Академиялық адалдық.

Күршім ауданы бойынша білім бөлімінде, сыбайлас жемқорлық көріністеріне жол бермеу бойынша академиялық адалдықтың маңызын насихаттау.

 

Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 18 қарашадағы № 410-V «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл» туралы Заңның 8-бабы 5-тармағына, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік қызмет істері және сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі Төрағасының 2016 жылғы 19 қазандағы № 12 бұйрығымен бекітілген .

Шығыс Қазақстан облысы білім басқармасының ұйымдастыруымен Сыбайлас жемқорлық көріністеріне жол бермеу бойынша іс-шаралардың кешенді жоспарын орындау мақсатында Күршім ауданы бойынша білім бөлімінің жылдық жоспарына сәйкес 2025 жылға білім беру ұйымдарының басшылары мен педагог ұжымдарына Қазақстан Республикасының заңнамалыры бойынша семинарлар жоспары құрылды ; Педагог қызметкерлерін аттестаттау; Интернет алаяқтыққа қарсы тұру бойынша кездесу өткізу; Заңсыз ақшалай қаражат жинаудың алдын алу бойынша жиналыс өткізу; Академиялық адалдық принциптері (плагиат, көшірме, қолдан құжат жасау) және білім сапасы стандарттары; Электрондық цифрлық қолтаңбаны қолдануда заң бұзушылықтардың алдын алу»; ҚР Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы Заңы тақырыптарында жыл көлемінде түсіндірме жұмыстары  жүргізілуі жоспарланған.

Академиялық адалдық – бұл білім алу мен ғылыми зерттеу саласында әділдік пен шындыққа негізделген принциптерді ұстануды білдіреді. Бұл ұғым ғылым мен білімнің сапасын қамтамасыз ету, білім алушылар мен зерттеушілердің этикалық жауапкершілігін арттыру үшін өте маңызды. Академиялық адалдықтың басты аспектілерін қарастырайық.

1. Академиялық адалдықтың маңызы

Академиялық адалдық білім беру және ғылыми зерттеулердің негізгі тірегі болып табылады. Оның негізгі мақсаты – білімді әділ және адал жолмен алу мен тарату. Егер студенттер мен ғалымдар академиялық адалдық принциптерін сақтамаса, бұл білім сапасының төмендеуіне, ғылыми қауымдастықтың сенімінің жоғалуына және қоғамның ғылым мен білімге деген сенімсіздігін тудыруы мүмкін.

2. Академиялық адалдықтың негізгі принциптері

Академиялық адалдықтың негізгі принциптері мыналар:

• Плагиаттан аулақ болу – өзгенің жұмысына немесе идеясына, әсіресе ғылыми мақалалар мен зерттеулерде, ешқандай рұқсатсыз немесе атамаусыз сілтеме жасамау.
• Шындықты айту – барлық ғылыми жұмыс, зерттеу немесе баяндамаларда тек шынайы деректерді пайдалану және ойларды манипуляцияламау.
• Ақпараттың адалдығы – алынған деректер мен нәтижелердің дұрыс екеніне көз жеткізу және оларды өзгертпей ұсыну.
• Өздік жұмыс – тапсырмаларды өз бетінше орындау, көмек сұрау қажет болса, бұл туралы ашық айту.

3. Академиялық адалдықтың бұзылуы

Академиялық адалдықтың бұзылуы әртүрлі формада көрінуі мүмкін:

• Плагиат – бұл өзгенің шығармаларын немесе зерттеулерін рұқсатсыз көшіріп алу.
• Жалған деректер – зерттеулерде алынған деректерді ойдан шығару немесе өзгерту.
• Тапсырманы басқа адамның орындауы – студенттің тапсырмасын немесе емтиханын басқа адамға орындауға беру.
• Бақылаудан тыс көмекалу – зерттеу немесе емтихан кезінде рұқсатсыз көмек алу.

Бұл бұзушылықтар ғылыми қоғамдастықтыңәділдікке деген сенімін жояды және білім беру жүйесінің сапасын төмендетеді.

Білім беру мекемелері де академиялық адалдықты сақтауға жауапты. Олар оқушылар мен студенттерге адалдықтың маңыздылығын ұғындырып, бұл принциптерді нақты түрде енгізіп, бақылап отыруы керек. Мысалы:

Адалдық саясатын қабылдау – оқу орнының өзінде академиялық адалдықты сақтауға бағытталған нақты саясат болуы қажет. Бұл саясатта плагиат, көмекалу, зерттеу этикасы туралы барлық мәліметтер қамтылуы тиіс.

Дәрістер мен семинарлар – студенттерді адалдық мәселелеріне арналған арнайы тренингтер, дәрістер арқылы хабардар ету. Әр түрлі ситуациялар мен мысалдар арқылы оларға академиялық адалдықтың маңыздылығын түсіндіру.

4. Академиялық адалдықты сақтау жолдары

Академиялық адалдықты сақтау үшін бірнеше шаралар қабылдануы керек:

Оқушыларға академиялық адалдықтың маңыздылығын түсіндіру. Олар білім алу барысында тек шындықты айту мен әділдікке баулу керек.

Жаңа технологияларды пайдалану. Плагиат анықтаушы бағдарламалармен жүйелерді енгізу.

Академиялық жаза қолдану. Академиялық адалдықты бұзған адамдарға сәйкес жаза тағайындау арқылы қоғамда бұл мәселенің қаншалықты маңызды екенін көрсету.

5. Академиялық адалдықтың пайдасы

Академиялық адалдықтың сақталуы көптеген пайда әкеледі:

Қоғамдық сенімділік. Адал жұмыс әдістері ғылыми қауымдастықтың сенімін арттырады.

Ғылыми жұмыстың сапасы. Шынайы деректер мен әдістерді қолдану зерттеулердің нәтижелерінің сенімділігін арттырады.

Әділ бәсекелестік. Оқушылар арасында әділ бәсекелестік орнайды, бұл өз кезегінде білімнің сапасын жақсартады.

Академиялық адалдық – ғылым мен білім саласындағы жетістік пен сапаны қамтамасыз етудің негізі. Бұл тек жеке адамның жауапкершілігі ғана емес, сонымен қатар қоғамның жалпыдамуына ықпал ететін маңызды құндылық. Академиялық адалдықты сақтау арқылы біз білім саласында әділдік пен шындықты сақтауымыз қажет, әрі келешек ұрпаққа дұрыс үлгі көрсетеміз.