Дау түрі: салық даулары
Салық төлеушінің санаты: заңды тұлға
Салық түрі: ҚҚС
Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігіне (бұдан әрі – уәкілетті орган) мүлік салығын, ҚҚС, ЖТС, әлеуметтік және жер салығын есептеу туралы Мемлекеттік кірістер аумақтық департаментінің (бұдан әрі – салық органы) тексеру нәтижелері туралы хабарламаға "К" компаниясының апелляциялық шағымын түсті.
Іс материалдарынан келіп шығатыны, мемлекеттік кірістер органы «К» компаниясына 01.01.2023ж. бастап қайтаруға ұсынылған ҚҚС сомасының дұрыстығын растау мәселелері бойынша тақырыптық салықтық тексеру жүргізді. 31.03.2023ж. бойынша, оның нәтижелері бойынша 5 384,9 мың теңге мөлшерінде бюджетке төлеуге жатпайтын, қайтарылуға расталмаған, есептелген салық сомасынан есепке жатқызылған ҚҚС асып кету сомасы туралы хабарлама шығарылды.
«К» компаниясы салық органының қорытындысымен келіспей, салық органы шешімінің күшін жоюды өтінген апелляциялық шағыммен жүгінді.
16,2 мың теңге мөлшеріндегі ҚҚС сомасын қайтаруға растамауға валюталық түсімнің толық түспеуі себебінен Салық кодексінің 152-бабының 7-тармағын бұзу негіз болды.
Салық органының осы қорытындысымен «К» компаниясы екiншi деңгейдегi банктердiң мәлiметтерiне сәйкес банк растаған барлығы 75 576,3 мың теңге валюталық түсiм түскенiнен келiспейдi, яғни сатылған тауар үшiн ақша қаражаты толық көлемде алынды.
«К» компаниясының дәлелдерін тексеріп, салық органы ұсынған материалдарды зерттеп, уәкілетті орган мынадай қорытындыға келді.
Тақырыптық тексеру актісінен келіп шығады.
Валюталық түсімнің толық түспеуіне байланысты қайтаруға жатпайтын ҚҚС сомасы 16,2 мың теңгені құрады.
Шағымды қарау барысында мыналар анықталды.
Қосылған құн салығының сомасын айқындау кезінде тауарлар экспорты жағдайында Салық кодексінің 152-бабы 7-тармағына сәйкес, Қазақстан Республикасының аумағындағы екінші деңгейдегі банктердегі салық төлеушінің банк шоттарына валюталық түсім түскен тауарлардың экспорты есепке алынады, Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалған тәртіппен ашылған не тауарларды Қазақстан Республикасының аумағына ic жүзінде әкелу жүзеге асырылған сыртқы сауда тауар алмасу (баспа-бас) операциялары бойынша экспортталған тауарларды сатып алушы қосылған құн салығын төлеушіге берген қосылған құн салығын төлеушіге төлейді.
Валюталық түсімнің түсуі туралы қорытындыны салық органдарына беруді Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі және екінші деңгейдегі банктер Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкімен келісім бойынша уәкілетті орган бекіткен тәртіппен және нысан бойынша жүзеге асырады.
Осы қорытындыны алу үшін салық органдары осындай қорытынды жасалған күнгі жағдай бойынша валюталық түсімнің түсуі туралы тиісті сұрау салу жібереді.
Қаралып отырған жағдайда, салықтық тексеру жүргізу барысында «В» АҚ, «F» АҚ 20.06.2023ж. сауалдар жіберілді, оларға 03.07.2023ж. және 29.06.2023ж.
Екінші деңгейдегі банктердің алған жауаптарына сәйкес барлығы 167,5 мың теңге валюталық түсім жете түспеді, бұл жалпы соманың 0,3% -ын құрайды.
Осылайша, Салық кодексінің 152-бабы 7-тармағының нормасын ескере отырып, салықтық тексеру нәтижелері бойынша 16,2 мың теңге сомасында валюталық түсімнің толық түспеуіне байланысты ҚҚС асып кетуін қайтаруға растамау негізделген болып табылады.
ТБЖ қолдану нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтарға байланысты Салық кодексінің 152-бабының 1-тармағын бұзу 2 925,8 мың теңге мөлшерінде ҚҚС сомасын қайтаруға растамауға негіз болды.
Салық органының осы қорытындысымен «К» компаниясы қалыптастырылған «Пирамида» талдамалық есебіне сәйкес ҚҚС бойынша декларацияда көрсетілген өткізілген тауарлар, жұмыстар, қызметтер бойынша ҚҚС сомасын төмендету анықталған екінші, үшінші, төртінші және бесінші деңгейдегі 14 өнім беруші бойынша бұзушылықтар анықталғандықтан келіспейді (н.300.00) ЭШФ АЖ көрсетілген жазып берілген шот-фактуралар бойынша ҚҚС сомаларымен.
«К» компаниясының дәлелдерін тексеріп, салық органы ұсынған материалдарды зерттеп, уәкілетті орган мынадай қорытындыға келді.
Салықтық тексеру актісінен, қолдану нәтижесінде анықталған бұзушылықтардың болуына байланысты қайтаруға жатпайтын ҚҚС сомасы (ТБЖ), ЭШФ АЖ деректері мен әртүрлі деңгейлерде сату бойынша ҚҚС бойынша салық есептілігі деректері арасындағы алшақтық 2 925,8 мың теңгені құрады.
Шағымды қарау барысында мыналар анықталды.
ТБЖ қолдана отырып, ҚҚС асып кеткен сомасын қайтару тәртібі Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2018 жылғы 19 наурыздағы № 391 бұйрығымен бекітілген Қосылған құн салығының асып кеткен сомасын қайтару қағидаларын белгілейді (бұдан әрі - № 391 Ереже) «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасы Кодексінің (Салық кодексі) 137-бабының 2-тармағына және 429-бабының 10-тармағына сәйкес әзірленді. және «Мемлекеттік көрсетілетін қызметтер туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 10-бабының 1) тармақшасына сәйкес жүзеге асырылады.
№ 391 Қағиданың 11 және 45-тармақтарына сәйкес қайтаруға ұсынылған ҚҚС асып кеткен сомаларының дұрыстығын, сондай-ақ қайтарудың оңайлатылған тәртібі қолданылған көрсетілетін қызметті алушыға бюджеттен қайтарылған ҚҚС сомаларының дұрыстығын растау бойынша тақырыптық тексеру жүргізу кезінде мемлекеттік кіріс органы тексерілетін көрсетілетін қызметті алушы бойынша тексерілетін салық кезеңі жеткізушілер бойынша «Пирамида» талдамалық есебі.
Көрсетілетін қызметті беруші ҚҚС бойынша салық есептілігін және (немесе) АЖ мәліметтерін, сондай-ақ уәкілетті мемлекеттік органдардан, жергілікті атқарушы органдардан, уәкілетті тұлғалардан алынған мәліметтерді, сондай-ақ салық төлеушінің қызметі туралы басқа да құжаттарды және (немесе) мәліметтерді зерделеу және талдау негізінде жүзеге асыратын бақылау нәтижелері «Пирамида» есебі болып табылады.
№ 391 Ереженің 52-тармағына сәйкес «Пирамида» есебінің нәтижелері бойынша тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді жеткізушілерде салық заңнамасын бұзушылықтар анықталған жағдайда, ҚҚС асып кеткен сомасының дұрыстығын растау талапта көрсетілген сомалар шегінде жүргізіледі. (немесе) мынадай фактілерді ескере отырып, бірақ олармен шектелмей, салық заңнамасын бұзушылықтар анықталған тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді берушілерге келетін ҚҚС асып кеткен сомасына азайтылған салықтық өтініште:
1) жеткізушіде ҚҚС бойынша салық есептілігінде көрсетілген мәліметтер және (немесе) электрондық шот-фактуралар АЖ (бұдан әрі - ЭШФ) мен МКО басқа да АЖ мәліметтері арасындағы алшақтық;
2) өнім берушіде ҚҚС бойынша салық есептілігінде көрсетілген мәліметтер және (немесе) өткізілген тауарлар, жұмыстар, көрсетілетін қызметтер бойынша шот-фактуралар тізілімінде көрсетілген мәліметтер және сатып алушының сатып алған тауарлары, жұмыстары, көрсетілетін қызметтері бойынша шот-фактуралар тізіліміндегі мәліметтер арасындағы алшақтықтар.
№ 391 Ереженің 67-тармағында тексерілетін көрсетілетін қызметті алушының жеткізушілері бойынша Салық кодексінің 152-бабының 12-тармағына сәйкес тақырыптық тексеру аяқталған күні «Пирамида» есебін талдау нәтижелері бойынша бұзушылықтар анықталған, ҚҚС сомасының дұрыстығы расталмаған сомалар шегінде ҚҚС асып кетуін қайтару жүргізілмейтіні көзделген.
Салық кодексінің 152-бабының 1-тармағына сәйкес ҚҚС-ның асып кеткен сомасын растау бойынша тақырыптық тексеру ҚҚС бойынша декларацияда көрсетілген ҚҚС-ның асып кеткен сомасын қайтару туралы талапты ұсынған салық төлеушіге қатысты ТБЖ-ны қолдана отырып жүргізіледі.
ҚҚС асып кетуін қайтару қағидаларының 52-тармағында тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді жеткізушілерде «Пирамида» есебінің нәтижелері бойынша салық заңнамасын бұзушылықтар анықталған кезде ҚҚС асып кету сомасының дұрыстығын растау ҚҚС асып кету сомасына азайтылған талапта және (немесе) салықтық өтініште көрсетілген сомалар шегінде жүргізіледі салық заңнамасының бұзылуы анықталған тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді берушілер.
Салық кодексінің 152-бабы 10-тармағына сәйкес тақырыптық тексеру жүргізу барысында салық органы «Пирамида» талдамалық есебін талдау нәтижелері бойынша бұзушылықтар анықталған жағдайда жеткізушілердің атына Салық кодексінің 114-бабы 2-тармағының 10) тармақшасында көзделген хабарламаны жібереді.
Бұл ретте, егер тексерілетін салық төлеушінің тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді жеткізушісі басқа салық органында орналасқан жері бойынша тіркеу есебінде тұрса, тақырыптық тексеруді тағайындаған салық органы тиісті салық органына осы Кодекске сәйкес тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді осындай жеткізушілердің «Пирамида ida».
Қаралатын жағдайда, әр түрлі деңгейдегі жеткізушілер бойынша тексерілетін кезеңде қалыптастырылған «Пирамида» талдамалық есебінің нәтижелері бойынша өткізілген тауарлар, жұмыстар, қызметтер бойынша ҚҚС сомалары мен ҚҚС бойынша Декларацияда көрсетілген ҚҚС сомалары арасындағы алшақтық бөлігінде салық заңнамасын бұзушылықтар анықталды (н.300.00) жазып берілген шот-фактуралар.
Тәуекелдерді басқару жүйесін (ТБЖ) қолдану нәтижесінде анықталған бұзушылықтардың болуына байланысты қайтаруға жатпайтын ҚҚС сомасы 2 өнім беруші бойынша 2 925,8 мың теңгені құрады.
1-деңгейдегі жеткізуші «L» ЖШС (3 494,6 мың теңге сомасында ҚҚС);
- 2-деңгейдегі жеткізуші «К» ЖШС (476,1 мың теңге сомасында ҚҚС), 3-деңгейдегі жеткізуші «Е» ЖШС (1 068,8 мың теңге сомасында ҚҚС) 3 475,4 мың теңге сомасында ҚҚС сатуды төмендету бойынша бұзушылық анықталды, бұзушылықты жоюға сұрау жіберілді, қайтаруға жатпайды 476,1 мың теңге сомасында ҚҚС;
- 2-деңгейдегі жеткізуші «G» ЖШС (420,6 мың теңге сомасында ҚҚС), 3-деңгейдегі жеткізуші «Q» ЖШС (690,5 мың теңге сомасында ҚҚС), 4-деңгейдегі жеткізуші «W» АҚ (3 717,5 мың теңге сомасында ҚҚС) ҚҚС 173 сомасында сатуды төмендету бойынша бұзушылық анықталды 361,7 мың теңге, бұзушылықтарды жоюға сұрау жіберілді, 420,6 мың теңге сомасында ҚҚС қайтаруға жатпайды;
- 2-деңгейдегі жеткізуші «R» ЖШС (334,9 мың теңге сомасында ҚҚС)3-деңгейдегі жеткізуші «Y» ЖШС (336,3 мың теңге сомасында ҚҚС)4 деңгейлі жеткізуші «U» ЖШС (1 186,7 мың теңге сомасында ҚҚС)5 деңгейлі жеткізуші «I» ЖШС (4 048,5 мың теңге сомасында ҚҚС) ҚҚС іске асыруды төмендету бойынша 142 459,3 мың теңге сомасында бұзушылық анықталды, бұзушылықты жоюға сұрау жіберілді, 334,9 мың теңге сомасында ҚҚС қайтаруға жатпайды;
- «O» ЖШС 2-деңгейдегі жеткізушісі (176,8 мың теңге сомасында ҚҚС), «P» ЖШС 3-деңгейдегі жеткізушісі (579,7 мың теңге сомасында ҚҚС), ҚҚС сатуды төмендету бойынша 13 296,6 мың теңге сомасында бұзушылық анықталды, бұзушылықты жоюға сұрау жіберілді, қайтаруға жатпайды 176,8 мың теңге сомасында ҚҚС;
- «А» ЖШС 2-деңгейдегі жеткізушісі (162,1 мың теңге сомасында ҚҚС), «S» ЖШС 3-деңгейдегі жеткізушісі (118,5 мың теңге сомасында ҚҚС), «Н» ЖШС 4-деңгейдегі жеткізушісі (33 026,6 мың теңге), ҚҚС іске асыруды төмендету бойынша 3 406,2 мың теңге сомасында бұзушылық анықталды мың теңге, бұзушылықтарды жоюға сұрау жіберілді, 118,5 мың теңге сомасында ҚҚС қайтаруға жатпайды;
- 2-деңгейдегі жеткізуші «J» ЖШС (103,9 мың теңге сомасында ҚҚС), 3-деңгейдегі жеткізуші «Z» ЖШС (446,7 мың теңге сомасында ҚҚС), 542,1 мың теңге сомасында ҚҚС сатуды төмендету бойынша бұзушылық анықталды, бұзушылықты жоюға сұрау жіберілді, ҚҚС қайтаруға жатпайды 103,9 мың теңге сомасында;
- «Х» ЖШС 2-деңгейлі жеткізушісі (49,6 мың теңге сомасында ҚҚС), «С» ЖШС 3-деңгейлі жеткізушісі (1 134,8 мың теңге сомасында ҚҚС), ҚҚС сатуды төмендету бойынша 69 893,3 мың теңге сомасында бұзушылық анықталды, бұзушылықты жоюға сұрау жіберілді, ҚҚС қайтаруға жатпайды 49,6 мың теңге сомасында;
1-деңгейдегі жеткізуші «V» ЖШС (1 803,5 мың теңге сомасында ҚҚС), 2-деңгейдегі жеткізуші «N» ЖШС (526,5 мың теңге сомасында ҚҚС) 1 964,2 мың теңге сомасында ҚҚС іске асыруды төмендету бойынша бұзушылық, бұзушылықты жоюға сұрау салу жіберілді, ҚҚС қайтаруға жатпайды 526,5 мың теңге сомасында;
- «Т» ЖШС 2-деңгейдегі өнім беруші (189,9 мың теңге сомасында ҚҚС), «М» ЖШС 3-деңгейдегі өнім беруші (156,1 мың теңге сомасында ҚҚС), «Г» БИН 210440026536 ЖШС 4-деңгейдегі өнім беруші (115,9 мың теңге сомасында ҚҚС), 682 363,7 мың теңге сомасында, бұзушылықты жоюға сұрау салу жіберілді, 115,9 мың теңге сомасында ҚҚС қайтаруға жатпайды;
- 2-деңгейдегі жеткізуші «Ц» ЖШС (161,9 мың теңге сомасында ҚҚС), 3-деңгейдегі жеткізуші «П» компаниясының филиалы (9 458,3 мың теңге сомасында ҚҚС), 4-деңгейдегі жеткізуші «L» БИН 101040011632 ЖШС (2 775,0 мың теңге сомасында ҚҚС) тәуекелдің жоғары дәрежесі, ИС жүйесіне кіруге тыйым салынған ЭШФ-мен 161,9 мың теңге сомасында ҚҚС қайтаруға жатпайды.
- 2-деңгейдегі жеткізуші «Q» ЖШС (141,4 мың теңге сомасында ҚҚС), 3-деңгейдегі жеткізуші «R» ЖШС (1 134,8 мың теңге сомасында ҚҚС), ҚҚС сатуды төмендету бойынша 69 893,3 мың теңге сомасында бұзушылық анықталды, бұзушылықты жоюға сұрау жіберілді, 141,4 мың теңге сомасында ҚҚС қайтаруға жатады;
- 2-деңгейдегі жеткізуші «T» ЖШС (119,2 мың теңге сомасында ҚҚС), 3-деңгейдегі жеткізуші «Z» ЖШС (117,1 мың теңге сомасында ҚҚС), 542,1 мың теңге сомасында ҚҚС сатуды төмендету бойынша бұзушылық анықталды, бұзушылықты жоюға сұрау жіберілді, ҚҚС қайтаруға жатпайды 117,1 мың теңге сомасында;
- «Р» ЖШС 2-деңгейдегі жеткізушісі (101,1 мың теңге сомасында ҚҚС), «Э» ЖШС 3-деңгейдегі жеткізушісі (160,4 мың теңге сомасында ҚҚС), «И» ЖШС 4-деңгейдегі жеткізушісі (ҚҚС 30 386,5 мың теңге), ҚҚС іске асыруды төмендету бойынша 551,5 мың теңге сомасында бұзушылық анықталды мың теңге, бұзушылықты жоюға № 116/53 сауал жолданды, 101,1 мың теңге сомасында ҚҚС қайтаруға жатпайды;
- «М» ЖШС 2-деңгейдегі жеткізушісі (81,2 мың теңге сомасында ҚҚС), «Y» ЖШС 3-деңгейдегі жеткізушісі (4 285,7 мың теңге сомасында ҚҚС), «D» ЖШС 4-деңгейдегі жеткізушісі (641,5 мың теңге сомасында ҚҚС), ҚҚС іске асыруды төмендету бойынша бұзушылықтар анықталды 199,9 мың теңге, бұзушылықты жоюға сұрау жіберілді, 81,2 мың теңге сомасында ҚҚС қайтаруға жатпайды.
Осылайша, Салық кодексінің 152-бабы 1 және 12-тармақтарының және № 391 Ереженің нормаларын ескере отырып, 2 925,8 мың теңге сомасында тәуекелдерді басқару жүйесін (ТБЖ) қолдану нәтижесінде анықталған бұзушылықтардың болуына байланысты ҚҚС асып кетуін қайтаруға растамау салықтық тексеру нәтижелері бойынша негізделген болып табылады.
2 925,8 мың теңге мөлшерінде ҚҚС сомасын қайтаруға растамау үшін Салық кодексінің 447-бабының 1-тармағын толтырылған ЭШФ деректері мен тауарларды әкелу және жанама салықтарды төлеу туралы ұсынылған өтініштерде көрсетілген сәйкессіздіктердің анықталуына байланысты және тауарларды әкелу туралы өтініштердің болмауына байланысты бұзушылық негіз болып табылады және жанама салықтарды төлеу.
Салық органының осы қорытындысымен «К» компаниясы Ресей Федерациясының салық органының белгісі бар жанама салықтарды әкелу және төлеу туралы барлық өтініштер және ҚҚС төлеу туралы түбіртектер толық көлемде ұсынылғандықтан келіспейді.
«К» компаниясының дәлелдерін тексеріп, салық органы ұсынған материалдарды зерттеп, уәкілетті орган мынадай қорытындыға келді.
Салықтық тексеру актісінен тауардың құны 13.01.2023ж., 23.02.2023ж. алушы табыс еткен жанама салықтарды әкелу және төлеу туралы өтініштерде көрсетілген. 1 137,6 мың теңге сомасында ҚҚС қайтаруға жатпайды.
Бұдан басқа, 13.01.2023ж. шот-фактуралар бойынша тауарларды әкелу және жанама салықтарды төлеу туралы өтініштердің болмауына байланысты 1 363,8 мың теңге сомасында ҚҚС қайтаруға жатпайды.
Шағымды қарау барысында мыналар анықталды.
Салық кодексінің 152-бабы 5-тармағының 2-абзацына сәйкес Қазақстан Республикасының аумағынан Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттің аумағына тауарлар экспортталған жағдайда Салық кодексіне сәйкес қайтарылуға жататын қосылған құн салығының сомасын айқындау кезінде осы Кодекстің 447-бабында көрсетілген құжаттардан мәліметтер ескеріледі.
Салық кодексінің 447-бабының 1-тармағына сәйкес тауарлардың экспортын растайтын құжаттар:
1) өзгерістер, толықтырулар мен оларға қосымшалар ескерілген шарттар (келісімшарттар) (бұдан әрі - тауарлар экспорты жүзеге асырылатын шарттар (келісімшарттар), ал тауарлар лизингі немесе заттар түрінде қарыз берілген жағдайда - лизинг шарттары (келісімшарттары), заттар түрінде қарыз беруді көздейтін шарттар (келісімшарттар), тауарларды дайындауға арналған шарттар (келісімшарттар);
2) аумағына тауарлар импортталған Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттің салық органының белгісі бар тауарларды әкелу және жанама салықтарды төлеу туралы, жанама салықтарды төлеу және (немесе) босату және (немесе) төлеудің өзге де тәсілі туралы өтініш (қағаз жеткізгіште түпнұсқада немесе көшірмеде не электрондық нысанда);
3) Еуразиялық экономикалық одаққа мүше бір мемлекеттің аумағынан Еуразиялық экономикалық одаққа мүше басқа мемлекеттің аумағына тауарлардың өткізілгенін растайтын тауарға ілеспе құжаттардың көшірмелері.
Сондай-ақ «Тауарлардың экспорты мен импорты, жұмыстарды орындау, қызметтерді көрсету кезінде жанама салықтарды өндіріп алу тәртібі мен олардың төленуін бақылау тетігі туралы хаттаманың» 4-тармағында Еуразиялық экономикалық одақ туралы шартқа № 18 қосымша ҚҚС нөлдік ставкасын қолданудың негізділігін растауға арналған тізбе көзделген. (немесе) аумағынан тауарлар әкетілген мүше мемлекеттің салық төлеушісі акциздерді төлеуден босатқан кезде салық органына салық декларациясымен бір мезгілде мынадай құжаттар (олардың көшірмелері) табыс етіледі:
1) басқа мүше мемлекеттің салық төлеушісімен немесе Одаққа мүше болып табылмайтын мемлекеттің салық төлеушісімен жасалған, солардың негізінде тауарлар экспорты жүзеге асырылатын шарттар (келісімшарттар); тауарлар лизингі немесе тауарлық кредит (тауарлық қарыз, заттар түріндегі қарыз) жағдайында - лизинг шарттары (келісімшарттары), тауарлық кредит шарттары (келісімшарттары) (тауарлық қарыз, заттар түріндегі қарыз); тауарларды дайындауға арналған шарттар (келісімшарттар); келісімшарттар (келісімшарттар);
2) егер мүше мемлекеттің заңнамасында өзгеше көзделмесе, экспортталған тауарларды өткізуден түскен түсімнің салық төлеуші-экспорттаушының шотына нақты түсуін растайтын банктің үзінді көшірмесі;
3) аумағына тауарлар импортталған мүше мемлекеттің салық органының жанама салықтардың төленгені туралы белгісі бар жекелеген халықаралық ведомствоаралық шартта көзделген нысан бойынша жасалған тауарларды әкелу және жанама салықтардың төленгені туралы өтініш (түпнұсқада немесе мүше мемлекеттердің салық органдарының қалауы бойынша көшірмесінде қағаз тасығышта) не өтініштер тізбесі (қағаз тасығышта немесе салық төлеушінің электрондық (электрондық-цифрлық) қолтаңбасымен электрондық түрде).
Бұл ретте, «Тауарларды әкелу және жанама салықтардың төленгені туралы өтініш» (н.328.00) салық есептілігін толтыру және табыс ету қағидаларының 2-тарауының 13-тармағына сәйкес 11-бағанда - шот-фактураның нөмірі, 12-бағанда - шот-фактураның күні көрсетіледі.
Қаралатын жағдайда, салықтық тексеру нәтижелері бойынша жазып берілген ЭШФ деректері мен 13.01.2023ж. шот-фактура бойынша тауарларды әкелу және жанама салықтарды төлеу туралы ұсынылған өтініштерде, атап айтқанда тауарларды әкелу және жанама салықтарды төлеу туралы ұсынылған Өтініште көрсетілген деректер арасында сәйкессіздік анықталды 19.02.2023ж. «Л» ЖШҚ сатып алушысы бойынша № 0003 жолда шот-фактураның күні дұрыс көрсетілмеген (13.02.2023ж.).
Тиісінше, «К» Компанияның шот-фактуралар арасында айырмашылықтардың жоқ екендігі туралы 13.01.2023ж. және тауарларды әкелу және жанама салықтарды төлеу туралы 19.02.2023ж. дәрменсіз болып табылады.
Шығарылған ЭШФ деректері мен 15.03.2023ж. тауарларды әкелу туралы ұсынылған өтініштерде көрсетілген деректер арасындағы айырмашылықтарға қатысты. 23.02.2023ж. шот-фактура бойынша жанама салықтарды төлеу «К» компаниясы тауарлардың құнын айқындау және атауын көрсету бөлігінде анықталған алшақтықтарға сәйкес екенін атап өткен жөн.
Демек, жоғарыда көрсетілген бұзушылықтар бойынша 1 137,6 мың теңге сомасындағы ҚҚС асып кетуі қайтаруға жатпайды.
Сондай-ақ салықтық тексеру барысында 13.01.2023ж. шот-фактуралар бойынша тауарларды әкелу және жанама салықтарды төлеу туралы өтініштің жоқтығы анықталғанын көрсету қажет, осыған байланысты 1 363,8 мың теңге сомасында ҚҚС асып кетуі қайтаруға жатпайды.
Осылайша, салықтық тексеру нәтижелері бойынша 2 501,4 мың теңге сомасында ҚҚС асып кетуін қайтаруға растамау негізделген болып табылады.
25.12.2017ж. Салық кодексінің 182-бабының 1-тармағына және 186-бабының 5-тармағына сәйкес. шағымды қарау аяқталғаннан кейін уәкілетті орган Апелляциялық комиссияның шешімін және тақырыптық тексеру нәтижелерін ескере отырып, дәлелді шешім шығарады.
Апелляциялық комиссия отырысының нәтижелері бойынша шағым жасалған тексеру нәтижелері туралы хабарламаны өзгеріссіз, ал шағымды қанағаттандырусыз қалдыру туралы шешім қабылданды.
Дау түрі: салық даулары
Салық төлеушінің санаты: заңды тұлға
Салық түрі: ҚҚС
Қазақстан Республикасының Қаржы министрлiгi (бұдан әрi - уәкiлеттi орган) «S» Компаниясынан аумақтық Мемлекеттiк кiрiс департаментiн (бұдан әрi - салық органы) бюджетке төлеуге жатпайтын, қайтарылуға расталмаған, есептелген салық сомасынан есепке жатқызылған ҚҚС асып кету сомасы туралы тексерудiң нәтижелерi туралы хабарламаға апелляциялық шағым алды.
Іс материалдарынан келіп шығатыны, мемлекеттік кірістер органы 21.06.2022 жылдан бастап қайтаруға ұсынылған қосылған құн салығы (ҚҚС) сомаларының дұрыстығын растау мәселелері бойынша тақырыптық салықтық тексеру жүргізді 31.03.2023ж. бойынша, оның нәтижелері бойынша 4 981,2 мың теңге мөлшерінде бюджетке төлеуге жатпайтын, қайтаруға расталмаған, есептелген салық сомасынан есепке жатқызылған ҚҚС асып кету сомасы туралы хабарлама шығарылды.
«S» Компаниясы салық органының қорытындысымен келіспей, салық органы шешімінің күшін жоюды өтінген апелляциялық шағыммен жүгінді.
ҚҚС асып кеткен сомасын қайтарудан бас тартуға жалпы сомасы 8 116,6 мың теңгеге «Пирамида» талдамалық есебін қалыптастыру нәтижесінде анықталған бұзушылықтардың болуына байланысты негіз болды.
Салық органының осы қорытындысымен «S» Компаниясы қалыптастырылған «Пирамида» талдамалық есебінің нәтижесінде 2 және одан кейінгі деңгейлердегі жеткізушілер бойынша алшақтықтар бар болғандықтан, бұл ретте тексеру актісіндегі алшақтықтардың мәні ашылмаған.
«S» Компаниясының пікірінше, ҚҚС қайтару мақсаты үшін экспорттаушының тікелей жеткізушілерінің ҚҚС есептеу және төлеу бойынша бұзушылықтарының болмауы маңызды. Экспорттаушыға қатысты 2 және одан кейінгі деңгейдегі жеткізушілер болып табылатын жеткізушілерде бұзушылықтардың болуы өтініш берушіге «Бюджеттен ҚҚС қайтару» қызметін көрсетуге әсер етпеуі тиіс. Ал тексеру актісі бойынша тікелей жеткізушілер бойынша «Пирамида» талдамалық есебі бойынша бұзушылықтар анықталмаған.
«S» Компаниясы бұзушылықтарды жою мақсатында тексеру актісінде камералдық бақылау және өнім берушілерге қатысты қарсы тексерулер тағайындау нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтарды жою туралы хабарламаларды жеткізушілерге жіберу бойынша қабылданған шаралар туралы мәліметтер жоқ екенін атап көрсетеді. Сондай-ақ тексеру аяқталған сәтте анықталған алшақтықтар бойынша өнім берушілердің бұзушылықтарды жоюы туралы ақпарат (егер олай болса да) жоқ.
«S» Компаниясының дәлелдерін тексеріп, салық органы ұсынған материалдарды зерттеп, уәкілетті орган мынадай қорытындыға келді.
Салық кодексінің 152-бабына сәйкес қосылған құн салығының асып кеткен сомасының дұрыстығын растау бойынша тақырыптық тексерулер жүргізу ерекшеліктері көзделген.
Салық кодексінің 152-бабы 1-тармағына сәйкес қосылған құн салығының асып кеткен сомасының дұрыстығын растау бойынша тақырыптық тексеру:
осы Кодекстің 432-бабының 1 және 2-тармақтарын қолдануына байланысты салықтық өтініш;
қосылған құн салығы бойынша декларацияда көрсетілген қосылған құн салығының асып кеткен сомасын қайтару туралы талап (бұдан әрі - қосылған құн салығының асып кеткен сомасын қайтару туралы талап).
