара іс-қимылы жолымен келіп түсуге тиіс.
Мұндай мәліметтердің болмауы немесе оларды жоғарыда көрсетілген тәртіп бойынша ұсынбау электрондық паспортты ресімдеуден немесе автокөлікті тіркеу үшін қажет «қолданыстағы» мәртебесін электрондық паспортты белгілеуден бас тартуға негіз болып табылады.
ЕАЭО-ның басқа елдерінде автомобильдерді сатып алу кезінде азаматтар ЕАЭО актілеріне сәйкес белгіленген шектеулер туралы білуі қажет, соның негізінде мұндай автомобильдерге электрондық паспортты ресімдеу және оларды Қазақстанда тіркеу мүмкін емес.
2021 – 2023 жылдары Кеден одағы Комиссиясының 2011 жылғы 9 желтоқсандағы № 877 шешіміне (бұдан әрі – 877 шешім) «доңғалақты көлік құралдарының қауіпсіздігі туралы» Кеден одағының техникалық регламенті (бұдан әрі – КО ТР 018/2011) қабылданған автомобильдерді айналымға шығаруды жүзеге асыруға мүмкіндік беретін, бірақ айналым аумағы бойынша шектеулермен бірқатар өзгерістер енгізілді.
ЕАЭО-ның басқа елдеріндегі автомобильдерге қатысты белгіленген төменде көрсетілген шектеулер Қазақстан Республикасында «қолданыстағы» мәртебесі бар электрондық паспортты ресімдеуге және тиісінше автомобильді тіркеуге мүмкіндік бермейді.
ЕАЭО-ның басқа елінде ресімделген электрондық паспорттан үзінді көшірмені алдын ала сұратуға және шектеулердің бар-жоғын тексеруді сұраймыз.
Егер электрондық паспорт болмаса, онда оны ЕЭК Алқасының 2015 жылғы 22 қыркүйектегі№ 122 шешімімен (бұдан әрі – КҚЭП тәртібі) бекітілген электрондық паспорттар жүйелерінің жұмыс істеу тәртібінің 22-тармағына сәйкес ресімдеуді талап ету қажет.
Анықтама:
Көрсетілген көлік құралдары (шасси) 2027 жылғы 31 желтоқсанға дейін көлік құралын (шассиді) жасаушымен шұғыл жедел қызметтерді шақыру құрылғысымен немесе жүйесімен толық жарақтандырылуы тиіс.
2024 жылғы 31 қаңтарға дейін шұғыл жедел қызметтерді шақыру құрылғыларынсыз немесе жүйелерінсіз айналысқа шығарылған аталған көлік құралдарын (шассилерін) өткізу тұтынушыларға көлік құралын (шассилерін) шұғыл жедел қызметтерді шақыру құрылғысымен немесе жүйесімен толық жарақтандыру қажеттігі туралы міндетті түрде хабардар ету және көлік құралының электрондық паспортында (көлік құралы шассилерінің электрондық паспортында) көрсету шартымен жүзеге асырылады.
ЕАЭО – ға мүше бір мемлекеттің аумағында өндірілген және оның аумағында пайдаланудағы көлік құралдары 018/2011 КО ТР талаптарына сәйкес келетін шұғыл жедел қызметтерді шақыру құрылғысымен немесе жүйесімен 2027 жылғы 31 желтоқсаннан бастап осындай көлік құралдарына (шассиге) жеткіліксіз жарақтандырылған жағдайда. егер басқа мүше мемлекеттердің осындай көлік құралдарына қатысты заңнамасында өзгеше белгіленбесе, осы көлік құралдары жүргізілген мүше мемлекеттің аумағын қоспағанда, КО ТР 018/2011 І бөлімінің 1 – тармағының екінші абзацында көрсетілген көлік құралдарын иелену, пайдалану, оларға билік ету құқықтарын жүзеге асыруға ЕАЭО-ға мүше мемлекеттердің аумақтарында жол берілмейді.
Мұндай талаптардың орындалуын бақылауды ЕАЭО – ға мүше мемлекеттердің уәкілетті органдары олардың заңнамасына сәйкес қамтамасыз етеді.
Бұл ретте 877 шешімнің 3.2.5-тармақшасына сәйкес шұғыл жедел қызметтерді шақыру құрылғылары немесе жүйелері жоқ айналысқа шығарылған көлік құралдарының (көлік құралдары шассиінің электрондық паспорттарында) «Өзге ақпарат» бөлімінің «Қосымша ақпарат» кіші бөлімінде негіз ретінде осы шешімнің деректемелері көрсетіледі.
