Кардиология және ішкі аурулар ҒЗИ-да бірегей аппарат – миокардтың перфузиялық сцинтиграфиясын жүргізуге және жүректің қай аймақтары жеткілікті қанмен қамтамасыз етілетінін және қайсысы нашар қанмен қамтамасыз етілетінін көруге мүмкіндік беретін гамма - камера жұмыс істейді.
Миокард перфузиялық сцинтиграфиясы – жүректің ишемиялық ауруын диагностикалаудың, жүрек бұлшықетінің күйін және тыныштық пен жүктеме кезінде коронарлық тамырлардың функционалдығын анықтаудың бірегей инвазивті емес әдісі. Бұл әдіс миокард ишемиясы сияқты қауіпті жағдайды анықтау үшін қауіпсіз және тиімді. Инфаркт қаупін бағалау және жүректің бұлшықет тінінің қанша бөлігі инфаркттан кейінгі тыртықпен ауыстырылғанын анықтау қажет болған жағдайда, сцинтиграфия өте қажет.
Зерттеуді гамма-камерада жүргізу үшін пациентке алдын ала радиоактивті фармацевтика енгізіледі, бұл жүрек аймағын және миокардтың қанығу көрінісін көруге мүмкіндік береді.
Радиофармацевтика шамалы сәуле шығарады. Пациент осындай дозаны әдеттегі рентгендік зерттеу арқылы алады. Айта кету керек, Радиологиялық емшараларда қолданылатын заманауи препараттар (99 мТс) жұмсақ әсерге ие, басқа дәрі-дәрмектермен өзара әрекеттеспейді және аллергиялық реакциялар тудырмайды.
Радиоизотоптық әдіс зерттеуге дайындық кезінде әдеттегі өмір салтын бұзбауға, препараттарды ағзадан табиғи жолмен тез шығаруға мүмкіндік береді. Емшаларадан кейін жарты күннің ішінде денеде радиофармацевтикалық препарат қалмайды. Қажет болса, емшараларды қысқа уақыттан кейін жүргізуге болады.
Миокардтың перфузиялық сцинтиграфиясы арқылы операция алдындағы және операциядан кейінгі кезеңде жүректің ишемиялық ауруы мен миокард жағдайын диагностикалау емдеу мен жүрекке жасалатын операциялардың сапасын арттыруға мүмкіндік береді.
2022 жылы КІАҒЗИ клиникасында 300-ден астам сцинтиграфия өткізілді.
Құрметті Алтай Сейдірұлы!
Құрметті Депутаттар!
Құрметті әріптестер және Алқа отырысына қатысушылар!
2-слайд
Медициналық-демографиялық көрсеткіштер
Мемлекет басшысының халыққа медициналық көмек көрсету тиімділігін арттыру жөніндегі тапсырмаларын орындау үшін біз өткен жылы кешенді жұмыс жүргіздік.
Бұл тапсырмаларды іске асырудың арқасында халықтың негізгі медициналық-демографиялық көрсеткіштері жақсарды.
Жыл қорытындысының наурыз айында шығуына байланысты, 2022 жылдың он бір айында халықтың жалпы өлім-жітімі 2021 жылмен салыстырғанда 30%-ға (29,7%), оның ішінде қанайналым жүйесі ауруларынан болатын өлім-жітімнің шамамен 34%-ға (33,7%), обырдың – 8%-ға (8,3%), тыныс алу ағзаларының ауруларынан болатын өлім-жітім -1,7 есе, ал туберкулезден болатын өлім-жітімнің 12,5%-ға төмендегені байқалады.
Ана өлімі 3 есеге елеулі төмендеді (2021 жылы – 185 жағдай, 2022 жыл-57 жағдай), ал ағымдағы жылы нәресте өлім-жітімінің деңгейінде 3%-ға түсті. Өткен жылы халықтың өмір сүру ұзақтығының артқаны сөзсіз.
Жылдық ресми статистика қорытындысы бойынша өңірлердің денсаулық сақтау саласындағы жетістіктері мен кемшіліктері Министрліктің келесі алқасында қаралатын болады.
3-слайд
Мемлекет басшысының тапсырмалары
Осы жылдан бастап Министрлік Қазақстан Республикасы Президентінің «Әділетті Қазақстан: бәріміз және әрқайсымыз үшін. Қазір және әрдайым» сайлауалды платформасын жүзеге асыруды бастады.
Сайлауалды платформада денсаулық сақтау саласының алдында басым міндеттер айқындалды: саланы қаржыландыруды жетілдіру, әсіресе ауылдық медицинаны, онкологиялық қызметті, сондай-ақ босандыру және педиатрия қызметін жаңғырту, денсаулық сақтауды цифрландыруды дамыту және саламатты өмір салтын насихаттауды күшейту болып табылады.
2022 жылы біздің жұмысымыз Мемлекет басшысының тапсырмаларын, сондай-ақ «Дені сау ұлт» ұлттық жобасының іс-шараларын іске асыруға бағытталды.
Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығын орындау шеңберінде өткен жылы Министрлік 17 өңірлердің 5 мыңнан астам тұрғынымен кездесулер, жеке қабылдау, брифингтер өткізгенін атап өткен жөн.
Халық өзекті мәселелерді еркін көтеріп, аталған проблемалар бойынша тиісті шешімдер қабылданды.
4-слайд
Медициналық-санитариялық алғашқы көмек (МСАК)
Медициналық санитариялық алғашқы көмек - бұл халыққа барлық медициналық көмекті үйлестіруге арналған негізгі қызмет.
Сектордағы негізгі проблемалар нашар материалдық-техникалық жабдықтау, ғимараттардың тозуы және медицина кадрларымен жеткіліксіздігі және емханалардағы жұмыстың дұрыс ұйымдастырылмауы болып отыр.
Мемлекет басшысының тапсырмаларын іске асыру шеңберінде біз медициналық-санитариялық алғашқы көмектің қолжетімділігін жақсарту жөніндегі іс-шаралар жоспарын қабылдап, жүзеге асырудамыз.
Осы жоспар аясында келесі жұмыстар жасалынды:
- көмек көрсету ережесінің және амбулаториялық жағдайларда мамандандырылған медициналық көмек көрсету қағидалары бекітілді,
- медициналық-санитариялық алғашқы көмек көрсету стандарттарының жобасы дайындалды, жалпы практикалық дәрігерлердің жүктемелері төмендеді (1838),
- денсаулық сақтау ұйымдары желісінің жаңа мемлекеттік нормативі бекітілді,
- ауыл тұрғындарының скринингтік тексеруден өту тәсілдері қайта қарастырылды.
Анықтама:
Елде 5 мыңнан астам (5 695) медициналық-санитариялық алғашқы көмек медициналық ұйымы жұмыс істейді (501 - ауылда, 5 194-қалада).
2022 жылы қосымша 9 қалалық емханалар мен амбулаториялар пайдалануға берілді.
Анықтама:
Қарағанды облысы – 3 емхана;
Маңғыстау облысы – 3 (ДА – 1, МСАК орталығы - 2);
Түркістан облысы – 1 емхана;
Астана қаласы – 2 дәрігерлік амбулатория.
Азаматтардың тілектерін ескере отырып, учаскелік дәрігердің жолдамасынсыз 9 бағыт бойынша консультациялық-диагностикалық қызмет көрсету енгізілді.
Сонымен қатар, өткен жылы онкологиялық және гематологиялық ауруларға күдік туындаған жағдайда зерттеп-қарау мен емдеуді жеделдету үшін «Жасыл жол» тәсілі енгізілгенін атап өткен жөн.
Сонымен қатар амбулаториялық дәрі-дәрмекпен қамтамасыз ету тізбесі кеңейтілді, уәкілетті орган бекітетін тізбедегі аурулар 50-ден 181-ге дейін ұлғайды, бұл 2019 жылмен салыстырғанда, 3,8 млн. адамнан астам халықты амбулаториялық дәрі-дәрмекпен қамтылуы 54 % -ға артты.
Өткен жылы Алматы облысының Еңбекшіқазақ ауданында Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының (Еуропалық аймағына мүше 53 мемлекет үшін) халыққа озық практикалар көрсету бойынша әлемдегі бірінші медициналық-санитариялық алғашқы көмек көрсету алаңы ашылғанын атап өткен жөн. Бұл алаңда ТМД (Өзбекстан, Қырғызстан және Тәжікістан Республикасының) елдерінің өкілдері, денсаулық сақтау басқарма басшыларының орынбасарлары және 9 өңірдің медициналық қызметкерлері оқудан өтті. (Түркістан , Атырау, Қызылорда, Маңғыстау, Ақмола, Жамбыл, Алматы, Жетісу және Астана қаласы).
Осы 2023 жылы медициналық-санитариялық алғашқы көмек көрсетуді ұйымдастыру стандарты жаңарады. Жалпы практикалық дәрігердің рөлі артады.