ҚҚС бойынша салық есептілігін және (немесе) ақпараттық жүйелердің мәліметтерін зерделеу және талдау негізінде салық органдары жүзеге асыратын бақылау нәтижелері «Пирамида» талдамалық есебі болып табылады.
Бұл ретте, Салық кодексінің 152-бабы 12-тармағының 2) тармақшасына сәйкес тексерілетін салық төлеушінің жеткізушілері бойынша тақырыптық тексеру аяқталған күні «Пирамида» есебін талдау нәтижелері бойынша бұзушылықтар анықталған сомалар шегінде ҚҚС асып кетуін қайтару жүргізілмейді.
Тәуекелдерді басқару жүйесін қолдана отырып, ҚҚС асып кеткен сомасын қайтару тәртібі ҚР Қаржы министрінің 19.03.2018ж. бұйрығымен бекітілген Қосылған құн салығының асып кеткен сомасының дұрыстығын растау мақсатында қосылған құн салығын қайтару және тәуекелдерді басқару жүйесін қолдану ережесін, сондай-ақ тәуекел дәрежесінің критерийлерін белгілейтінін атап өткен жөн. Салық кодексінің 137-бабының 2-тармағына және 429-бабының 10-тармағына және «Мемлекеттік көрсетілетін қызметтер туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 10-бабының 1) тармақшасына сәйкес әзірленген № 391 (бұдан әрі - № 391 Ереже).
№ 391 ереженің 38-тармағына сәйкес тәуекелдерді басқару жүйесі салық төлеушілерді айқындау мақсатында тақырыптық тексерулер жүргізу кезінде АЖ пайдалана отырып ҚҚС асып кетуін растау мақсатында осы бұйрыққа 2-қосымшаға сәйкес тәуекел дәрежесінің критерийлері бойынша баллдарды берудің автоматтандырылған есебі негізінде тәуекел дәрежесін айқындайды. «Пирамида» талдамалық есебі қалыптастырылатын және оңайлатылған тәртіппен қайтарылуға жататын ҚҚС асып кеткен сомасын айқындау кезінде тәуекел аймағындағы салық төлеушілер санатына жатқызылған салық төлеушілер санатына жатқызылады.
Бұл ретте, № 391 Ереженің 39-тармағында салық төлеушінің өзінің заңсыз іс-әрекеттерінен пайда алу тәуекелін айқындау үшін салық пайдасын (салықтық үнемдеуді) алу және салық төлемдерін азайту мақсатында жариялауға жатпайтын құпия ақпарат болып табылатын өлшемдер, оның ішінде тәуекел дәрежесін (деңгейін) бағалау жүргізілген салық төлеушіге қолданылатыны белгіленген.
№ 391 ереженің 43-тармағына сәйкес, егер тәуекел дәрежесінің критерийлерін пайдалана отырып бағалау нәтижелері бойынша баллдардың жиынтық қорытындысы Мемлекеттік кірістер комитеті белгілеген балл шегінен (350 баллдан) аспаса, онда осындай салық төлеушілер бойынша «Пирамида» талдамалық есебі қалыптастырылады.
Бұл ретте, № 391 қағиданың 45-тармағына сәйкес «Пирамида» талдамалық есебі салық төлеуші ұсынған ҚҚС бойынша салық есептілігін және (немесе) АЖ мәліметтерін, сондай-ақ уәкілетті мемлекеттік органдардан, жергілікті атқарушы органдардан, уәкілетті тұлғалардан алынған мәліметтерді, сондай-ақ басқа да құжаттарды және (немесе) салық төлеушінің қызметі туралы мәліметтер.
«Пирамида» талдамалық есебі:
міндеттемелерін орындамау тәуекелін және
№ 391 Ереженің 47-тармағында көрсетілген тәуекелдер, оның ішінде жалған (ыдыссыз) операцияларды пайдалана отырып.
Бұл ретте, № 391 Ереженің 46-тармағына сәйкес жеткізушінің салық есептілігі мәліметтерін және АЖ мәліметтерін салыстыру нәтижесінде анықталған алшақтықтар, сондай-ақ бюджетке ҚҚС есептеу және төлеу бойынша салық міндеттемелерін орындамауды көрсететін басқа да мәліметтер салық міндеттемелерін орындамау тәуекелі деп танылады.
№ 391 Ереженің 52-тармағына сәйкес «Пирамида» талдамалық есебінің нәтижелері бойынша тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді жеткізушілерде салық заңнамасын бұзушылықтар анықталған кезде ҚҚС асып кеткен сомасының дұрыстығын растау талапта көрсетілген сомалар шегінде жүргізіледі және (немесе) салық заңнамасын бұзушылықтары анықталған тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді берушілерге келетін ҚҚС асып кеткен сомасына азайтылған салықтық өтініште, оның ішінде жеткізушіде ҚҚС бойынша салық есептілігінде көрсетілген мәліметтер және (немесе) ЭШФ АЖ және МКО басқа да АЖ мәліметтері арасындағы алшақтықтар.
Салық кодексінің 152-бабы 10-тармағына сәйкес тақырыптық тексеру жүргізу барысында салық органы «Пирамида» талдамалық есебін талдау нәтижелері бойынша бұзушылықтар анықталған жағдайда жеткізушілердің атына Салық кодексінің 114-бабы 2-тармағының 10) тармақшасында көзделген хабарламаны жібереді.
Бұл ретте, егер тексерілетін салық төлеушінің тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді жеткізушісі басқа салық органында орналасқан жері бойынша тіркеу есебінде тұрса, тақырыптық тексеруді тағайындаған салық органы тиісті салық органына осы Кодекске сәйкес тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді осындай жеткізушілердің «Пирамида».
Қарастырылып отырған жағдайда, «S» Компаниясы 2023 жылдан 1 тоқсаны үшін ҚҚС бойынша Декларацияда (н.300.00) көрсетілген ҚҚС асып кетуін қайтару туралы талап қойды 01.01.2023 жылдан бергі кезең үшін 31.03.2023ж. дейін 4 981,2 мың теңге сомасында.
Салықтық тексеру актісінен көрініп тұрғандай, тәуекел дәрежесінің критерийлері бойынша баллдарды автоматтандырылған есептеу жүргізілді, бұл ретте баллдардың жиынтық қорытындысы 86,1 баллды құрады, бұл балл шегінен (350 баллдан) аспады, тиісінше, «Пирамида» талдамалық есебі қалыптастырылды.
Бұл жағдайда «Пирамида» талдамалық есебіне сәйкес «N» Компаниясы мен «А» Компаниясының екі тікелей өнім берушілері бойынша салық төлеуші (салық агенті) ұсынған ҚҚС бойынша салық есептілігін және (немесе) ақпараттық жүйелердің мәліметтерін зерделеу және талдау негізінде кейінгі деңгейдегі өнім берушілерде бұзушылықтар анықталды.
Мәселен, «S» Компаниясы «N» Компаниясының тікелей жеткізушісі бойынша 6 741,2 мың теңге сомасында ҚҚС есепке жатқызылды.
Бұл ретте, «N» Компаниясы «M» Компаниясының 2-деңгейдегі жеткізушісінен 6 474,6 мың теңге сомасында ҚҚС есепке жатқызылды.
«M» Компаниясы «T» Компаниясының 3-деңгейдегі жеткізушісі бойынша 1 160,7 мың теңге сомасында ҚҚС есепке жатқызылды, онда ҚҚС бойынша Декларацияда көрсетілген сатылған тауарлар, жұмыстар, қызметтер бойынша ҚҚС сомалары арасындағы алшақтық бөлігінде бұзушылық анықталған (н.300.00) және жазып берілген шот-фактуралар (ЭШФ АЖ) бойынша ҚҚС сомасы 7 204,3 мың теңге мөлшерінде, қайтаруға расталмаған ҚҚС ең аз сомасы 1 160,7 мың теңгені құрайды.
Сондай-ақ, «M» Компаниясы 6 925,1 мың теңге сомасында «F» Компаниясы 3-деңгейдегі жеткізуші бойынша ҚҚС есепке жатқызды, онда ҚҚС бойынша Декларацияда көрсетілген сатылған тауарлар, жұмыстар, қызметтер бойынша ҚҚС сомалары арасындағы алшақтық бөлігінде бұзушылық анықталды 357 653,3 мың теңге мөлшерінде ҚҚС сомасына (н.300.00) және жазып берілген шот-фактуралар (ЭШФ АЖ) бойынша ҚҚС сомасымен, қайтаруға расталмаған ҚҚС ең аз сомасы 6 474,6 мың теңге сомасын құрайды.
Тікелей жеткізуші «N» Компаниясы «R» Компаниясы 2-деңгейдегі жеткізуші бойынша 6 648,4 мың теңге сомасында ҚҚС есепке жатқызғанын көрсету қажет.
«R» Компаниясы ҚҚС бойынша Декларацияда көрсетілген өткізілген тауарлар, жұмыстар, қызметтер бойынша ҚҚС сомалары арасындағы алшақтық бөлігінде бұзушылық анықталған 8 359,6 мың теңге сомасында «V» Компаниясы 3-деңгейдегі жеткізуші бойынша есепке ҚҚС жатқызылды (н.300.00) және жазып берілген шот-фактуралар (ЭШФ АЖ) бойынша ҚҚС сомасы 1 642,0 мың теңге мөлшерінде, қайтаруға расталмаған ҚҚС ең аз сомасы 1 642,0 мың теңге сомасын құрайды.
Демек, № 391 Ереженің 52-тармағына сәйкес «N» Компаниясының тікелей жеткізушісі бойынша ТБЖ қолдану нәтижесінде келесі деңгейлердегі жеткізушілер бойынша анықталған бұзушылықтарға байланысты 6 741,2 мың теңге сомасындағы ҚҚС асып кетуі қайтаруға жатпайды.
Сондай-ақ, «S» Компаниясы «А» Компаниясының тікелей жеткізушісі бойынша 3 033,9 мың теңге сомасындағы ҚҚС есепке жатқызылды.
«А» Компаниясы «V» Компаниясы 2-деңгейдегі жеткізуші бойынша ҚҚС есебіне 2 642,5 мың теңге сомасында жатқызылды, онда ҚҚС бойынша Декларацияда көрсетілген өткізілген тауарлар, жұмыстар, қызметтер бойынша ҚҚС сомалары арасындағы алшақтық бөлігінде бұзушылық анықталған (н.300.00) 1 642,0 мың теңге мөлшерінде ҚҚС сомасына жазып берілген шот-фактуралар (ЭШФ АЖ) бойынша ҚҚС сомасымен, қайтаруға расталмаған ҚҚС ең аз сомасы 1 642,0 мың теңге сомасын құрайды.
Демек, тікелей жеткізуші бойынша «А» Компаниясы салықтық тексеру нәтижелері бойынша келесі деңгейдегі жеткізуші бойынша 1 642,0 мың теңге сомасына ТБЖ қолдану нәтижесінде бұзушылықтарды анықтады.
Осылайша, Салық кодексінің 152-бабы 12-тармағының және № 391 Ереженің нормаларын ескере отырып, өткізілген тауарлар, жұмыстар, қызметтер бойынша ҚҚС сомалары арасындағы алшақтық бөлігінде салық заңнамасын анықталған бұзушылықтарға байланысты 4 981,2 мың теңге сомасындағы ҚҚС асып кетуі қайтаруға жатпайды ҚҚС (н.300.00) және жазып берілген шот-фактуралар бойынша ҚҚС сомасы.
Жоғарыда баяндалғанның негізінде салықтық тексеру нәтижелері бойынша 4 981,2 мың теңге мөлшерінде ҚҚС асып кеткен сомасын қайтаруға растамау негізделген болып табылады.
Апелляциялық комиссия отырысының нәтижелері бойынша шағым жасалған тексеру нәтижелері туралы хабарламаны өзгеріссіз, ал шағымды қанағаттандырусыз қалдыру туралы шешім қабылданды
Даудың түрі: салықтық даулар
Салық төлеуші санаты: заңды тұлға
Салық түрі: ЖТС
Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігі (бұдан әрі - уәкілетті орган) төлем көзінен салық салынбайтын табыстардан жеке табыс салығын (ЖТС) есептеу туралы аумақтық Мемлекеттік кірістер департаментінің (бұдан әрі - салық органы) тексеру нәтижелері туралы хабарламаға жеке тұлғаның «R» апелляциялық шағымын алды.
Іс материалдарынан көрініп тұрғандай, салық органы 14.02.2020 жылдан бастап салық және (немесе) бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің жекелеген түрлері бойынша салық міндеттемелерін орындау мәселесі бойынша тақырыптық салықтық тексеру жүргізді. 30.05.2022ж. бойынша, оның нәтижелері бойынша 6 931,2 мың теңге сомасында төлем көзінен салық салынбайтын табыстардан жеке табыс салығын (ЖТС) және 1 597,0 мың теңге өсімпұлды есептеу туралы хабарлама шығарылды.
Жеке тұлға «R» салық органының қорытындыларымен келіспей, салық органы шешімінің күшін жоюды өтінген апелляциялық шағыммен жүгінді.
Салық кодексінің 164, 320, 321-баптарын бұзу шағымдалған соманы және өсімпұлдың тиісті сомасын есептеу үшін 69 312,0 мың теңге сомасында жеке тұлғаның тауарларды (жұмыстарды, қызметтерді) өткізуден алған табысына салық салынбады, осыған байланысты 6 931,2 мың теңге сомасында ЖТС (10%) есептелді.
Салық органының осы қорытындысымен Жеке тұлға «R» тексеруге 15.04.2020ж. бұйрық ұсынылғандықтан келіспейді. «N» компаниясына жүргізуші ретінде қабылдау туралы № 1, 15.04.2020ж. еңбек шарты, жүргізушінің лауазымдық нұсқаулығы, «N» компаниясынан сенімхат, 15.04.2020ж. еңбек қызметін жүзеге асыру фактісін растайтын «N» компаниясымен.
Жеке тұлғаның банктегі ағымдағы «R» шоты бойынша 14.02.2020 жылдан бастап жұмыс берушінің шотына ақша қаражатының түсуі және аударылуы. 30.05.2022ж. дейін бар. Қалдық 87,6 мың теңге сомасын құрайды, бұл Жеке тұлғада «R» ақшасы қалмағандықтан, көрсетілген кезеңде қызметті жүзеге асырудың жоқтығын дәлелдейді.
Жұмыс берушіден 87,6 мың теңге сомасында ақша қаражатының түсуі мен аударылуының айырмашылығы анықталғандықтан, тиісінше, ЖТС ұстап қалуға тиіс табыс жоқ.
Жеке тұлға «R» 25.12.2017 жылғы «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасы Кодексінің (Салық кодексі) 321-бабының 2-тармағына сілтеме жасай отырып, өткізу кезіндегі бастапқы құн мен құннан айырма табыс деп танылатынын көрсетеді.
Жеке тұлғаның «R» дәлелдерін тексеріп, салық органы ұсынған материалдарды зерттеп, уәкілетті орган мынадай қорытындыға келді.
Салық кодексінің 164-бабы 4-тармағына сәйкес салық органдары жеке тұлғаның жеке кәсіпкер ретінде мемлекеттік тіркеусіз кәсіпкерлік қызметті жүзеге асырудан табыс алу фактілерін анықтаған кезде, төлем көзінен жеке табыс салығы салынуға жатпайтын, сондай-ақ мүліктік табысқа немесе өзге де табыстарға жатпайтын Салық кодексінің 36-тарауында белгіленген осындай табыс, Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасына немесе Қазақстан Республикасының кәсіпкерлік саласындағы заңнамасына сәйкес дара кәсіпкер ретінде тіркелуге әкеп соғатын табыс шегінен асатын Салық кодексінің 320-бабы 1-тармағында белгіленген ставка бойынша жеке табыс салығы салынуға тиіс.
Салық кодексінің 321-бабының 2) тармақшасына сәйкес жеке тұлғаның жылдық кірісіне оның кірістерінің барлық түрлері, оның ішінде дара кәсіпкер болып табылмайтын жеке тұлға, жеке практикамен айналысатын тұлға алған мүліктік кірістен басқа, тауарларды өткізуден, жұмыстарды орындаудан, қызметтерді көрсетуден түскен кіріс қосылады.
Салық кодексінің 320-бабының 1-тармағында салық төлеушінің табыстарына 10 пайыз ставка бойынша салық салынатыны белгіленген.
Осылайша, дара кәсіпкер болып табылмайтын жеке тұлға дара кәсіпкер ретінде мемлекеттік тіркеусіз кәсіпкерлік қызметті жүзеге асырудан табыс алған жағдайда, мұндай жеке тұлғада салық есептілігін табыс ету және ЖТС төлеу бойынша салық міндеттемесі туындайды.
Қаралып отырған жағдайда, Жеке тұлғаға «R» салық органының 28.04.2023ж.
Осы талапты орындау үшін Жеке тұлға «R» салық тексеруіне:
1) 15.04.2020ж. бұйрық. жалақысы 60,0 мың теңге мөлшерiнде жүргiзушiнi «N» компаниясына жұмысқа қабылдау туралы және 05.01.2023ж. жалақыны 90,0 мың теңгеге дейін арттыру туралы;
2) 15.04.2020ж. еңбек шарты. N компаниясымен;
3) 15.04.2020ж. лауазымдық нұсқаулық. жүк автомобилінің жүргізушісі;
4) «N» компаниясының директоры жеке тұлға «С» берген сенімхаттар;
5) 15.04.2023ж. қызметкер мен жұмыс беруші арасындағы толық материалдық жауапкершілік туралы.
Ұсынылған құжаттарға сәйкес Жеке тұлға «R» лауазымдық нұсқаулығы бойынша 15.04.2020ж. 14.02.2020ж. кезең үшін 30.05.2022ж. дейін «N» компаниясының мүдделерін білдіреді, оған құқықтар беріледі, құжаттарды алады, тауарды тасымалдайды, тиейді және береді, тауар үшін ақы қабылдайды, тауарлар, қызметтер үшін ақы төлейді және «N» компаниясының мүдделерінде өзге де ic-әрекеттер жасайды.
СЕӨС АЖ деректеріне сәйкес шағын бизнес субъектілері үшін оңайлатылған декларацияда (ф. 910.00) «N» компаниясы (ЖСН 870304301110) 14.02.2020ж. 30.05.2022ж. дейін Жеке тұлға «R» «N» компаниясының қызметкері болып есептеледі.
«N» компаниясы 01.01.2020ж. 30.06.2022ж. дейін шағын бизнес субъектілері үшін оңайлатылған декларациядағы табысты көрсетеді (ф. 910.00) сомасы 36 422,9 мың теңге.
Жеке тұлғада «R» «KASPI BANK» АҚ-дағы ағымдағы шот бойынша 14.02.2020ж. 30.05.2022ж. дейін ақша қаражатының түсуі 112 309,9 мың теңге сомасын құрайды, оның ішінде әртүрлі жеке тұлғалардан аударымдар есебінен 107 870,0 мың теңге сомасында, заңды тұлғаның шотынан 104,5 мың теңге сомасында және басқа да түсімдер 4 335,4 мың теңге сомасында.
Жамбыл облысы бойынша Мемлекеттік кірістер департаментінің ақпаратына сәйкес Жамбыл облысы Полиция департаментінің Анықтау басқармасы «KASPI BANK» АҚ-дағы ағымдағы шотқа ақша қаражатын аударған жекелеген жеке тұлғалардан жауап алу хаттамасын жүргізген кезде аударым сомасын Жеке тұлғалардан «R» сатып алғаны үшін жеке тұлғалар жасағаны анықталды құрылыс материалдары (цемент, құм блоктары).
Осыған байланысты 06.06.2023ж. «KASPI BANK» АҚ-да жоғарыда көрсетілген шотты ашу мақсаты және «KASPI BANK» АҚ-дан банктік шот «R» Жеке тұлғаға ашылғаны және осы шот кәсіпкерлік қызметте пайдалануға арналмағаны туралы жауап алынған кәсіпкерлік қызмет үшін пайдаланудың заңдылығы туралы.
Сондай-ақ, тексеру барысында Жеке тұлға «R» 29.06.2023ж. ақша қаражатының түсуі мен қайтарылуын ашып көрсете отырып, банк шотына ақша қаражатының түсуі бойынша. 29.06.2023ж. түсініктемеден «Kaspi Bank» АҚ банктік шотына жеке тұлғалардан құрылыс материалдарын (цемент, құм блоктары және басқа материалдар) сатқаны, қарызды қайтарғаны үшін ақша және түрлі қызметтер үшін ақша түскені жөн.
Барлығы 14.02.2020ж. бастап 30.05.2022ж. дейін шотқа 112 309,9 мың теңге сомасында ақша қаражаты түсті, сондай-ақ 2020 жылдың сәуір-мамыр айлары үшін МӘСҚ-дан төлем түсті. пандемияға байланысты төтенше жағдай кезеңінде 85,0 мың теңге сомасында.
«Kaspi Bank» АҚ шоты бойынша түскен ақша қаражатынан 42 912,9 мың теңге, оның ішінде:
1) түбіртектер бойынша құрылыс материалдарын сатудан түскен түсім «N» компаниясына 30 931,9 мың теңге сомасында тапсырылды;
2) Жеке тұлғаға 10 348,0 мың теңге сомасында «С» борышын қайтару;
3) Жеке тұлғаға 610,0 мың теңге сомасында «К» борышын қайтару;
4) «Е» Жеке тұлғасына 1 023,0 мың теңге сомасында борышты қайтару.
Мәселен, «Kaspi Bank» АҚ шоты бойынша Жеке тұлғада «R» 69 312,0 мың теңге (112 309,9-85,0-42 912,9) сомасында айырма белгіленді.
Осылайша, борышты қайтаруды ескере отырып, тауарлар мен қызметтердi сатудан түскен түсiм 69 312,0 мың теңге сомасын құрайды.
Баяндалғанның негізінде құрылыс материалдарын (цемент, құм блокты кірпіштер) сатудан түскен 69 312,0 мың теңге сомасындағы ақша қаражаты Жеке тұлғаның «R» кірісіне енгізілуге жатады, тиісінше ЖТС сомасы 6 931,2 мың теңгені (69 312,0 * 10%) құрайды.
Осылайша, Салық кодексінің 321-бабының 2) тармақшасын ескере отырып, ЖТС 2020-2022жж. салықтық тексеру нәтижелері бойынша 6 931,2 мың теңге сомасында негізделген болып табылады.
Апелляциялық комиссия отырысының нәтижелері бойынша шағым жасалған тексеру нәтижелері туралы хабарламаны өзгеріссіз, ал шағымды қанағаттандырусыз қалдыру туралы шешім қабылданды.
Дау түрі: салық даулары
Салық төлеушінің санаты: заңды тұлға
Салық түрі: ҚҚС
Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігі (бұдан әрі – уәкілетті орган) Мемлекеттік кірістер аумақтық департаментінің (бұдан әрі – салық органы) бюджетке төленуге жатпайтын есепке жатқызылатын қосылған құн салығының (ҚҚС) қайтаруға расталмаған, есепке жазылған салық сомасынан асып кету сомасы туралы тексеру нәтижелері туралы хабарламаға «I» Компаниясының шағымын алды.
Іс материалдарынан көрініп тұрғандай, мемлекеттік кіріс органы қайтаруға ұсынылған ҚҚС сомаларының дұрыстығын растау мәселелері бойынша, сондай-ақ 2020ж.08.12. бастап 2023ж.31.03. дейінгі кезең үшін ҚҚС бойынша салық міндеттемесін орындау мәселелері бойынша тақырыптық салықтық тексеру жүргізді, оның нәтижелері бойынша 96 129,7 мың теңге мөлшерінде бюджетке төленуге жатпайтын есепке жатқызылатын ҚҚС қайтаруға расталмаған, есепке жазылған салық сомасынан асып кету сомасы туралы хабарлама шығарылды.
«I» Компаниясы салық органының қорытындыларымен келіспей, апелляциялық шағыммен жүгінді, онда салық органының шешімінің күшін жоюды сұрайды.
«Пирамида» талдамалық есебін қалыптастыру нәтижесінде анықталған бұзушылықтардың болуы салықтың шағымданған сомасын есептеу үшін негіз болды.
Осы тұжырымдармен «I» Компаниясы 2017ж.25.12. Қазақстан Республикасының «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Кодексінің (Салық кодексі) нормалары негізінде 2023 жылғы 1 тоқсандағы ҚҚС бойынша декларацияда 96 129,7 мың теңге сомасында ҚҚС асып кетуін қайтару туралы талап мәлімделгеніне байланысты келіспейді. Асып кету арнайы экономикалық аймақтың (бұдан әрі - АЭА) аумағында объектіге өткізілген тауарларды сатып алуға байланысты пайда болды.
«I» Компаниясы шағымда Салық кодексінің 389-бабының 1, 4, 5-тармақтарына сілтеме жасай отырып, қайтарылуға жататын ҚҚС сомаларын айқындау кезінде АЭА аумағында тауарларды өткізу жағдайында АЭА аумағында әкелінген тауарлардың нақты тұтынылуын растайтын кеден органының мәліметтері ескерілетінін атап өтеді.
«I» Компаниясының шағымында АЭА аумағына өнімді әкелу бойынша барлық тиеп-жөнелту бойынша тиісті құжаттар, жеткізу шарттары ұсынылғаны, олар АЭА аумағында тиеп-жөнелтілген өнімді әкелу және тұтыну фактілерін растайтыны атап өтілді.
Бұдан әрі, «I» Компаниясының шағымында тексеру актісінің қорытындылары дұрыс емес және расталмаған деректерді қамтитыны көрсетілген, өйткені ҚҚС растау бойынша бұзушылықтарды жоюға бағытталған сұрау салулар бойынша қайтарылуға жатпайтын ҚҚС сомасы бойынша сұрауларға жауаптарды қамтымайды, тәуекелдерді басқару жүйесін (ТБЖ) қолдану нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтар.
Бұдан басқа, «I» Компаниясының шағымынан тексеру актісінде «Пирамида» есебінің нәтижелері бойынша тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді жеткізушілерде салық заңнамасын бұзушылықтарды анықтау туралы мәліметтер, атап айтқанда, есептелген ҚҚС сомаларын төлеу бойынша салық міндеттемесі орындалмаған шығады («А» Компаниясының дербес шоттарындағы берешектің болуы) өнім берушімен өзара есеп айырысу бойынша ҚҚС сомаларын есепке жатқызу қамтылғаны.
Шағымда «I» Компаниясы өнім берушілерге салық органының сұрауларына жауап бермеуге қатысты өтініштер жібергені атап өтілді. Осы өтініштерге салық органынан «I» Компаниясына байланысты ҚҚС бойынша анықталған бұзушылықтарды жою туралы талаппен хабарламалар алмағаны туралы жауаптар алынды, бұдан басқа, жеткізушілердің бірі «А» Компаниясы 2020ж.08.12. бастап 2023ж.12.09. дейінгі кезең ішінде ҚҚС бойынша салық берешегі жоқ екенін хабарлады., бұл «Салық төлеушінің кабинеті» сайтынан түсірілген дербес шотпен расталады.
«I» Компаниясының дәлелдерін тексеріп, салық органы ұсынған материалдарды зерттегеннен кейін уәкілетті орган мынадай қорытындыға келді.
Салық кодексінің 152-бабында қосылған құн салығының асып кету сомасының дұрыстығын растау бойынша тақырыптық тексерулер жүргізу ерекшеліктері көзделген.
Салық кодексінің 152-бабының 1-тармағына сәйкес қосылған құн салығының асып кету сомасының дұрыстығын растау бойынша тақырыптық тексеру салық төлеушіге қатысты тәуекелдерді басқару жүйесін қолдана отырып жүргізіледі:
осы Кодекстің 432 бабының 1 және 2 тармақтарын қолдануға байланысты салықтық өтініш;
қосылған құн салығы бойынша декларацияда көрсетілген қосылған құн салығының асып кету сомасын қайтару туралы талап (бұдан әрі – қосылған құн салығының асып кету сомасын қайтару туралы талап).
Қаралып отырған жағдайда «I» Компаниясы 2022ж.08.12. бастап 2023ж.31.03. дейінгі кезеңде 2023 жылғы 1 тоқсандағы ҚҚС бойынша декларацияда көрсетілген ҚҚС асып кеткен соманы қайтару туралы 96 129,7 мың теңге сомасында талап қойды.
Салық кодексінің 152-бабының 11-тармағына сәйкес салық төлеуші (салық агенті) ұсынған ҚҚС бойынша салық есептілігін және (немесе) Ақпараттық жүйелер мәліметтерін зерделеу және талдау негізінде салық органдары жүзеге асыратын бақылау нәтижелері «Пирамида» талдамалық есебі болып табылады.
Бұл ретте, Салық кодексінің 152-бабы 12-тармағының 2) тармақшасына сәйкес өнім берушілер бойынша тақырыптық тексеру аяқталған күні олар бойынша сомалар шегінде ҚҚС асып кетуін қайтару жүргізілмейді тексерілетін салық төлеушінің «Пирамида» есебін талдау нәтижелері бойынша бұзушылықтар анықталды.
Тәуекелдерді басқару жүйесін қолдана отырып, ҚҚС асып кеткен сомаларды қайтару тәртібі Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2018ж.19.03. №391 бұйрығымен бекітілген қосылған құн салығының асып кеткен сомасының дұрыстығын растау мақсатында қосылған құн салығының асып кетуін қайтару және тәуекелдерді басқару жүйесін қолдану қағидаларын (бұдан әрі – №391 Қағидалар) белгілейтінін атап өткен жөн. Салық кодексінің 137-бабының 2-тармағына және 429-бабының 10-тармағына және «Мемлекеттік көрсетілетін қызметтер туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 10-бабының 1) тармақшасына сәйкес жүзеге асырылады.
№391 Қағидалардың 38-тармағына сәйкес тәуекелдерді басқару жүйесі осы бұйрыққа 2-қосымшаға сәйкес тәуекел дәрежесінің өлшемшарттары бойынша балл берудің автоматтандырылған есебі негізінде тәуекел дәрежесін айқындайды, олар бойынша талдамалық есеп қалыптастырылатын тәуекел аймағындағы салық төлеушілер санатына жатқызылған салық төлеушілерді айқындау мақсатында тақырыптық тексерулер жүргізу кезінде АЖ-ны пайдалана отырып, ҚҚС асып кетуін растау мақсатында «Пирамида» және оңайлатылған тәртіппен қайтаруға жататын ҚҚС асып кету сомасын анықтау кезінде.