Егер басқа мүше мемлекеттердің осындай көлік құралдарына қатысты заңнамасында өзгеше белгіленбесе, осы көлік құралдары жүргізілген мүше мемлекеттің аумағын қоспағанда, КО ТР 018/2011 І бөлімінің 1 – тармағының екінші абзацында көрсетілген көлік құралдарын иелену, пайдалану, оларға билік ету құқықтарын жүзеге асыруға ЕАЭО-ға мүше мемлекеттердің аумақтарында жол берілмейді.
Анықтама: КО ТР і бөлімінің 1-тармағының екінші абзацы 018/2011:
«2027 жылдың 31 желтоқсанына дейін Армения Республикасында, Беларусь Республикасында, Қырғыз Республикасында және Ресей Федерациясында мемлекеттердің аумақтарында өндірілетін жекелеген доңғалақты көлік құралдарына қатысты міндетті талаптарды белгілеуге және қолдануға жол беріледі – сондай – ақ осындай көлік құралдарының Армения Республикасы Үкіметінің, Беларусь Республикасы Үкіметінің, Қырғыз Республикасы Министрлер Кабинетінің немесе Ресей Федерациясы Үкіметінің нормативтік құқықтық актілеріне сәйкес немесе тиісінше осы ЕАЭО-ға мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген тәртіппен сәйкестігін бағалауды жүргізу.».
Бұл ретте доңғалақты көлік құралының 018/2011 КО ТР І бөлімінің 1-тармағының екінші абзацына сәйкес айналысқа шығарылатыны туралы ақпарат және оның аумағында өтініш жасауға болатын мүше мемлекеттің (мүше мемлекеттердің) атауы осындай доңғалақты көлік құралын тіркеу туралы куәлікте көрсетіледі.
ЕАЭО – ға мүше мемлекеттердің үкіметтері, егер ЕАЭО – ға мүше мемлекеттердің үкіметтері арасында (оның ішінде екіжақты форматта) өзге уағдаластықтарға қол жеткізілмесе, 877 шешімнің 3.2.6 – тармағында көрсетілген көлік құралдарын ЕАЭО-ға мүше басқа мемлекеттердің аумағында алып шығуға (оның ішінде уақытша) жол бермеуді қамтамасыз етеді.
877 шешімнің 3.2.6-тармағы ережелерінің орындалуын бақылауды ЕАЭО – ға мүше мемлекеттердің уәкілетті органдары олардың заңнамасына сәйкес жүзеге асырады.
2027 жылғы 31 желтоқсанға дейін Беларусь Республикасында, Қырғыз Республикасында және Ресей Федерациясында Көлік құралдарын шұғыл жедел қызметтерді шақыру жүйелерімен (құрылғыларымен) жабдықтауға қатысты талаптарды қолданбай айналымға шығарылатын көлік құралдарының сәйкестігін бағалау ерекшеліктері тиісінше Беларусь Республикасы Үкіметінің, Қырғыз Республикасы Министрлер Кабинетінің немесе Ресей Федерациясы Үкіметінің нормативтік құқықтық актілеріне сәйкес белгіленеді.
2027 жылғы 31 желтоқсанға дейін Беларусь Республикасы мен Ресей Федерациясында сәйкестікті бағалаудың талаптары мен ерекшеліктерін белгілеуге, сондай-ақ өндірілген күнінен бастап 3 жылдан аспайтын заңды тұлғалар мен жеке кәсіпкерлер үшінші елдерден әкелінген көлік құралдарын айналымға шығаруға рұқсат етіледі. Тиісінше Беларусь Республикасының және Ресей Федерациясының Үкіметтері. Мұндай көлік құралдарына қатысты Техникалық регламентте көзделген сәйкестікті бағалау туралы құжаттарды ресімдеуге жол берілмейді.
Осы тармақтың бірінші – үшінші абзацтарында көрсетілген көлік құралдарын иелену, пайдалану, оларға билік ету құқықтарын жүзеге асыруға ЕАЭО – ға мүше мемлекеттердің аумақтарында жол берілмейді, ЕАЭО – ға мүше мемлекеттің осы көлік құралдары өндірілген немесе олардың аумағына дара кәсіпкерлер немесе заңды тұлғалар әкелген аумағын қоспағанда, оның ішінде ресми өкілдері, егер мұндай көлік құралдарына қатысты ЕАЭО – ға мүше тиісті мемлекеттердің заңнамасында өзгеше белгіленбесе, шетелдік дайындаушылардың..
Бұл ретте, егер ЕАЭО – ға мүше мемлекеттердің үкіметтері (оның ішінде екіжақты форматта) арасында өзге уағдаластықтарға қол жеткізілмесе, ЕАЭО – ға мүше мемлекеттердің үкіметтері 877 шешімнің 3.2.7 – тармағында көрсетілген көлік құралдарын ЕАЭО-ға мүше басқа мемлекеттердің аумағында әкетуге (оның ішінде уақытша) жол бермеуді қамтамасыз етеді.