Анықтама:
Оның ішінде, біз Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы мақұлдаған медициналық-санитариялық алғашқы көмектің пациентке бағдарланған озық практикалары республика бойынша енгізіледі.
Бұдан басқа, биыл халық талап ететін медициналық қызметтерді қашықтықтан көрсету бойынша жұмыс күшейтілетін болады.
Психикалық және репродуктивтік денсаулықты сақтау мәселелері бойынша жастар орталықтарының қызметтерімен шамамен 1 млн. жас қамтылатын болады.
Жазасын өтеп жатқан адамдарды медициналық бақылауды қамтамасыз ету үшін қылмыстық-атқару мекемелерінде арнайы учаскелер құрылып, «түрме» медицинасы дамиды.
Биылғы жылы жалпы практика дәрігерлерін ынталандыру мақсатында жан басына шаққандағы жиынтық нормативінің ынталандырушы компонентін қайта қараймыз.
Анықтама:
Ауруларды басқару бағдарламасына тартылған пациенттерді динамикалық бақылаумен қамту 2023 жылы 9,7%-ға ұлғайып, 1,3 млн. адамды құрайды (2022 жылы – 1 млн. 174 мың адам).
5-слайд
Ауылдық денсаулық сақтау
Былтыр жылдың басында ауылдық медицинаның ақсап тұрғанын айтқан болатынмын.
Ауыл халқына медициналық-санитариялық алғашқы көмектің қолжетімділігін арттыру үшін 2022 жылы денсаулық сақтау ұйымдары желісінің мемлекеттік нормативі қайта қаралды.
50 адамға дейінгі ауылдарда медициналық көмекті мейіргер үй-жайсыз жүзеге асырады, ал 500 адам тұратын ауылдарда медицина қызметкерлерінің саны бір адамнан үшке дейін ұлғайды (ҚР ДСМ 2022 жылғы 30 маусымдағы № 59 бұйрығы), фельдшерлік-акушерлік пунктер ашылуда.
Былтыр, ауыл тұрғындарына медициналық көмектің қолжетімділігін қамтамасыз ету үшін өткен жылы 107 медициналық-санитариялық алғашқы көмек объектісі (дәрігерлік амбулатория – 22, медициналық пункт – 67, фельдшерлік-акушерлік пункт – 12, медициналық-санитариялық алғашқы көмек орталығы – 3, емханалар – 3) пайдалануға берілді.
Жету қиын ауылдық елді мекендердің тұрғындарына медициналық көмек көрсету үшін жылжымалы медициналық емханалар кеңінен пайдаланылды (2021 жылы 149 жылжымалы медициналық кешен 1,8 млн.ауыл тұрғынын қамтыды, 2022 жылдың 11 айында 1,7 млн. ауыл тұрғыны қамтылды).
Өткен жылы 2 «Жәрдем» және «Саламатты Қазақстан» медициналық пойызы қайта іске қосылды, олар 147 станцияны қамтыды, 77 мыңнан астам ауыл тұрғынына (оның ішінде 20,5 мың балаға) медициналық көмек көрсетті.
Сонымен қатар, 2022 жылы ауыл тұрғындары үшін профилактикалық тексерулер енгізілді.
Бүгінгі таңда зерттеліп-қаралған 838 мың ауыл тұрғынынан 29 мыңға жуық адам динамикалық бақылауға алынды, оларда жоғары қан қысымы, қант диабеті, бүйрек патологиясы белгілері анықталды.
Аудандық ауруханаларды заманауи компьютерлік томографтармен, рентген аппараттарымен қамтамасыз ету - 84%-ға дейін (жоспар - 74%) жеткізілгенін атап өткен жөн.
Былтыр, ауыл тұрғындарын дәрі-дәрмекпен қамтамасыз ету шеңберінде Заңға өзгеріс енгізіп, медициналық ұйымдардың базасында қосымша 72 дәріхана пункті және ауылда 161 жеке дәріхана ашу қамтамасыз етілді.
Мемлекет басшысының тапсырмалары шеңберінде Қазақстан Республикасы Үкіметінің (2022 жылғы 30 қарашадағы) қаулысымен «Ауылдық денсаулық сақтауды жаңғырту» ұлттық жобасы бекітілгенін атап өткім келеді.
Биыл 2023 жылы ұлттық жобаның шеңберінде:
- 309 медициналық-санитариялық алғашқы көмек объектісін салу (оның ішінде медициналық пункт-131, фельдшерлік-акушериялық пункт – 99, дәрігерлік амбулатория-79);
- «Алтын сағат» қағидатын сақтай отырып, инфаркт, инсульт, жарақат және басқа да жағдайлар кезінде шұғыл медициналық көмек көрсете алатын, сондай-ақ ірі қалаларға барудың қажеттілігінсіз, оның ішінде телемедицина және басқа да мамандандырылған және жоғары технологиялық медициналық көмек көрсете алатын 12 ауданаралық аудандық орталық ауруханаға күрделі жөндеу және реконструкция жүргізу жұмыстары басталады.
Сонымен қатар, ұлттық жобада аудандық мекемелерді 575 заманауи медициналық жабдық бірлігімен жабдықтау көзделген және 307 медицина қызметкері, оның ішінде 54 жалпы практика дәрігері, 253 орта медицина қызметкері даярланады.
Жоғарыда аталған іс-шараларды іске асыру нәтижесінде 2023 жылы мамандандырылған медициналық көмекпен қосымша 2,4 млн. астам ауыл тұрғыны қамтамасыз етілетін болады.
6-слайд
СМП и ВТМП
Принимая во внимание нарекания населения о качестве стационарной помощи и вынужденном выезде за рубеж для получения высокотехнологичного лечения, в Казахстане проводится работа по совершенствованию стационарной и стационарозамещающей медицинской помощи.
Для обеспечения доступности специализированной кардиохирургической и кардиологической помощи утверждена и реализуется Дорожная карта по совершенствованию оказания медицинской помощи при болезнях системы кровообращения в РК на 2022 – 2023 годы (в рамках которой проводится разработка нормативных правовых актов, организационная и консультативная работа в регионах, организация медицинской помощи при хронической сердечной недостаточности на амбулаторном и стационарном уровнях, повышение кадрового потенциала).
Так, по итогам 2022 года в рамках реализации Дорожной карты на постоянной основе проводится мониторинг и анализ оснащенности, покрытия дефицита медицинской техникой в медицинских организациях всех уровней оказания медицинской помощи при остром коронарном синдроме и инфаркте миокарда, кадрового дефицита, а также деятельности центров ЧКВ.
Определены координаторы Дорожной карты в регионах, полностью картографирован процесс взаимодействия по уровням и разработаны маршруты движения пациентов от ФАП, СВА, ЦРБ, ГБ до ЧКВ центра, обеспечено проведение диагностики (NT‑proBNP) для определения сердечной недостаточности у пациентов с ХСН (не доступно в 3 регионах (ВКО, Костанайской, Мангистауской)), обеспечен учет пациентов с ХСН.
Открыто 171 кабинетов для пациентов с диагнозом ХСН в областных/городских организациях ПМСП в регионах.
В результате проводимой работы в республике смертность от БСК снизилась на 32,2 %, в том числе от гипертонической болезни на 36 %, ИБС на 42% (от стенокардии на 62,8%, острого инфаркта миокарда на 23,5%), инсультов на 29,4%.
В республике действуют 75 инсультных центра, 4 из которых открыты в 2022 году (до 2015г. было 36 ИЦ), 41 центров чрескожного коронарного вмешательства для оказания помощи больным с острым коронарным синдромом, только за 2022 г. открыто 3 Центра ЧКВ 2 уровня (гг. Астана, Шымкент и Туркестан).
Справочно:
За 11 месяцев 2022 года инсультными центрами было пролечено 39 тыс 620 пациентов с ОНМК, что на 498 пациентов или на 1,2% больше, чем в прошлом году.
Следует отметить, что в Казахстане ряд направлений медицины уже успешно конкурируют на международном уровне.
Так, в нашей стране обеспечена доступность населению по 80 видам высокотехнологичной медицинской помощи.
Справочно:
При этом, за 11 месяцев 2022 года оказано 19 тыс. 528 услуг ВТМП (11 мес. 2021 года – 17 102 услуги).
Так, за 11 месяцев 2022 года было осуществлено 209 трансплантаций органов (162 почки, 40 печень, 4 сердце, 3 легкое), что на 22% больше в сравнении с аналогичным периодом 2021 года (171 трансплантаций органов).
В стране растет доступность высокоспециализированного лечения для онкологических пациентов, такими технологиями, как: Гамма-нож, радионуклидная терапия, томотерапия.