Бұл ретте №391 Қағидалардың 39-тармағында салық төлеушінің салық пайдасын (салық үнемдеуін) алу және салық төлемдерін азайту мақсатында өзінің заңсыз әрекеттерінен пайда алу тәуекелін айқындау үшін жария етуге жатпайтын құпия ақпарат болып табылатын, оның ішінде тәуекел дәрежесін (деңгейін) бағалау жүргізілген салық төлеушіге критерийлер қолданылатыны белгіленген.
№391 Қағидалардың 43-тармағына сәйкес, егер тәуекел дәрежесінің өлшемшарттарын пайдалана отырып бағалау нәтижелері бойынша балдардың жиынтық қорытындысы мемлекеттік кірістер комитеті белгілеген баллдар шегінен (350 балл) аспаса, онда мұндай салық төлеушілер бойынша «Пирамида» талдамалық есебі қалыптастырылады.
Бұл ретте, №391 Қағидалардың 45-тармағына сәйкес «Пирамида» талдамалық есебі салық төлеуші ұсынған ҚҚС бойынша салық есептілігін және (немесе) АЖ мәліметтерін, сондай-ақ уәкілетті мемлекеттік органдардан, жергілікті атқарушы органдардан, уәкілетті тұлғалардан алынған мәліметтерді зерделеу және талдау негізінде көрсетілетін қызметті беруші жүзеге асыратын бақылау нәтижелері болып табылады. (немесе) салық төлеушінің қызметі туралы мәліметтер.
«Пирамида» аналитикалық есебі мыналарды ескере отырып қалыптастырылады:
салық міндеттемелерін орындамау тәуекелі және
№391 Қағидалардың 47-тармағында көрсетілген тәуекелді, оның ішінде жалған (бестоварлық) операцияларды пайдалана отырып.
Бұл ретте, №391 Қағидалардың 46-тармағына сәйкес салық міндеттемелерін орындамау тәуекелі нәтижесінде анықталған сәйкессіздіктер деп танылады өнім берушінің салық есептілігінің мәліметтерін және АЖ мәліметтерін, сондай-ақ бюджетке ҚҚС есептеу және төлеу бойынша салық міндеттемелерінің орындалмағанын көрсететін басқа да мәліметтерді салыстыру.
№391 Қағидалардың 52-тармағында тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді берушілерде «Пирамида» есебінің нәтижелері бойынша салық заңнамасын бұзушылықтар анықталған кезде, ҚҚС асып кету сомасының дұрыстығын растау талапта және (немесе) салық өтінішінде көрсетілген, тауар берушілерге тиесілі ҚҚС асып кету сомасына азайтылған сомалар шегінде жүргізілетіні көзделген, салық заңнамасын бұзушылықтар анықталған жұмыстар, қызметтер.
Салық кодексінің 152-бабының 10-тармағына сәйкес тақырыптық тексеру жүргізу барысында салық органы «Пирамида» талдамалық есебін талдау нәтижелері бойынша бұзушылықтар анықталған жағдайда өнім берушілердің атына салық кодексінің 114-бабы 2-тармағының 10) тармақшасында көзделген хабарламаны жібереді.
Бұл ретте, егер тексерілетін салық төлеушінің тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді берушісі басқа салық органында орналасқан жері бойынша тіркеу есебінде тұрса, тақырыптық тексеруді тағайындаған салық органы тиісті салық органына талдау нәтижелері бойынша анықталған тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді берушілердің бұзушылықтарды жою жөніндегі осы Кодекске сәйкес шаралар қабылдау туралы сұрау салуды жібереді «Пирамида» аналитикалық есебі.
Қарастырылып отырған жағдайда, салықтық тексеру актісінен көрініп тұрғандай, тәуекел дәрежесінің критерийлері бойынша балдарды Автоматтандырылған есептеу жүргізілді, бұл ретте балдардың жиынтық қорытындысы 130,2 балды құрады, бұл баллдар шегінен (350 балл) аспады, тиісінше «Пирамида» талдамалық есебі қалыптастырылды.
Тексерілетін кезеңде қалыптастырылған тексерілетін кезеңдегі «Пирамида» талдамалық есебіне сәйкес 6 тікелей өнім беруші бойынша ҚҚС бойынша декларацияларда көрсетілген сатылған тауарлар, жұмыстар, көрсетілетін қызметтер бойынша ҚҚС сомалары (300.00-нысан) мен жазып берілген шот-фактуралар бойынша ҚҚС сомалары арасында алшақтық анықталған бұзушылықтар анықталды, осыған байланысты 4 936,1 мың теңге сомасында ҚҚС қайтаруға жатпайды, оның ішінде:
- «I» Компаниясы 14 097,8 мың теңге сомасында «L» Компаниясынан ҚҚС есебіне жатқызылды, бұл ретте 465,7 мың теңге сомасына ҚҚС бойынша алшақтық белгіленді. 05.09.2023 ж. аумақтық мемлекеттік кірістер басқармасына сұрау жіберілді, жауап түскен жоқ;
- «I» Компаниясы 5 757,3 мың теңге сомасында «Т» Компаниясынан ҚҚС есебіне жатқызылды, бұл ретте 600,8 мың теңге сомасына ҚҚС бойынша алшақтық белгіленді. 05.09.2023 ж. аумақтық мемлекеттік кірістер басқармасына сұрау жіберілді, жауап түскен жоқ;
- «I» Компаниясы 1 697,4 мың теңге сомасында «М» Компаниясынан ҚҚС есебіне жатқызылды, бұл ретте 64 523,1 сомаға ҚҚС бойынша алшақтық белгіленді мың теңге. 05.09.2023 ж. аумақтық мемлекеттік кірістер басқармасына сұрау жіберілді, жауап түскен жоқ;
- «I» Компаниясы 1 137,9 мың теңге сомасында «U» ЖК ҚҚС есебіне жатқызылды, бұл ретте 1 301,9 мың теңге сомасына ҚҚС бойынша алшақтық белгіленді.
- «I» Компаниясы 576,2 мың теңге сомасында «С» Компаниясынан ҚҚС есебіне жатқызылды, бұл ретте 1 034,2 мың теңге сомасына ҚҚС бойынша алшақтық белгіленді. 05.09.2023 ж. аумақтық мемлекеттік кірістер басқармасына сұрау жіберілді, жауап түскен жоқ;
- «I» Компаниясы 458,1 мың теңге сомасында «К» Компаниясынан ҚҚС есебіне жатқызылды, бұл ретте 631 мың теңге сомасына ҚҚС бойынша алшақтық белгіленді. 05.09.2023 ж. аумақтық мемлекеттік кірістер басқармасына сұрау жіберілді, жауап түскен жоқ.
Тиісінше, 4 936,1 мың теңге сомадағы ҚҚС асып кетуі қайтаруға жатпайды.
Сондай-ақ, тексерілетін кезеңде қалыптастырылған «Пирамида» Талдамалық есебіне сәйкес екінші деңгейдегі өнім берушілер бойынша жалпы сомасы 92 273,9 мың теңгеге бұзушылықтар анықталды, мұнда ҚҚС ең аз сомасы 84 728,2 мың теңгені құрайды, оларда ҚҚС бойынша декларацияларда көрсетілген сатылған тауарлар, жұмыстар, қызметтер бойынша ҚҚС сомалары арасында алшақтық белгіленген (300-нысан.00) және жазып берілген шот-фактуралар бойынша ҚҚС сомаларымен, оның ішінде:
- «I» Компаниясы «А» Компаниясынан 26 142,1 мың теңге сомасында ҚҚС есебіне жатқызылды, оған «Т» Компаниясының 2 деңгейлі жеткізушісінен 33 759,4 мың теңге сомасында ҚҚС есебіне жатқызылды, онда 19 076,5 мың теңге сомасына ҚҚС бойынша алшақтық белгіленген,оның ішінде ең азы ҚҚС сомасы болып табылады, қайтаруға жатпайтын, 19 076,5 мың теңге мөлшерінде. 05.09.2023 ж. аумақтық мемлекеттік кірістер басқармасына сұрау жіберілді.;
- «I» Компаниясы «E» Компаниясынан 22 549,8 мың теңге сомасында ҚҚС есебіне жатқызылды, оған «O» Компаниясының 2-деңгейдегі жеткізушісінен 30 788,5 мың теңге сомасында ҚҚС есебіне жатқызылды, онда 27 421 мың теңге сомасына ҚҚС бойынша алшақтық белгіленді,оның ішінде ең азы ҚҚС сомасы болып табылады, қайтаруға жатпайтын, 22 549,8 мың теңге мөлшерінде. 05.09.2023 ж. аумақтық мемлекеттік кірістер басқармасына сұрау жіберілді.;
- «I» Компаниясы «L» Компаниясынан 14 097,8 мың теңге сомасында ҚҚС есебіне жатқызылды, оған «N» Компаниясының 2-деңгейдегі жеткізушісінен 13 632,1 мың теңге сомасында ҚҚС есебіне жатқызылды, онда 15 196,4 мың теңге сомасына ҚҚС бойынша алшақтық белгіленді,оның ішінде ең азы ҚҚС сомасы болып табылады, қайтаруға жатпайтын, 13 632,1 мың теңге мөлшерінде. 05.09.2023 ж. аумақтық мемлекеттік кірістер басқармасына сұрау жіберілді.;
- «I» Компаниясы «Н» Компаниясынан 19 200,9 мың теңге сомасында ҚҚС есебіне жатқызылды, оларға «Р» Компаниясының 2-деңгейдегі жеткізушісінен 129 962,7 мың теңге сомасында ҚҚС есебіне жатқызылды, онда 19 765,1 мың теңге мөлшеріндегі сомаға ҚҚС бойынша алшақтық белгіленді, оның ішінде ең азы сома болып табылады ҚҚС, қайтаруға жатпайтын, 19 200,9 мың теңге мөлшерінде. 05.09.2023 ж. аумақтық мемлекеттік кірістер басқармасына сұрау жіберілді.;
- «I» Компаниясы «М» Компаниясынан 5 757,3 мың теңге сомасында ҚҚС есебіне жатқызылды, оларға «Р» Компаниясының 2-деңгейдегі жеткізушісінен 5 156,5 мың теңге сомасында ҚҚС, 38 911,5 мың теңге сомасында ҚҚС есебіне жатқызылды, онда 9 323 мың теңге сомасына ҚҚС бойынша алшақтық белгіленді. оның ішінде ең азы 5 757,3 мың теңге көлемінде қайтарылуға жатпайтын ҚҚС сомасы болып табылады. 2023ж.05.09. аумақтық мемлекеттік кірістер басқармасына сұрау жіберілді.;
- "«I» Компаниясы «F» Компаниясынан 5 112,6 мың теңге сомасында ҚҚС есебіне жатқызылды, оған «Y» компаниясының 2-деңгейдегі жеткізушісінен 9 370 мың теңге сомасында ҚҚС есебіне жатқызылды, онда 9 491,9 мың теңге сомасына ҚҚС бойынша алшақтық белгіленген,оның ішінде ең азы ҚҚС сомасы болып табылады, қайтаруға жатпайтын, 5 112,6 мың теңге мөлшерінде. Аумақтық мемлекеттік кірістер басқармасына 2023ж.05.09. сұрау жіберілді.
Тиісінше, 84 728,2 мың теңге ҚҚС сомасы қайтаруға жатпайды.
№391 Қағидалардың 52-тармағына сәйкес тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді жеткізушілерде «Пирамида» талдамалық есебінің нәтижелері бойынша салық заңнамасын бұзушылықтар анықталған кезде, ҚҚС асып кету сомасының дұрыстығын растау талапта және (немесе) салық өтінішінде көрсетілген, ҚҚС асып кету сомасына азайтылған сомалар шегінде жүргізілетінін көрсету қажет. салық заңнамасын бұзушылықтар анықталған тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді жеткізушілерді, оның ішінде өнім берушімен өзара есеп айырысу бойынша ҚҚС сомаларын есепке жатқызуды, есептелген ҚҚС сомаларын төлеу бойынша салық міндеттемесі орындалмаған.
Қаралып отырған жағдайда «I» Компаниясы «А» Компаниясынан ҚҚС есебіне 26 142,1 мың теңге сомасында жатқызылды. Бұл ретте өнім берушіде 7 065,6 мың теңге мөлшерінде ҚҚС есептелген сомаларын төлеу бойынша салық міндеттемесін орындау бойынша бұзушылық анықталған «S» Компаниясының 2-деңгейіндегі бұзушылық анықталды.
Тиісінше, 7 065,6 мың теңге ҚҚС сомасы қайтаруға жатпайды.
Осылайша, Салық кодексінің 152-бабы 12-тармағының және №391 Қағидалардың нормаларын ескере отырып, ҚҚС бойынша декларацияларда көрсетілген сатылған тауарлар, жұмыстар, көрсетілетін қызметтер бойынша ҚҚС сомасы арасындағы алшақтық бөлігінде салық заңнамасының анықталған бұзушылықтарына байланысты 96 729,9 мың теңге сомасында ҚҚС асып кетуі қайтарылуға жатпайды (300.00-нысан) және жазылған шот-фактуралар бойынша, сондай-ақ есептелген сомаларды төлеу бойынша салық міндеттемесі орындалмаған өнім беруші бойынша ҚҚС сомаларымен қамтамасыз етіледі.
Жоғарыда айтылғандардың негізінде салықтық тексеру нәтижелері бойынша 96 129,7 мың теңге сомасында ҚҚС асып кеткен соманы қайтаруға растамау негізді болып табылады. Салық Кодексінің 182-бабының 1-тармағына сәйкес шағымды қарау аяқталғаннан кейін уәкілетті орган апелляциялық комиссияның шешімін ескере отырып, дәлелді шешім шығарады.
Апелляциялық комиссия отырысының нәтижелері бойынша тексеру нәтижелері туралы шағым жасалған хабарламаны өзгеріссіз қалдыру туралы шешім қабылданды.
Даудын түрі: салықтық даулар
Салық төлеушінің санаты: заңды тұлға
Салық түрі: ҚҚС қайтару
Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігі (бұдан әрі – уәкілетті орган) «D» компаниясының Мемлекеттік кірістер аумақтық департаментінің (бұдан әрі-Мемлекеттік кірістер органы) есепке жатқызылатын ҚҚС бюджетке төлеуге жатпайтын қайтаруға расталмаған есептелген салық сомасынан асып кеткен сомасы туралы тексеру нәтижелері туралы хабарламаға апелляциялық шағым алды.
Іс материалдарынан көрініп тұрғандай, Мемлекеттік кіріс органы қайтаруға ұсынылған қосылған құн салығы (ҚҚС) сомаларының дұрыстығын 2023ж.01.01. бастап 2023ж.31.03. дейінгі кезең үшін ҚҚС есептеудің дұрыстығын және уақтылы төленгенін растау мәселесі бойынша тақырыптық салықтық тексеру жүргізді, оның нәтижелері бойынша есепке жатқызылатын ҚҚС-тың бюджетке төленуге жатпайтын, қайтаруға расталмаған есептелген салық сомасынан 48 931,1 мың теңге мөлшерінде асып кету сомасы тексеру нәтижелері туралы хабарлама шығарылды
«D» компаниясы Мемлекеттік кірістер органының (МКО) қорытындыларымен келіспей, апелляциялық шағыммен жүгінді, онда тәуекелдерді басқару жүйесін (ТБЖ) қолдану нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтар бөлігінде тексеру нәтижелері туралы хабарламаны алып тастауды сұрайды.
2017 жылғы 25.12. Қазақстан Республикасының «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Кодексінің (Салық кодексі) 152 бабын бұзу ҚҚС асып кеткен сомасын қайтаруға растамауға негіз болды, оның нәтижесінде ТБЖ қолдану нәтижесінде бұзушылықтар анықталды.
МКО-ның осы қорытындысымен «D» компаниясы салық тексеруі актісі бойынша анықталған алшақтықтар Салық кодексінің 152-бабының 12-тармағында және Қаржы министрінің 2018ж.02.02. №118 бұйрығымен бекітілген Қосылған құн салығының асып кеткен сомаларының және тәуекел дәрежесі өлшемдерінің дұрыстығын растау мақсатында тәуекелдерді басқару жүйесін қолдану қағидаларының 13-тармағында белгіленген бұзушылық болып табылмайтындықтан келіспейді. Бұл ретте салықтық тексеру актісінде Салық кодексінің және жоғарыда көрсетілген Қағидалардың нормаларына сәйкес анықталған алшақтықтардың негіздері көрсетілмеген.
«D» компаниясы Салық кодексінің 152-бабы 12-тармағы 2-тармағының нормасын келтіреді және «D» компаниясының тікелей жеткізушілерінде ҚР салық заңнамасын бұзушылықтар анықталмағанын көрсетеді.
«D» компаниясы Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2018ж. 19.03. №391 бұйрығымен бекітілген Қосылған құн салығының асып кетуін қайтару және қосылған құн салығының асып кету сомасының дұрыстығын растау мақсатында тәуекелдерді басқару жүйесін, сондай-ақ тәуекел дәрежесінің критерийлерін қолдану қағидалары (бұдан әрі - №391 Қағида) «Пирамида» есебін қалыптастыру тексерілетін көрсетілетін қызметті берушінің тікелей жеткізушілері бойынша жүргізіледі.
Бұл ретте «D» компаниясы № 391 Қағиданың 14-тармағының 2) тармақшасын және Салық кодексінің 152-бабының 12-тармағын келтіреді, оларға сәйкес тексерілетін көрсетілетін қызметті берушінің жеткізушілері бойынша тақырыптық тексеру аяқталған күні «Пирамида» есебінің нәтижелері бойынша бұзушылықтар анықталған сомалар шегінде ҚҚС асып кетуін қайтару жүргізілмейді.
«D» компанияның дәлелдерін тексеріп, МКО ұсынған материалдарды зерттеп, уәкілетті орган мынадай қорытындыға келді.
Салық кодексінің 152-бабының 1-тармағына сәйкес ҚҚС-тың асып кеткен сомасының дәлдігін растау үшін ҚҚС-тың асып кеткен сомасын қайтару туралы талап-арыз берген салық төлеушіге қатысты ҚҚС-тың асып кеткен сомасын растау үшін тақырыптық тексеру жүргізіледі.
ҚҚС-тың асып кеткен сомаларын қайтару тәртібі ТБЖ пайдалана отырып, Салық кодексінің 137-бабының 2-тармағына және 429-бабының 10-тармағына және «Мемлекеттік көрсетілетін қызметтер туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 10-бабының 1) тармақшасына сәйкес әзірленген №391 Ережесімен белгіленеді.
№391 Қағиданың 38 тармағына сәйкес тәуекелдерді басқару жүйесі тәуекел дәрежесін «Пирамида» талдамалық есебі қалыптастырылатын тәуекел аймағындағы салық төлеушілер санатына жатқызылған салық төлеушілерді айқындау мақсатындағы тақырыптық тексерулер жүргізу кезінде және оңайлатылған тәртіппен қайтаруға жататын ҚҚС асып кеткен сомасын айқындау кезінде АЖ пайдалана отырып, қосылған құн салығының асып кетуін растау мақсатында осы бұйрыққа 2-қосымшаға сәйкес тәуекел дәрежесінің өлшемшарттары бойынша балл беруді автоматтандырылған есептеу негізінде тәуекел дәрежесін айқындайды.
Бұл ретте, №391 Қағиданың 39-тармағында салық жеңілдіктерін (салықтық жинақтарды) алу және салық төлемдерін азайту мақсатында салық төлеушінің заңсыз іс-әрекеттерінен пайда табу тәуекелін айқындау мақсатында жария етуге жатпайтын құпия ақпарат болып табылатын критерийлер, оның ішінде тәуекел дәрежесі (деңгейі) бағаланған салық төлеушіге қолданылатыны көзделген.
№391 Қағиданың 43-тармағына сәйкес, егер тәуекел критерийлерін пайдалана отырып бағалау нәтижелері бойынша баллдардың жиынтық балы Мемлекеттік кірістер комитеті белгілеген баллдық шекті мәннен (350 балл) аспаса, онда мұндай салық төлеушілер үшін «Пирамида» есебі қалыптастырылады.
«Пирамида» есебі салық төлеуші ұсынған ҚҚС бойынша салық есептілігін және (немесе) АЖ бойынша мәліметтерді, сондай-ақ уәкілетті мемлекеттік органдардан, жергілікті атқарушы органдардан, уәкілетті тұлғалардан алынған мәліметтерді, сондай-ақ салық төлеушінің қызметі туралы өзге де құжаттарды және (немесе) ақпаратты зерделеу және талдау негізінде көрсетілетін қызметті беруші жүзеге асыратын бақылау нәтижелері болып табылады.
№391 Қағиданың 52-тармағына сәйкес тауарларды жеткізушілер арасында «Пирамида» есебінің нәтижелері бойынша салық заңнамасының бұзылуы анықталған жағдайда ҚҚС-тың асып кету сомасының дәлдiгiн растау сұратуда көрсетiлген сомалар шегiнде және (немесе) салықтық өтiнiште салық заңдарының бұзылуы анықталған тауарларды, жұмыстарды, көрсетiлетiн қызметтердi жеткiзушiлерге жататын ҚҚС-ның асып кету сомасына төмендетiлген сомалар шегiнде мынадай фактiлердi ескере отырып жүргiзiледi, бірақ онымен шектелмейді:
1) жеткізушінің ҚҚС бойынша салық есептілігінде көрсетілген мәліметтер мен (немесе) электрондық шот-фактуралар АЖ (бұдан әрі – электрондық шот-фактуралар деп аталатын) және МҚК-ның басқа АЖ мәліметтері арасындағы алшақтық;
2) өнiм берушiнiң ҚҚС бойынша салық есептiлiгiнде көрсетiлген мәлiметтер мен (немесе) сатылған тауарлар, жұмыстар, көрсетiлетiн қызметтер бойынша шот-фактуралар тiзiлiмiнде көрсетiлген мәлiметтер мен сатып алушының өзi сатып алған тауарлар, жұмыстар, көрсетiлетiн қызметтер бойынша шот-фактуралар тiзiлiмiндегi мәлiметтер арасындағы алшақтықтар.
№391 Қағиданың 53-тармағының 1), 2), 3) тармақшаларында растауға жататын ҚҚС-ның асып кету сомасын айқындау тәртібі анықталады.
№391 Қағиданың 67-тармағының 2), 3) тармақшалары бойынша тақырыптық тексеру аяқталған күнге Салық кодексінің 152-бабының 12-тармағына сәйкес тексерілген көрсетілетін қызметті алушының жеткізушілері үшін «Пирамида» есебін талдау нәтижелері бойынша бұзушылықтар анықталған және ҚҚС сомасының дұрыстығы расталмаған сомалар шегінде ҚҚС-ты қайтару жүргізілмеуі көзделген.
Қаралып отырған жағдайда, «D» компаниясы тақырыптық салықтық тексеру 2023 жылдың 1 тоқсаны үшін ҚҚС қайтару кезінде көрсетілген ҚҚС-ның асып кеткен сомасын қайтару туралы сұрау салу негізінде жүргізілді, 2023 ж.01.01. бастап 2023ж.31.03. дейінгі кезеңге сұратуда көрсетілген ҚҚС 48 931,1 мың теңгені құрады.
Тақырыптық тексеру актісінен көрініп тұрғандай, тәуекелдерді бағалау нәтижелері бойынша жалпы нәтиже 110 баллды құрады, яғни ол Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің Мемлекеттік кірістер комитеті белгілеген балдар шегінен аспады, демек, «D» компанияға «Пирамида» талдамалық есебі қалыптастырылды.
Сондай-ақ, «Пирамида» есебінің қорытындысы бойынша «D» компанияның 8 тікелей жеткізушісі мен үшін ҚҚС сомасының ҚҚС бойынша декларацияда (300.00-нысан) көрсетілген сатылған тауарлар, жұмыстар, көрсетілетін қызметтер бойынша айырмашылықтар бөлігінде келесі деңгейдегі жеткізушілер арасында бұзушылықтар анықталды. Қайтаруға расталмаған ҚҚС-тың берiлген шот-фактуралар бойынша ең аз сомасы 2 458,0 мың теңгенi құрады.
«D» компаниясына компания мен «С» компаниясы үшін 40 628,1 мың теңге көлемінде ҚҚС өтелді, ҚҚС бойынша декларацияда (300.00-нысан) және ҚҚС-тың ресімделген шот-фактуралары бойынша ҚҚС сомаларында көрсетілген сатылған тауарлар, жұмыстар, қызметтер бойынша ҚҚС сомасы арасындағы айырмашылықтар бойынша 2-ші және 3-ші деңгейлі жеткізушілерде бұзушылықтар анықталды.
Бұл ретте, «С» компаниямен үшiн қайтаруға келiсiлмеген ҚҚС-ның ең аз сомасы 1 404,3 мың теңгенi құрайды, оның iшiнде «Р» компаниясы мен үшiн 896,5 мың теңге сомасындағы келесi деңгейдегi жеткiзушiлер үшiн «S» компаниясы 117,8 мың теңге сомасында, «V» компаниясы 91,1 мың теңге сомасында, «Е» компаниясы 74,4 мың теңге сомасында, «Da» компаниясы 40,1 мың теңге сомасында, «L» компаниясы 37,2 мың теңге сомасында, «U» ЖК 36,8 теңге сомасында, «К» ЖК 30,5 мың теңге сомасында, «Do» компаниясы 21,4 теңге сомасында, «I» компаниясы 14,1 мың теңге сомасында, «H» компаниясы 11,7 теңге сомасында, «Ко» компаниясы 9,6 теңге сомасында, «О» компаниясы 7,0 мың теңге сомасында, «А» компаниясы 1,1 мың теңге сомасында, «Б» компаниясы 1,0 мың теңге сомасында, «ДХ» компаниясы 0,6 мың теңге сомасында, «I» ЖК 0,6 теңге сомасында, компаниясы «Bi» 0,3 мың теңге сомасында.
«D» компаниясы 10 405,8 мың теңге сомасындағы «Dai» компания үшін ҚҚС және сомасын өтеді, ол үшін ҚҚС сомасы арасындағы айырмашылықтар бөлігінде 2-ші және 3-ші деңгейлі жеткізушіде электрондық шот-фактура АЖ-да көрсетілген, шығарылған шот-фактуралар бойынша ҚҚС бойынша декларацияда көрсетілген сатылған тауарлар, жұмыстар, көрсетілетін қызметтер бойынша бұзушылықтар анықталды.
Бұл ретте, «Dai» компаниясы үшін қайтаруға расталмаған ҚҚС-ның ең аз сомасы 920,5 мың теңгені құрайды, оның ішінде келесі деңгейдегі жеткізушілер «G» компаниясы үшін 206,3 мың теңге сомасында, «Аl» компаниясы 377,2 мың теңге сомасында, «F» компаниясы 250,2 мың теңге сомасында, «Bе» компаниясы 107,6 мың теңге сомасында.
Бұдан басқа, «D» компаниясы, «М», «I», «Z», «P», «Мо», «Бе» компаниялары үшін 133,2 мың теңге сомасында ҚҚС-ты өтейді, бұл бойынша 2-деңгейдегі жеткізушілерде сатылған тауарлар бойынша ҚҚС сомасы арасындағы айырмашылықтар бөлігінде бұзушылықтар анықталған ҚҚС бойынша декларацияда (300.00-нысан) және ҚҚС сомасы, электрондық шот-фактура АЖ-да көрсетілген жазып берілген шот-фактуралар бойынша көрсетілген жұмыстар, қызметтер, қайтаруға расталмаған ҚҚС-ның ең аз сомасы 133,2 мыңды құрайды.
Осылайша, Салық кодексінің 152-бабы 12-тармағының және №391 Қағиданың ескере отырып, салықтық тексеру нәтижелері бойынша «Пирамида» есебінің нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтардың болуына байланысты ҚҚС-тың асып кетуін қайтаруды растамау негізді болып табылады.
Салық кодексінің 182-бабы 1-тармағына сәйкес уәкілетті орган шағымды қарау аяқталғаннан кейін апелляциялық комиссияның шешімін ескере отырып, дәлелді шешім қабылдайды.
Апелляциялық комиссия отырысының қорытындысы бойынша шағымдалған хабарламаны тексеру нәтижелері бойынша өзгеріссіз қалдыру туралы шешім қабылданды, ал шағым қанағаттандырылмады.
Даудың түрі: салықтық даулар
Салық төлеушінің санаты: заңды тұлға
Салық түрі: КТС
Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігі (бұдан әрі - уәкілетті орган) корпорациялық табыс салығын (КТС) есептеу туралы аумақтық Мемлекеттік кірістер департаментінің (бұдан әрі - салық органы) тексеру нәтижелері туралы хабарламаға «С» компаниясының апелляциялық шағымын алды.
Іс материалдарынан көрініп тұрғандай, салық органы 2018г.01.01. бастап 2021ж.31.12. дейін мерзімде трансферттік баға белгілеу мәселелері бойынша «С» компаниясына тақырыптық тексеру жүргізді, оның нәтижелері бойынша 125 324,9 мың теңге сомасында КТС және 16 429,6 мың теңге өсімпұл есептеу туралы хабарлама шығарылды.
«С» компаниясы салық органының қорытындыларымен келіспей, апелляциялық шағыммен жүгініп, онда салық органының шешімінің күшін толығымен жоюды сұрайды.
«Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасының 2017ж.25.12. Кодексінің (Салық кодексі) 173-бабына, «Трансферттік баға белгілеу туралы» заңның 10, 13, 18-баптарына, 1997ж.26.11. Қазақстан Республикасы мен Германия Федеративтік Республикасы арасындағы табыстар мен мүлікке салынатын салықтарға қатысты қосарланған салық салуды болдырмау туралы Келісімінің (бұдан әрі - Келісім) 11-бабына сәйкес КТС есептеуге негіз болды. «С» компаниясында «H» компаниясымен жасалған кредиттік шарттар бойынша (Германия), мәміле бағасының (теңгедегі сыйақы ставкасының) мемлекеттік органдардың (Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің (ҚР ҰБ) деректерін пайдалана отырып СББӘ әдісін қолдану кезінде нарықтық бағадан ауытқу фактісі анықталды. Осыған байланысты, тексерілетін салық кезеңі үшін тексеру нәтижелері бойынша сыйақы бойынша шегерімдер сомасын түзетуге (азайтуға) байланысты 65 885,7 мың теңге сомасында КТС; Төлем көзінен ұсталатын КТС (төлем көзінен ұсталатын КТС) 59 439,2 мың теңге сомасында есептелді.
«С» компаниясы салық органының осы қорытындыларымен келіспейді, себебі «H» компаниясымен (Германия) жасалған кредиттік шарттар бойынша нарықтық бағаны анықтау және ауытқуларды есептеу үшін тексеру нәтижелері бойынша банктік емес заңды тұлғаларға берілген кредиттер бойынша сыйақы ставкалары туралы ҚР ҰБ деректері ақпарат көзі ретінде негізсіз пайдаланылды.