877 шешімнің 3.2.7-тармағы ережелерінің орындалуын бақылауды ЕАЭО – ға мүше мемлекеттердің уәкілетті органдары олардың заңнамасына сәйкес жүзеге асырады.
Аумағында 3.2.7 – тармақта көрсетілген көлік құралдарын иелену, пайдалану және оларға билік ету құқықтарын жүзеге асыруға жол берілетін ЕАЭО-ға мүше мемлекет туралы ақпарат осындай көлік құралының электрондық паспортында көрсетіледі.
Егер мұндай көлік құралдарына қатысты тиісті ЕАЭО мүше мемлекеттерінің заңнамасында өзгеше белгіленбесе, осы тармақшаның бірінші абзацында көрсетілген көлік құралдарын иелену, пайдалану, оларға билік ету құқықтарын жүзеге асыруға ЕАЭО – ға басқа мүше мемлекеттердің аумақтарында жол берілмейді.
Аумағында 3.2.8 – тармақта көрсетілген көлік құралдарын иелену, пайдалану және оларға билік ету құқықтарын жүзеге асыруға жол берілетін ЕАЭО-ға мүше мемлекет туралы ақпарат осындай көлік құралының электрондық паспортында көрсетіледі.
Бұл ретте, егер ЕАЭО – ға мүше мемлекеттердің үкіметтері (оның ішінде екіжақты форматта) арасында өзге уағдаластықтарға қол жеткізілмесе, ЕАЭО – ға мүше мемлекеттердің үкіметтері 877 шешімнің 3.2.8 – тармағында көрсетілген көлік құралдарын ЕАЭО-ға мүше басқа мемлекеттердің аумағында әкетуге (оның ішінде уақытша) жол бермеуді қамтамасыз етеді.
877 шешімнің 3.2.8-тармағы ережелерінің орындалуын бақылауды ЕАЭО – ға мүше мемлекеттердің уәкілетті органдары олардың заңнамасына сәйкес жүзеге асырады.
Анықтама: КО ТР і бөлімінің 1-тармағының үшінші абзацы 018/2011:
«2023 жылғы 1 ақпанға дейін Армения Республикасының аумағына немесе Беларусь Республикасының аумағына шетелдік дайындаушылардың ресми өкілдері әкелген (әкелген) M1 және M1G санаттарындағы Доңғалақты көлік құралдарына қатысты № 2 қосымшаға сәйкес тізбе кестесінің 113 және 114-тармақтарын және 16 және 16-тармақтарын қоспағанда, осы Техникалық регламентте белгіленген қауіпсіздік талаптарына сәйкестігін бағалауды жүргізуге жол беріледі. Армения Республикасы Үкіметінің және Беларусь Республикасы Үкіметінің нормативтік құқықтық актілеріне сәйкес № 3 қосымшаға сәйкес 17 талап.».
Егер басқа мүше мемлекеттердің осындай көлік құралдарына қатысты заңнамасында өзгеше белгіленбесе, тиісінше Армения Республикасының аумағын немесе Беларусь Республикасының аумағын қоспағанда, КО ТР 018/2011 1 – тармағының үшінші абзацында көрсетілген көлік құралдарын иелену, пайдалану, оларға билік ету құқықтарын ЕАЭО-ға мүше мемлекеттердің аумақтарында жүзеге асыруға жол берілмейді.
Көлік құралының 018/2011 КО ТР 1 – тармағының үшінші абзацына сәйкес айналысқа шығарылатыны туралы ақпарат және оның аумағында өтініш жасауға болатын ЕАЭО-ға мүше мемлекеттің атауы осындай доңғалақты көлік құралын тіркеу туралы куәлікте көрсетіледі.
Бұл ретте, егер ЕАЭО – ға мүше мемлекеттердің үкіметтері (оның ішінде екіжақты форматта) арасында өзге уағдаластықтарға қол жеткізілмесе, ЕАЭО – ға мүше мемлекеттердің үкіметтері 877 шешімнің 3.2.9 – тармағында көрсетілген көлік құралдарын ЕАЭО-ға мүше басқа мемлекеттердің аумағында әкетуге (оның ішінде уақытша) жол бермеуді қамтамасыз етеді.
877 шешімнің 3.2.9-тармағы ережелерінің орындалуын бақылауды ЕАЭО – ға мүше мемлекеттердің уәкілетті органдары олардың заңнамасына сәйкес жүзеге асырады.