В 2023 году рамках реализации предвыборной Платформы Президента Республики Казахстан планируется начать комплексную модернизацию онкологической службы (в рамках которой предусмотрено: модернизация имеющегося диагностического оборудования, организация центров ядерной медицины; развитие малоинвазивной хирургии и интервенционных методов лечения, повышение доступности к новейшим противоопухолевым лекарственным средствам, создание современных онкологических центров; расширение сети мобильных бригад для онкологических пациентов, увеличение коечного фонда хосписов, паллиативных центров и отделений; обеспечение повышения квалификации и подготовка высокоспециализированных кадров по взрослой и детской онкологии; закуп 17 линейных ускорителей).
Подробнее расскажет главный онколог страны.
Также, нами для совершенствования специализированной и высокотехнологической медицинской помощи населению предусмотрены мероприятия по пересмотру более 250 протоколов лечения и диагностики заболеваний (сердечно-сосудистой системы, онкологических заболеваний и т.д., что позволит максимально приблизить тактику лечения больных к международным, общепризнанным стандартам).
Кроме того, для обеспечения доступности медицинской помощи населению в этом году предусмотрено строительство 8 объектов здравоохранения в регионах.
Справочно:
1) ЦРБ на 150 коек в Мунайлинском районе Мангистауской области;
2) поликлиники на 250 посещений в смену в Костанайском районе Костанайской области;
3-4) две поликлиники по 250 посещений в смену в Алматинской области (с.Нарынкол Райымбекского района, с.Узынагаш Жамбылского района);
5) поликлиники на 250 посещений в смену в с. Сарыозек Кербулакского района области Жетісу;
6) областного центра крови г.Кызылорда;
7) многопрофильной больницы на 300 коек с поликлиникой на 100 посещений в смену в городе Кызылорда;
8) реконструкция КГП на ПХВ «Павлодарская городская больница №1» в г. Павлодар.
А также сдача в эксплуатацию в городе Астана – Национального центра экстренной медицины, и в городе Алматы – Национального научного центра инфекционных болезней.
В 2023 году планируется начать строительство многопрофильной больницы на 630 коек в городе Кокшетау.
7-слайд
Ана мен бала денсаулығын сақтау
Мемлекет басшысы Ана мен бала денсаулығын сақтау мәселелеріне ерекше назар аударады.
2022 жылды Қазақстан Республикасының Президенті «Балалар жылы» деп жариялады.
Денсаулық сақтау вице-министрі Дудник Вячеслав Юрьевич қазіргі жағдай және босандыру мен балалар қызметін дамыту перспективалары туралы толығырақ баяндайды.
8-слайд
Кадрлық қамтамасыз ету
Қазіргі уақытта республикада денсаулық сақтаудың кадр ресурстарына қажеттілік 7,7 мыңнан астам (7 740) штат бірлігін, оның ішінде дәрігерлер шамамен 3,9 мың (3 948,75) маман, орта медицина қызметкерлері шамамен 3,8 мың (орта медицина қызметкерлері – 3 791,25) маман құрайды.
Дәрігерлердің қажеттілігін қамтамасыз ету үшін, оның ішінде жіті тапшы мамандықтар бойынша 2022 жылы республикалық бюджеттің есебінен 4700 білім беру гранты, оның ішінде 1500 резидентура гранты бөлінді.
Анықтама:
Жас мамандарды сапалы, білікті даярлауды қамтамасыз ету үшін 21 кәсіби стандарт әзірленді.
Мемлекет басшысының тапсырмаларын іске асыру шеңберінде Парламент Мәжілісінің қарауына медицина қызметкерлерінің кәсіби жауапкершілігін сақтандыру және мәртебесін арттыру жөніндегі заң жобасы әзірленіп, енгізілді, оны депутаттар бірінші оқылымда мақұлдағанын білесіздер, жұмыс жалғасуда.
Медицина қызметкерлерінің табысын арттыру мақсатында 2022 жылы дәрігерлердің орташа жалақысы 30%-ға ұлғайтылды (416 мың теңге), орта медицина қызметкерлерінің орташа жалақысы 20%-ға ұлғайтылды (208 мың теңге), биыл қаржылық қолдау жалғасатын болады.
Медицина қызметкерлерінің біліктілігін арттыруға ерекше көңіл бөлінеді. 2022 жылы республикалық бюджет қаражатының есебінен 4200 дәрігер, оның ішінде 138-і шетелде, сондай-ақ 2650 орта медицина қызметкері оқытылды. Денсаулық сақтау басқармаларының деректері бойынша жергілікті атқарушы органдардың қаражаты есебінен қосымша 15 мыңнан астам дәрігер, оның ішінде 209-ы шетелде, сондай-ақ 29 мыңнан астам орта медицина персоналы оқытылды).
Осылайша, 2022 жылдың қорытындысы бойынша ауылдағы дәрігерлерге қажеттілік 12%-ға төмендеді, ал Республикада жалпы қажеттілік 26%-ды құрады.
Анықтама: барлығы 4137 түлек бөлінуге тиіс; 2281 түлек жұмыс істеуден босатылды (жүктілік және босану, 3 жасқа дейінгі бала күтімі, оқуды жалғастыру бойынша), 1809 (бакалавр -77; интерндер - 838; резиденттер – 729, магистрлер – 64, докторанттар – 101) жұмысқа орналастырылды, тиісті жерге жетпегендер - 47.
2023 жылы Заң қабылданғаннан кейін медицина қызметкерлерінің кәсіби жауапкершілігін сақтандыру жүйесін енгізу басталады. Бұл шаралар пациенттердің құқықтарын қорғауды, медицина қызметкерлерін заңмен қорғауды қамтамасыз етуге, медициналық мамандықтың беделі мен оған деген құрметті арттыруға, сондай-ақ жас ұрпақты денсаулық сақтау саласына тартуға арналған.
Анықтама:
Сонымен қатар, биыл біз қосымша 36 кәсіби стандартты әзірлеп, өзектендіруді жоспарлап отырмыз.
Сондай-ақ, дәрігерлердің орташа жалақысын 30% - ға арттыру жалғасады, ол 2023 жылы 531 мың теңгені, орта медицина қызметкерлеріне 20%-ға артыру жалғасады, ол 250 мың теңгеге дейін құрайды.
Сонымен қатар, биылғы жылы республикалық бюджет қаражатының есебінен 4 мың 200-ге жуық дәрігерді, оның ішінде 100-ге жуығы шетелде, сондай-ақ 2 мың 650-ге жуық орта медицина қызметкерін оқыту жоспарлануда.
Жергілікті бюджет қаражатының есебінен 2,5 мыңға жуық дәрігерді, оның ішінде 43-ке жуық адамды шетелде, сондай-ақ 9 мыңнан астам мейіргерді оқыту жоспарлануда.
Сондай-ақ, биыл Мемлекет басшысының тапсырмаларын іске асыру шеңберінде республикалық бюджеттің есебінен резидентура гранттарының санын 70%-ға ұлғайтып, оларды 2,5 мыңға дейін жеткізу жоспарлануда.
Кәсіби жауапкершілікті сақтандыру жөніндегі заң жобасы қабылданғаннан кейін 270 мыңнан астам медицина қызметкері заңмен қорғалатын болады.
9-слайд
Лекарственное обеспечение
Министерством проводится работа по совершенствованию лекарственного обеспечения и развития отечественного фармацевтического производства.
В связи с чем, разработаны изменения по упрощению условий заключения оффтейк контрактов, которые проработаны с экспертами иностранных компаний. Изменения позволят практически реализовать заключение договоров с заказчиками контрактного производства, оптимизировать доступ на рынок Казахстана оригинальных препаратов для обеспечения населения.
В рамках реализации поручений Главы государства нами начаты централизованный закуп медицинской техники. В 2022 году закуплено и распределено в регионы 177 единиц медицинской техники, на общую сумму более 20 млрд. тенге. При этом экономия по процедурам государственных закупок составила 3,1 млрд. тенге.
Наряду с этим, в прошлом году по результатам государственных закупок лекарственных средств и медицинских изделий экономия средств Республиканского бюджета составила 22,2 млрд. тенге.
С 2023 года нами планируется осуществлять закуп медицинской техники с расширенным сроком сервисного обслуживания, поставка медицинской техники будет осуществляться при условии предоставления сервисного обслуживания компаниями-поставщиками на весь жизненный цикл МТ.
В этом году, начнет активно внедряться механизм контрактного производства лекарств за счет локализации выпуска оригинальных иностранных препаратов на территории Казахстана.
Кроме того, в рамках исполнения Предвыборной платформы по увеличению доли отечественного производства на фармацевтическом рынке до 50% к 2025 году будет продолжена работа с «Big Рharma» (всего в настоящее время подписано уже 6 меморандумов – РОШ, Фрезениус, Атабай, Нобель, Новартис, Ново Нордиск).