«С» компаниясы қаржылық мәмілелер бойынша нарықтық бағаны айқындау үшін ресми танылған ақпарат көздері, атап айтқанда EIKON деректері (Refinitiv/Ұлыбритания) және Bloomberg ресми интернет-ресурсында орналастырылған, нарықтық бағалар туралы ресми танылған ақпарат көздерінің тізбесіне кіретін және қолдану кезінде нарықтық бағаны айқындау үшін кезектілігі бойынша бірінші ақпарат көзі салыстырмалы бақыланбайтын баға әдісі (СББӘ) болып табылатын деректер пайдаланылуы тиіс деп пайымдайды.
Трансферттік баға белгілеу туралы Қазақстан Республикасының 2008ж.05.07. Заңына сәйкес (бұдан әрі - Трансферттік баға белгілеу туралы заң) әрбір келесі ақпарат көзін пайдалану үшін алдыңғы ақпарат көзінің қолданылмайтындығын негіздеу қажет болды.
Бұл ретте Трансферттік баға белгілеу туралы заң валюталардың белгілі бір түрлерінде мәмілелер бойынша ресми танылған ақпарат көздерінің деректерін пайдалану туралы талаптарды көздемейді. Ал ҚР ҰБ деректерін пайдалану үшін «С» компаниясының «H» компаниясымен кредиттік шарттары бойынша мәмілелерді жүзеге асыру шарттарымен осындай ставкалар қалыптастырылған мәмілелер шарттарының салыстырмалылығы қажет.
ЭЫДҰ-ның трансферттік баға белгілеу бойынша жалпы қабылданған практиканы көрсететін қаржы операциялары жөніндегі басшылығына (ҚҚҰ) сәйкес кредиттік мәмілелер (қарыздар) бойынша ставкалардың мөлшеріне әсер ететін шарттарға қатысты тиісті көрсеткіштерге (кредиттік рейтинг, қарыз мерзімі, қамтамасыз етудің/кепілдіктердің, валютаның болуы/болмауы және т.б.) талдау жүргізіледі.
Екінші деңгейдегі банктердің (ЕДБ) кредиттері бойынша статистикалық ақпаратты қалыптастырудың әдіснамалық ерекшеліктері ҚР ҰБ статистикалық ақпаратты қалыптастыру жөніндегі әдіснамасын шектеулі түрде ашады. ЕДБ кредиттері бойынша сыйақы ставкалары (валюта түрлері, кредит беру мерзімі, кредит беру субъектілері бойынша бөлінетін) жинақталған деректерді қандай да бір қосымша нақтылаусыз ұсынады. Атап айтқанда, ҚР ҰБ жариялайтын ставкалар бойынша деректер ЕДБ банк қызметінің деректері бойынша қалыптастырылады және экономиканың барлық секторларының (мемлекеттік, қаржылық емес, коммерциялық емес ұйымдарды қоса алғанда), кредиттеудің барлық түрлерінің (жеңілдікті ұйымдарды қоса алғанда) мәліметтеріне сүйене отырып айқындалады. Сондай-ақ кредиттік рейтингтерді айқындау, сондай-ақ заемшының кредиттік қабілеттілік деңгейін, мәміле тәуекелінің деңгейін көрсететін кредиттердің қайтарымдылығын қамтамасыз ету тәсілі мен болуы бойынша мәмілелерді сүзу мүмкіндігі жоқ.
Бұдан басқа, ҚР ҰБ-ның хатында ҚР ҰБ-ның статистикалық ақпараты екінші деңгейдегі банктердің бастапқы статистикалық деректері негізінде қалыптастырылған екінші деңгейдегі банктерге берілген кредиттер бойынша орташа алынған сыйақы ставкалары туралы деректерді қамтиды және банктік емес сектор берген кредиттер бойынша көрсеткіштерді қамтымайды.
«С» компаниясы ҚР ҰБ, ЕДБ мәліметтері біріктірілген деректерді білдіретіндіктен және нақты мәмілелерді жүзеге асыру шарттары туралы қосымша ақпаратты көрсетпейтіндіктен, мемлекеттік кірістер органының (МКО) көрсетілген ақпарат көзін «С» компаниясының «H» компаниясымен мәмілелері бойынша нарықтық бағаны айқындау үшін пайдалануы трансферттік баға белгілеу туралы заңнаманың талаптарына сәйкес келмейді деп есептейді.
«С» компаниясы белгілі бір көрсеткіштер (кредиттік рейтинг, мерзім, ставка түрі, валюта және т.б.) бойынша салыстырмалы мәмілелерді іздеу негізінде, сондай-ақ кеңінен пайдаланылатын валюта - АҚШ доллары деректерін ескере отырып, пайыздық ставкалардың нарықтық ауқымын пайдаланды. Бұл ретте іріктелген мәмілелердің салыстырмалылығына келтіру үшін «С» компаниясы пайыздық ставкаларды АҚШ долларынан қазақстандық теңгеге аудару бойынша валюталық түзету жүргізді.
Сондай-ақ, шағымда «С» компаниясы 2020-2021 жылдары салықтық жүктеме коэффициенті орташа салалық жоғары адал салық төлеуші болып табылатыны, «H» компаниялар тобына (Қазақстан Республикасындағы ең ірі неміс инвесторы) және ірі салық төлеушілер мониторингіне жататын салық төлеушілер тізіміне кіретіні айтылды.
Шағымды қарау барысында мыналар анықталды.
1.Трансферттік баға белгілеу туралы заңнамаға сәйкес «H» компаниясымен мәмілелер бойынша сыйақылар сомасын түзетуге қатысты
Салық кодексінің 173-бабы бойынша салық органдары мәмілелер бойынша трансферттік баға белгілеу кезіндегі бақылауды Қазақстан Республикасының трансферттік баға белгілеу туралы заңнамасында көзделген тәртіппен және жағдайларда жүзеге асырады.
Трансферттік баға белгілеу туралы заңының 3-бабы 1-тармағының 1) тармақшасына сәйкес трансферттік баға белгілеу кезіндегі бақылау (бұдан әрі - бақылау) халықаралық іскерлік операциялар бойынша жүзеге асырылады.
Трансферттік баға белгілеу туралы Заңының 2-бабының 31) тармақшасымен халықаралық іскерлік операциялар - тауарларды сатып алу-сату жөніндегі экспорттық және (немесе) импорттық мәмілелер; тұрақты мекеме құрмастан Қазақстан Республикасында қызметін жүзеге асыратын, резидент емес болып табылатын тараптардың бірінің жұмыстар орындау, қызметтер көрсету жөніндегі мәмілелері; Қазақстан Республикасы резиденттерінің Қазақстан Республикасы аумағының шегінен тыс жерлерде тауарларды сатып алу-сату, жұмыстарды орындау, қызметтер көрсету жөнінде жасаған мәмілелерідеп анықталды.
Сонымен, Қазақстан Республикасында қызметін тұрақты мекеме құрмай жүзеге асыратын резидент емес тараптардың бірі болып табылатын жұмыстарды орындау, қызметтерді көрсету жөніндегі мәмілелер халықаралық іскерлік операцияларға жатады және трансферттік баға белгілеу кезінде мемлекеттік бақылауға жатады.
Бұл жағдайда «С» компаниясы (Қарыз алушы) мен «H» компаниясы (Қарыз беруші) арасында Кредиттік шарттар, Қарыз алушыға қазақстандық теңгемен кредиттер беруге арналған Келісімдер (Қосымша келісімдерді ескере отырып) жасалды. Қарыз бойынша пайыздар тіркелген жылдық ставка бойынша есептелді.
«H» компаниясы (Германия) Қазақстан Республикасында қызметін тұрақты мекеме құрмай жүзеге асыратын резидент емес болып табылады. Яғни, «С» компаниясының «H» компаниясымен (Германия) жасалған мәмілелері трансферттік баға белгілеу туралы заңнамаға сәйкес мемлекеттік бақылауға жататын халықаралық іскерлік операцияларға жатады.
Трансферттік баға белгілеу туралы Заңының 10 бабының 1 және 9 тармағыларына сәйкес тексеру жүргізу барысында бағалар ауқымы ескеріле отырып, мәміле бағасының нарықтық бағадан ауытқу фактісі анықталған кезде, уәкілетті органдар осы Заңда және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген тәртіппен салық салу объектілеріне және (немесе) салық салумен байланысты объектілерге түзету жасайды.
Егер мұндай түзету салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер сомаларының өсуіне әкеп соғатын немесе одан әрі өсуіне әкеп соғуы мүмкін болса, салық салу объектілеріне және (немесе) салық салумен байланысты объектілерге түзету жасалады.
Трансферттік баға белгілеу туралы Заңының 12 бабының 1 тармағы бойынша нарықтық бағаны айқындау мақсатында мынадай әдістердің бірі қолданылады:
1) салыстырымды бақыланбайтын баға әдісі;
2) «шығындарға қосу» әдісі;
3) кейіннен өткізу бағасы әдісі;
4) пайданы бөлу әдісі;
5) таза пайда әдісі.
Трансферттік баға белгілеу туралы заңының 12-бабының 2-тармағымен салыстырымды бақыланбайтын баға әдісін қолдану мүмкін болмаған жағдайда, осы баптың 1-тармағында аталған әдістердің бірі дәйектілікпен қолданыладыдеп анықталды.
Бұл жағдайда тексеру актісінен және тексеру жүргізген МКО ақпаратынан нарықтық бағаны (берілген кредиттер бойынша пайыздық ставкаларды) айқындау мақсатында тексеру нәтижелері бойынша СББӘ әдісі пайдаланылғанын көруге болады. «С» компаниясы тексерілетін кезеңде трансферттік баға белгілеу туралы заңнамада көзделген тәртіппен салық салу объектілерін түзетуді жүргізбеді.
Трансферттік баға белгілеу туралы заңының 12-бабы 1 және 2 тармағыларына сәйкес СББӘ салыстырымды экономикалық шарттарда тауарларға (жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге) арналған мәміле бағасын бірдей (ал олар болмаған жағдайда - біртекті) тауарлар (жұмыстар, көрсетілетін қызметтер) бойынша бағалар ауқымы ескеріле отырып, нарықтық бағамен салыстыру жолымен қолданылады.
Тауардың (жұмыстың, көрсетілетін қызметтің) нарықтық бағасын айқындау кезінде осы тауарды (жұмысты, көрсетілетін қызметті) өткізетін кездегі тауарлардың (жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің) бағалары туралы ақпарат ескеріледі.
Трансферттік баға белгілеу туралы заңының мақсаттары үшін шарт шеңберінде тауардың (орындалған жұмыстың, көрсетілген қызметтің) құжаттамалық расталған әрбір берілімі мәміле болып танылады, ал өткізу бағасын нарықтық бағамен салыстыру сатып алушының тіркелген еліне қарамастан тиісті тауарлар (жұмыстар, көрсетілетін қызметтер) нарығында ғана жүзеге асырылады.
Бұл ретте Трансферттік баға белгілеу туралы заңының 18-бап 1-тармағымен тауардың (жұмыстың, көрсетілетін қызметтің) нарықтық бағасын және нарықтық бағаны айқындау әдістерін қолдану үшін қажетті өзге де деректерді айқындау үшін ақпарат көздері мынадай кезектілікпен пайдаланылады:
1) нарықтық бағалар туралы ресми танылған ақпарат көздері;
2) биржалық баға белгіленімдері туралы ақпарат көздері;
3) мемлекеттік органдардың, басқа мемлекеттердің уәкілетті органдарының және ұйымдардың мәміле бағасының нарықтық бағадан ауытқуына ықпал ететін бағалар, дифференциал, шығыстар және жағдайлар туралы деректері;
4) трансферттік баға белгілеу мақсатында пайдаланылатын ақпараттық бағдарламалар, мәмілеге қатысушылар беретін ақпарат және өзге де ақпарат көздері қарастырылған.
Қаралып отырған жағдайда, Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2009ж.12.03. №292 қаулысымен бекітілге нарықтық бағалар туралы ресми танылған ақпарат көздерінің тізбесіне енгізілген Bloomberg (Bloomberg L.P., АҚШ) және EIKON (Refinitiv, Ұлыбритания) ақпарат көздерінде теңгемен берілген қарыздар бойынша сыйақы ставкалары туралы ақпарат жоқ.
Сонымен қатар, Трансферттік баға белгілеу туралы заңының 18-бап 1-тармағымен уәкілетті органдар Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес мына субъектілерден:
1) мемлекеттік органдардан;
2) банктерден, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардан;
3) сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарынан, сақтандыру брокерлерінен;
4) бағалы қағаздар нарығының кәсіби қатысушыларынан;
5) аудиторлардан, аудиторлық ұйымдардан;
6) халықаралық іскерлік операцияларға қатысы бар өзге де ұйымдардан мәміле бағасының қолданылу дұрыстығын айқындау үшін қажетті ақпарат сұратуға құқылы анықталған.
Нарықтық баға туралы ресми танылған ақпарат көздерінде және биржалық баға белгілеулер туралы ақпарат көздерінде теңгемен берілген кредиттердің пайыздық ставкалары жоқ екенін ескере отырып, нарықтық бағаны (берілген кредиттер бойынша пайыздық ставкаларды) анықтау үшін тексеру барысында ақпарат көзі ретінде ҚР ҰБ сайтының деректері пайдаланылды (https://www.nationalbank.kz) банктердің банктік емес заңды тұлғаларға берілген кредиттер бойынша сыйақы ставкалары бойынша мерзімі және валюта түрлері бойынша.
ҚР ҰБ жататын мемлекеттік органдардың баға, шығыстар және мәміле бағасының нарықтық бағадан ауытқуына әсер ететін шарттар туралы деректері Трансферттік баға белгілеу туралы заңның 18-бабы 1-тармағының 3) тармақшасына сәйкес ақпарат көзі ретінде пайдаланылады.
Тексеру актісіне және тексеру жүргізген МКО ақпаратына сәйкес, «С» компаниясы жасалған шарттар, кредиттер (қарыздар) беру туралы келісімдер шеңберінде резидент еместің - «H» компаниясының (Германия) атына төленетін кредиттер бойынша шығындарға ұшырағанын анықтады (сыйақы мөлшерлемелері 11,27%, 11,602%, 12,473%, 12,613%) 12,614%, 12,66%, 12,741%, 12,937%, 13,317%, 13,418%, 13,609%, 13,85%, 14,471%, 14,72%, 15, 7086%, 15,751%, 19,92%, 22,12%). Бұл ретте Қазақстан Республикасы «теңге» валютасымен берілген кредиттерді тағайындау нарығы болып табылады, өйткені «С» компаниясы Тарап - «Қарыз алушы» ретінде әрекет етеді.
Тексеру барысында кредиттер бойынша сыйақының нарықтық ставкасы ҚР ҰБ сайтының берілген кредиттер бойынша ставкалар туралы деректерін (сыйақы ставкалары 10,3%, 11,2%, 11,5%, 11,6%, 11,8%, 11,9%, 12,0%, 12,2%, 12,4%, 12,5%, 12,6%, 12,7%) пайдалана отырып, СББӘ әдісін қолдана отырып айқындалды
Салық кодексінің 173-бабының талаптарына, Трансферттік баға белгілеу туралы заңның 10-бабының 1 және 9-тармақтарына сәйкес берілген кредиттер бойынша пайыздық ставкалар бөлігінде мәміле бағасының ауытқу фактісінің анықталуына байланысты тексеру нәтижелері бойынша КТС салық салу объектілері бойынша түзету жүргізілді.
Салық кодексінің 224-бабы боынша салық салынатын кіріс Салық кодекстің 241-бабында көзделген түзетулер ескеріле отырып, жылдық жиынтық кіріс пен осы бөлімде көзделген шегерімдер арасындағы айырма ретінде айқындалады.
Баяндалғанды негізге ала отырып, мемлекеттік органның деректерін, яғни ҚР ҰБ деректерін ақпарат көзі ретінде пайдалану және «H» компаниясы «С» компаниясына берген кредиттер бойынша сыйақы ставкалары бойынша мәміле бағасының ауытқу фактісінің анықталуына байланысты шегерімдер сомасын түзету (азайту) тексеру нәтижелері бойынша негізді болып табылатыны түсініледі.
Салық кодексінің 644-бабы 1-тармағының 11) тармақшасына сәйкес борыштық бағалы қағаздар бойынша сыйақыларды қоспағанда, резидент еместің Қазақстан Республикасындағы көздерден табыстары болып сыйақы түріндегі табыс танылады.
Салық кодексінің 646-бабы 1-тармағының 5) тармақшасында резидент еместің Қазақстан Республикасындағы көздерден алатын табыстарына, атап айтқанда құн өсімінен түсетін табыстарға, дивидендтерге, сыйақыларға, роялтиге 15 процент ставка бойынша салық салынуға тиіс екендігі айқындалған.
Салық кодексінің 2-бабының 5-тармағында егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта Салық кодексіндегі ережелерден өзгеше ережелер белгіленсе, аталған шарттың ережелері қолданылатынын атап өту қажет.
Германиямен Келісімнің 11-бабының 7-тармағына сәйкес егер төлеуші мен нақты иесі арасындағы арнайы қатынастар себебінен, немесе олардың екеуі мен қандай да бір басқа тұлғаның арасында, пайыздар сомасы, негізінде төленетін борыш талабына қатысты сомадан асып кетсе, мұндай қатынастар болмаған кезде проценттерді төлеуші мен нақты иеленуші арасында келісіле алатын онда осы баптың ережелері тек соңғы аталған сомаға ғана қолданылады. Мұндай жағдайда төлемнің басы артық бөлігіне әрбір Уағдаласушы Мемлекеттің заңнамасына сәйкес және Германиямен Келісімнің басқа ережелерін ескере отырып салық салынуға тиіс.
Қаралып отырған жағдайда, берілген кредиттер бойынша сыйақының нарықтық ставкасын айқындау кезінде тексеру нәтижелері бойынша «H» компаниясы «С» компаниясына берген кредиттер бойынша мәміле бағасының (пайыздық сыйақы ставкаларының) ауытқу (көтеру) фактісі анықталды.
Бұл ретте көрсетілген мәселе бойынша негіздемелер 1-бөлімде көрсетілген. «Трансферттік баға белгілеу туралы заңнамаға сәйкес» H «компаниясымен мәмілелер бойынша сыйақылар сомасын түзетуге қатысты».
Демек, «H» компаниясы «С» компаниясына берген кредиттер бойынша сыйақылардың (пайыздық ставкалардың) сыйақылардың нарықтық ставкасынан ауытқуының (асып кетуінің) болуына байланысты Салық кодексінің 5-бабы 1-тармағының 646) тармақшасына және Германиямен Келісімнің 7-баптың 11 тармағына сәйкес «H» компаниясының сыйақыларынан алынатын табыстарға төлем көзінен КТС салық салуға жатады.
Баяндалғандарды негізге ала отырып, тексеру нәтижелері бойынша «H» компаниясының сыйақыларынан түсетін табыстардан 15 пайыз ставка бойынша төлем көзінен КТС есептеу негізді болып табылады.
Апелляциялық комиссия отырысының нәтижелері бойынша - салық органының тексеру нәтижелері туралы шағым жасалған хабарламаны өзгеріссіз, ал шағымды қанағаттандырусыз қалдыру туралы шешім қабылданды.
Дау түрі: салықтық даулар
Салық төлеушінің санаты: заңды тұлға
Салық түрі: КТС
Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігі (бұдан әрі - уәкілетті орган) аумақтық Мемлекеттік кірістер департаментінің мұнай секторының iрi кәсiпорындары мен ұйымдарынан түсетiн түсiмдердi қоспағанда, заңды тұлғалардан - заңды тұлғалардан корпоративтiк табыс салығын (КТС), Қазақстан Республикасының аумағында өндірілген тауарларға, орындалған жұмыстар мен көрсетілген қызметтерге қосылған құн салығын (ҚҚС) есептеу туралы тексеру нәтижелері туралы хабарламаға «D» компаниясының апелляциялық шағымын алды.
Іс материалдарынан көрініп тұрғандай, Мемлекеттік кіріс органы 2019ж. 01.01. бастап 2020ж.31.12. дейінгі кезең үшін салықтың жекелеген түрлері және (немесе) бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер бойынша салық міндеттемесінің орындау мәселесі бойынша тақырыптық салықтық тексеру жүргізді, оның нәтижелері бойынша КТС 132 160,2 мың теңге сомасында, 17 816,0 мың теңге сомасында өсімпұл, ҚҚС 89 540,1 мың теңге сомасында, 27 352,3 мың теңге сомасында өсімпұл есептеу, 2 202 251,6 мың теңге кемітілген залалдың сомасы туралы хабарлама шығарылды.
«D» Компаниясы мемлекеттік кірістер органының қорытындысымен келіспей, апелляциялық шағыммен шағымданды, онда тексеру нәтижелері туралы хабарламаның толық күшін жоюды сұрайды.
Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы Қазақстан Республикасының Кодексінің (Салық кодексі) 225-баптың бұзу шағым жасалған салық сомасын және өсімпұлдардың тиісті сомасын есептеу үшін тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) өткізуден түскен кірістер түріндегі 2019 жылы жылдық жиынтық кірісі 1 521 164,0 мың теңге сомасында және 2020 жылға 362 357,8 мың теңге сомасында «К» және «С» Компаниялармен өзара есеп айырысулар үшін, сондай-ақ 2019 жылға сыйақы бойынша кірістер 12 947,7 мың теңге сомасында ұлғайту негіз болып табылады.
Сондай-ақ, салықтық тексеру нәтижелері бойынша 2019 жылғы 4 тоқсандағы салық салынатын айналым 16 599,9 мың теңге сомасында және 2020 жылдың 1-4 тоқсаны үшін жоғарыда аталған кәсіпорындармен өзара есеп айырысу үшін 434 408,9 мың теңге сомасында ұлғайтылды. Ал 2020 жылдың 4 тоқсанында басқа заңды тұлғалар мен дара кәсіпкерлер бойынша салық салынатын айналым 238 872,3 мың теңгеге ұлғайтылды.
2019 -2020 жылдарға арналған негізгі құралдардың, басқа да кірістердің және күмәнді міндеттемелер бойынша кірістердің шығуынан түсетін жалпы сомасы 488 195,2 мың теңге сомасында міндеттемелерді есептен шығарудан түсетін кіріс ұлғайтылды.
Бұдан басқа, Салық кодексінің 242, 248, 400-баптарын бұза отырып, «D» Компаниясы 2019-2020 жылдарға сатылған тауарлар (жұмыстар, қызметтер) бойынша шығыстарды 85 566,8 мың теңге сомасында шегерді. Сондай-ақ, 2020 жылға күмәнді талаптар бойынша 78 218,8 мың теңге сомасында шығыстар, 2019 жылға арналған Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорына, Әлеуметтік сақтандыру қорына 2 037,0 мың теңге сомасында аударымдар, 2019 жылға арналған салықтар мен бюджетке төленетін төлемдер 5 858,6 мың теңге және т.б. 2019 жылға арналған шығыстар 11 756,6 мың теңге сомасында, сондай-ақ 2020 жылдың 1-3 тоқсандары үшін ҚҚС-ты өтеу сомасы 6 881,1 мың теңге.
«D» компаниясы шағымда бухгалтерлік есептің дұрыс жүргізілгендігіне байланысты салық органының мұндай қорытындысымен келіспейді, төлемге ұсынылған тексеру нәтижелері бойынша есептелген салық сомалары болжамдарға негізделеді, осыған байланысты бастапқы құжаттаманы егжей-тегжейлі зерделеу қажет.
Бұл ретте, Қазақстан Республикасының Кодексіне «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» 2017ж.25.12. (Салық кодексі) сәйкес салықтық тексеруге бастапқы бухгалтерлік құжаттар толық көлемде ұсынылды.
Осыған байланысты «D» компаниясы 2019 - 2020 жылдардағы жиынтық жылдық табыстың, 2019 жылдың 4-ші және 2020 жылғы 1-ші және 1-4 2020 жылдардағы салық салынатын айналымның ұлғаюын, сондай-ақ 2019 - 2020 жылдардағы шығыстарды негізсіз шегерімдерден алып тастауды қарастырады.
«D» компаниясының дәлелдерін тексеріп, мемлекеттік кірістер органы ұсынған материалдарды зерттеп, уәкілетті орган мынадай тұжырымдарға келді.
Шағым бойынша дәлелді шешім қабылдау үшін уәкілетті органның 2023ж.03.20. хаты бойынша КТС 2019ж.01.01. бастап 2020ж.31.12. дейін, және ҚҚС 2019ж.01.10. бастап 2020ж.31.12. дейінгі кезеңде тақырыптық тексеру тағайындалды.
Осы хатты орындау үшін, Мемлекеттік кірістер комитеті 2023ж.29.03. бұйрығының негізінде «D» Компаниясына тақырыптық тексеру жүргізді, оның нәтижелері бойынша 2023ж.08.09. тақырыптық салықтық тексеру акты жасалды (бұдан әрі - тақырыптық тексеру акты).
Ол тақырыптық тексеру актісінен шығады.
Салық кодексiнiң 190-бабының 1-тармағына сәйкес салық салу объектiлерi және (немесе) салық салуға байланысты объектiлер туралы мәлiметтердi қорыту және жүйелеу, сондай-ақ бюджетке салықтар мен төлемдердi есептеу және салық есептiлiгiн дайындау мақсатында салық төлеушiнiң (салық агентiнiң) есепке алу құжаттамасын жүргiзу процесi салық есебi болып табылады.
Салық кодексінің 190-бабы 3-тармағына сәйкес салықтық есепке алу бухгалтерлік есеп деректері негізінде жүргізіледі. Бухгалтерлiк есептi жүргiзу тәртiбi Қазақстан Республикасының бухгалтерлiк есеп пен қаржылық есептiлiк туралы заңнамасында белгiленедi.
Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы Қазақстан Республикасы Заңының 6-бабының 1-тармағына сәйкес (бұдан әрі - «Бухгалтерлік есеп туралы» Қазақстан Республикасының Заңы деп аталады) бухгалтерлік есеп Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасымен реттелетін дара кәсіпкерлер мен ұйымдардың мәмілелері мен оқиғалары туралы ақпаратты жинаудың, тіркеудің және қорытудың реттелген жүйесі болып табылады. есеп саясаты.
Бухгалтерлiк есеп туралы Заңның 7-бабының 1-тармағына сәйкес бухгалтерлiк құжаттама бастапқы құжаттарды, бухгалтерлiк есептiң тiзiлiмдерiн, қаржылық есептiлiктi және есеп саясатын қамтиды.
Бухгалтерлiк есепке алу жазбалары бастапқы құжаттардың негiзiнде жүргiзiледi. Бастапқы құжаттар мәмiле немесе оқиға болған сәтте немесе ол аяқталғаннан кейiн дереу жасалуға тиiс.
Бұдан басқа, «Бухгалтерлiк есеп туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 7-бабының 6) тармақшасына сәйкес қағаз тасығышта да, электрондық тасығыштарда да бастапқы құжаттарда мiндеттi деректемелер болуы тиiс, оларда, басқаларымен қатар, мәмiлеге жауапты тұлғалардың лауазымдарының атауы, тегi, аты-жөнi және қолдары және оның (оның) дұрыс орындалуы көрсетiлуi тиiс.
Бұдан басқа, тақырыптық аудит актiсiнде, егер Салық кодексiнде өзгеше көзделмесе, бiрлескен кәсiпорынды жүргiзу туралы келiсiм немесе бiрлескен қызмет туралы келiсiмнiң екi немесе одан да көп тараптарын заңды тұлға құрмай бiрлескен қызмет туралы келiсiм (бұдан әрi - бiрлескен қызмет туралы шарт деп аталады), салық салуға байланысты объектiлер және (немесе) объектiлер көздеген жағдайда, Салық кодексiнiң 199-бабының 1-тармағына сәйкес көрсетiледi. бiрлескен қызмет туралы келiсiмнiң әрбiр тарапы бойынша Салық кодексiнде ұйғарылған тәртiппен есепке алынады және салық салынады.
Салық кодексiнiң 199-бабының 2-тармағында, егер Салық кодексiнде өзгеше белгiленбесе, бiрлескен қызмет туралы келiсiмнiң әрбiр қатысушысы өзiнiң қатысу үлесiне қатысты салық салу объектiлерiн және (немесе) салық салуға байланысты объектiлердi айқындау мақсатында бiрлескен кәсiпорындар бойынша активтердiң, мiндеттемелердiң, кiрiстер мен шығыстардың есебiн дербес жүргiзуге тиiс екендiгi көзделген.
Салық кодексiнiң 417-бабында бiрлескен қызмет туралы шарттар бойынша жүзеге асырылатын тауарларды, жұмыстарды, көрсетiлетiн қызметтердi сатуға (сатып алуға) шот-фактуралар шығару ерекшелiктерi белгiленедi.
Тақырыптық тексеру жүргізу барысында бухгалтерлік есеп деректері бойынша «D» компаниясы кірістері мен шығыстары мынадай шоттарда тіркелгені анықталды:
6010 «Өнімді сатудан және қызметтерді көрсетуден түскен кірістер» шоты;
7010 «Сатылған өнімнің және көрсетілген қызметтердің өзіндік құны» шоты.
Сондай-ақ тақырыптық тексеру актісінен «D» компаниясының «К» компаниясымен және «С» компаниясымен бірлескен, оның ішінде мынадай келісімдер бойынша қызмет атқарған:
- 2017ж.03.08. жұмыстарды сатып алу туралы шарт;
- 2018ж.09.08. қосалқы мердігерлік келісім ;
- 2020ж. 27.05. экипажы бар автокөлік құралдары мен арнайы техниканы жалға беру бойынша қызметтер көрсетуге арналған шарт;
- 2020ж.04.24. экипажы бар автокөлікті және арнайы техниканы жалға алу бойынша қызмет көрсету шарты;
- 2020ж.04.27. автокөлікті және арнайы техниканы экипажбен жалға беру бойынша қызмет көрсетуге арналған шарт;
- 2018ж.13.12. жабдықтарды жалдау шарты.
Салық кодексінің 143-бабы 1 және 2-тармақтарына сәйкес қарсы тексеру - салық органы осындай операциялар бойынша қосымша ақпарат алу, операциялардың фактiсi мен мазмұнын растау, көрсетiлген салық төлеушiнiң (салық агентiнiң) аудитiн жүргiзу барысында туындайтын мәселелер бойынша кешендi немесе тақырыптық тексеру жүргiзетiн салық төлеушiмен (салық агентiмен) мәмiлелер жүргiзген тұлғалардың тексеруi.
Қарсы тексеру кешенді немесе тақырыптық тексеру қосымша болып табылады.
Тақырыптық тексеру барысында, Салық кодексінің 143-бабының 1-тармағына сәйкес «D» Компаниясының «С» компаниясымен және «К» компаниясымен қарсы тексерулері тағайындалып, жүргізілді.
