Меню
Қазақстан Республикасы мен Мажарстан арасындағы қатынастар
1992 жылғы 23 наурызда Қазақстан Республикасы мен Мажарстан арасында дипломатиялық қатынастар орнатылды.
1993 жылғы наурызда Мажарстанның Қазақстандағы Елшілігі ашылды.
1993 жылғы қыркүйекте Қазақстан Республикасының Мажарстандағы Елшілігі ашылды.
2019 жылғы 30 қыркүйектен бастап Қазақстан Республикасының Мажарстандағы Төтенше және Өкілетті Елшісі Жәнібек Әбдрашов.
2022 жылғы қаңтардан бастап Мажарстанның Қазақстан Республикасындағы Төтенше және Өкілетті Елшісі О.Рона.
Жоғары деңгейдегі байланыстар:
Қазақстан президенттері Мажарстанға екі рет барды (Н. Назарбаевтың 1994 жылғы желтоқсанда ЕҚЫҰ Сыртқы істер министрлері кеңесі аясындағы ресми сапары, сондай-ақ 2007 жылғы 22-23 қарашадағы мемлекеттік сапары.).
Мажарстан президенттері Қазақстан Республикасына екі рет келді (1997 жылғы 3-4 қарашада А.Генцтің ресми сапары өтті; П.Шмидт 2010 жылғы 1-2 желтоқсанда Астанада өткен ЕҚЫҰ Саммитінің жұмысына қатысты).
Қазақстанның премьер-министрлері Мажарстанға екі рет барды (2005 жылғы мамырда, 2014 жылғы 3-4 маусымдағы ресми сапар).
Мажарстанның премьер-министрлері Қазақстан Республикасына бес рет келді (1995 жылғы наурызда Д.Хорн және В.Орбан – 2012 жылғы 3-4 мамыр, 2015 жылғы 31 наурыз – 2 сәуір, 2019 жылғы 23-24 сәуірде және 2023 жылғы 2-3 қараша).
Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрлері Мажарстанға бес рет барды (2013 жылғы 17-19 қараша және 2014 жылғы 28 қаңтарда Е. Ыдырысов ресми сапармен, 2018 жылғы 27 ақпан - 1 наурызда ресми сапармен Қ. Әбдірахманов, 8-9 қазан, 2020 ж. М. Тілеубердінің ресми сапары және 2023 жылғы 19-21 қарашада М. Нұртілеудің ресми сапары).
Мажарстанның Сыртқы Істер және Сауда министрі П.Сийярто Қазақстан Республикасына ресми және жұмыс сапарымен алты рет келді (2015 жылғы 19-20 ақпан, 2017 жылғы 26 маусым, 2018 жылғы 12 қазан, 2021 жылғы 6 сәуір, мамыр. 3, 2022 ж. және 2-3 қараша 2023 ж.).
Парламентаралық ынтымақтастық
ҚР Парламенті Мәжілісінің төрағалары Мажарстанға үш рет барды (1997 жылғы қарашада М.Оспанов, 2008 жылғы желтоқсанда Ө. Мұхамеджанов және 2014 жылғы 19-21 қазанда К.Жақыпов).
Мажарстан Мемлекеттік жиналысының төрағалары Қазақстанға үш рет келді (К.Сили 2007 ж. мамырда және Л. Кевер 2013 ж. 23-25 қазан және 2019 ж. 23-24 қыркүйек). Мемлекеттік жиналыс төрағасының орынбасары Ш.Лежактың Астанаға сапары (21 қазан 2022 ж.).
ҚР Парламентінің екі палатасында да Мажарстанмен ынтымақтастық жөніндегі топтар жұмыс істейді. Мажарстанның Мемлекеттік жиналысында Қазақстанмен достық тобы жұмыс істейді (қазақстан тарапынан ҚР Парламенті Сенатының депутаты О.Перепечина және ҚР Парламенті Мәжілісінің депутаты С.Егізбаев; Мажарстан тарапынан Мажарстанның Қаржы министрі М.Варга), және 2007, 2013, 2017 және 2019 жылдары Қазақстанға келген делегациялар.
2021 жылғы 17 қыркүйекте онлайн-форматта «Қазақстан – Мажарстан» ынтымақтастық жөніндегі парламентаралық топ мүшелерінің отырысы өтті.
2022 жылғы 1 желтоқсанда Мажарстанның Мемлекеттік жиналысында «Қазақстан – Мажарстан» парламентаралық ынтымақтастық тобының отырысы өтті.