В результате реализации вышеуказанных мероприятий оснащенность организаций здравоохранения оборудованием и медицинской техникой составит – 90% (доля закупа лекарственных средств и медицинских изделий с местным содержанием в рамках гарантированного объема бесплатной медицинской помощи и в системе обязательного социального медицинского страхования составит – 36%).
10-слайд
Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыруды іске асыру
2020 жылғы 1 қаңтардан бастап елде міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесі іске асырылуда.
Бүгінгі таңда міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде консультациялық диагностикалық қызметтерді қайта тұтыну бойынша медициналық ұйымдар тарапынан бақылаудың болмауы, ТМККК және МӘМС пакеттерін жасанды бөлу сияқты бірқатар проблемалар бар.
Анықтама:
3 жылдың ішінде міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыруды енгізуде елеулі нәтижелерге қол жеткізілді.
2022 жылғы 1 қаңтарға міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесіндегі сақтандырылған адамдардың саны 15,5 млн.адамды немесе халықтың 81,3%-ын құрады. Өткен жылдың ішінде міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесіне тағы 700 мыңнан астам адам тартылды және сақтандырылғандардың саны 16,2 млн. немесе халықтың 83,2%-ын құрады.
Анықтама:
Өткен жылы халыққа медициналық көмек көрсетуге міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру активтерінің 900 млрд. теңгесі бағытталды.
2022 жылы міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыруды қаржыландыру 25%-ға өсті.
Қосымша қаржы бұрын қаржыландыру тапшылығын бастан өткерген бағыттарды дамытуға бағытталған, сонымен профилактикалық тексерулерді қаржыландыру көлемі 2 есеге, медициналық консультациялық-диагностикалық қызметтер мен оңалту 1,5 есеге, стационарлық көмек 1,2 есеге, жоғары технологиялық медициналық көмек 2,2 есеге ұлғайды. Сонымен қатар, жедел жәрдем, онкология, босандыру қызметтерінің, кератопластика, онко-оңалту, ингаляциялық наркоздің тарифі көтерілді.
Азаматтарды ынталандыру үшін біз былтыр өткен кезеңдегі берешекті бір мезгілде есептен шығара отырып, 12 ай бұрын жарналарды төлеу жолымен дербес төлеушілер үшін міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесіне кірудің баламалы тетігін енгіздік.
Анықтама:
2022 жылы жедел медициналық жәрдем, босандыру, онкологиялық бейін бойынша қолданыстағы тарифтер ұлғаю жағына қарай қайта қаралды, сондай-ақ жаңа медициналық қызметтерге (ингаляциялық наркоз, сурдологиялық қызметтер және т.б.) тарифтер әзірленді.
Сонымен қатар, өткен жылы біз кәсіпкерлік субъектілері үшін кедергілерді жою бойынша жұмыс жүргіздік.
Іске асырылған іс-шаралардың нәтижесінде міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесіне түсімдерді 1,0 трлн-ға дейін, сондай-ақ 2021 жылмен салыстырғанда көрсетілетін медициналық қызметтерді: позитрондық-эмиссиялық томографпен диагностикалауды 2 есе, онкогематологиялық көмекті 57%-ға, консультациялық-диагностикалық қызметтерді 30%-ға, ауылдағы мамандандырылған медициналық көмекті 26%-ға, мамандандырылған медициналық көмек пен стационарды алмастыратын көмекті 13%-ға ұлғайту қамтамасыз етілді.
Медициналық қызмет көрсетушілердің саны 2021 жылмен салыстырғанда (1390) 1,3%-ға ұлғайды және ең алдымен жеке дныңенсаулық сақтау ұйымдарының есебінен 1409 жеткізушіні құрады.
2023 жылы медициналық қызметтерді қаржыландыруды 11%-ға немесе 2 трлн. 488 млрд.теңгеге дейін ұлғайтуды жоспарлап отырмыз (тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде - 1 трлн. 405 млрд.теңге, міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде -1 трлн. 83 млрд.теңге).
Сонымен қатар, біз медициналық көмектің басым бағыттары бойынша, оның ішінде медицина қызметкерлерінің орташа жалақысының өсуін ескере отырып, тарифтерді қайта қарадық.
Анықтама:
Мемлекет басшысының тапсырмаларын іске асыру шеңберінде біз сапасы мен ашықтығын арттыру, оның ішінде нормативтік-құқықтық базаны дайындау жолымен міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесін жетілдіру үшін кешенді шаралар қабылдайтын боламыз.
В 2023 году нами будет продолжена работа по привлечению населения в систему ОСМС, и как следствие увеличение финансовых поступлений (исключение верхнего предела исчисления, вмененного ДМС).
Наряду с этим, нами планируется осуществить объединение финансовых потоков ГОБМП и ОСМС в единый пул, с чётким разграничением перечня медицинской помощи.
Также, в 2023 году нами будет обеспечен контроль финансовых потоков на всех этапах, в том числе через информационные системы.
В результате реализации вышеуказанных мероприятий в текущем году ожидается повышение зарплаты медицинских работников, а также увеличение финансирования и пересмотр тарифов по таким направлениям, как: скорая медицинская помощь на 2,5%, ВТМП на 7,8%, стационарная помощь на 2,7%, КДУ на 7,6%, стационаро-замещающая помощь на 5,3%, реабилитация на 13,3%.
11-слайд
Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы
Өткен 2,5 жылдың ішінде коронавирус инфекциясы пандемиясында біз 1 айдан 3 айға дейін созылған 6 сырқаттанушылықтың өсуін, яғни 6 КВИ толқынын бастан өткердік.
Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша жаңа биологиялық қауіптерге дайындықты қамтамасыз ету мақсатында ағымдағы жылы «Қазақстан Республикасының биологиялық қауіпсіздігі туралы» ҚР Заңы әзірленіп, қабылданды. Заңды жүзеге асыру шаралары іске асуда.
Биофармацевтикалық ғылым мен өнеркәсіпті дамытуды ынталандыру мақсатында құрамына 8 ғылыми орталық пен институт беріле отырып, «QazBioPharm» Ұлттық холдингі құрылды.
Ұжымдық қорғауды және тұрақты эпидемиологиялық жағдайды қолдау үшін халықты ревакцинациялау жұмыстары жалғасуда.
Анықтама:
Алғашқы ревакцинациялауды 5,7 млн. адам алды, қамтылуы тиіс халықтың 70,4%-ын құрады, қайта ревакцинациялау - 1,1 млн. адамды құрады, бұл тиісті халықтың 54,8%-ын құрайды.
2023 жылы санитариялық-эпидемиологиялық қызметтің жұмысына цифрлық технологияларды кезең-кезеңімен енгізу жоспарланған (вакцинациялау процесінің есепті нысандарын электрондық форматқа көшіру; бақылау-қадағалау қызметін цифрландыру; биологиялық қауіпсіздік бойынша мемлекеттік ақпараттық жүйені қалыптастыру).
2023 жылы материалдық-техникалық базаны нығайту және эпидемиологиялық болжау мен ден қою жүйелерін әзірлеу жөніндегі іс-шаралар жалғасады.
Анықтама:
Біз профилактикалық егулердің ұлттық күнтізбесін іске асыруды жалғастырамыз және онкологиялық аурулардың ауыртпалығын азайту мақсатында Ұлттық күнтізбеге адам папилломасы вирусына қарсы вакцинациялау енгізілетін болады.
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының деректері бойынша, жатыр мойны обыры бүкіл әлемдегі әйелдерде қатерлі ісік бойынша төртінші орында тұр.
Әлемде жыл сайын жатыр мойны обырынан 300 000-ға дейін әйел қайтыс болады.
Адам папилломасы вирусын вакцинациялаудың ауыртпалығы мен тиімділігін ескере отырып, 86 ел адам папилломасы вирусының вакцинасын өздерінің ұлттық иммундау бағдарламаларына (АҚШ, Канада, Аустралия, Бразилия, Венесуэла, Ұлыбритания және т.б.) енгізді.
Денсаулық сақтау жүйесі инфекцияларды сырттан әкелуге және ел ішінде (эпидемиялардың) пайда болуына мониторинг жүргізу мүмкіндігін және дайындығын арттыру бойынша үздіксіз жұмыс істеуде. Осыған байланысты, биологиялық қауіптерді ерте кезеңде анықтау және жедел ден қою үшін аса қауіпті инфекциялардың табиғи ошақтарының мониторингі жалғастырылады.
12-слайд
Денсаулық сақтауды цифрландыру
Мемлекет басшысы денсаулық сақтауды цифрландырудың техникалық жай-күйіне аудит жүргізуді, оның қорытындысы бойынша медициналық ақпараттық жүйелерді біріздендіру және интеграциялау шараларын қабылдауды тапсырды.