«С» компаниясында жүргізілген 2023 жылғы 05.06. қарсы тексеру актісінен мынаны көрсетеді: «С» компаниясына қарсы тексеру, шарттар, шот-фактуралар, орындалған жұмыстар актілері, электрондық шот-фактуралар, бірлескен қызмет туралы шарттар («С» компаниясының қатысу үлесі 100%), «D» компаниясы «С» компаниясына тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді сатты:
- 2019ж. 441 196,5 мың теңге сомасында;
- 2020ж. 183 319,5 мың теңге сомасында;
- 2019ж. 4 тоқсандағы ҚҚС 0 теңге сомасында (тексерілген ҚҚС кезеңі 2019 жылдан 01.10. бастап 2020 жылға 31.12. дейін) 2020 жылғы 3 тоқсандағы ҚҚС сомасы 21 997,9 мың теңге.
Содан кейін, шағым жасалған салықтық тексеру актісіне сәйкес тауарларды (жұмыстарды, қызметтерді) өткізуден түскен табыс:
- 2019ж. сомасы 1 962 360,5 мың теңге;
- 2020ж. сомасы 371 451,1 мың теңге.
Бұдан басқа, ҚҚС бойынша салық салынатын айналым:
Тақырыптық тексеру актісінде өткізілген тауарлардың (жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің) құнының сәйкессіздігі Салық кодексінің 417-бабында белгіленген ҚҚС бойынша шот-фактураларды шығару ерекшеліктерінің нәтижесінде қалыптастырылғаны көрсетіледі, оған сәйкес шот-фактурада алушының деректемелері көрсетіледі.Сатылған тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің құны бірлескен кәсіпорынға қатысу үлесіне қарай бөлінеді.
Бұл ретте, бірлескен қызмет туралы шарттарға сәйкес «D» компаниясы «С» компаниясына жазып берген шот-фактураларда «С» компаниясының қатысу үлесі 100%-ды, «К» компаниясының үлесі 0%-ды құрайтыны көрсетіледі.
Бұл ретте, Конструктордың электрондық шот-фактуралардың талдамалық есебінде (бұдан әрі - КАО) айтуынша бірлескен қызмет туралы шарт бойынша жазып берілген шот-фактураларды «С» компаниясы да, «К» компаниясы да көрсетеді, яғни тауарларды (жұмыстарды, қызметтерді) өткізу туралы деректер қайталанады (екірет) әрбір сатып алушыдан, шын мәнісінде, шартқа сәйкес тауарларды (жұмыстарды, қызметтерді) алушы сатып алушылардың бірі ғана болса, бұл жағдайда «С» компаниясы (100% үлес).
Сондықтан шағымданған салықтық тексеру нәтижелері бойынша, «D» компаниясының өнімді сатудан түскен табысы және бірлескен қызмет туралы шарт бойынша салық салынатын айналым негізсіз ұлғайтылды.
Мәселен, «С» компаниясымен өзара есеп айырысулар туралы 2023 жылғы 05.06. қарсы тексеру актісін ескере отырып, тақырыптық тексеру актісіне сәйкес шағымданған салық тексеруінің нәтижелері өсу бөлігінде расталмады:
- 2019 жылы тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді өткізуден түскен табыс 1 521 163,9 мың теңге сомасында, 2020 жылы 188 131,6 мың теңге сомасында;
- 2019 жылғы 4 тоқсандағы салық салынатын айналым 16 599,9 мың теңге, ҚҚС сомасы 1 992,0 мың теңге;
- 2020 жылдың 1 тоқсанында тауар айналымы 8 551,0 мың теңге, ҚҚС сомасы 1 026,1 мың теңге;
- 2020 жылдың 2 тоқсанында 108 212,3 мың теңге сомасында айналым, ҚҚС сомасы 12 985,4 мың теңге;
- 2020 жылдың 3 тоқсанында тауар айналымы 71 368,3 мың теңге, ҚҚС сомасы 8 564,2 мың теңге.
«К» компаниясына қатысты тақырыптық тексеру барысында осы кәсіпорында қарсы тексеру жүргізілгенін атап өткен жөн, оның қорытындысы бойынша 2023ж.06.06. қарсы тексеру актісі жасалды.
2023ж.06.06. қарсы салықтық тексеру актісінен, қарсы тексеру жүргізу үшін ұсынылған бухгалтерлік есеп деректеріне сәйкес келісім-шарттар, шот-фактуралар, орындалған жұмыстар актілері, электрондық шот-фактуралар, бірлескен қызмет туралы келісімдер, «D» компаниясы «К» компаниясына тауарлар, жұмыстар, қызметтер 2019 жылы 3 841 107,5 мың теңге және 2020 жылы 1 044 443,7 мың теңге сомасында сатылды.
Бұдан басқа, 2023ж.06.06. қарсы салықтық тексеру актісінде (тексерілген ҚҚС бойынша кезең 2019 жылдан 01.10. бастап 2020 жылға 31.12. дейін) 2019 жылдың 4 тоқсанында «К» компаниясының салық салынатын айналымы 295 283,9 мың теңгені, ҚҚС 35 433,4 мың теңгені, сондай-ақ 2020 жылдың 1-4 тоқсанында салық салынатын айналымды 972 292,6 мың теңге, ҚҚС 116 675,1 мың теңгені құрады.
Содан кейін, «К» компаниясымен өзара есеп айырысу үшін шағымданған салықтық тексеруактісіне және «D» компаниясына сәйкес тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді өткізуден түскен табыс:
- 2019 жылға 4 243 882,1 мың теңге сомасында;
- 2020 жылға 1 218 569,8 мың теңге сомасында;
- салық салынатын айналым 2019 жылдың 4 тоқсанында 295 283,9 мың теңгені, ҚҚС 35 433,4 мың теңгені;
- 2020 жылғы 1-4 тоқсанға тауар айналымы 1 218 569,8 мың теңгені, ҚҚС 146 228,4 мың теңгені құрады.
2023 жылғы 06.06. қарсы тексеру актісінде бірлескен қызмет туралы шарттарға сәйкес «К» компаниясының қатысу үлесі 100%-ды, «С» компаниясының үлесі 0%-ды құрайтыны мәлімделген.
Бұл ретте, бұрын айтылғандай, КАО электрондық шот-фактураларына сәйкес бірлескен қызмет туралы шарт бойынша «D» компаниясына жазып берілген шот-фактуралар «К» компаниясында да, «С» компаниясында да көрсетіледі, яғни жазып берілген шот-фактуралар әрбір сатып алушы үшін қайталанады, яғни әрбір сатып алушы үшін жазып берілген шот-фактуралар қайталанады. Содан кейін, iс жүзiнде шарт бойынша тауарларды (жұмыстарды, көрсетiлетiн қызметтердi) алушы «К» компаниясы болып табылады.
Сондықтан шағымданған салықтық тексеру нәтижелері бойынша «D» компаниясының өнімді сатудан түскен табысы және бірлескен қызмет туралы шарт бойынша салық салынатын айналым негізсіз ұлғайтылды.
Мәселен, 2023 жылғы 06.06. қарсы тексеру актісін ескере отырып, тақырыптық тексеру актісіне сәйкес, тауарлар мен жұмыстарды өткізуден түсетін кірістердің ұлғаюы бөлігінде шағымданған салықтық тексерудің нәтижелері:
- 2019ж. 402 774,6 мың теңге сомасында;
- 2020ж. 174 126,1 мың теңге сомасында;
- 2020ж. 3-4 тоқсандағы салық салынатын айналым 246 277,3 мың теңге, ҚҚС сомасы 29 553,3 мың теңге сомасында расталмады.
Бұдан басқа, ұсынылған құжаттарға сәйкес (сынақ баланстары, салықтық есепке алу тіркелімдері, шот-фактуралар, орындалған жұмыстар актілері және т.б.) 2020 жылғы 4 тоқсанда басқа заңды тұлғалар мен дара кәсіпкерлер бойынша салық салынатын айналым 24 149,4 мың теңгені құрады. ҚҚС сомасы 2 897,9 мың теңге, ал шағымданған тексеру нәтижелері бойынша салық салынатын айналым 263 021,7 мың теңге, ҚҚС 29 058,2 мың теңге сомасында анықталды.
Сондықтан, тақырыптық тексеру нәтижелері бойынша, 2020 жылғы 4 тоқсандағы салық салынатын айналымды ұлғайту бөлігінде салықтық тексеру актісінің шағымданған нәтижелері 238 872,3 мың теңге (263 021,7 - 24 149,4), 26 160,3 мың теңге сомасындағы ҚҚС (29 058,2 - 2 897,9) расталмады.
Мәселен, тақырыптық тексеру актісіне сәйкес жылдық жиынтық кірістің ұлғаюы бөлігінде салықтық тексеру нәтижелері:
- 2019ж. 1 923 938,5 мың теңге сомасында;
- 2020ж. 362 357,7 мың теңге сомасында;
- салық салынатын айналым 2019 жылғы 4 тоқсанда 16 599,9 мың теңге және 2020 жылғы 1-4 тоқсан үшін 673 281,3 мың теңге сомасында расталмады.
2019-2020 жылдардағы шығыстарды шегерімдерден алып тастауға қатысты тауарларға, жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге арналған шығыстар табыс алуға бағытталуы тиіс, ал ҚҚС салық салынатын айналым мақсатында пайдалану кезінде есепке жатқызылуы тиіс. Бұл ретте бастапқы есепке алу құжаттамасын жүргізу Бухгалтерлік есепке алу туралы заңның талаптарына сәйкес, оның ішінде операцияны не оқиғаны жасау фактісін тіркеу бойынша жүзеге асырылады.
Бұл ретте, тақырыптық тексеру ұсынылған құжаттар бойынша (айналым баланстары) Салықтық есепке алу тіркелімдері, шот-фактуралар, орындалған жұмыстар актілері және т.б.), 2019 -2020 жылдарға сатылған тауарлар (жұмыстар, қызмет көрсетулер) бойынша шығыстарды 85 566,8 мың теңге сомасында шегеруден алып тастауға қатысты, 2020 жылға күмәнді талаптар бойынша 78 218,8 мың теңге сомасында, Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорына, Әлеуметтік сақтандыру қорына 2019 жылға 2 037,0 мың теңге сомасында аударымдар бойынша, 2019 жылға арналған бюджетке салығы мен төлемі 5 858,6 мың теңге сомасында, және 2019 жылға арналған басқа да шығындарға 11 756,6 мың теңге, және 2020 жылдың 1-3 тоқсаны үшін өтемінен ҚҚС 6 881,1 мың теңге сомасында 2023 жылғы 09.01. шағым жасалған тексеру нәтижелері расталды. Алдын ала шешімнің жауабына сәйкес 2023ж.06.10. «D» компаниясы бұл шығыстарды алып тастауды мойындайды.
Тақырыптық тексеру актісінің нәтижелерін ескере отырып, 2019 жылғы жылдық жиынтық кірістің 1 923 938,5 мың теңге сомасында, 2020 жылға 362 357,7 мың теңге сомасында, сондай-ақ 2019 жылғы 4 тоқсандағы салық салынатын айналым 16 599,9 мың теңге және 2020 жылдың 1-4 тоқсаны үшін 673 281,3 мың теңге сомасындағы ұлғаюы және тиiсiнше КТС, ҚҚС есептеу және салық тексеруiнiң нәтижелерi бойынша осы бөлiгiндегi шығынды азайту негiзсiз болып табылады.
Аппеляциялық комиссия отырысының қорытындысы бойынша, 2019 жылғы жылдық жиынтық кірістің 1 923 938,5 мың теңге сомасында, 2020 жылға 362 357,7 мың теңге сомасында, сондай-ақ 2019 жылғы 4 тоқсандағы салық салынатын айналым 16 599,9 мың теңге және 2020 жылдың 1-4 тоқсаны үшін 673 281,3 мың теңге сомасында ұлғаюы және тиiсiнше КТС, ҚҚС есептеу және шығындарды азайту бөлігінде тексеру нәтижелері бойынша шағымданған хабарламаның күшін жою туралы, қалғандары өзгеріссіз қалдырылсын шешім қабылданды.
Даудың түрі: салық даулары
Салық төлеушінің санаты: заңды тұлға
Салық түрі: КТС
ҚР Қаржы министрлігі (бұдан әрі - уәкілетті орган) мұнай секторы ұйымдарынан (КТС) түсетін түсімдерді қоспағанда, заңды тұлғалардан корпоративтік табыс салығын есептеу сомасы туралы, сондай-ақ азайтылған залал сомасы туралы Мемлекеттік кірістер аумақтық департаментінің (бұдан әрі-салық органы) тексеру нәтижелері туралы хабарламаға «F» Компаниясының апелляциялық шағымын алды.
Іс материалдарынан көрініп тұрғандай, салық органы 2018ж.01.01. бастап 2021ж.31.12. дейінгі кезең үшін салықтардың жекелеген түрлері және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер бойынша салық міндеттемелерін орындау мәселесі бойынша «F» Компаниясына кешенді салықтық тексеру жүргізді, оның нәтижелері бойынша 7 207 182,1 мың теңге сомасында КТС есептеу туралы 2023ж.30.06. №576 хабарлама шығарылды 1 711 169,6 мың теңге сомасында өсімпұл, сондай-ақ 3 862 777,7 мың теңге сомасында шығынды азайту.
«F» Компаниясы КТС есептеу сомасы туралы салық органының қорытындыларымен келіспей, апелляциялық шағыммен жүгінді, онда 40 086 395,7 мың теңге мөлшерінде пайызсыз қарыз сомасын жылдық жиынтық табысқа енгізу бөлігінде салық органының шешімінің күшін жоюды сұрайды және мынадай дәлелдер келтіреді.
Резервтік қор таныған 40 086 395,7 мың теңге мөлшерінде пайызсыз қарыз сомасына жылдық жиынтық табысты ұлғайту жөніндегі 2017ж.25.12. Қазақстан Республикасының «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Кодексінің (Салық кодексі) 238-бабының 1-тармағын бұзу салықтың шағымданатын сомасын есептеу үшін негіз болды.
«F» Компаниясы салық органының осы тұжырымымен келіспейді, себебі салық заңнамасында «өтеусіздік» анықтамасы жоқ. Өз кезегінде, Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің (бұдан әрі – ҚР Азаматтық кодексі) 384-бабының 1, 2-тармақтарына сәйкес өтеусыздық төлемақының немесе қарсы ұсынудың болмауын көздейді.
Сондай-ақ, Салық кодексінің 190-бабына сәйкес салық есебі Бухгалтерлік есеп деректеріне негізделгені келтірілген. Бухгалтерлік құжаттаманы жүргізу тәртібі Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасында белгіленеді. Мәселен, «F» Компаниясының жаңартылған бухгалтерлік есеп деректеріне сәйкес, 31.03.2021 ж. жағдай бойынша енгізілген өзгерістерге сәйкес өтеусіз алынған мүліктен кіріс пайда болмайды және Қарыз қаражатын кредитор алдында 01.05.2025 ж. дейін қайтару бойынша міндет қалады.
«F» Компаниясы ҚР АК 380, 386, 401-403-баптарына сәйкес Тараптардың шартқа өзгерістер енгізуге, сондай-ақ тараптардың келісіміне байланысты алдыңғы құқықтық қатынастарға өзгерістер қолданысын таратуға құқығы бар екенін атап өтті.
«F» Компаниясының дәлелдерін тексеріп, салық органы ұсынған материалдарды зерттегеннен кейін уәкілетті орган мынадай қорытындыға келді.
Салық кодексінің 238-бабының 1 және 3-тармақтарына сәйкес егер осы Кодексте өзгеше белгіленбесе, салық төлеуші өтеусіз алған кез келген мүліктің, оның ішінде жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің құны оның табысы болып табылады.
Өтеусіз алынған мүлік түріндегі табыс мөлшерін айқындау мақсаттары үшін өтеусіз алынған мүліктің, оның ішінде жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің құны Халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына және (немесе) Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкес, бірақ қабылдау-беру актісінде көрсетілген құннан төмен емес Бухгалтерлік есеп деректері бойынша айқындалады (ол болған кезде) осындай мүлікті беруші Тараптың құжаттарында көрсетілген қосылған құн салығы ескеріле отырып.
Осылайша, мөлшері халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына және (немесе) Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкес бухгалтерлік есеп деректері бойынша айқындалған салық төлеуші өтеусіз алған мүліктің құны өтеусіз алынған мүлік түріндегі табыс болып табылады.
Салық кодексінің 179-бабының 5-тармағына сәйкес шағымға салық төлеуші (салық агенті) өз талаптарын негіздейтін мән-жайларды растайтын құжаттар, сондай-ақ іске қатысы бар өзге де құжаттар қоса берілетінін атап өткен жөн.
Шағымға іске қатысы бар құжаттар қоса берілмейді.
Қаралып отырған жағдайда «F» Компаниясы 2011ж.01.05. бастап резидент емес компанияның құрылтайшысымен қызметті қаржыландыру үшін «F» Компаниясына он миллион АҚШ доллары сомасында пайызсыз қарыз беру туралы Қарыз шартын жасасқаны анықталды. 2011ж.01.05. қарыз шартының 5.1-тармағымен «F» Компаниясы қарыз сомасын 2016ж.01.05. кешіктірмей өтеуге тиіс екені анықталды.
2011жылғы 02.05. қосымша келісімге сәйкес 2011ж.01.05. қарыз шартына 5.1-тармаққа қарыздың талап бойынша қайтарымды болып табылатындығы туралы өзгерістер енгізілді.
Бұдан әрі, 2016ж.18.03. қосымша келісіммен 2011ж.01.05. қарыз шартына тараптар қарыз мерзімін 2018ж.01.05. дейін ұзартуға уағдаласқаны туралы 2011ж.01.05. қарыз шартына өзгерістер енгізілді.
Сондай-ақ, 2018ж.06.04. №4 қосымша келісіммен 2011ж.01.05. қарыз шартына қарыз 2023ж.01.05. кешіктірілмей толық қайтарылатынына қатысты қарыз шартына өзгерістер енгізілді.
Бұдан басқа, 2020ж.03.27 №5, 2020ж.09.01 №6 және 2021ж.04.06 №7 қосымша келісімдермен резидент емес компанияның «F» Компаниясына берген қарыз сомасы 01.05.2011 ж.қарыз шартына 95 308 234,61 АҚШ долларына дейін ұлғайтылды.
Бұл ретте, 2011ж.01.05. қарыз шартына 2021ж.06.04. №8 қосымша келісіммен Тараптар қарыздың жалпы сомасы 95 308 234,61 АҚШ доллары мөлшерінде «F» Компаниясының резервтік капиталы деп танылуға, сондай-ақ Тараптар арасында жасалған 2011ж.01.05. қарыз шартының барлық мәтіні, баптары, тармақтары бойынша мынадай түрде өзгертуге және санауға уағдаласты: Кредитор (резидент емес) «F» Компаниясының резервтік капиталы ретінде қарыздың жалпы сомасы 95 308 234,61 АҚШ долларын тануға келіседі.
«Жауапкершілігі шектеулі және қосымша жауапкершілігі бар серіктестіктер туралы» ҚР 1998ж.22.04. №220-I Заңының 38-бабының 2, 3-тармақтарына сәйкес жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің заңнамалық актілерінде немесе құрылтай құжаттарында резервтік капиталды және басқа да қорларды құру көзделуі мүмкін екендігі айқындалғанын көрсету қажет.
Жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің мүлкі оның балансында ескеріледі.
Қаралып отырған жағдайда, 2021ж.06.04. шешімімен резидент емес компания «F» компаниясының жалғыз қатысушысы бола отырып (бұдан әрі – 202ж.06.04. шешім) №8 қосымша келісімде көрсетілген уағдаластықтарға сәйкес «F» Компаниясының 40 733 786,4 мың теңге сомасында резервтік капиталын құруға шешім қабылдады.
Сондай-ақ, «F» Компаниясының жарғысына жаңа 5.8-тармақты келесі түрде қосу арқылы толықтыру енгізу туралы шешім қабылданды:
- резервтік капиталдың мөлшері 40 733 786,4 мың теңгені құрайды және шығындарды өтеу мақсатында құрылады.
Жоғарыда айтылғандардың негізінде жалғыз қатысушы, резидент емес, 2011ж.01.05. қарыз шартының негізінде және көрсетілген шартқа толықтыруларды ескере отырып, «F» Компаниясына 95 308 234,61 АҚШ доллары сомасында пайызсыз қарыз берілгені жөн.
Бұл ретте, залалдарды өтеу мақсатында қарыздың жалпы сомасы 95 308 234,61 АҚШ доллары (40 733 786,4 мың теңге) мөлшерінде «F» Компаниясының резервтік капиталы болып танылды.
Сонымен қатар, осыған байланысты қарыз беру туралы, оның ішінде осы қарызды қайтаруға байланысты шарттар өзгертілді (жойылды).
Айта кету керек, резервтік капитал - бұл бөлінбеген пайданы орналастыруға, шығындарды жабуға, облигацияларды өтеуге және кәсіпорын акцияларын сатып алуға арналған кәсіпорын мүлкінің мөлшері.
Резервтік капиталды құру және пайдалану тәртібі компанияның есеп саясатында көрсетілуі керек.
В рассматриваемом случае, в Учетной политике Компании «F» определено, что итоговая прибыль (итоговый убыток) определяется как разница между доходами и расходами до налогообложения и КПН, рассчитанного по ставке, определяемой налоговым законодательством Республики Казахстан на соответствующий отчетный период.
В пункте 12.1.1. Учетной политики раздела 11 Учет собственного капитала Компании «F» отражено, что в разделе баланса «Собственный капитал» отражаются источники собственных средств Компании «F».
В пункте 12.3 «Учет резервного капитала» отражено, что учет прочего резервного капитала ведется на счете 5460 «Прочие резервы». На данном счете учитывается резервный капитал Компании «F», для которого законодательством резервного капитала не оговаривается.
Қарастырылып отырған жағдайда «F» Компаниясының есеп саясатында қорытынды пайда (қорытынды залал) тиісті есепті кезеңге Қазақстан Республикасының салық заңнамасында айқындалатын мөлшерлеме бойынша есептелген салық салуға дейінгі кірістер мен шығыстар мен КТС арасындағы айырма ретінде айқындалады.
12.1.1-тармақта. «F» Компаниясының меншікті капиталын есепке алудың 11-бөлімінің есеп саясаты "меншікті капитал" балансының бөлімінде «F» Компаниясының меншікті қаражатының көздері көрсетілетіндігін көрсетеді.
«Резервтік капиталды есепке алу» 12.3-тармағында басқа резервтік капиталды есепке алу «өзге резервтер» 5460 шотында жүргізілетіні көрсетілген. Бұл шотта «F» Компаниясының резервтік капиталы ескеріледі, ол үшін Резервтік капитал заңнамасында ескерілмейді.
Резервтік капиталды қалыптастыру:
- Басқа резервтік капиталды құру ерікті болып табылады. Ол кәсіпорынның құрылтай құжаттарында белгіленген тәртіпке немесе оның есеп саясатына сәйкес құрылады. Резервтік капитал ұйымның иелігінде қалған пайда есебінен құрылады. Бұл ретте резервтік капиталға аударымдар сомасы ұйымның салық салынатын пайдасының 50% - % аспауға тиіс.
Басқа резервтер шығындарды есептен шығаруға арналған, резервтік капиталды басқа мақсаттарға пайдалануға болмайды.
Әрі қарай, есеп саясатында «басқа резервтік капиталды құру» Дт 5510, Кт 5460 көрсетіледі. Ағымдағы жылғы шығындарды жабуға резервтік капиталды пайдалану Дт5460, Кт 5510-ға көрсетіледі.
Резервтік капиталды тағайындау:
- Резервтік капиталды қалыптастыру ұйымды және оның кредиторларын шығын салдарларынан қосымша қорғаумен қамтамасыз ету үшін көзделеді. Резервтік капиталдың қалыптасуы мен мөлшері туралы ақпарат шешім қабылдауда пайдаланушылар үшін орынды. Бұл шот іс жүзінде ақпараттық сипатта болады.
Резервтік капитал тек кәсіпорын қызметі бойынша шығындарды өтеуге және шығындарды өтеуге арналған және оны басқа мақсаттарға, мысалы, материалдық-техникалық базаны сатып алуға пайдалануға болмайды.
Осылайша, «F» Компаниясының есеп саясаты бойынша резервтік капиталды құру ерікті болып табылады, ал ол ұйымның иелігінде қалған пайда есебінен құрылады және шығындарды есептен шығаруға арналған. Өз кезегінде резервтік капиталға аударымдар сомасы ұйымның салық салынатын пайдасының 50% - % аспауы тиіс.
Салықтық тексеру барысында «F» Компаниясы қарыздың жалпы сомасы 95 308 234,61 АҚШ доллары (40 733 786,4 мың теңге) мөлшерінде кредитор тобының қаржылық есебінің мақсаттары үшін ғана резервтік капитал ретінде танылғанын атап өтті.
Бұл ретте, «F» Компаниясының бухгалтерлік және салықтық есепке алу мақсаттары үшін берілген қарыз кредиторға қайтарылуға жатады. Демек, «F» Компаниясының несие беруші алдында қарыз қаражатын 2023ж.01.05. дейін толық көлемде төлеу міндеттемесі бар.
ҚР АК-нің 378-бабының 1-тармағына сәйкес екі немесе бірнеше адамның азаматтық құқықтар мен міндеттерді белгілеу, өзгерту немесе тоқтату туралы келісімі шартта танылатыны белгіленгенін көрсету қажет.
ҚР АК 386-бабының 1-тармағына сәйкес Шарт күшіне енеді және ол жасалған сәттен бастап тараптар үшін міндетті болады.
Қаралып отырған жағдайда, бұрын көрсетілгендей, 2011ж.01.05. қарыз шартына 2021ж.06.04. №8 қосымша келісіммен «F» Компаниясының резервтік капиталы 95 308 234,61 АҚШ доллары мөлшеріндегі қарыз сомасы танылды, осыған байланысты тараптар арасында жасалған 2011ж.01.05. келісім туралы қарыз шартының барлық мәтіні, баптары, тармақтары бойынша өзгертілді «F» Компаниясының резервтік капиталы 95 308 234,61 АҚШ доллары (40 733 786,4 мың теңге) мөлшерінде қарыздың жалпы сомасын тануда.
Сондай-ақ, 2021ж.06.04. шешімімен шығындарды өтеу мақсатында 40 733 786,4 мың теңге сомасында «F» Компаниясының резервтік капиталы құрылды.
Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2020ж.20.01. №39 бұйрығымен бекітілген 2021ж. КТС (100.00 т.) бойынша декларацияның салық есептілігін жасау қағидаларына сәйкес 100.07 «компоненттер туралы мәліметтер» қосымшасында «міндеттемелер» бөлімінде «ұзақ мерзімді қаржылық міндеттемелер», «қысқа мерзімді қаржылық міндеттемелер» туралы ақпарат жоқ және 2021ж.31.12. жағдай бойынша қарыз бойынша берешектің болуы туралы «F» Компаниясының дәлелдерін растайтын резервтік капитал
Жоғарыда айтылғандардың негізінде «F» Компаниясының берілген қарыздың қайтарымдылығына қатысты дәлелдері дәрменсіз болып табылады.
Салық кодексінің 190-бабының 3-тармағына сәйкес салық есебі Бухгалтерлік есеп деректеріне негізделетінін көрсету қажет. Бухгалтерлік құжаттаманы жүргізу тәртібі Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасында белгіленеді.
Қазақстан Республикасы Қаржы Министрінің 2007ж.05.23 №185 бұйрығымен Бухгалтерлік есеп шоттарының үлгілік жоспары бекітілді.
Қаралып отырған жағдайда, «F» Компаниясы 5510 «құрылтай құжаттарында белгіленген резервтік капитал» шотында, онда Қазақстан Республикасының заңнамасына және 2021 жылғы құрылтай құжаттарына сәйкес белгіленген резервтік капитал көрсетіледі, 40 086 395,7 мың теңге сомасы көрсетіледі.
Осылайша, Салық кодексінің 238-бабының 1-тармағын ескере отырып, «F» Компаниясының жылдық жиынтық табысына салықтық тексеру нәтижелері бойынша «F» Компаниясының резервтік капиталы деп танылған 40 086 395,7 мың теңге мөлшеріндегі қарыз сомасын енгізу негізді болып табылады.
Салықтық тексеру нәтижелері бойынша 3 862 777,7 мың теңге сомасындағы залалдың азаюына қатысты «F» Компаниясы салықтық тексеру барысында келтірілген залалдың сомасын айқындауға келісім беру туралы 2023ж.05.05. түсініктеме бергенін және 2020ж. залалдың тиісті азаюын көрсету қажет.
Апелляциялық комиссия отырысының нәтижелері бойынша тексеру нәтижелері туралы хабарламаға шағымданушыны өзгеріссіз, ал шағымды қанағаттандырмай қалдыру туралы шешім қабылданды.
Дау түрі: салық даулары
Салық төлеушінің санаты: заңды тұлға
Салық түрі: КТС
Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігі (бұдан әрі - уәкілетті орган) аумақтық Мемлекеттік кірістер департаментінің мұнай секторы ұйымдарынан түсетін түсімдерді қоспағанда, заңды тұлғалар - ірі кәсіпкерлік субъектілерінен корпоративтік табыс салығын (КТС), Қазақстан Республикасының аумағында өндірілген тауарларға, орындалған жұмыстар мен көрсетілген қызметтерге қосылған құн салығын (ҚҚС) есептеу туралы тексеру нәтижелері туралы хабарламаға «К» компаниясының апелляциялық шағымын алды.
Іс материалдарынан көрініп тұрғандай, Мемлекеттік кіріс органы 2019ж. 01.01. бастап 2020ж.31.12. дейінгі кезең үшін салықтың барлық түрлері және (немесе) бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер бойынша салық міндеттемесінің орындау мәселесі бойынша кешенді салықтық тексеру жүргізді, оның нәтижелері бойынша КТС 663 427,1 мың теңге сомасында, 188 990,4 мың теңге сомасында өсімпұл, ҚҚС 51 222,7 мың теңге сомасында, 19 431,5 мың теңге сомасында өсімпұл есептеу, 1 972 582,4 мың теңге кемітілген залалдың сомасы туралы хабарлама шығарылды.
«К» компаниясы мемлекеттік кірістер органының қорытындыларымен келіспей, апелляциялық шағыммен жүгінді, онда міндеттемелерді есептен шығарудан түскен кірісті ұлғайту, тіркелген активтер бойынша шегерімдерді азайту, шығыстар шегерімдерінен және контрагенттермен өзара есеп айырысулар бойынша есептен ҚҚС алып тастау бөлігінде хабарламаның күшін жоюды сұрайды және мынадай дәлелдерді келтіреді.
Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы Қазақстан Республикасының Кодексінің (Салық кодексі) 229-бабы 1-тармағының 1) тармақшасын бұзу шағым жасалған салық сомасын және тиісті өсімпұл сомасын есептеу үшін «К» Компаниясының 2020ж. жылдық жиынтық табысты (ЖЖК) 124 466,2 мың теңге мөлшеріндегі міндеттемелерді есептен шығарудан түскен табыс сомасына төмендетілгені негіз болып табылады.
Салық органының осы қорытындысымен «К» компаниясы келіспейді, салықтық тексеру актісі бойынша «К» компаниясымен шетелдік контрагенттермен жеткізу шарттарына және қарызды төлеу бойынша берешек пен талаптардың жоқтығын растайтын берешек сомасын салыстыру актілеріне қол қойылғаны көрсетілген.
«К» компаниясы контрагенттермен қол қойылған салыстырып тексеру актілері және тексеруге берешектің жоқтығын растайтын құжаттар ұсынылмағандықтан, осы жағдайға сілтеме негізсіз болып табылатынын айтады.
Шағымда контрагенттермен өзара есеп айырысу бойынша кредиторлық берешекті алдыңғы салық кезеңдерінде «К» компаниясы бұрын есептен шығарғаны және Салық кодексінің 229-бабы 1-тармағының 3) тармақшасына сәйкес міндеттемелерді есептен шығарудан түскен табыс түрінде салық есебінде танылғаны көрсетілген. Бұрын мемлекеттік кірістер органына барлық құжаттама алдыңғы салық кезеңдерінде салықтық тексеруге ұсынылған болатын.
«К» компаниясының дәлелдерін тексеріп, мемлекеттік кірістер органы ұсынған материалдарды зерттеп, уәкілетті орган мынадай тұжырымдарға келді.
Салық кодексінің 225-бабының 1-тармағына сәйкес Қазақстан Республикасының резиденті заңды тұлғаның жылдық жиынтық табысы салық кезеңі ішінде осы тұлғаның Қазақстан Республикасындағы және одан тысқары жерлердегі көздерден алуға жататын (алған) табыстарынан тұрады.
Салық кодексінің 226-бабы 1-тармағының 5) тармақшасына сәйкес жылдық жиынтық табысқа салық төлеуші табыстарының барлық түрлері, оның ішінде міндеттемелерді есептен шығарудан түскен табыс қосылады.
Салық кодексінің 229-бабы 1-тармағының 1) тармақшасына сәйкес міндеттемелерді есептен шығарудан түскен табысқа кредитор салық төлеушіге оны орындау туралы талап тоқтатқан міндеттеменің мөлшері жатады.
Салық кодексінің 229-бабының 2-тармағына сәйкес міндеттемелерді есептен шығарудан түскен табыс сомасы осы баптың 1-тармағының 1) тармақшасында көрсетілген жағдайда - талап тоқтатылған күнге салық төлеушінің бастапқы құжаттарына сәйкес төленуге жататын міндеттемелер сомасына (қосылған құн салығының сомасын қоспағанда) тең.
Салық кодексінің 190-бабының 2 және 3-тармақтарында есепке алу құжаттамасы: бухгалтерлік құжаттаманы «Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы» Қазақстан Республикасының Заңына (бұдан әрі - Бухгалтерлік есеп туралы заң) сәйкес оны жүргізу жөніндегі міндет жүктелген тұлғалар үшін: осы баптың 4-тармағында көрсетілген адамдар үшін - осы файлды, бастапқы есепке алу құжаттарын ерікті түрде ұсынатын адамдар үшін - стандартты тексеру файлы; салық нысандары; салықтық есепке алу саясатын; салық салу объектілерін және (немесе) салық салуға байланысты объектілерді айқындау үшін, сондай-ақ салық міндеттемесін есептеу үшін негіз болып табылатын.
Егер осы баптың 4-тармағында өзгеше белгіленбесе, салық есебі бухгалтерлік есеп деректеріне негізделеді. Бухгалтерлік құжаттаманы жүргізу тәртібі Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасында белгіленеді.
Бухгалтерлік есеп туралы заңның 6-бабының 1-тармағына сәйкес бухгалтерлік есеп Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасымен, сондай-ақ есеп саясатымен регламенттелген дара кәсіпкерлер мен ұйымдардың операциялары мен оқиғалары туралы ақпаратты жинаудың, тіркеудің және қорытудың реттелген жүйесін білдіреді.
Бухгалтерлік есеп туралы заңның 7-бабының 1-тармағына сәйкес бухгалтерлік құжаттама бастапқы құжаттарды, бухгалтерлік есеп тіркелімдерін, қаржылық есептілікті және есеп саясатын қамтиды.
Бухгалтерлік жазбалар бастапқы құжаттар негізінде жүргізіледі. Бастапқы құжаттар операция немесе оқиға жасалған сәтте не олар аяқталғаннан кейiн тiкелей жасалуға тиiс.
Бұдан басқа, Бухгалтерлік есеп туралы заңның 7-бабының 6) тармақшасына сәйкес қағаз және электрондық жеткізгіштердегі бастапқы құжаттар міндетті деректемелерді қамтуға тиіс, онда басқалардың арасында операцияны жасауға (оқиғаны растауға) жауапты адамдардың лауазымдарының атауын, тегін, аты-жөнін және қолдарын көрсету және оны (оны) ресімдеудің дұрыстығы көзделген.
Қаралып отырған жағдайда шағымға қоса берілген құжаттардан «К» компаниясы «D», «AF», «Ко», «S», «P», «AB», «R», «Sa» резидент емес компаниялармен өзара есеп айырысу бойынша 2020ж.31.12. бухгалтерлік есеп деректеріне сәйкес 403 872,3 мың теңге сомасында кредиторлық берешек есептелді (Кт 6290, Дт 3310).
Салықтық тексеру актісінен және мемлекеттік кірістер органының ақпаратынан «К» Компаниясы жоғарыда көрсетілген компаниялар бойынша 403 872,3 мың теңге сомасында кредиторлық берешек есептен шығару туралы 2020ж.31.12. бұйрығы негізі болған.
Бұл ретте, осы бұйрықтың 2-тармағында кәсіпорынның бухгалтериясы 2020 жылғы желтоқсан айында жоғарыда көрсетілген сомаға міндеттемелерді есептен шығарудан түскен табысты көрсетуге деп айтылған.
Сонымен қатар, «К» компаниясы жоғарыда көрсетілген компаниялар бойынша кредиторлық берешекті есептен шығарудан түскен кіріс сомасы 2020ж. КТС бойынша декларацияда (100.00 н.) көрсетілмеген. Бұл ретте, салықтық тексеру нәтижелері бойынша Салық кодексінің 229-бабы 1-тармағының 1) тармақшасының негізінде өткен кезеңдердегі декларацияларда көрсетілген 279 406,1 мың теңге мөлшерінде табыс сомасын қоспағанда, 124 466,2 мың теңге сомасына енгізілді.
Мәселен, «D» компаниясымен өзара есеп айырысу бойынша, 2006ж.20.12. және 2007ж.01.03. шарттарға сәйкес, 2020ж.31.12. жағдай бойынша 55 985,7 мың теңге сомасындағы кредиторлық берешек есептен шығарылды. «К» компаниясының шағымға қоса берілген 3300, 3311 шоттарының қосалқы конто карточкасын талдау деректері бойынша 2018 жылдың соңына сальдо сомасы 47 659,4 мың теңгені құрайды. 2011-2015 жж. үшін КТС бойынша декларацияның 100.00.003 жолына енгізілетін кірістердің талдамасына сәйкес, 2018ж. салықтық тексеруге ұсынылған «К» компаниясы көрсетілген шарт бойынша міндеттемелерді есептен шығарудан түскен табысқа 47 659,4 мың теңге сома енгізілді.
Сонымен қатар, «К» Компаниясы 8 326,3 мың теңге (55 985,7 - 47 659,4) мөлшеріндегі туындаған айырманы 2019-2020 жылғы ЖЖТ енгізбеген, тиісінше көрсетілген айырмашылық 2020 жылғы міндеттемелерді есептен шығарудан түскен кіріске енгізілуге тиіс.
2008 жылғы 18.06. шартқа сәйкес «AF» компаниясымен өзара есеп айырысу бойынша 2020ж.31.12. жағдай бойынша 35 005,1 мың теңге сомасындағы кредиторлық берешек есептен шығарылды. «К» компаниясы шағымға қоса берген 3300, 3311 шот қосалқы конто карточкасын талдау деректері бойынша 2018ж. соңына сальдо сомасы 31 967,3 мың теңгені құрайды. Салықтық тексеруге ұсынылған 2011-2015 жж. үшін КТС бойынша декларациялардың 100.00.003 жолына енгізілетін кірістердің талдамасына сәйкес «К» компаниясы көрсетілген шарт бойынша міндеттемелерді есептен шығарудан түскен кіріске 31 967,3 мың теңге қосылды.
Сонымен қатар, «К» Компаниясы 3 037,8 мың теңге (35 005,1 - 31 967,3) мөлшеріндегі туындаған айырманы 2019-2020 жылғы ЖЖТ енгізбеген, тиісінше көрсетілген айырмашылық 2020 жылғы міндеттемелерді есептен шығарудан түскен кіріске енгізілуге тиіс.
2007 жылғы 03.07. шартқа сәйкес «Ко» компаниясымен өзара есеп айырысу бойынша 2020ж.31.12. жағдай бойынша «К» компаниясы 15 839,7 мың теңге сомасындағы кредиторлық берешекті есептен шығарды. «К» компаниясы шағымға қоса берген 3300, 3311 шот қосалқы конто карточкасын талдау деректері бойынша 2018ж. соңына сальдо сомасы 14 485,1 мың теңгені құрайды. Салықтық тексеруге ұсынылған 2018ж. үшін КТС бойынша декларациялардың 100.00.003 жолына енгізілетін кірістердің талдамасына сәйкес «К» компаниясы көрсетілген шарт бойынша міндеттемелерді есептен шығарудан түскен кіріске 14 465,1 мың теңге сома енгізілді.
Сонымен қатар, 1 374,6 мың теңге (15 839,7 -14 465,1) мөлшеріндегі пайда болған айырма «К» компаниясымен 2019-2020 жылғы ЖЖТ енгізілмеген, тиісінше, көрсетілген айырма 2020 жылғы міндеттемелерді есептен шығарудан түскен кіріске енгізілуге тиіс.
2008 жылғы 26.05. және 2008 жылғы 17.04. шарттарына сәйкес «S» компаниясымен өзара есеп айырысу бойынша 2020ж.31.12. жағдай бойынша 53 850,8 мың теңге сомасында кредиторлық берешек есептен шығарылды. «К» компаниясы шағымға қоса берген 3300, 3311 шот қосалқы конто карточкасын талдау деректері бойынша 2018ж. соңына сальдо сомасы 49 177,6 мың теңгені құрайды. Салықтық тексеруге ұсынылған 2018ж. үшін КТС бойынша декларациялардың 100.00.003 жолына енгізілетін кірістердің талдамасына сәйкес «К» компаниясы көрсетілген шарттар бойынша міндеттемелерді есептен шығарудан түскен кіріске 49 177,6 мың теңге сомасын енгізді.
Сонымен қатар, «К» Компаниясы 4 673,2 мың теңге (53 850,8 - 49 177,6) мөлшеріндегі туындаған айырманы 2019-2020 жылғы ЖЖТ енгізбеген, тиісінше көрсетілген айырмашылық 2020 жылғы міндеттемелерді есептен шығарудан түскен кіріске енгізілуге тиіс.
2006 жылғы 03.10. шартқа сәйкес «P» компаниясымен өзара есеп айырысу бойынша 2020ж.31.12. жағдай бойынша 973,7 мың теңге сомасында кредиторлық берешек есептен шығарылды. «К» компаниясы шағымға қоса берген 3300, 3311 шот қосалқы конто карточкасын талдау деректері бойынша 2018ж. соңына сальдо 828,9 мың теңге соманы құрайды. Салықтық тексеруге ұсынылған 2018ж. үшін КТС бойынша декларациялардың 100.00.003 жолына енгізілетін кірістердің талдамасына сәйкес «К» компаниясы көрсетілген шарт бойынша міндеттемелерді есептен шығарудан түскен кіріске 828,9 мың теңге сомасын енгізді.
Сонымен қатар, 144,8 мың теңге мөлшеріндегі пайда болған айырмашылық (973,7 - 828,9) «К» Компаниясы 2019-2020 жылғы ЖЖТ енгізілмеген, тиісінше көрсетілген айырмашылық 2020 жылғы міндеттемелерді есептен шығарудан түскен кіріске енгізілуге тиіс.
2010 жылғы 31.05. 2011 жылғы 05.05. шарттарына сәйкес «R» компаниясымен өзара есеп айырысу бойынша 2020ж.31.12. жағдай бойынша 1 245,6 мың теңге сомасында кредиторлық берешек есептен шығарылды. «К» компаниясы шағымға қоса берген 3300, 3311 шот қосалқы конто карточкасын талдау деректері бойынша 2018ж. соңына сальдо 1 060,3 мың теңге соманы құрайды. 2011-2015 жж. үшін КТС бойынша декларацияның 100.00.003 жолына енгізілетін кірістердің талдамасына сәйкес, 2018ж. салықтық тексеруге ұсынылған «К» компаниясы көрсетілген шарттар бойынша міндеттемелерді есептен шығарудан түскен кіріске 1 060,3 мың теңге сомасын енгізді.
Сонымен қатар, «К» Компаниясы 185,3 мың теңге (1 245,6 - 1 060,3) мөлшеріндегі туындаған айырманы 2019-2020 жылғы ЖЖТ енгізбеген, тиісінше көрсетілген айырмашылық 2020 жылғы міндеттемелерді есептен шығарудан түскен кіріске енгізілуге тиіс.
2009 жылғы 18.08. шартқа сәйкес «S» компаниясымен өзара есеп айырысу бойынша 2020ж.31.12. жағдай бойынша 841,4 мың теңге сомасында кредиторлық берешек есептен шығарылды. «К» компаниясы шағымға қоса берген 3300, 3311 шот қосалқы конто карточкасын талдау деректері бойынша 2018ж. соңына сальдо 768,4 мың теңге соманы құрайды. Салықтық тексеруге ұсынылған 2011-2015 жж. үшін КТС бойынша декларацияның 100.00.003 жолына енгізілетін кірістердің талдамасына сәйкес «К» компаниясы көрсетілген шарт бойынша міндеттемелерді есептен шығарудан түскен кіріске 768,4 мың теңге сомасын енгізді.
Сонымен қатар, «К» Компаниясы 73,0 мың теңге (841,4 - 768,4) мөлшеріндегі туындаған айырманы 2019-2020 жылғы ЖЖТ енгізбеген, тиісінше көрсетілген айырмашылық 2020 жылғы міндеттемелерді есептен шығарудан түскен кіріске енгізілуге тиіс.
«AB» компаниясымен өзара есеп айырысу бойынша.
а) 2007 жылғы 04.07. шартқа сәйкес, 2020ж.31.12. жағдай бойынша 631,0 мың теңге сомасындағы кредиторлық берешек есептен шығарылды. «К» компаниясы шағымға қоса берген 3300, 3311 шот қосалқы конто карточкасын талдау деректері бойынша 2018ж. соңына сальдо сомасы 576,3 мың теңгені құрайды. 2011-2015 жж., КТС бойынша декларациялардың 100.00.003 жолына енгізілетін кірістердің талдамасына сәйкес, 2018ж. салықтық тексеруге ұсынылған «К» компаниясы көрсетілген шарт бойынша міндеттемелерді есептен шығарудан түскен кіріске 576,3 мың теңге сомасын енгізді.
Сонымен қатар, «К» Компаниясы 54,7 мың теңге (631,0 - 576,3) мөлшеріндегі туындаған айырманы 2019-2020 жылғы ЖЖТ енгізбеген, тиісінше көрсетілген айырмашылық 2020 жылғы міндеттемелерді есептен шығарудан түскен кіріске енгізілуге тиіс.
б) 2008ж. 24.01. шартқа сәйкес, 2020ж.31.12. жағдай бойынша 11 485,3 мың теңге сомасындағы кредиторлық берешек есептен шығарылды. КТС бойынша 2011-2018жж. салықтық тексеруге ұсынылған «К» компаниясы көрсетілген шарт бойынша міндеттемелерді есептен шығарудан түскен табысқа 6 373,4 мың теңге сомасын енгізді.
Сонымен қатар, «К» Компаниясы 5 111,9 мың теңге (11 485,3 - 6 373,4) мөлшеріндегі туындаған айырманы 2019-2020 жылғы ЖЖТ енгізбеген, тиісінше көрсетілген айырмашылық 2020 жылғы міндеттемелерді есептен шығарудан түскен кіріске енгізілуге тиіс.
в) 2006ж.30.05. шартқа сәйкес, 2020ж.31.12. жағдай бойынша 228 013,5 мың теңге сомасында кредиторлық берешек есептен шығарылды. КТС бойынша 2011-2018жж. салықтық тексеруге ұсынылған «К» компаниясы көрсетілген шарт бойынша міндеттемелерді есептен шығарудан түскен табысқа 126 529,0 мың теңге сомасын енгізді.
Сонымен қатар, «К» Компаниясы 101 484,4 мың теңге (228 013,5 - 126 529,0) мөлшеріндегі туындаған айырманы 2019-2020 жылғы ЖЖТ енгізбеген, тиісінше көрсетілген айырмашылық 2020 жылғы міндеттемелерді есептен шығарудан түскен кіріске енгізілуге тиіс.
Демек, «К» компаниясының бұл жағдайда міндеттемелерді есептен шығарудан түскен табыс талап қою мерзімінің аяқталуына қарай дәрменсіз болып табылатыны туралы дәлелдері.
Баяндалғанның негізінде, Салық кодексінің 229-бабы 1-тармағының 1) тармақшасын ескере отырып, салықтық тексеру актісінің нәтижелері бойынша 2020ж. тиісті КТС есептеу негізді болып табылады.
Салық кодексінің 267-бабының 1-тармағын және Қазақстан Республикасы Индустрия және сауда министрлігі Техникалық реттеу және метрология комитетінің 1999 жылғы 7 қыркүйектегі бұйрығымен бекітілген «Негізгі қорлардың жіктеуіші» 12-2009 ҚР № 451-од (бұдан әрі - Негізгі қорлардың жіктеуіші) мемлекеттік жіктеуішінің ережелерін бұзу шағым жасалған салық сомасын және тиісті өсімпұл сомасын есептеу үшін негіз болып табылады, оның нәтижелері бойынша «Машиналар мен жабдықтар» тіркелген активтердің ІІ тобынан құрғақ тәсілмен цемент өндірудің № 5, № 6 технологиялық желілері «Ғимараттар мен құрылыстар» І тобына 2017-2020 ж. тіркелген активтер бойынша амортизациялық аударымдар нәтижесінде ауыстырылды, және 2 417 962,8 мың теңге сомаға азайтылды.
Сондай-ақ II топтан тіркелген активтердің І тобына ауыстыруға байланысты салықтық тексеру нәтижелері бойынша 2017ж. 543,0 мың теңге сомасында, 2018ж. 407,2 мың теңге сомасында, 2019ж. 305,3 мың теңге сомасында, 2020ж. 481,0 мың теңге сомасында «О» компаниясынан сатып алынған негізгі құралдар бойынша амортизациялық аударымдар азайтылды.
«К» Компаниясы салық органының осы қорытындысымен келіспейді, себебі ол 2005ж.23.12. цемент өндiру зауыты үшiн өндiрiстiк базаны (2005ж.12.12. шарт), жабдықтар мен құрылыс-монтаж жұмыстарын сатып алуға инвестициялар алу көзделген.
«К» компаниясы шағымда 2005ж.12.12. пайдалануға берілген 22 ғимараты бар жер учаскесін сатып алу көзделген. Бұл ретте жабдықтарды сатып алу жобаны орындау барысында жасалған жеткізушілермен жеке шарттармен жүргізілді. Демек, пайдалануға берілген өндірістік цехтардың ғимараттары жабдықтарды сатып алғанға дейін сатып алынған, яғни ғимараттар жабдықтарды орнату үшін жобаланбаған.
Бұл ретте № 5, № 6 технологиялық желілерді қайта құру жобасы әзірленуге тапсырыс берілді және ғимараттарды сатып алғаннан кейін орындалды. Қайта құру аяқталғаннан кейін негізгі құралдар ретінде теңгерімге қабылданды. Технологиялық желілердің жабдықтары жылжымалы мүлік ретінде сатып алынды және негізгі құралдардың инвертарлық объектілері ретінде есепке алынды.
«К» компаниясы 16 «Негізгі құралдар» ХҚЕС (IAS) 37-тармағына сілтеме жасай отырып, машиналар мен жабдықтар ғимараттар мен құрылыстардан өзгеше негізгі құралдарды есепке алудың жеке сыныбына бөлінгенін көрсетеді. Бұл ретте негізгі құралдардың объектілерін жіктеу 12-2009 ҚР МК Негізгі қорларының жіктеуіші негізінде жүзеге асырылады, оған сәйкес ғимаратқа, құрылысқа, машиналарға және жабдықтарға ұғым берілген.
Осылайша, «К» компаниясы іргетасқа орнатылған жабдықтар құрылыс ретінде жіктелмейді, тиісінше жылжымалы мүлік объектісі ретінде ғимараттар мен құрылыстардан бөлек негізгі құралдар ретінде танылады деп есептейді.
«К» компаниясы құрылыс ұғымын 12-2009-бапқа сәйкес келтіреді, онда жабдық еңбек мәнін өзгертумен байланысты емес қандай да бір техникалық функцияларды (энергияны, материалдар мен ақпаратты түрлендіретін құрылғылар) орындау арқылы өндіріс процесін жүзеге асыру үшін қажетті жағдайлар жасалған орын болып табылады.
Баяндалғанды ескере отырып, «К» компаниясы технологиялық желілердің жабдықтары ғимараттарға қызмет көрсетуге немесе өндіріс процесін жүзеге асыру үшін жағдай жасауға емес, дайын өнім өндіруге арналғандықтан және еңбек мәнінің өзгеруіне байланысты деп есептейді, онда технологиялық желілердің жабдықтары құрылыстарға жатқызылмайды.
Бұдан басқа, «К» компаниясы «Жылжымайтын мүлік жөніндегі орталық» № 5, № 6 технологиялық желі құрғақ тәсілмен цемент өндірісінің жылжымайтын мүлік болып табылмайтыны және техникалық түгендеуге жатпайтыны туралы жауап береді. Сондай-ақ, Әділет департаментінің жауабына сәйкес № 5, № 6 құрғақ тәсілмен цемент өндіру технологиялық желісі құқықтық кадастрда мемлекеттік тіркеуге жатпайды.
Шағымда салықтық тексеру актісі бойынша технологиялық желі «Өзге өндірістік құрылыстар» (132.440000) сыныбына жатқызылғаны көрсетілген, бұл ретте технологиялық желі құрылыстарға жатпайды, сондай-ақ ғимараттар, құрылыстар мен жабдықтар жалпы түпкілікті нәтиже алғанға дейін толық технологиялық процеске қолданылмайды. Сонымен қатар, технологиялық желілердің құрамына есепте тұрған барлық жабдықтардан домкрат, портативті гидрокөтергіш, дрель, жад картасы және т.б. енгізілген.
«К» компаниясы шағымда ҚР Қаржы министрлігінің шешіміне сілтеме жасайды, оған сәйкес күйдіру үшін айналатын пештердің «Өзге машиналар мен жабдықтар» тобына заңсыз жатқызылғаны туралы салық органының қорытындылары негізсіз деп танылды, бұл сондай-ақ Ұлттық статистика бюросының хатымен расталды.
Шағымда Қазақстан Республикасы Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросының (бұдан әрі - Ұлттық статистика бюросы) мемлекеттік кірістер органының сұрау салуына берген жауабы технологиялық желілерді құрылыстар ретінде танудың дәлелі бола алмайтыны көрсетілген, өйткені салық органы келтірген пайымдауларда баяндалған.
Осылайша, «К» компаниясының пікірінше, цемент өндірісінің технологиялық желісі тек жабдықтың жиынтығын білдіреді және құрылыстарға жатпайды.
«К» компаниясының дәлелдерін тексеріп, мемлекеттік кірістер органы ұсынған материалдарды зерттеп, уәкілетті орган мынадай тұжырымдарға келді.
Салықтық тексеру актісінің нәтижелері бойынша «К» компаниясы Қазақстан Республикасы Индустрия және сауда министрлігі жанындағы Инвестициялық комитетпен Инвестициялық келісімшарт жасағаны анықталды, оған сәйкес «К» компаниясы бес жыл ішінде цемент өндіретін зауыт құрылысына 3 185 707,0 мың теңге инвестициялауға міндеттенеді.
Салық тексеруін жүргізу барысында Әкімдіктің 2008ж.15.05. Қаулысы негізінде цемент өндірісінің екі технологиялық желісін құрғақ тәсілмен реконструкциялауға және жаңғыртуға рұқсат етуі анықталды.
2013 жылғы 12.04. қорытындысында Салықтық тексеруге ұсынылған «Цемент өндірісінің №5 технологиялық желісінің объектілерін реконструкциялау» жобасының «К» компаниясының қолданыстағы инфрақұрылымы негізгі құрылыс кезінде (1970-1975ж.) қалыптастырылғаны және №6 технологиялық желіні қайта жаңарту кезінде толықтырылғаны (2007-2008ж. әктастың жабық қоймасын салу) көрсетілген.
Жобада №5 технологиялық желінің ескі нысандарын қайта жаңарту және жаңғырту, әктасты ұсақтау цехы; сазды ұсату және кептіру цехы, шикізат диірмендерін бөлу; екі қабатты араластырғыш сүрлемдер және т.б.
Жобада мынадай технологиялық жабдық қабылданды: С - 888 бүйір ұсақтағышы, балғалы ұсақтағыш СМД-97 А, «Хацемаг» кептіргіш ұсақтағышы, қатарлап төсегіш, роторлы экскаватор, импульсті регенерациясы бар жеңдік сүзгі, циклон, желдетілетін шар диірмені, шикізат желдеткіші, пештің түтін сорғышы, төрт сатылы циклонды жылу алмастырғыштары бар айналмалы пеш, клинкер тоңазытқышындағы түтін сорғыш, клинкер тоңазытқышы, көмір диірмені, көмір диірменіне түтін сорғыш, электр сүзгісі, пластиналы конвейер.
2009 жылғы 02.02. Мемлекеттік қабылдау комиссиясының 2009ж.05.02. Әкімдіктің қаулысымен бекітілген құрғақ тәсілмен цемент өндірісінің №6 технологиялық желісін пайдалануға қабылдау туралы Актісіне сәйкес, «К» компаниясы құрғақ өндіріс әдісін пайдалана отырып, цемент өндірісін бастады.
Бұл ретте №5 технологиялық желі 2014ж.05.06. №5 цемент өндірісінің технологиялық желісін қайта жаңартуды пайдалануға қабылдау туралы мемлекеттік қабылдау комиссиясының актісіне сәйкес пайдалануға берілді. (2014 жылы 2 топ бойынша келіп түскен тіркелген активтердің құны) 15 351 263,7 мың теңгені құрады).
Қарастырылып отырған жағдайда, «К» компаниясы бухгалтерлік және салықтық есепте №5 және №6 технологиялық желілер тіркелген активтердің «Машиналар мен жабдықтар» II тобына жатқызылды.
Салықтық тексеру барысында №5, №6 технологиялық желілерге тексеру жүргізілді, атап айтқанда: саз балшық және темір кені концентраты қоймасы, әктасты ұсақтау цехы, шикізатты ұнтақтау цехы, №2 күйдіру цехы, көмір бөлімшесі. Бұл ретте шикізатты ұнтақтау цехында таспа тасымалдағышы, шикізатқа арналған 4 бункер, жеңдік сүзгілер, қоршау тасымалдағышы, цехтан саз беру тасымалдаушысы, қоймадан саз беру тасымалдағышы және олардың галереясы болады. Сонымен қатар, 1, 2, 3, 4 диірмендердің басты жетегі, электр қозғалтқышы, шар диірмендері, арқалық краны, әуежай көтергіш, шикізат сүрлемдері бар.
№2 күйдіру цехында циклондары бар жылу алмастырғыш, жүйе, аэроделобтар, пешті қоректендіру жүйесі, пеш қоректендіру жүйесінің элеваторы мен бункері, пеш форсункасы, клинкерлік тоңазытқыш, клинкерді клинкерлік сүрлемдерге беру транспортерлері және олардың галереясы бар. Көмір бөлімшесінде пешті тартуға арналған шар диірмені.
№5, №6 технологиялық желілер ашық алаңдарда және өндірістік ғимараттарда, сондай-ақ цемент пештерінде, цемент сүрлемдерінде орналастырылады. Бұл ретте пештердің тиеу және түсіру ұштары, диірмендер, шаңсыздандыру жабдығы, сепараторлар және басқалары өндірістік ғимараттарда орналасқан.
Салық кодексінің 155-бабы 1-тармағының 2), 5) тармақшаларына сәйкес салық органының лауазымды адамдарының тексеру жүргізу үшін қажетті құжаттар мен мәліметтерді мемлекеттік органдардан сұратуға және алуға, салықтық тексеру жүргізу барысында туындаған мәселелер бойынша шет мемлекеттердің мемлекеттік және өзге де органдарына (ұйымдарына) сұрау салуға құқығы бар екенін көрсету қажет.
Бұл жағдайда салықтық тексеру жүргізу барысында 2022ж.23.08. Ұлттық статистика бюросына, Негізгі қорлар жіктеуішіне сәйкес 130.000000 «Құрылыстар» кіші бөліміне құрғақ тәсілмен цемент өндіру үшін №5, №6 технологиялық желілерді жіктеуге қатысты сүраныс жіберілді.
2022 жылғы 20.09. жауаптан Ұлттық статистика бюросы технологиялық желі - бір нәрсені дайындаудың технологиялық процесін жүзеге асыру үшін дәйекті түрде орнатылған технологиялық жабдықтың өзара байланысты бірліктерінің техникалық жиынтығы екенін білдіреді.
Цех ғимараты және онда орналасқан өзге де объектілер күрделі бөлінбейтін объектіні құрайды, өйткені цех ғимараты бастапқыда осы жабдықты орнату үшін жобаланған, ғимарат пен жабдық біртұтас болып табылады және бірыңғай технологиялық процесс бойынша нысаналы өнім алуға арналған, жабдықты алып қою жағдайында өндірістік процесс мүмкін болмайды.