Сауда-экономикалық ынтымақтастық
Қазақстан мен Мажарстан арасындағы тауар айналымы 2023 жылғы қаңтар-қазан айлары аралығында 154,2 млн. АҚШ долларын құрады, бұл өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 22,1% - ға жоғары (126,3 млн. АҚШ доллар). Қазақстаннан Мажарстанға Экспорт 2023 жылғы қаңтар-қазан аралығында 54,8% - ға төмендеп, 4,2 млн. АҚШ долларын құрады.
Мажарстаннан Қазақстанға Импорт 2023 жылғы қаңтар-қазан аралығында 28,2% - ға өсіп, 150,0 млн. АҚШ долларын құрады.
2008 жылы Экономикалық ынтымақтастық жөніндегі Қазақстан-Мажарстан үкіметаралық комиссиясы құрылды. Бүгінгі күні Экономикалық ынтымақтастық жөніндегі үкіметаралық комиссияның 8 отырысы өткізілді (соңғы отырыс 2023 жылғы 27 қаңтарда Будапештте өтті). Комиссияның төрағалары: Қазақстан тарапынан – Ұлттық экономика министрі А.Қуантыров, Мажарстан тарапынан – қаржы министрі М.Варга.
2012 жылы Қазақстан-Мажарстан Іскерлік кеңесі құрылды, оның тең төрағалары «Kazenergy» қауымдастығы төрағасының орынбасары Д.Сәрсенов және «L.A.C. Holding» бас директоры Л. Хорват (іскерлік кеңестің 8-ші отырысы 2023 жылғы 26 қаңтарда Будапештте өтті) болып табылады.
2015 жылы Қазақстан-Мажарстан Стратегиялық кеңесін құру бойынша өзара түсіністік туралы Меморандумға қол қойылды, тең төрағалар-ҚР Сыртқы істер министрі М. Нұртілеу және Мажарстанның Қаржы министрі М. Варга (соңғы, 6-шы отырыс 2023 жылғы 20 қарашада Будапештте өтті).
Мәдени-гуманитарлық ынтымақтастық
Екі ел арасында тығыз тарихи байланыстармен қамтылған. Себебі қазіргі Мажарстан аумағында XIII ғасырдың бірінші жартысында Торғай даласынан қоныс аударған қыпшақ тайпаларының ұрпақтары өмір сүруде.
Қазақ және мажар ғалымдары ортақ тарихи түбімізді зерттеуге өзара мүдделілік танытуда. Мажарстандағы қыпшақтардың және Қазақстандағы мадьярлардың қоныстандыру тарихын зерттеу бойынша бірлескен археологиялық зерттеулер жүргізілуде.
2013 жылғы 19 қарашада қол қойылған ҚР Білім және ғылым министрлігі мен Мажарстанның адами ресурстар министрлігі арасындағы Білім және ғылым саласындағы ынтымақтастық туралы Келісім шеңберінде Қазақстанның жоғары оқу орындары жетекші мажар университеттерімен тығыз ынтымақтастықты жүзеге асыруда. Яғни жыл сайын қазақстандық азаматтары «Стипендиум Хунгарикум» бағдарламасы шегінде Мажарстанның жоғары оқу орындарында 250 грантқа ие болуда.
Бүгінгі күнде екі елдің өнер қайраткерлері, ғалымдары мен спортшылары Қазақстан мен Мажарстанда өткізілетін түрлі мәдени және спорттық іс-шараларға белсенді қатысуда.
2014 жылғы 2-3 маусымда Будапештте «Астана» көшесі мен Абай Құнанбайұлының бюсті, ал 2021 жылғы 26 тамызда ҚР Тәуелсіздігінің 30 жылдығының аясында «Лакителек» халық институтында қазақ ақыны және ағартушысы Абай Құнанбайұлының бюсті ашылды.
2022 жылғы 26 қазанда Қазақстан мен Мажарстан арасындағы дипломатиялық қатынастардың орнағанына 30 жыл толуына орай «Қазақстан-Мажарстан достығына 30 жыл» мерейтойлық маркасының тұсаукесері өтті.
2023 жылы «Арнау» және «Тұран» этно-фольклорлық ансамбльдерінің, сондай-ақ Д.Нұрпейісова атындағы қазақ халық аспаптары академиялық оркестрінің концерттері өткізілді. Қазақстандық суретшілер Н.Лигай мен Г.Тәтібаеваның шығармашылық жұмыстары Мажарстандағы Берекфюрдтің 27-ші халықаралық көркемөнер көрмесінде ұсынылды.
Сонымен қатар, Будапештте «Қазақ хандығы: Алтын тақ» және «Өліара» атты екі картинаның кино көрсетілімдері өтті.
Жалпы, мәдени-гуманитарлық байланыстар белсенді дамып келеді. Бұған екі халықтың тарихи жақындығы мен ұлттық мәдениет пен дәстүрді жаңғыртуға деген ұмтылысы ықпал етіп отыр.