В здравоохранении функционирует 47 информационных систем, которые сопровождаются 8 подведомственными организациями Министерства здравоохранения. Данное обстоятельство создает разрозненность медицинских данных и бизнес-процессов, что в свою очередь влияет на качество и своевременность предоставления информации.
В 2022 году нами в рамках цифровизации здравоохранения проведена следующая работа:
Запущены сервис для пациентов «eGov.Densaulyk» в мобильные приложения eGovMobile, а также СМС уведомление граждан для проактивного прикрепления к медицинской организации
В рамках проекта «Delivery unit» Администрацией Президента Республики Казахстан, разработаны и реализованы на «SmartDataUkimet» 24 показателя по здравоохранению.
Справочно:
Запущен Единый классификатор лекарственных средств, а также реализовано автоматизированное рабочее место сотрудников КМФК МЗ РК по 63 индикаторам.
Кроме того, нами запущен сервис по обмену данными клинико-диагностических услуг между различными медицинским информационными системами, а также медицинские информационные системы подключены к Национальному координационному центру информационной безопасности.
Кроме того, нами запущен пилотный проект по выдаче амбулаторных лекарственных средств по QR-коду через «Социальный кошелек».
В результате проводимых в 2022 году мероприятий осуществлено обеспечение доступа к персональным медицинским данным граждан, а также обеспечена осведомленность граждан по SMS-оповещению.
В 2023 году нами планируется обеспечить расширение сведений для пациентов в мобильном приложении eGovMobile, доступных в сервисе «eGov.Densaulyk».
Также, планируется обеспечить исключение дублирования ввода данных медицинскими работниками во множество информационных систем, а также полный перевод рецептов в электронный формат (в т.ч. платных).
Наряду с этим, нами планируется внедрение цифрового инструмента подтверждения факта оказания медицинской помощи пациентам (мобильные приложения), а также реализация полноценного обмена данными между различными медицинскими информационными системами (цифровая свобода).
Справочно:
Предусмотрена централизация учетных систем медицинских организаций, а также расширение видов и пересмотр тарифов на дистанционные медицинские услуги.
Вместе с тем, в 2023 году будет обеспечено внедрение телемедицинских решений в 30 медицинских организациях для консультаций населению в отдаленных сельских населенных пунктах.
13-слайд
Халықаралық ынтымақтастық
Денсаулық сақтау саласындағы халықаралық қызмет шет елдермен, халықаралық ұйымдармен және интеграциялық бірлестіктермен тығыз жүргізілді.
2022 жылы Қазақстанның Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымымен ынтымақтастығы туралы екі жылдық келісімге қол қойылып, өзара іс-қимылдың басым бағыттары жүзеге асырылуда.
В 2022 году в Республику Казахстан был организован ряд визитов руководства ВОЗ: в августе - Генерального директора ВОЗ Тедроса Гебрейесуса, в марте и сентябре – Директора Европейского регионального бюро ВОЗ Ханса Клюге.
Справочно:
Важным итогом визитов стало открытие Первой в Европейском регионе ВОЗ Демонстрационной площадки по ПМСП в Алматинской области, проведение встреч Х. Клюге на высоком уровне с Премьер-Министром РК Смаиловым А.А., Сенатом и Мажилисом Парламента РК и др., а также достижение договорённостей по проведению в Казахстане Международной конференции по первичной медико-санитарной помощи, посвященной 45-летию принятия Алма-Атинской Декларации и 5-летию принятия Астанинской Декларации по ПМСП 23 октября 2023 г. и 73-ей сессии Европейского регионального комитета ВОЗ 24-26 октября 2023 г. в г.Астана.
В 2022 г. Казахстан впервые является Председателем Постоянного комитета Европейского регионального комитета, а также регулярно принимает участие в работе руководящих органов ВОЗ, включая Исполнительный комитет, Всемирную ассамблею здравоохранения, Европейский региональный комитет ВОЗ и др., где обсуждается широкий спектр актуальных для мирового здравоохранения вопросов.
Подписано 8 международных соглашений с зарубежными государствами и иностранными компаниями, в том числе 2 на межправительственном уровне (Турция и Катар) и 6 с фармацевтическими компаниями (РОШ, Фрезениус, Атабай, Нобель, Новартис, Ново Нордиск).
В рамках председательства РК в СНГ, 22-23 сентября 2022 года в г.Туркестан организовано XXXV заседание Совета по сотрудничеству в области здравоохранения СНГ. Приняли участие более 70 участников, из 8 государств-членов СНГ в т.ч. на уровне министров, заместителей министров и главных санитарных врачей, а также с участием Директора Европейского регионального бюро ВОЗ Х. Клюге, представителей Исполкома СНГ.
Справочно:
8 июня 2022 года в г. Ташкенте состоялось Пятое Совещание министров здравоохранения государств-членов ШОС на тему «Консолидация совместных усилий для расширения доступа к качественному медицинскому обслуживанию в период пандемии COVID-19.
Продолжено взаимодействие ЕАЭС в рамках Рабочей группы по экономическому сотрудничеству в области здравоохранения (проведено 14 заседаний). Приняты решения по совершенствованию Правил регистрации и экспертизы лекарственных средств для медицинского применения.
Принято участие в более 70 заседаниях рабочих групп в рамках ЕАЭС.
Привлечены фармацевтические компании по локализации производства на территории РК (РОШ, Фрезениус, Атабай, Нобель, Орхун Медикал, Дженерал Электрик, Новартис, Ново Нордиск, М3групп).
В 2023 году ключевым аспектом сотрудничества станет продвижение Декларации Астаны по первичной медико-санитарной помощи на уровне Генеральной Ассамблеи ООН.
Справочно:
Главной целью является проведение Панельной сессии по ПМСП в рамках Заседания Высокого уровня по всеобщему охвату услугами здравоохранения в ходе 78-ой сессии ГА ООН (сентябрь 2023 г., г. Нью-Йорк) под со–председательством Казахстана.
Ввиду достигнутых договоренностей с руководством ВОЗ принято решение о проведении 73-ей сессии Европейского регионального комитета ВОЗ в Казахстане 24-26 октября 2023 года в Астане.
Сессия будет приурочена к празднованию 75-летнего юбилея ВОЗ, 45-летия принятия Алма-Атинской декларации и 5-летия принятия Декларации Астаны по ПМСП.
Справочно:
Европейским региональным комитетом РК планируется проведение Международной конференции по ПМСП, посвященной 45-летию принятия Алма-Атинской Декларации и 5-летию принятия Астанинской Декларации по ПМСП.
Проведение данных мероприятий планируется с участием Главы Государства, Премьер-Министра РК и поддержит имидж страны, как родины и лидера в развитии ПМСП в регионе и мире, способной принять у себя важнейшее региональное политическое и дипломатическое мероприятие высокого уровня в сфере здравоохранения.
С июня 2023 по 2024 годы в период председательства Казахстана в ШОС, планируется проведение совещания Министров здравоохранения государств-членов ШОС в городе Астана.
Активизация сотрудничества в области здравоохранения со странами СНГ, активное взаимодействие в реализации программных документов в рамках СНГ, реализация Плана по председательству Республики Казахстан в ШОС, реализация поручений Главы государства по итогам визитов в страны СНГ, реализация инициатив в области здравоохранения в рамках интеграционных объединений.
Будет продолжена реализация Плана мероприятий по достижению стратегических направлений развития евразийской интеграции до 2025 года в рамках Рабочей группы по развитию экономического сотрудничества в области здравоохранения в рамках ЕАЭС.
Планируется разработка и принятие порядка 10 международных договоров в области здравоохранения (Венгрия, Литва, ОАЭ, Индия, РФ, фарм. компаний по локализации производства), а также привлечение технических грантов.
14-слайд
Жоғарыда айтылғандардың барлығын қорытындылай келе, Денсаулық сақтау министрлігінің 2023 жылғы негізгі міндеттері белгіленді.
Биыл біз Қазақстан Республикасы Президентінің Сайлауалды платформасын, Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің 2023-2027 жылдарған арналған даму жоспарын іске асыруды бастаймыз.
Атқарылатын шаралар биыл халқымыздың өмір жасын ары қарай ұзартатын болады және медициналық көмекке қолжетімділікті арттырады.
Құрметті Алқаға қатысушылар!
Өткен жылы Министрлік халық денсаулығын сақтаудың барлық бағыттары бойынша маңызды жұмыс жүргізді.
Қол жеткізілген жетістіктермен қатар тез арада шешуді талап ететін міндеттер де бар. Біз ел халқына медициналық көмектің сапасы мен қолжетімділігін арттыратын тиімді шешімдерді дайындайтын кәсіптік және азаматтық қоғамдастықтың бүкіл күш-жігерін біріктіруіміз қажет.
Назарларыңызға рахмет!
Егде жаста қантты шамадан тыс тұтыну май алмасуының бұзылуына ықпал етеді, қандағы холестерин мен қант концентрациясының жоғарылауына әкеледі және жасушалардың жұмысы бұзылады.