Осылайша, Ұлттық статистика бюросы 2022ж.20.09. Құрғақ тәсілмен цемент өндіруге арналған № 5, № 6 технологиялық желілер 132.440000 «Өзге де өндірістік құрылыстар» сыныбы бойынша 132.000000 «Азаматтық құрылыстың басқа объектілері» тобының 130.000000 «Құрылыстар» кіші бөлімін жіктейді.
Салық кодексінің 56-бабы 2-тармағына сәйкес 2008ж.12.10. салық есебі бухгалтерлік есеп деректеріне негізделеді. Бухгалтерлік құжаттаманы жүргізу тәртібі ҚР бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасымен белгіленеді.
Осыған ұқсас нормалар Салық кодексінің 190-бабында көзделген.
Қаралып отырған жағдайда, салықтық тексеру жүргізу барысында мемлекеттік кірістер органының ақпаратынан көрінетіндей, «К» компаниясының деректері пайдаланылды, атап айтқанда: салықтық есепке алу бойынша тіркелген активтердің ІІ тобының құндық балансына жатқызылған құны көрсетілген негізгі құралдардың, оның ішінде № 5, № 6 технологиялық желі бөлімшесіне жатқызылатын негізгі құралдардың тізбесі, сондай-ақ атауы, түгендеу және желінің нөмірі, есепке қабылданған күні мен қалдық құны көрсетілген бухгалтерлік есепке алу жөніндегі негізгі құралдардың тізбесі.
Салық кодексінің 181-бабы 5-тармағының 2) тармақшасына сәйкес уәкілетті орган салық төлеушінің шағымын қарау кезінде қажет болған жағдайда осындай органдар мен ұйымдардың құзыретіндегі мәселелер бойынша мемлекеттік органдарға, шет мемлекеттердің тиісті органдарына және өзге де ұйымдарға сұрау салу жіберуге құқылы.
Қазақстан Республикасының Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігі шағымды қарау барысында жіберілген 2023 жылғы 24.08. сауалға жауабына сәйкес Қазақстан Республикасы «Қазақстан Республикасындағы сәулет қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы» Заңының 7-бабының 1) тармақшасын келтіреді, құрғақ тәсілмен цемент өндіру жөніндегі №5, №6 технологиялық желілерді «Құрылыстарға», ал жекелеген жабдықтардың құрамына кіретін технологиялық желілерді «Машиналар мен жабдықтарға» жатады.
Ұлттық статистика бюросының функциясына статистикалық жіктеуіштерді, оның ішінде Негізгі қорлар жіктеуішін әзірлеу және бекіту кіретінін атап өту қажет.
Шағымды қарау және жолданған 2023ж.05.10. сауалға жауабына қатысты Ұлттық статистика бюросы Халықаралық статистикалық стандарттарды және ҚР 04-2008 «Экономикалық қызмет ордасы мен жіктеуіш» МК Ұлттық жылтеуішін келтіреді, құрғақ тәсілмен цемент өндіру жөніндегі №5, №6 технологиялық желілерді Негізгі қорлар жіктеуішіне сәйкес 132.440000 «Өзге де басқару құрылымдары» 132.000000 «Азаматтық құрылыстың басқа да жерлері» тобының «Құрылыстар» жіктейді.
Осылайша, уәкілетті органдардың жауаптарын ескере отырып, № 5, № 6 технологиялық желілердің құны тіркелген активтердің І тобының (Ғимараттар мен құрылыстар) құндық балансына жатқызылуы тиіс, тиісінше салықтық тексеру нәтижелері бойынша есептелген амортизациялық аударымдарды азайту негізді түрде жүргізілді.
Сонымен қатар, шағымды қарау барысында негізгі құралдар тізбесіне, тіркелген активтердің І тобының құн балансына жатқызылған салықтық тексеру актісі бойынша бухгалтерлік есеп деректері бойынша «К» компаниясының негізгі құралдарының бір бөлігі №5, №6 технологиялық желілер бөлімшесіне жатқызылмаған, оның ішінде: гидравликалық қайтарымы бар жүк домкраты, дрельдер, роторлық экскаватор, флэшка карта (SD Memory Cart 8 Gb Transfer) және т.б. (2017ж. - 52 жылғы позициялардың 2018ж. - 81 позиция, 2019ж. - 81 позиция, 2020ж. - 88 позиция).
Демек, жоғарыда көрсетілген негізгі құралдардың құны тіркелген активтердің ІІ тобының құндық балансына енгізілуге тиіс.
Баяндалғанның негізінде, Салық кодексінің 267-бабының нормаларын ескере отырып, II топтың құн балансын азайту және № 5, №6 технологиялық желіге жатпайтын негізгі құралдар бойынша тіркелген активтердің І тобын ұлғайту және тиісінше салықтық тексеру нәтижелері бойынша көрсетілген бөлікте амортизациялық аударымдарды азайту негізсіз болып табылады.
Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы Қазақстан Республикасының Кодексінің 100-бабын (10.12.2008 ж. Салық кодексі), Салық кодексінің 242, 400-баптары бұзу шағым жасалған салық сомасын және тиісті өсімпұл сомасын есептеу үшін шығыстар шегерімге және тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді сатып алу бойынша 2017-2020жж. оның нәтижелері бойынша сенімсіздік белгілері бар «О» компаниясымен, «As» компаниясымен, «Ка» компаниясымен, «С» компаниясымен, «М» компаниясымен өзара есеп айырысу бойынша негіз болып табылады.
Салық органының осы қорытындысымен «К» компаниясы салықтық тексеру актісінде шегерімдерден шығыстар алып тасталған негіздегі Салық кодексінің нормасы көрсетілмегендіктен келіспейді, бұл ретте Салық кодексінің 115, 257-баптарының және Салық кодексінің 264, 403-баптарының нормалары жатқызуға жатпайтын шығыстар үшін түпкілікті негіздерді қамтиды шегерімдер және есепке ҚҚС.
«К» компаниясы Салық кодексінің нормалары сенімсіздік белгілері бар салық төлеушілермен өзара есеп айырысулар бойынша шығыстарды шегерімдерден алып тастау негіздерін қамтымайтынын, бұл ретте сот тәртібімен мәмілелер жарамсыз деп танылмағанын бекітеді.
«К» компаниясы контрагенттермен өзара есеп айырысу бойынша мәмілелердің іс жүзінде жасалғанын растайтын бастапқы бухгалтерлік құжаттар бар екенін, жұмыстар нақты орындалғанын, тауарлар жеткізілгенін, банк шоттарына төлем жүргізілгенін көрсетеді. Демек, Салық кодексінің талаптарына сәйкес шығыстар табыс алуға бағытталған және құжатпен расталған.
Сондай-ақ, шағымда мәмілелерді жасау кезеңінде контрагенттер ҚҚС бойынша есепте тұрғаны, сондай-ақ контрагенттерде қажетті ресурстардың (негізгі құралдардың, активтердің және т.б.) болмауы қатысушылардың қылмыстық және әкімшілік құқық бұзушылық жасағаны туралы куәландыра алмайтыны көрсетілген.
Одан әрі шағымнан келіп шығатыны, соттың шешімімен мемлекеттік қайта тіркеу 2020ж.07.07. «О» компаниясы жарамсыз деп танылды, алайда осы өнім берушімен мәмілелер көрсетілген күнге дейін жүзеге асырылды, бұл ретте өзге тұлғаның құжаттарға қол қоюы Салық кодексінің нормаларына сәйкес шығыстарды алып тастау үшін негіз болып табылмайды.
Сондай-ақ «К» компаниясы қызметкерлердің қолда бар штаты жұмыстардың толық циклін жүзеге асыру үшін жеткіліксіз екенін, осыған байланысты жұмыстардың белгілі бір түрі мердігерге, сондай-ақ үлестес «Ce» компаниясына орындау үшін берілуі мүмкін екенін атап көрсетеді.
Шағымда салықтық тексеру актісінде «О» компаниясына қатысты - ҚҚС бойынша есептен шығару, 2020ж.07.07. бастап қайта тіркеуді жарамсыз деп тану сияқты «К» компаниясының контрагенттеріне қатысты сенімсіздік белгілері көрсетілген, ал жеткізушімен мәмілелер 2020 жылдың 3 тоқсанына дейін жүзеге асырылды.
Бұл ретте Соттың 2022ж.27.10. «О» компаниясына қатысты осы компанияның басшысы және (немесе) құрылтайшысы тіркеуге және қаржы-шаруашылық қызметке қатысы жоқ екені, сондай-ақ «К» компаниясымен мәмілелер жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді нақты орындамай және тауарларды жеткізусіз жүзеге асырылғаны анықталмаған.
Өз кезегінде шығыстар шегерімінен және есептен ҚҚС алып тастау үшін Салық кодексінің 264, 403-баптарында белгіленген негіздер сот шешімімен белгіленуі тиіс. Бұл ретте осы жеткізушіден алынған қызметтерді «К» компаниясы «Ce» компаниясының мекенжайына қайта ұсынды.
Бұл ретте «О» компаниясымен өзара есеп айырысу бойынша шығыстар 2017 жылы 1 354,1 мың теңге сомасында, 2018ж. үшін 1 587,3 мың теңге сомасында. 1 720,7 мың теңге сомасында «К» компаниясы шығыстарда да, табыстарда да салық салынатын табыс 0 теңгені құрады. Сондай-ақ, 2020ж. 1 959,9 мың теңге сомасында «Ce» компаниясына қайта жөнелтілді, ал негізгі құралдарды жаңғыртуға 2 520,0 мың теңге сомасы II топтың тіркелген активтерін ұлғайтуға көрсетілді.
Сондай-ақ «As», «Ка», «С», «М» компанияларына қатысты салықтық тексеру актісінде сенімсіздік белгілері, оның ішінде ҚҚС бойынша есептен шығару, тіркелген активтердің болмауы, жұмыс күшін ұсынуға шарттар жасасу және т.б. көрсетілген, сонымен қатар, осы жеткізушілерге қатысты соттардың тану туралы шешімдері жоқ жарамсыз деп танылады.
«K» компаниясының дәлелдерін тексеріп, мемлекеттік кірістер органы ұсынған материалдарды зерттеп, уәкілетті орган мынадай тұжырымдарға келді.
2008 жалғы 10.12. Салық кодексінің 100-бабының 1 және 3-тармақтарына сәйкес Салық кодексіне сәйкес шегерімге жатпайтын шығыстарды қоспағанда, салық төлеушінің табыс алуға бағытталған қызметті жүзеге асыруға байланысты шығыстары салық салынатын табысты айқындау кезінде шегерімге жатады.
Шегерімдерді салық төлеуші табыс алуға бағытталған оның қызметіне байланысты шығыстарды растайтын құжаттар болған кезде жүргізеді. Бұл шығыстар халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына және ҚР бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкес айқындалатын болашақ кезеңдердің шығыстарын қоспағанда, олар іс жүзінде жүргізілген салық кезеңінде шегерімге жатады.
2008ж.12.10. Салық кодексінің 115 -бабының 1-тармағына сәйкес, кіріс алуға бағытталған қызметке байланысты емес шығындар шегерімге жатпайтыны анықталған.
2008ж.12.10. Салық кодексінің 256-бабының 1-тармағына сәйкес, егер Салық кодексінің 34-тарауында өзгеше көзделмесе, бюджетке төленуге жататын салық сомасын айқындау кезінде, Салық кодексінің 228-бабы 1-тармағының 1) тармақшасына сәйкес ҚҚС төлеуші болып табылатын тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді алушы. егер олар салық салынатын айналым мақсатында пайдаланылатын немесе пайдаланылатын болса, сондай-ақ осы тармақтың 1) -5) тармақшаларында көрсетілген шарттар орындалатын болса, негізгі құралдарды, материалдық емес және биологиялық активтерді, жылжымайтын мүлікке инвестицияларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді қоса алғанда, алынған тауарлар үшін төленуге жататын ҚҚС сомаларын есепке жатқызуға құқығы бар.
2008ж.12.10. Салық кодексінің 56-бабы 2-тармағына сәйкес салық есебі бухгалтерлік есеп деректеріне негізделеді. Бухгалтерлік құжаттаманы жүргізу тәртібі ҚР бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасымен белгіленеді.
Осындай нормалар Салық кодексінің 242, 264, 400, 46, 367, 190-баптарында көзделген.
Осылайша, табыс алуға бағытталған шығыстар шегерімге жатады, ҚҚС Салық кодексінде белгіленген тиісті растайтын құжаттар болған және талаптар сақталған кезде салық салынатын айналым мақсатында пайдаланылған (пайдаланылатын) алынған тауарлар (жұмыстар, қызметтер) бойынша есепке жатқызылуға жатады.
Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 28 ақпандағы Заңының 1-бабының 2) тармақшасына сәйкес (бұдан әрі - Бухгалтерлік есеп туралы заң) бастапқы есепке алу құжаттары (бұдан әрі - бастапқы құжаттар) - соның негізінде бухгалтерлік есеп жүргізілетін операцияны немесе оқиғаны жасау фактісін және оны жасау құқығын қағаз тасығыштағы да, электрондық жеткізгіштегі де құжаттамалық куәлік.
Бухгалтерлік есеп туралы заңның 6-бабының 3-тармағына сәйкес операциялар мен оқиғалар бухгалтерлік есеп жүйесінде көрсетіледі, бұл ретте бухгалтерлік жазбалардың бастапқы құжаттардың түпнұсқаларымен барабар бекітілуін және барлық операциялар мен оқиғалардың бухгалтерлік жазбаларда көрсетілуін қамтамасыз етуге тиіс.
Бухгалтерлік есеп туралы заңның 7-бабының 2-тармағында операцияларды немесе оқиғаларды ресімдеу үшін қолданылатын бастапқы құжаттарға қойылатын нысандарды немесе талаптарды уәкілетті орган және (немесе) ҚР Ұлттық Банкі ҚР заңнамасына сәйкес бекітетіні белгіленген.
Бұл ретте Бухгалтерлік есеп туралы заңның 7-бабының 3, 3-1-тармақтарында: бастапқы құжаттар қағаз жеткізгіштерде де, электрондық жеткізгіштерде де, Бухгалтерлік есеп туралы заңның 7-бабының 2-тармағына сәйкес нысандары немесе оларға қойылатын талаптар дара кәсіпкерлер мен ұйымдар өз бетінше әзірлейді не нысандар мен талаптарды қолданады, ҚР заңнамасына сәйкес бекітілген, осы баптың 3-тармағының 1) -7) тармақшаларында көрсетілген міндетті деректемелерді қамтуы тиіс.
Операцияның немесе оқиғаның сипатына, ҚР нормативтік құқықтық актілерінің талаптарына және есептік ақпаратты өңдеу тәсіліне байланысты, егер бұл ҚР заңнамасына қайшы келмесе, бастапқы құжаттарға қосымша деректемелер енгізілуі мүмкін.
Осылайша, салық есебі бухгалтерлік есеп деректеріне негізделеді. Операцияны не оқиғаны жасау фактісін тіркейтін бастапқы құжаттар міндетті деректемелерді қамтуы және ҚР бухгалтерлік заңнамасының талаптарына сәйкес ресімделуі тиіс.
3.1 «О» компаниясымен өзара есеп айырысуға қатысты
Салықтық тексеру актісіне сәйкес «О» компаниясымен өзара есеп айырысу бойынша қызметтерді сатып алу (автокранды жалға алу, жұмыс ұсыну) шығыстары шегерімнен 2017ж. 246 111,6 мың теңге сомасында, 2018ж. 129 194,0 мың теңге сомасында, 2019ж. 122 770,3 мың теңге сомасында, 2020ж. 44 643,8 мың теңге сомасында алынып тасталды, есептен ҚҚС 2017 жылғы 4 тоқсандағы 5 587,0 мың теңге сомасында, 2018 жылғы 1-4 тоқсанда 15 429,8 мың теңге сомасында, 2019ж. 1-4 тоқсандары үшін 14 732,4 мың теңге сомасында, 2020ж. 1-4 тоқсанда 5 206,0 мың теңге сомасында алынып тасталды.
«О» компаниясы 2014ж.04.11. бастап әділет органында тіркелді, «О» компаниясының басшысы және құрылтайшысы 2015ж.08.10. бастап С. азамат болады, 2020ж.07.07. басшы және құрылтайшы азамат К., болып тіркелген.
2017-2020жж. «О» компаниясы «К» компаниясының атына тауарлардың, жұмыстардың, қызметтердің мынадай атауларын көрсете отырып, шот-фактуралар ұсынды - жүк көтергіштігі 20 тонна автокранды жалға алу, шикізат диірменінің тісті гүлшоғырын және тіс асты тістерін ауыстыру жөніндегі қызметтер, 30 364 FN шикізат желдеткіші үшін қосымша газ құбырын дайындау № 4 диірмендер, 2017ж. сомасы 74 336,7 мың теңгеге, 2018ж. 48 927,8 мың теңге сомасына, 2019ж. 56 315,5 мың теңге сомасына 2020ж. 15 451,5 мың теңге сомасына. Қызметтерге ақы төлеуді «К» компаниясы қолма-қол ақшасыз жолмен жүзеге асырды
Салық кодексінің 412-бабының 12-тармағына сәйкес қағаз жеткізгіште жазылған шот-фактура заңды тұлғалар үшін - басшы мен бас бухгалтердің қолдарымен, сондай-ақ егер осы тұлғаның Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес мөрі болуы тиіс болса, атауы мен ұйымдық-құқықтық нысаны көрсетілген мөрмен куәландырылады. Шот-фактура салық төлеушінің бұйрығымен уәкілеттік берілген қызметкердің қолымен расталуы мүмкін. Бұл ретте бұйрықтың көшірмесі тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді алушыларды көзбен көріп танысу үшін қолжетімді болуы тиіс.
Бухгалтерлік есеп туралы заңның 10-бабының 1-тармағына сәйкес. басшылық немесе дара кәсіпкер бухгалтерлік құжаттарға қол қою құқығы бар адамдарды айқындайды. Бұл ретте адамның атқаратын лауазымына, ақша сомасының мөлшеріне, операцияның қолданылу аясына және мәніне қарай қол қою құқығының иерархиясы белгіленуі мүмкін.
Салықтық тексеру барысында шарттар, орындалған жұмыстар актілері және басқа да құжаттар «О» компаниясының директоры Р., атынан қол койылған.
Сонымен қатар, ҚР ИНИС деректеріне сәйкес Р. азамат «О» компаниясының басшысы ретінде тіркелгені туралы мәлімет жоқ.
Айтылғандарды ескере отырып, ҚР салық заңнамасының талаптарына сәйкес «О» компаниясында көрсетілген құжаттарға қол қою құқығын растайтын өкілеттіктер жоқ.
Бұдан басқа, салықтық тексеру нәтижелері бойынша «Бүркіт» АЖ мәліметіне сәйкес «С», азаматы 2019ж.07.10. Қазақстан Республикасының аумағынан Өзбекстан Республикасына кеткен, бұл ретте кері қайтпаған. Қайтыс болу туралы куәлікке сәйкес «С» азамат 2021ж 23.11. қайтыс болды.
Сондай-ақ Мамандандырылған ауданаралық экономикалық соттың (МАЭС) 2022ж.27.10. «О» компаниясын мемлекеттік тіркеу, қайта тіркеу 2014ж.04.11. және 2015ж.08.10. жарамсыз деп танылды және күші жойылды.
Бұдан басқа, «О» компаниясының басшысы «Қ» азамат мемлекеттік кірістер органына, 2021ж.25.06. «О» компаниясы оның атына алдау жолымен тіркелгені туралы өтініш берілген.
Бұл ретте МАЭС 2021ж.04.10. және Азаматтық істер жөніндегі сот алқасының 2022ж.11.07. «О» компаниясын мемлекеттік қайта тіркеу жарамсыз деп танылды.
«О» компаниясын мемлекеттік тіркеу туралы бұйрықтың күшін жоюға байланысты 2014ж.01.12. бастап ҚҚС бойынша есептен шығарылды.
Салық кодексінің 264-бабының 2) тармағына, 403-бабының 4-тармағына сәйкес шығыстар шегерімге жатпайды, бұрын есепке жатқызылатын ҚҚС ретінде танылған ҚҚС салық төлеушімен жұмыстарды нақты орындамай, қызметтер көрсетпей, тауарларды жөнелтпей жасалған операциялар бойынша алып тастауға жатады, басшы және (немесе) тіркеуге (қайта тіркеуге) қатысы жоқ құрылтайшы (қатысушы) және (немесе) сот осындай салық төлеушіден тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді іс жүзінде алуды белгілеген операцияларды қоспағанда, заңды күшіне енген сот шешімімен белгіленген осындай заңды тұлғаның қаржы-шаруашылық қызметін жүзеге асыру жөніндегі операцияларды қоспағанда, осындай заңды тұлғаның қаржы-шаруашылық қызметін жүзеге асыруға құқылы.
Баяндалғанның негізінде Салық кодексінің 403-бабы 4-тармағының 264-бабы 2) тармағының нормаларын ескере отырып, шығыстар шегерімінен және ҚҚС-ны салықтық тексеру нәтижелері бойынша «О» компаниясымен өзара есеп айырысулар бойынша есептен шығару негізді болып табылады.
3.2 «Ка» компаниясымен өзара есеп айырысуға қатысты
Салықтық тексеру актісіне сәйкес «Ка» компаниясымен өзара есеп айырысу бойынша 2020ж. шығыстары шегерімнен 40 567,5 мың теңге сомасында, және 2020ж. 1-4 тоқсанында есептен ҚҚС 4 513,2 мың теңге сомасында алынып тасталды.
«Ка» компаниясы әділет органында 2010 жылғы 13 наурыздан бастап тіркелген, 2020ж.02.04. бастап ҚҚС төлеуші болып табылады.
2022ж.11.11. МАЭС шешіміне сәйкес, «К» компаниялары мен «Ка» компаниясы арасында 2020ж.19.03. шартына сәйкес жасалған 36 941,9 сомасына айналым, 4 433,0 мың теңге сомасындағы ҚҚС жарамсыз деп танылды.
2020ж. 11.11. Шешiмнен «Ка» компаниясының 2020ж. сәуір, мамыр, маусым, шілде, тамыз айларындағы шарттары шеңберінде «К» компаниясының атына ЭШФ бойынша 36 941,9 мың теңге сомасына айналым, 4 433,0 мың теңге сомасындағы ҚҚС жазып берді.
2020ж.11.11. Шешiмнен «Ка» компаниясы өндіруші болып табылмайтыны, кәсіпорынның меншік құқығында негізгі құрал-жабдықтары, жылжымайтын және жылжымалы мүлкі, оның ішінде көлік құралдары жоқ екені көрсетілген. «Ка» компаниясы «П» компаниясынан айналым сомасы 21 602,4 мың теңге, КТС сомасы 4 320,4 мың теңге, ҚҚС сомасы 2 592,2 мың теңге тауарларды сатып алуды көрсетеді, бұл компания мемлекеттік тіркеу 2019ж.24.10. жарамсыз деп танылды.
Осыны негізге ала отырып, сот заңды тұлға заңсыз тіркелгендіктен, «П» компаниясымен жүргізілген барлық мәмілелер мәніссіз болып табылады деген қорытындыға келеді.
Баяндалғанды ескере отырып, сотқа «К» компаниясының атына сатылған «Ка» компаниясы тауарының шығу тегі туралы дәлелдемелер ұсынылмаған.
Осылайша, жоғарыда көрсетілген сот шешімімен «К» компаниясы «Ка» компаниясымен 36 941,9 мың теңге сомасына тауарларды (жұмыстарды, қызметтерді) сатып алу бойынша мәмілелер және 4 433,0 мың теңге сомасындағы ҚҚС жарамсыз деп танылды.
Сондай-ақ, 4 жылдың 2020 тоқсанында «К» компаниясы 2020ж.29.07. шарт шеңберінде «Ка» компаниясымен өзара есеп айырысу бойынша және 2020ж. 15.10. құны 668,4 мың теңге болатын тауар (болат арқан, диамтр 16,5 м.м.), ҚҚС 80,2 мың теңге сомасында сатып алынды, ол ЭШФ АЖ деректері бойынша «П» компаниясынан сатып алынды.
Баяндалғанды ескере отырып, «Ка» компаниясымен өзара есеп айырысулар бойынша құжаттарды дәйекті деп тануға, операцияларды жасау фактісі туралы куәландыруға және осы операциялардың бухгалтерлік есепте барабар көрсетілуін қамтамасыз етуге және тиісінше шығыстарды шегерімге және ҚҚС-ты ҚР салық және бухгалтерлік заңнамасының ережелеріне сәйкес есепке жатқызу үшiн негіз болып табылмайды.
Салық кодексінің 264-бабының 5) тармағына, 403-бабының 2) тармағына сәйкес соттың заңды күшіне енген шешімі негізінде жарамсыз деп танылған мәміле бойынша шығыстар шегерімге және есепке жатқызуға жатпайды.
Баяндалғанның негізінде, Салық кодексінің 264-бабы 5-тармағының, 242-бабы 1-тармағының, 400-бабы 1-тармағының, 403-бабы 2-тармағының нормаларын ескере отырып, шығыстар шегерімінен және ҚҚС-ны салықтық тексеру нәтижелері бойынша «Ка» компаниясымен өзара есеп айырысулар бойынша есептен шығару негізді болып табылады.
3.3 «С» компаниясының өзара байланысы
Салықтық тексеру актісіне сәйкес 2017 жылғы «С» компаниясымен өзара есеп айырысу бойынша қызметтерді сатып алу шығыстар шегерімдерден 892,7 мың теңге сомасында алынып тасталды.
БСАЖ мәліметі бойынша «С» компаниясының басшысы және құрылтайшысы 2014ж.08.12. бастап қазіргі таңда дейін «Се» азаматы болып табылады.
Қызмет түрі «Тұрғын үй ғимараттарын салу».
«С» компаниясы ҚҚС бойынша 2019ж.10.08. орналасқан жері бойынша болмауына байланысты есептен шығарылды.
300.00 н. деректері бойынша өткізу бойынша айналымы сатып алудың жалпы сомасының 92,2% құрайтын негізгі жеткізушілер мынадай заңды тұлғалар болып табылады:
- «Sy» компаниясы, 2019ж.09.10. азаматтық істер жөніндегі сот алқасының Қаулымен 2016ж. 8.12. қайта тіркеудің күшін жою туралы шешім қабылданды.
- «До» компаниясы, 2019ж.10.07. МАЭС шешімі бойынша мемлекеттік тіркеудің күші жойылды.
- «Кв» компаниясы 2019ж.19.07. МАЭС шешімі бойынша 2017ж.16.08., 2018ж.26.04., 2018ж.15.08. қайта тіркеу жарамсыс болып танылды.
- «Ш» компаниясы 2019ж.07.06. МАЭС шешімі бойынша мемлекеттік тіркеудің күші жойылды.
Бұдан басқа, ҰҚК Қаулысы бойынша. Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 262-бабы 1, 2-бөліктері мен 216-бабы 3-бөлігінің қылмыстық іс шеңберінде «С» компаниясында 2014-2018жж. (2019ж.31.12. Салықтық тексеру актісі), оның нәтижелері бойынша жеткізушілерден тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алу және тиісінше сатып алушылардың атына, оның ішінде «К» компаниясының атына тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді өткізу салықтық тексеру нәтижелері бойынша расталмаған.
Жоғарыда баяндалған мән-жайларды ескере отырып, «С» компаниясымен өзара есеп айырысулар бойынша құжаттарды дәйекті деп тануға, операцияларды жасау фактісі туралы куәландыруға және осы операциялардың бухгалтерлік есепте барабар көрсетілуін қамтамасыз етуге және тиісінше шығыстарды шегерімге және ҚҚС ҚР салық және бухгалтерлік заңнамасының ережелеріне сәйкес есепке жатқызуға негіз болып табылмайды.
Осылайша, салықтық тексеру нәтижелері бойынша «С» компаниясымен өзара есеп айырысу бойынша шығыстар шегерімдерінен алып тастау негізді болып табылады.
3.4 «As» компаниясымен өзара есеп айырысуға қатысты
Салықтық тексеру актісіне сәйкес, 2019 жылға 23 372,1 мың теңге, 2020 жылға 23 966,6 мың теңге сомасында қызметтерді сатып алуға (қызметкерлердің өкілдігіне) арналған шығыстар, ҚҚС 2019 жылдың 1-4 тоқсандары үшін 2 804,6 мың теңге сомасында, 2020 жылдың 1-4 тоқсандары үшін 2 876,0 мың теңге сомасында «Аs» компаниясымен өзара есеп айырысулар бойынша шегерімдерден алынып тасталды.
«Аs» компаниясы әділет органында 2016ж.18.02. бастап тіркелді, басшысы және құрылтайшысы азамат А., 2021ж.13.05. бастап басшысы және құрылтайшысы азамат Ж., қызмет түрі орау (50%), ал құрылыс техникасын оператормен жалға алу (25 %), автомобилькөлігі (25%). 2023ж. 27.04. бастап әрекетсіз деп танылған салық есептілігін табыс етпеуге байланысты 2022ж. 16.02. ҚҚС есебі бойынша алынып тасталды.
Салықтық тексеру барысында 2022ж.01.07. сауал жолданды №399/1 «Аs» компаниясы орналасқан жерi бойынша болмауына байланысты қарсы салық тексеруiн жүргiзу тоқтатылған.
Бастапқы құжаттар (шот-фактуралар, орындалған жұмыстар актілері) бойынша «Аs» компаниясы «К» компаниясына тапсырыс берушінің мекен-жайына келетін жүктерді түсіру және МРГ учаскесіндегі түсіру алаңдарын тазалау бойынша жұмысшыларды (тиеушілерді) ұсыну бойынша қызметтер көрсетті.
2018 - 2020 жылдарға арналған мүлік салығы, көлік құралдары салығы, жер салығы (700.00-нысан) бойынша декларациялар АЖ бойынша ұсынылмаған.
Бұл ретте, электрондық шот-фактура АЖ және ҚҚС бойынша декларацияның (300.00-нысан) деректері бойынша «Аs» компаниясының негізгі жеткізушілері мыналар болып табылады:
- «Ке» компаниясы, МАЭС шешімі бойынша 2018ж.26.07. тағайындаған мемлекеттік қайта тіркеу жарамсыз деп танылды;
- «РМ» компаниясы, тұрған жерінің болмауына байланысты 2021 ж.30.12. ҚҚС бойынша есептен шығарылған;
- «Тr» компаниясы, мемлекеттік қайта тіркеудің күші жойылды деп танылуына байланысты 2018ж.16.04. ҚҚС бойынша есептен шығарылған;
- «Ма» компаниясы, қызметінің тоқтатылуына байланысты 2019ж.04.06. ҚҚС бойынша есептен шығарылған, 2019ж.17.06. «Ка» компаниясымен біріктіру жолымен қайта ұйымдастырылды.