Артерия қабырғасының өткізгіштігін өзгерте отырып, қандағы қант концентрациясының жоғарылауы оған липидтердің түсуіне қолайлы жағдай жасайды және тромбоциттердің жабысуын арттырады.
14-60 жас тобындағы адамдарда аш қарынға глюкозаның қалыпты деңгейі 4,1-5,9 ммоль/л, ал 60 жастан асқан адамдарда 4,6 – 6,4 ммоль/л құрайды.
Егер қант қалыпты болса, зерттеу үш жылда бір рет, ал артық салмағы бар қауіп тобындағы адамдарға жылына бір рет қайталанады. Егер келесі симптомдар кенеттен пайда болса, талдауды қайталауға асығу керек: шөлдеудің жоғарылауы, несеп шығарудың жоғарылауы, шырышты қабаттардың құрғауы, қайталанатын зең инфекциялары. Алты айда бір рет отбасында қант диабеті диагнозы қойылған адамдарға қантқа қан тапсыру керек.
Ұйқы безі организмге түсетін қанттың ыдырауымен күресуді тоқтатқан кезде, яғни ол шығаратын инсулин қандағы глюкоза деңгейін қалыпқа келтіру үшін жеткіліксіз болған кезде, қант диабеті дамиды. Бұл жағдайда, егер сіз көмірсусыз диетаны ұстанбасаңыз және қандағы глюкоза деңгейін бақыламасаңыз, пациент диабеттік комаға түсіп, тіпті өліп кету қаупі бар.
Артық қант бауырда гликоген түрінде сақталады, бірақ оны сақтайтын жер болмаған кезде ол майға айналады, бұл семіздікке әкеледі.
Диетадағы қанттың көптігі, оның қандағы деңгейінің күрт өзгеруі нейрондардың дұрыс жұмыс істемеуіне әкеледі, бұл жалған тәбет пен шамадан тыс тамақтануды тудырады.
Липидтердің алмасуы бұзылады, қандағы холестерин деңгейі, қан тамырларының өткізгіштігі, атеросклероздың, жүрек-қан тамырлары ауруларының даму қаупі артады.
Қант кальцийді организмнен шығарады, сүйектерді, тістерді, тырнақтарды бұзады, тіпті остеопороздың дамуына байланысты сынуларды тудыруы мүмкін (тығыздықтың төмендеуі және сүйектердің сынғыштығының жоғарылауы).
Құрметті журналистер
Құрметті қазақстандықтар
КВИ бойынша жағдай
Әлемде коронавирус инфекциясы әлі де тіркелуде, Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының мәліметі бойынша, соңғы аптада жалпы алғанда, әлемде сырқаттанушылықтың 3%-ға төмендегені байқалады, сырқаттанушылықтың өсуі Америкада және Тынық мұхитының батыс бөлігінде (Австралия, Вьетнам, Камбоджа, Қытай, Малайзия, Моңғолия, Корея, Сингапур, Жапония) байқалады, қалған 4 өңірде (Еуропа, Оңтүстік Шығыс Азия, Африка, Шығыс Жерорта теңізі) сырқаттанушылық 16%-дан 36%-ға дейін төмендеді.
Соңғы аптада әлемнің 54 елінде сырқаттанушылықтың өсуі байқалады, оның ішінде Грузияда соңғы аптада сырқаттанушылық 71%-ға (431 жағдайдан 735 жағдайға дейін), Молдовада 31%-ға (4 мың жағдайдан 5 мың жағдайға дейін), Румынияда 16% (2924 жағдайдан 3386 жағдайға дейін), Германияда 4%-ға (221 мың жағдайдан 231 мың жағдайға дейін), Үндістанда 3%-ға (1135 жағдайдан 1170 жағдайға дейін), Әзербайжанда 3%-ға (536 жағдайдан 556 жағдайға дейін) өскені байқалады.
COVID-19 штаммының Омикрон нұсқасы әлемде айналымда жүрген басым нұсқа болып отыр, зерттелген үлгілердің 87%-ы осы нұсқаға (оның ішінде ВА..5 – 70,0%, ВА.4 – 2,0%, ВА.2 – 9,6%, BQ.1 – 36%) тиесілі.
Қазақстанда SARS-CoV-2 вирусының генетикалық сипаттамасын анықтау кезінде ағымдағы жылдың қараша айында Омикрон нұсқасының айналымы да анықталды, оның 0,5%-нда BQ 1.1 (Цербер) субгенетикалық желісі, 99,5%-да – Омикрон штаммының басқа нұсқалары анықталды.
Цербер нұсқасы қазіргі уақытта әлемнің 65-тен астам елінде анықталған және омикронның бұрынғы кіші түрлерінен айырмашылығы жоқ. Ауру көбінесе жедел респираторлық ауру түрінде жеңіл өтеді.
Қазақстанда желтоқсан айында қараша айымен салыстырғанда сырқаттанушылықтың (2169 жағдайдан 5127 жағдайға дейін) 2,3 есе өсуі байқалады.
Тәулігіне 300-ге дейін КВИ+ және 20 жағдайға дейін КВИ- жағдайы тіркелуде.
Анықтама үшін: 28 желтоқсандағы жағдай бойынша КВИ-дің оң нәтижесімен 1 402 049 науқас және КВИ-дің теріс нәтижесімен 90 512 жағдай тіркелді.
Эпидемиологиялық жағдайды бағалау матрицасына сәйкес 12 тамыздан бастап Қазақстан Республикасы және барлық өңірлер жасыл аймақта орналасқан, алайда, R көрсеткішінің бір бірліктен жоғары болуы еліміздің 15 өңірінде байқалады, бұл инфекцияның таралуының өскенін көрсетіп отыр.
Министрліктің атына қолданыстағы және жоспарланатын шектеу шаралары туралы көптеген сұрақтар келіп түседі, сондықтан қолданыстағы шектеулер туралы айта кеткім келеді.
Қолданыстағы шектеу шараларына сәйкес, R көрсеткіші 1-ден жоғары тіркелген кезде халық көп жиналатын жерлерде маска кию ұсынылады.
Өңір сары аймаққа көшкен кезде ұжымдарды бір-бірінен ажыратуға бағытталған шаралар қабылданатын болады, бұл жақын байланыстағы адамдарды, вакцинациялауға абсолютті қарсы көрсетілімдері бар қызметкерлерді қашықтықтан жұмыс түріне ауыстыру, білім беру ұйымдарында топтарды қоса отырып, іс-шаралар өткізуді болдырмау болып табылады.
Өңір қызыл аймаққа көшкен кезде инфекцияның таралуына және емдеуге жатқызылған адамдардың санына байланысты жиналыстарды онлайн форматқа көшіру, жабық үй-жайларда, көліктің барлық түрлерінде маскаларды міндетті түрде пайдалану, жабық мекемелерге баруға шектеулер енгізу, объектілерде «Ashyq» қосымшасын міндетті түрде пайдалану, қызметкерлердің 30%-ын қашықтан жұмыс істеу форматына көшіру, іс-шараларды өткізу кезінде объектілердің толтырылуын 50%-дан асырмау сияқты шектеу шаралары қабылданатын болады.
Анықтама үшін:
* Жасыл – 100 000 тұрғынға шаққанда емдеуге жатқызылған адамдар санының көрсеткіші 12.5-тен кем, сондай-ақ R репродуктивті саны 1-ден кем болған кезде 100 000 тұрғынға шаққанда емдеуге жатқызылған адамдар санының көрсеткіші 12.5-тен 25-ке дейін;
Шаралар: халық көп жиналатын орындарда (әуежайлар, теміржол вокзалдары, автовокзалдар, базарлар, сауда-ойын-сауық орталықтары, сауда үйлері, театрлар, кинотеатрлар, ХҚКО-лар, банктер, көрермендер қатысатын спорттық іс-шаралар), ұйымдасқан ұжымдарда, көліктің барлық түрлерінде (қоғамдық көлік, авиакомпания, теміржол, халықаралық автобус тасымалы) медициналық немесе матадан тігілген маскаларын киюді ұсыну.
* Сары – 100 000 тұрғынға шаққанда емдеуге жатқызылған адамдар санының көрсеткіші 12.5-тен 25-ке дейін, R репродуктивті санының көрсеткіші 1-ден жоғары болған кезде, сондай-ақ R репродуктивті санының көрсеткіші 1-ден төмен болған кезде 100 000 тұрғынға шаққанда емдеуге жатқызылған адамдар санының көрсеткіші 25-тен 50-ге дейін;
Мыналарды қамтамасыз ету қажет:
- міндеттерін орындау қашықтықтан форматта мүмкін болмайтын қызметкерлерді қоспағанда, жақын байланыста болған адамдарды қашықтықтан жұмыс істеу форматына ауыстыру;
- міндеттерін орындау қашықтықтан форматта мүмкін болмайтын қызметкерлерді қоспағанда, COVID-19 пациентімен байланыста болған кезде COVID-19-ға қарсы вакцинациялауға абсолютті қарсы көрсетілімдері бар қызметкерлерді қашықтықтан жұмыс істеу форматына ауыстыру;
- білім беру ұйымдарында топтарды біріктіре отырып іс-шаралар өткізуді болдырмау (топтарда іс-шаралар өткізуге рұқсат етілген);
- желдету және ауаны баптау жүйелерінің үздіксіз жұмыс істеуі, желдету режимін сақтау, адамдардың көп жиналуы мүмкін объектілерде, көліктің барлық түрлерінде санитариялық-дезинфекциялық іс-шараларды күшейту;
халық көп жиналатын орындарда (әуежайлар, теміржол вокзалдары, автовокзалдар, базарлар, сауда-ойын-сауық орталықтары, сауда үйлері, театрлар, кинотеатрлар, ХҚКО-лар, банктер, көрермендер қатысатын спорттық іс-шаралар), ұйымдасқан ұжымдарда, көліктің барлық түрлерінде (қоғамдық көлік, авиа, теміржол, халықаралық автобус тасымалы) медициналық немесе матадан тігілген маскаларын пайдалануды ұсыну.
* Қызыл – 100 000 тұрғынға шаққанда емдеуге жатқызылған адамдар санының көрсеткіші 25-тен 50-ге дейін, R репродуктивті саны 1-ден жоғары болған кезде, сондай-ақ 100 000 тұрғынға шаққанда емдеуге жатқызылған адамдар санының көрсеткіші 50-ден 200-ге дейін;
1) төсек-орынмен қамту көрсеткіші 100 мың тұрғынға шаққанда 25,0-ден 50,0-ге дейін және R 1-ден артық болған кезде:
- 10-нан астам адам қатысатын кеңестерді онлайн форматқа көшіру;
- жабық үй-жайларда, көліктің барлық түрлерінде медициналық немесе матадан тігілген маскаларды міндетті түрде пайдалану;
- жабық мекемелерге (МӘС, ҚАЖК және басқалар) баруға шектеулер енгізу;
2) төсек-орындармен қамту көрсеткіші R-ге қарамастан 100 мың тұрғынға шаққанда 50,0-ден артық болған кезде мыналарды қамтамасыз ету қажет:
- объектілерде «Ashyq» қосымшасын міндетті түрде пайдалану, тек «жасыл және «көк» мәртебесі бар адамдарға ғана кіруге рұқсат ету;
- мемлекеттік органдардың (ұйымдардың), кеңселердің, ұлттық компаниялардың және өзге де ұйымдардың қызметкерлерінің 30%-ын қашықтықтан жұмыс істеу форматына ауыстыру;
- объектілердің толымдылығын 50%-дан асырмай, адамдар көп жиналатын іс-шараларды (салтанатты, естелік, отбасылық іс-шаралар, көрермендер қатысатын спорттық іс-шаралар, конференциялар, форумдар, ойын-сауық және адамдар көп жиналатын өзге де іс-шаралар) өткізу.
Инфекциялық төсек-орынмен қамту 13%-ды (309 төсек), реанимациялық төсек-орынмен қамту 4%-ды (17 төсек) құрайды.
Анықтама үшін: ӨЖЖ аппаратында – 3 науқас (Астана қ.), инвазивті емес өкпені жасанды желдету аппаратына 2 науқас қосылған, 12 пациент өздігінен тыныс алуда.
Барлық науқастардың ілеспе аурулары бар. Оның ішінде қан айналымы жүйесінің ауруларымен, тыныс алу органдарының ауруларымен, қант диабетімен, семіздікпен және т.б. ауыратын науқастар.
Республикада 172 инфекциялық аурухана стационарлық көмек көрсетеді, олардың қуаты 2 378 төсек-орын.
Инфекциялық ауруларға арналған бос емес төсек-орынның көлемі Жамбыл облысында - 70%, Астана қаласында - 52%, Алматы қаласында – 30%.
Бос емес реанимациялық төсек-орын Астана қаласында - 28%, Шымкент қаласында – 10%.
Құрметті журналистер
Құрметті қазақстандықтар
КВИ-ге қарсы ревакцинация әлі де инфекциядан қорғанудың жалғыз тәсілі болып отыр. Республикада халықты вакцинациялау және ревакцинациялау жалғасуда.
Анықтама үшін: бүгінгі күні КВИ-ге қарсы вакцинациямен ересек тұрғындардың шамамен 81,1% - ы немесе еліміздің тұрғындарының 57% - дан астамы қамтылған.
Алғашқы ревакцинацияны 5,7 млн. адам немесе егілуге тиісті халықтың 70,5%-ы, қайта ревакцинацияны – 1,2 млн. адам немесе егілуге тиісті халықтың 54,8%-ы алды.
Бірінші ревакцинациямен тәулігіне орта есеппен 2600 адам, қайта ревакцинациямен – 4300 адам егіледі.
Коронавирустық инфекцияға қарсы вакцинациямен тәулігіне орташа 120 адам егіледі.
Қазіргі уақытта Қазақстанда халықты вакцинациялау және ревакцинациялау үшін вакциналардың 3 түрі бар: Казвак, Sinofarm және Pfizer. Егу пункттерінде 98 мың доза КазВак, 306 мың доза Sinofarm және 71 мың Pfizer қалдығы бар.
Құрметті журналистер
Құрметті қазақстандықтар
Тұмау жағдайы
Қазір тұмау және жіті респираторлық вирустық инфекция бойынша эпиджағдай туралы хабарлағым келеді.
Қазіргі уақытта ЖРВИ және тұмау ауруларының маусымдық өсуі байқалады.
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының Еуропалық өңірінің мәліметтері бойынша, COVID-19 пандемиясына дейінгі маусымдарға қарағанда барлық өңір бойынша тұмау белсенділігі ерте өсуде. Елдерде айналымдағы вирустардың аралас таралуы байқалады.
Әлемнің 125 елінде тұмаудың 100 мыңға жуық жағдайы зертханалық расталды, оның 97,9% - ы А тұмауы және 2,1% - ы В тұмауы болып табылады.
Қазақстанда эпидемиологиялық маусым басталғалы бері (2022 жылғы 1 қазаннан бастап) ЖРВИ-дың 2,2 млн жағдайы және тұмаудың 2 284 жағдайы ( В тұмауы – 2002, А(H3N2) тұмауы – 14, А(H1N1) - 268) тіркелген. Ауырғандардың 65%-ы 14 жасқа дейінгі балалар құрайды.
ЖРВИ және тұмау маусымы жыл сайын қазан-сәуір айларында өтеді, ағымдағы эпидемиологиялық маусым тұмау вирусының айналымының ерте басталуымен сипатталды
Өткен жылдың осыған кезеңімен салыстырғанда ЖРВИ-мен сырқаттанушылық 10% - ға өсті (2021 жылдың осыған ұқсас кезеңінде ЖРВИ-дің 1 988 692 жағдайы тіркелген).
Қазан айында республика бойынша тұмауға қарсы 2,4 млн адам немесе республиканың жалпы халқының 12,7%-ы егілді, оның ішінде: 14 жасқа дейінгі балалар – 518 мың (22%), ересектер – 1,8 млн (78 %).
Анықтама үшін: сырқаттанушылықтың ең көп өсуі Қарағанды, Павлодар, Солтүстік Қазақстан, Қостанай, Атырау, Алматы облыстарында және сырқаттанушылық 20%-дан 40%-ға дейін өскен Алматы және Астана қалаларында байқалады, Ақтөбе облысын қоспағанда, қалған өңірлерде сырқаттанушылық 10% - ға өсті.
Жалпы алғанда, 2022-2023 жылғы эпидемиологиялық маусымда тұмауға қарсы «Гриппол плюс» вакцинасының 2 282 824 дозасы сатып алынды.
Егілген адамдардың ішінде: жергілікті бюджет қаражатынан 2 274 518 адам (94,5%); жұмыс берушілер есебінен – 74 538 (3,0%); ақылы негізде – 57 628 (2,5%) адам егілген.
(2021-2022 эпидемиологиялық маусымда 2 699 430 адам егілді, халықтың 14,0% - ы қамтылды).
Қазақстанда тұмауға қарсы тағы 7 вакцина, оның ішінде Ресейде өндірілген 3 вакцина (Гриппол квадри, Ультрикс квадри, Флю-М), Голландияда өндірілген 2 вакцинае (Аббот өндірісінің Инфлювак тетра және Инфлювак), 1 вакцинадан Францияда өндірілген (Санофи-Пастер өндірісінің «Ваксигрип Тетра») және Қытайда өндірілген (Синовак биотек өндірісінің тұмауға қарсы вакцинасы) тіркелген.