- «Кр» компаниясы, орналасқан жері бойынша болмауына байланысты 2020ж.03.10. ҚҚС бойынша есептен шығарылған, «Са» компаниясымен біріктіру жолымен қайта ұйымдастырылды, тұрған жерінің болмауына байланысты 2019ж.02.04. ҚҚС бойынша тіркеуден алынып тасталған;
- «Б» компаниясы, 2019ж.31.07. ҚҚС бойынша есептен шығарылған, 2019ж.02.08. «I» компанияға біріктіру жолымен қайта ұйымдастырылды, 2019ж.16.10. тұрған жерінің болмауына байланысты ҚҚС бойынша есептен алынды;
- «St» компаниясы, 2020ж. 03.10. орналасқан жері бойынша болмауына байланысты ҚҚС бойынша есептен шығарылған, 2020ж.27.10. бастап «W» компаниясына қосылу арқылы қайта ұйымдастырылды, 2019ж.16.11. салық есептілігін табыс етпеуге байланысты ҚҚС бойынша есептен шығарылған, 2022ж.02.09. МАЭС шешімі бойынша «St» компания және «As» компаниясы арасындағы 2020 жылғы тамыз және қыркүйек айларындағы мәмілелер жарамсыз деп танылды;
- «Ар» компаниясы, 2021ж.01.03. қызметтің тоқтатылуына байланысты ҚҚС бойынша есептен шығарылған, 2021ж.16.04. бастап «Б» компаниясына біріктіру жолымен қайта ұйымдастырылды, ҚҚС төлеуші болып табылмайды.
Жоғарыда көрсетiлген мән-жайларды ескере отырып, «As» компаниясымен өзара есеп айырысу жөнiндегi құжаттар дұрыс деп танылмайды, мәмiлелердiң фактiсiн куәландырады және осы операциялардың бухгалтерлiк есепте барабар көрсетiлуiн қамтамасыз етедi және тиiсiнше Қазақстан Республикасының салық және бухгалтерлiк есеп туралы заңнамасының ережелерiне сәйкес шегерiмдер мен ҚҚС бойынша шығыстарды өтеуге жатқызу үшiн негіз болып табылмайды.
Осылайша, салықтық тексеру нәтижелері бойынша «As» компаниясымен өзара есеп айырысу үшін шығыстарды және ҚҚС шегерімдерін алып тастау және есептен алу негізді болып табылады.
Салықтық тексеру актісіне сәйкес, «М» компаниясымен өзара есеп айырысулар бойынша арналған жұмыстар мен қызметтерді сатып алуға жұмсалған шығыстар (№5 технологиялық желіні жөндеу, клинкерді қабылдау-конвейерді тазалау, №6 технологиялық желі науаларын дайындау және монтаждау және т.б.) 2017ж. 11 037,9 мың теңге сомасында, 2018ж. 5 319,2 мың теңге сомасында, 2019ж. 7 359,3 мың теңге, 2020ж. 13 741,2 мың теңге сомасында шегерімдерден алынып тасталды.
Төлем банк аударымы арқылы жүзеге асырылды.
ҚР БСАЖ деректері бойынша «М» компаниясының басшысы және құрылтайшысы 2014ж.09.01. бастап қазіргі уақытқа дейін «Б» азаматы болып табылады.
Қызмет түрі: «Өзге де құрылыс-монтаж жұмыстары», «М» компаниясы ҚҚС төлеуші болып табылмайды.
2019 – 2023 жылдары жүргізілген салықтық тексеру актілері бойынша «М» компаниясы орналасқан жері бойынша жоқ, 2023ж.01.01. бастап ТБЖ санаты бойынша тәуекелдің жоғары дәрежесіне жатқызылады.
Салық есептілігін өңдеу жүйесі (СЕӨЖ АЖ) мәліметі бойынша:
- 2017 -2018 жылдарға арналған мүлік салығы, көлік құралдары салығы, жер салығы бойынша декларациялар (700.00-нысан) ұсынылмаған.
«М» компанияның КТС декларациясына (100.00-нысан) сәйкес 2017ж. жылдық жиынтық табыс 21 217,3 мың теңге сомасында, 2018ж. 30 880,1 мың теңге сомасында, 2019ж. 53 719,1 мың теңге сомасында, 2020ж. 26 212,1 мың теңге сомасында құрады.
Бұл ретте «М» компаниясы осы декларацияларда 2017 жылға 50 534,1 мың теңге сомасында өзге де қызметтер мен жұмыстарды сатып алуды көрсетті. 2018 жылға 27 493,0 мың теңге, 2019 жылға – 49 367,0 мың теңге және 2020 жылға 25 545,9 мың теңге сомасында, кейіннен олар шегерімдерден алынып тасталды көрсетiлген салық кезеңдерi үшiн КТС қосымша декларацияларын (100.00-нысан) табыс ету жолымен жүзеге асырады.
Бұл ретте, осы АЖ электрондық шот-фактурасына сәйкес сатып алудың жалпы сомасының 85,0%-ын құрайтын сату айналымының негізгі жеткізушілері мынадай заңды тұлғалар болғанын атап өткен жөн:
- «S» компаниясы, 2021ж.28.12. МАЭС шешімі бойынша 2016ж.31.05. мемлекеттік қайта тіркеу жарамсыз деп танылды.
- «U» компаниясы, 2022ж.08.08. МАЭС шешімімен мемлекеттік тіркеудің күшін жойды.
ҚҚС бойынша декларация бойынша (300.00-нысан) №1 қосымшада 43 292,1 мың теңге сомасында жеткізушілер тізілімін бөлу жоқ.
Жоғарыда көрсетiлген мән-жайларды ескере отырып, «М» компаниясымен өзара есеп айырысу жөнiндегi құжаттар сенiмдi деп танылмайды, мәмiлелер фактiсiн куәландырады және осы операциялардың бухгалтерлiк есепте барабар көрсетiлуiн қамтамасыз етедi және тиiсiнше Қазақстан Республикасының салық және бухгалтерлiк есеп туралы заңнамасының ережелерiне сәйкес шығыстарды шегерiмдерге жатқызу үшiн негiз болып табылмайды.
Осылайша, салықтық тексеру нәтижелері бойынша «М» компаниясымен өзара есеп айырысу бойынша шығыстарды алып тастау негізді болып табылады.
2008ж.10.12. Салық кодексінің 122-бабы 3-тармағын бұзу шағымданған салық сомасын және өсімпұлдың тиісті сомасын есептеу үшін негіз болып табылады. Салық кодексінің 272-бабының 2-тармағы, нәтижесінде «К» компаниясы «Ре» компаниясымен өзара есеп айырысулар бойынша 2017 жылға 28 266,5 мың теңге сомасында және 2019 жылға «М» ДК өзара есеп айырысулар бойынша 5 350,0 мың теңге сомасында шығыстарды шегерді.
«К» компаниясы салықтық тексеру есептің нәтижелері бойынша «Ре» компаниясы мен «М» ДК орындайтын жұмыстар күрделі жұмыстарға негізсіз жатқызылғандығына байланысты салық органының бұл қорытындысымен келіспейді, бұл ретте «К» компаниясының қорытындысы бойынша «Азаматтық, өнеркәсіптік ғимараттар мен құрылыстарды қайта жаңарту, күрделі жөндеу және ағымдағы жөндеу» Қазақстан Республикасының 1.04-26-2021 РДС 2-қосымшасына сәйкес орындалған жұмыстар ағымдағы жөндеу санатына жатқызылады.
«К» компаниясының дәлелдерін тексеріп, мемлекеттік кірістер органы ұсынған материалдарды зерделегеннен кейін уәкілетті орган мынадай қорытындыға келді.
2008ж.10.12. Салық кодексінің 116-бабы 1-тармағының 1) тармақшасына сәйкес Негiзгi құралдарға негiзгi құралдар, жылжымайтын мүлiкке инвестициялар, халықаралық қаржылық есептiлiк стандарттарына және Бухгалтерлiк есеп пен қаржылық есептiлiк туралы Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкес салық төлеушiнiң бухгалтерлiк есебiне түскен кезде есепке алынатын және 2) және 3) тармақшаларда осы тармақтың ережелеріне сәйкес көрсетiлген активтердi қоспағанда, кiрiс алуға бағытталған қызметте пайдалануға арналған материалдық емес және биологиялық активтер жатады.
10.12.2008ж. Салық кодексінің 122-бабының 1-тармағына сәйкес келесі шығыстар ретінде осы баптың 2-тармағында көрсетілген активтерді пайдалану, жөндеу, реконструкциялау, жаңғырту, оларға қызмет көрсету және жою кезінде нақты жүргізілген шығыстар танылады.
10.12.2008ж. Салық кодексінің 122-бабы 3-тармағының 1) тармақшасында активтердің баланстық құнын ұлғайту үшін бухгалтерлік есепте жатқызылуға жататын кейінгі шығыстардың сомасы активтің тиісті түріне сәйкес топтың (кіші топтың) құндық балансын ұлғайтатыны белгіленеді.
Сондықтан, Салық кодексiнiң ережелерiне сәйкес келесi шығыстардың сомасы, егер бұл шығыстар бухгалтерлiк есепте активтiң тиiстi түрiнiң баланстық құнының ұлғаюына жатқызылуы тиiс болса, топтың (кiшi топтың) құндық балансын ұлғайтады.
16 халықаралық қаржылық есептілік стандартының (бұдан әрі – ХҚЕС 16) 7-тармағына сәйкес мүлік, өсімдік және жабдық номенклатурасының құны мынадай жағдайларда ғана актив ретінде танылады:
- субъект затпен байланысты болашақ экономикалық пайда алатын болуы ықтимал;
- Бұл нысанның құнын сенімді түрде бағалауға болады.
Бухгалтерлiк есеп туралы Қазақстан Республикасы Заңының 6-бабының 2-тармағына сәйкес бухгалтерлiк есепке алу және қаржылық есептiлiк туралы Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына, бухгалтерлiк есепке алу стандарттарына және бухгалтерлiк есеп шоттарының стандарттық диаграммасына сәйкес ұйым қабылдаған принциптер, негiздер, шарттар, ережелер мен практика бухгалтерлiк есеп саясаты болып табылады. Іс-шаралар өткізу.
Бұл ретте Есеп саясатының 4.5-тармағына сәйкес Компанияның мүлкі, ғимараттары мен жабдықтары бастапқыда өзіндік құны бойынша есепке алынады. Кейінгі шығындар активтің алып жүру сомасына енгізіледі немесе жеке актив ретінде танылады. Капиталдандырылған құнға активтердің пайдалы қызмет ету мерзімін ұзартатын немесе олардың рентабельділігін арттыратын жақсартулар мен ауыстыруларға арналған негізгі шығыстар кіреді.
Осылайша, негізгі құралдарға қызмет көрсету мерзімін салық төлеуші ұйымның есеп саясаты мен ХҚЕС талаптарына сүйене отырып айқындайды.
4.1 Жолдарды жөндеуге жұмсалатын шығындарға қатысты (Ре Компаниясы )
2017 жылы «К» компаниясы «Ре» компаниясынан құрылыс жұмыстарының мынадай түрлерін сатып алған: жол жөндеу және бордюрлерді орнату, найзағайдан қорғауды орнату, монолитті плита орнату, бетон жұмыстары және жанар-жағармай материалдары қоймасында басқа да жұмыс түрлері жалпы сомасы 28 266,5 мың теңге.
10.12.2008 ж. Салық кодексінің 122-бабының 2-тармағына сәйкес «К» компаниясының жоғарыда аталған шығыстары. кейінгі шығыстар ретінде танылады және ағымдағы салық кезеңінде шегерімге жатқызылады.
Қаралып отырған жағдайда «К» компаниясы мен «Ре» компаниясы 2017 жылғы 11.08. келісімін жасасты, оған сәйкес мердігер («Ре» компаниясы) Шикі диірменнен көмір диірменіне дейінгі секторда бордюрлерді жөндеуге және орнатуға міндеттенеді, оның ішінде:
- қалыңдығы 200 мм жаңа бетон жолды дайындау алаңдарымен, қалыңдығы 100 мм сығылған жер бетонның астына едені 200 мм төсеу;
- жол құрылысының нормативі бойынша саны 312 м2, құны ҚҚС есептемегенде 1 м2 -ге 3340 теңге, димаметрі 14 мм зәкірлі болат шыбықтың көмегімен төселуге тиіс бетон жол;
- бетон жолының жиектерін 350 мм биіктікке және ені 180 мм-ге дейін, диаметрі 150 мм қап тігін камерасын пайдалана отырып, берілген формалық конструкциясы бар зәкір ретінде орнату және тақтайдың тамаша түзу пішінін алу; ҚҚС-ты қоспағанда, 1 желілік метрге 2,470 есебімен 80 желілік метр саны;
- бетон жолдың жиектерін биіктігі 250 мм және ені 180 мм бетонды жол жиектерін анкер ретінде диаметрі 150 мм қап сүзгі рамаларын пайдалана отырып орнату формулярлық конструкциясы берілген және бүйірінің идеалды жасырын пішінін (бар бетонды бөлшектеу қажет), көлемі 285 желілік метрге 1 метрге 5400 теңге есебінен;
- 100 мм бүлінген бөлшектерді алып, 14 мм зәкірлік штангаларды төсеп және бетонның жоғарғы қабатын нивелирлеумен жұмыс істеп тұрған бетон жолды жөндеу, сомасы 1 м2 үшін 2500 теңге бағамен.
2017 жылғы 27.09. №13 қосымша келісім «К» компаниясы мердігерге жанар-жағармай материалдары қоймасында қосымша жұмыстар жүргізуді тапсырады, атап айтқанда:
- алаңдарды жанар-жағармай материалдары бактарымен конкреттеу, суағарларды жанар-жағармай материалдарымен орнату, конкреттеу, жаңбыр суының ағындысын орнату;
- бетон жолынан, механикаландыру учаскесінен жанар-жағармай материалдары қоймасына дейінгі аумақты қамтитын учаскедегі жолды жөндеу.
- жаяу жүргіншілер жолдарын құру және жанар-жағармай материалдары қоймасына бордюр тастарын орнату.
2017 жылғы 11.08. жоғарыда аталған келісіміне және 2017 жылғы 27.09. қосымша келісіміне сәйкес, сондай-ақ орындалған жұмыстар актілері, шот-фактуралар және коммерциялық ұсыныстарға сұрау салулар, компанияға жолданған «Ре» және «К» компаниясы құрылыс жұмыстарын орындады, оның ішінде: жер жұмыстары, конкреттеу және үтіктеу, экскаваторы бар үйіндіге топырақ қазу, конкреттеу үшін мұқаба орнату (бөлшектеу) жетектеу, ұсақталған тас дайындау, арматура торын жасау және орнату, темір бетон жиектерін конкреттеу, қолданыстағы темірбетон жолдың қираған учаскесін қалпына келтіру, жабдықтар мен тіректер үшін іргетас жасау және орнату және т.б.
«Реконструкциялау, Азаматтық, өнеркәсіптік ғимараттар мен құрылыстарды күрделі жөндеу және ағымдағы жөндеу» (бұдан әрі - Құрылыстағы басшылық құжаты деп аталады), ғимараттар мен құрылыстарды ағымдағы жөндеу – құрылыс-монтаждау, пайдалануға беру, сондай-ақ тозудың алдын алу, ұсақ зақымданулар мен ақаулықтарды жою, эстетиканы жетілдіру жөніндегі іс-шараларды қоса алғанда, жұмыстар кешені объектінің қасиеттері атап өткен жөн.
Көрсетілген қосымшада және 2-қосымшада ағымдағы жөндеу кезінде жұмыс түрлерінің тізбесі бар, алайда Компанияға «Ре» және «К» компаниялары орындайтын жұмыстар түрлері осы тізбеге енгізілмейді.
Сондай-ақ, Құрылыстағы басшылық құжатының 2-қосымшасындағы жөндеу жұмыстарының көлемі әрбір нақты жағдайда объектіні тексеру актілері (тізімдемелері) негізінде әзірленген және бекітілген ағымдағы жөндеуге арналған құжаттамамен анықталатынын атап өткен жөн.
Бұл жағдайда «К» компаниясы объектiнi тексеру туралы куәлiктi, ақау туралы есептi және оны ағымдағы жөндеу барысында көзделген басқа да бекiтiлген құжаттарды ұсынбаған.
Құрылыстағы басшылық құжатқа сәйкес күрделі жөндеу - қажет болған жағдайда инженерлік жабдықтардың құрылымдық элементтері мен жүйелерін ауыстырып, оның ресурсын қалпына келтіру, сондай-ақ пайдалану көрсеткіштерін жақсарту мақсатында ғимарат пен имаратқа жөндеу жүргізу .Құрылыс-монтаждау, пайдалануға беру және құрылымдық, инженерлік-техникалық, эстетикалық қалпына келтіру және (немесе) жетілдіру жөніндегі іс-шараларды қоса алғанда, жұмыстар кешені құрылыс объектісінің олардың операктылығын қалпына келтіру арқылы жүзеге асырылатын қасиеттері.
Бұл жағдайда автомобиль жолдарын жөндеу жөнiндегi мердiгер орындайтын жұмыстардың түрлерi оның ресурсын қалпына келтiруге және пайдалану көрсеткiштерiнiң жетiлдiрiлуiне және олардың орындалуына сәйкес келедi, яғни ол күрделi сипатқа ие.
Сондықтан 2008 жылғы 10.12. Салық кодексінің 100-бабының 9-тармағын, 116-бабын «К» Компанияның Есеп саясаты және Құрылысты басқару жөніндегі құжат ескере отырып, компанияларының автомобиль жолдарын жөндеуге арналған шығыстары негізгі құралдардың құнын арттырады және амортизациялық аударымдарды есептеу арқылы шегеріледі.
2008ж.10.12. Салық кодексінің 122-бабы 3-тармағы 1) тармақшасының ережелерін ескере отырып, 2017 жылға арналған жолдарды жөндеуге, бордюрлер орнатуға және басқа да құрылыс жұмыстарына 28 266,5 мың теңге сомасында шығыстарды шегеруден алып тастау негізді болып табылады.
4.2 Өрт сигнализациясы жүйелерін («М» ДК) әзірлеуге, монтаждауға және пайдалануға енгізуге жұмсалатын шығындарға қатысты
2019 жылы «К» компаниясы «М» ДК-дан мынадай жұмыс түрлерін сатып алған: ғимараттар мен үй-жайларда өрт сөндірудің автоматты жүйелері мен автоматты өрт сөндіру жүйелерінің жобасын әзірлеу, монтаждау және пайдалануға беру 5 350,0 мың теңге сомасында.
Салық кодексінің 272-бабының 2-тармағына сәйкес «К» компаниясының жоғарыда аталған шығыстары кейінгі шығыстар болып танылады және ағымдағы салық кезеңінде шегерімге жатқызылады.
Қаралып отырған жағдайда, 2019 жылғы 14.01. келісіміне сәйкес «М» ДК (Мердігер) 2019 жылы «К» компанияның ғимараттары мен үй-жайларында өрт сигнализациясының автоматты жүйелерін және автоматты өрт сөндіру жүйелерін монтаждау, реттеу жобасын әзірлеуге және реттеуді жүзеге асыруға міндеттенеді.
Шарттың мәніне сондай-ақ өрт автоматикасы жүйелерін қосу мүмкіндігімен алдын ала сметада көзделген жұмыстардың барлық көлемін ескере отырып, басқару пультіндегі жұмыстарды орындау жатады.
2019 жылғы 14.01. келісім-шарттың 3.1-тармағы Мердiгер жүйенi құруға, түзетулер, техникалық өлшеулер жүргiзуге, орнатылған жабдықты сынауға және жұмысты аяқтағаннан кейiн комиссияға тапсыруға мiндеттi.
2019 жылғы 15.01. орындалған жұмыс актісіне сәйкес 2019 жылғы 14.01. келісім-шартта көзделген «М» ДК компания мен «К» компаниясы үшін жоғарыда көрсетілген жұмыстарды орындады.
Осылайша, аталған шарттың мазмұнынан, жобаны әзірлеу және автоматты өрт сигнализациясы жүйелерін және автоматты өрт сөндіру жүйелерін монтаждау, реттеу бойынша орындалған жұмыстар актісінен осы жұмыстар күрделі сипатта болды.
Салық кодексінің 268-бабы 2-тармағына сәйкес Негiзгi құралдардың бастапқы құны Салық кодексiнiң 266-бабының 1-тармағына сәйкес тiркелген активтердi тану күнiне салық төлеушi шеккен шығыстардың сомасы ретінде айқындалады. Мұндай шығындарға тіркелген активті сатып алуға, оны өндіруге, салуға, монтаждауға және орнатуға арналған шығындар, сондай-ақ халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына және Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкес оның құнын ұлғайтатын басқа да шығындар жатады.
16 Халықаралық қаржылық есептілік стандартының ХҚЕС (IAS) «Тану» бөлімінің 10-тармағына сәйкес ұйым негізгі құралдарға қатысты өзінің барлық шығындарын осындай шығындардың туындауына қарай осы тану қағидатын басшылыққа ала отырып бағалауы тиіс. Мұндай шығындар бастапқы негізгі құралдар объектісін сатып алуға немесе салуға байланысты жұмсалған шығындарды, сондай-ақ кейіннен осы объектіні салып бітіруге, ішінара ауыстыруға немесе оған қызмет көрсетуге байланысты келтірілген шығындарды қамтиды.
Осылайша, Салық кодексінің көрсетілген нормаларына және ХҚЕС 16-ережелеріне сәйкес «К» компаниясының жобаны әзірлеу, автоматты өрт дабылы жүйелерін және автоматты өрт сөндіру жүйелерін монтаждау және баптау жөніндегі шығындары күрделі сипатта болады және тіркелген активтердің негізгі құралдарының құнын ұлғайтады және амортизациялық есептеулер арқылы шегерімге жатқызылады.
Баяндалғанның негізінде, Салық кодексінің 272-бабы 2-тармағының нормаларын ескере отырып, жобаны әзірлеу, монтаждау, автоматты өрт дабылы жүйелерін және өрт сөндірудің автоматты жүйелерін баптау бойынша 2019ж. шығыстар шегерімдерінен алып тастау 5 350,0 мың теңге сомасында салықтық тексеру нәтижелері бойынша негізді болып табылады.
Салық кодексінің 182-бабының 1-тармағына сәйкес уәкілетті орган шағымды қарау аяқталғаннан кейін Апелляциялық комиссияның шешімін ескере отырып, дәлелді шешім қабылдайды.
Апелляциялық комиссия отырысының нәтижелері бойынша № 5, № 6 технологиялық желілерге жатпайтын тіркелген активтер бойынша амортизациялық аударымдардың азаюына байланысты, КТС есептеу бөлігінде тексеру нәтижелері туралы шағым жасалған хабарламаның күшін жою, ал қалған бөлігінде өзгеріссіз қалдыру туралы шешім қабылданды.
Дау түрі: салықтық даулар
Салық төлеуші санаты: заңды тұлға
Салық түрі: ҚҚС
ҚР Қаржы министрлігі (бұдан әрі - уәкілетті орган) есепке жатқызылатын қосылған құн салығының (ҚҚС) қайтаруға расталмаған есептелген салық сомасынан асып кету сомасы туралы аумақтық Мемлекеттік кірістер департаментінің (бұдан әрі - салық органы) тексеру нәтижелері туралы хабарламаға «А» компаниясынан шағымын алды.
Іс материалдарынан көрінгендей, салық органы «А» Компаниясына 01.10.2022ж. бастап 31.03.202ж. дейінгі қайтаруға ұсынылған ҚҚС сомасының дұрыстығын растау мәселелері бойынша тақырыптық салықтық тексеру жүргізді., бойынша, оның нәтижелері бойынша бюджетке төленуге жатпайтын, қайтаруға расталмаған есептелген салық сомасынан есепке жатқызылатын ҚҚС асып кету сомасы туралы 94 271,3 мың теңге мөлшерінде хабарлама шығарылды.
«А» Компаниясы салық органының қорытындыларымен келіспей, 77 760,4 мың теңге мөлшеріндегі ҚҚС сомасын қайтаруға растамау бөлігінде салық органының шешімінің күшін жоюды сұрайды және мынадай дәлелдерді келтіреді.
77 760,4 мың теңге мөлшеріндегі ҚҚС сомасын қайтаруға растамау үшін 77 760,4 мың теңге мөлшерінде қайтарылуға жататын ҚҚС асып кету сомасын айқындау кезінде Салық кодексінің 429-бабының 2-тармағын бұзу негіз болды.
«А» Компаниясы салық органының осы қорытындысымен келіспейді, себебі тексеру нәтижелері бойынша 77 760,4 мың теңге сомасындағы ҚҚС асып кетуін қайтарудан негізсіз бас тартылды, себебі дұрыс көрсетілмеген салық кезеңіне байланысты, атап айтқанда, 01.10.2022 жылдан бастап 31.03.2023ж. кезеңнің орнына қайтаруға артық ұсынылған ретінде 01.07.2022ж. бастап 31.03.2023ж. көрсетілген.
«А» Компаниясының дәлелдерін тексеріп, салық органы ұсынған материалдарды зерттеп, уәкілетті орган мынадай тұжырымдарға келді.
Салық кодексінің 429-бабының 2-тармағына сәйкес нөлдік ставка бойынша салық салынатын өткізу бойынша айналымдар жасалған салық кезеңінің соңында қалыптасқан ҚҚС асып кетуі, егер бір мезгілде мынадай шарттар орындалатын болса, Салық кодексінің 431-бабында айқындалған тәртіппен сатып алынған тауарлар, жұмыстар және өткізу бойынша салық салынатын айналымдар мақсатында пайдаланылатын қызметтер бойынша қайтарылуға жатады:
1) қосылған құн салығын төлеуші нөлдік ставка бойынша салық салынатын тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді тұрақты өткізуді жүзеге асырады;
2) тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді тұрақты өткізу жүзеге асырылған салық кезеңі үшін нөлдік ставка бойынша салық салынатын өткізу бойынша айналым өткізу бойынша жалпы салық салынатын айналымда кемінде 70 пайызды құрайды.
Осы тармақтың мақсатында нөлдік ставка бойынша салық салынатын тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді тұрақты өткізуге қатарынан үш салық кезеңі ішінде жүзеге асырылатын нөлдік ставка бойынша тауарларды өткізу, жұмыстарды орындау, қызметтер көрсету әрбір тоқсанда кемінде бір рет жатады. Бұл ретте көрсетілген салық кезеңдерінің әрқайсысында мұндай өткізу тұрақты өткізу деп танылады.
Қосылған құн салығының асып кетуін қайтару және ҚҚС асып кеткен сомасының дұрыстығын растау мақсатында тәуекелдерді басқару жүйесін қолдану ережесінің 14-тармағына сәйкес, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Қаржы Министрінің 19.03.2018ж. №391 ҚҚС асып кетуін қайтаруды (бұдан әрі - №391 Ереже) көрсетілетін қызметті беруші тақырыптық тексеру актісімен немесе тақырыптық тексеру актісіне қорытындымен расталған ҚҚС сомасы шегінде жүзеге асырады.
Қайтаруға расталған ҚҚС асып кетуінің жалпы сомасы талапта көрсетілген ҚҚС асып кету сомасынан және (немесе) тексерілетін көрсетілетін қызметті алушының жеке шотында тақырыптық тексеру аяқталған күні не Салық кодексінің 104-бабының 2-тармағына сәйкес тақырыптық тексеру актісіне қорытынды жасалған күні бар ҚҚС асып кету сомасынан аспайды.
Бұл ретте бюджеттен қайтаруға жатпайтын ҚҚС асып кетуі Салық кодексінің 429-бабының 1-тармағына сәйкес ҚҚС бойынша алдағы төлемдер есебіне есептеледі.
Салық кодексінің 429-бабы 2-тармағына сәйкес салықтық тексеру актісінің нәтижелері бойынша қайтаруға артық ұсынылған ретінде 77 760,4 мың теңге мөлшеріндегі ҚҚС сомасы қайтаруға расталмаған.
Қаралып отырған жағдайда, 2022 жылғы 4-тоқсандағы ҚҚС асып кеткен сомасын қайтару туралы талапқа сәйкес. және 2023 жылдың 1 тоқсаны үшін ҚҚС бойынша декларацияда көрсетілген (ф.300.00) қайтаруға ұсынылған есептелген салық сомасынан есепке жатқызылатын ҚҚС асып кетуінің жалпы сомасы 282 976,6 мың теңгені құрайды.
Бұл ретте есепке жатқызылатын ҚҚС-тың тексерілетін кезең үшін есептелген салық сомасынан асып кетуінің жалпы сомасы 248 868,5 мың теңгені құрайды, осыған байланысты «А» Компаниясы 34 108,1 мың теңге сомасында ҚҚС-ты қайтаруға шамадан тыс берді.
Бұдан басқа, ҚҚС асып кету сомасын қайтару туралы талапқа «А» Компаниясы бұрын тексерілген кезеңді енгізді, оның нәтижелері бойынша 43 652,3 мың теңге сомасында қайтару жүргізілді.
Баяндалғанды ескере отырып, ҚҚС асып кеткен сомасын қайтару туралы талапта көрсетілген 77 760,4 мың теңге мөлшеріндегі ҚҚС сомасы Салық кодексінің 429-бабы 2-тармағына және №391 Ереженің 14-тармағына сәйкес қайтаруға артық ұсынылған болып табылады.
Сондай-ақ, тексерілетін кезеңнің дұрыс көрсетілмеуіне байланысты «А» компаниясының ҚҚС сомасының асып кеткенін қайтаруға растамауға қатысты шағымда көрсетілген дәлелдері, атап айтқанда, 01.07.2022 жылдан бастап 31.03.2023ж. салық кезеңін көрсету қажет болғанын атап өткен жөн орнына 01.10.2022ж. бастап 31.03.2023ж. дейінгі шағым жасалған тексеру актісінде осы негіздің болмауына байланысты дәрменсіз болып табылады.
Бұл ретте шағымда ҚҚС сомасының асып кетуін қайтарудан бас тартудың негізсіздігіне қатысты басқа дәлелдер көрсетілмеген.
Осылайша, Салық кодексінің 429-бабы 2-тармағының нормасын ескере отырып, салықтық тексеру нәтижелері бойынша 77 760,4 мың теңге сомасындағы ҚҚС асып кетуін қайтаруға растамау негізді болып табылады.
Салық кодексінің 182-бабының 1-тармағына сәйкес шағымды қарау аяқталғаннан кейін уәкілетті орган Апелляциялық комиссияның шешімін ескере отырып, дәлелді шешім шығарады.
Апелляциялық комиссия отырысының нәтижелері бойынша шағым жасалған хабарламаны өзгеріссіз, ал шағымды қанағаттандырусыз қалдыру туралы шешім қабылданды.