Сондай-ақ респираторлық вирустық инфекциялардың ішінде риновирустық, РС вирустық және аденовирустық инфекциялар басым, олар оң үлгілердің 30%-на дейін тіркелуде (10 469 үлгі зерттелді, оң – 1032 үлгі).
Медико санитариялық алғашқы көмек көрсету ұйымдарында сүзгі кабинеттерінің жұмысы қамтамасыз етілген, санитариялық-дезинфекциялық және эпидемиологиялық режим сақталады, штаттық режимде жұмыс істеп жатыр.
Науқастардың 90%-ы амбулаториялық деңгейде емделуде.
Республикада медициналық-санитариялық алғашқы көмек көрсететін 5695 объекті жұмыс істейді.
Анықтама: оның ішінде дәрігерлік амбулаториялар - 1327, ФАП - 819, медициналық пункттер – 2924, МСАК орталықтары мен емханалар – 625 (статистикалық жинақ деректері бойынша).
МСАК ұйымдарында 12 678 учаске бар, оның ішінде 1913 педиатриялық, 1129 терапиялық және 9636 жалпы практика дәрігерінің (ЖПД) учаскесі.
МСАК ұйымдарында 108 909 медицина қызметкері жұмыс істейді, оның ішінде 33 787 дәрігер, 75 122 орта медицина қызметкері. МСАК-тың кадр резервінде 1273 дәрігер, 2876 орта медицина қызметкері бар.
ЖРВИ-мен ауыратын және КВИ-ға күдікті пациенттерге медициналық көмек көрсету үшін МСАК ұйымдарында 2289 мобильді бригада жұмыс істейді, оның ішінде ауылда – 1022, резервте – 1521.
Анықтама: жарақтандыру нормативіне сәйкес мобильді бригада 5 мың тұрғынға есептеліп құрылады.
2022 жылдың 10 айында мобильді бригадалар 919 174 рет шықты. Олардың ең көп саны Қарағанды облысында және Астана мен Алматы қалаларында жүзеге асырылған.
Медико санитариялық алғашқы көмек көрсету ұйымдарында 739 Call-орталық құрылды, 2739 сүзгі кабинеті орналастырылды. Шұғыл медициналық көмек көрсету үшін 1492 жедел медициналық жәрдем бригадасы бар (2295 бірлік медициналық автокөлік бар).
Тыныс алу ағзаларының ауруларымен 15 826 адам стационарлық ем алып жатыр, оның ішінде ЖРВИ диагнозымен – 8202 (52%), тұмаумен - 19 (0,12%).
Мен ЖРВИ-ден болатын тұмаудың клиникалық көріністерін еске салғым келеді, тұмау қысқа инкубациялық кезеңмен сипатталады, ол 1,5 күнге дейін созылады, ал КВИ және басқа ЖРВИ-де ол 10 күнге дейін созылады. Сондай-ақ, ЖРВИ-мен салыстырғанда тұмау жіті басталады және дене температурасының 39°C дейін көтерілуімен, қалтырау, бұлшықет және бас ауруы, бүкіл дененің ауыруы, төс сүйегінің артындағы ауырсынумен құрғақ жөтелмен сипатталады.
Тұмау мен ЖРВИ эпидемиологиялық маусымының күрделенуін ескере отырып, ЖРВИ, тұмау және КВИ алдын алу мақсатында алдағы жаңа жылдық мерекелерде халыққа мынадай ұсынымдар беремін:
- халық көп жиналатын жерлерде маскаларды қолдану:
– адамдар көп жиналатын орындарға, әсіресе жабық бөлмелерге, әсіресе балалармен баруды шектеу;
- үй-жайларды үнемі желдетіп отыру;
- қолды өңдеу үшін антисептиктерді немесе дезинфекциялық сулықтарды қолдану;
- науқас адамдармен байланысты шектеу;
- тұмау және ЖРВИ белгілері пайда болған кезде балаларды үйде қалдыруға және ұйымдасқан ұжымдарға (мектепке дейінгі ұйымдарға, мектептерге) жібермеу, дәрігерді үйге шақыру.
Тұмау асқынулармен қауіпті, сондықтан респираторлық аурулардың алғашқы белгілері пайда болған кезде өздігінен емделуге болмайды, дереу дәрігерге қаралу керек.
Құрметті журналистер
Құрметті қазақстандықтар
Жаңа жылдық ұзақ мерекелер қарсаңында Сіздерден, тамақтан уланудың алдын алу бойынша ұсынымдарыма назар аударуды сұраймын:
- рұқсат етілмеген сауда орындарында азық-түлік сатып алмаңыз;
- дайындалған тағамды ұзақ уақыт бойы сақтамаңыз;
- жарамдылық мерзімі өткен өнімдерді тұтынбаңыз;
- азық-түлікті тасымалдау және сақтау үшін таза қаптаманы (полиэтилен, қағаз, азық-түлік контейнерлері) пайдаланыңыз;
- тағамдарды (әсіресе ет, балық, теңіз өнімдері мен жұмыртқаны пайдалана отырып) дайындаудың температуралық режимін сақтаңыз;
- жеке гигиена ережелерін сақтаңыз;
Сөзімді қорыта келе, өз денсаулықтарыңызды күтуді және жақындарыңызды қорғауды сұраймын.
Назарларыңызға рахмет!
• Қантты сусындарды тұтынуды шектеңіз (0,5 литрлік бөтелкеде шамамен 10 шай қасық қант бар).
• Шырындарда қант бар екенін есте сақтай отырып,нектары бар шырындар мен шырынды сусындарға артықшылық беріңіз. Күніне бір-екі стаканнан артық шырын ішуге болмайды. Ең жақсы сусын – су.
•Тәтті тағамдардан бас тартыңыз. Оларды, мысалы, жемістермен, жидектермен, жаңғақтармен және тұқымдармен ауыстырыңыз. Кептірілген жемістер мен жидектердің тәтті емес түрлерін таңдағаныңыз жөн, бірақ оларды аптасына барынша 2-3 порциядан көп ішу керек (бір порция 20 грамм немесе шамамен 2 ас қасық).
• Тәтті йогурттар мен сүзбе кремдерінің орнына хош иістендірілмеген йогурт пен сүзбеге артықшылық беріңіз және оларды дәміне қарай жидектермен әшекейлеңіз. Сіз дүкеннен сатып алынған тәтті немесе одан да тәтті өнім сияқты болмас үшін қантты, балды немесе сиропты қосқанда абай болыңыз.
• Тәттіні құрамында қоректік заттар бар тағамдармен араластырыңыз. Мысалы, торттарды пісіру кезінде тұтас бидай ұнын қолданыңыз, оған сұлы ұлпасын, жаңғақтар, тұқымдар, жемістер мен көкөністерді қосыңыз (сонымен бірге қосылатын қанттың мөлшерін азайтуға тырысыңыз).
• Қайтпаның орнына ботқаға жидектер немесе жемістер қосқан дұрыс.
Алкоголизм – спирттік сусындарды ішуге физикалық және психикалық құмарлықпен байланысты қауіпті ауру.
Алкоголь адамдардың өмір салтына үлкен әсер етеді. Алкоголді шектен тыс тұтынатын адамдарда өндірісте және тұрмыста жарақат алу жағдайлары 1,8-2 есе жиі кездеседі, олар көбінесе қоғамға қарсы әрекеттерге кінәлі болып табылады. Мас күйінде жылына ұсақ бұзақылық әрекеттерінің шамамен 76%-ы, қылмыстық қылмыстардың 82%-ы, бұзақылық әрекеттердің жартысынан көбі және негізсіз қатыгездік жағдайлары жасалады. Алкоголді шектен тыс тұтыну - некені бұзудың, туа біткен деформацияның, зинақорлықтың және жыныстық жолмен берілетін аурулардың таралуының жалпы себептерінің бірі.
Алкоголизм уытқұмарлықтың бір түрі, құрамында этил спирті бар заттарды тұтынуға тәуелділікпен, психикалық және физикалық тәуелділіктің дамуымен, абстиненттік синдромымен, жеке тұлғаның психикалық, физикалық және әлеуметтік деградациясымен сипатталады. Кез-келген ауру сияқты, алкоголизм кенеттен пайда болмайды, бірақ оның клиникаға дейінгі көріністері бар - тұрмыстық маскүнемдік.
Алкоголизмнің профилактикасы: бір жағынан, алкоголді өндіру мен тұтынуды әртүрлі кезеңдерде - мемлекеттік, әлеуметтік, отбасылық, жеке бақылауды; екінші жағынан - алкогольді асыра пайдаланатын адамдарды ерте анықтауды және оларға тиісті медициналық-психологиялық көмек көрсетуді көздейді.
Жасөспірімдік және тіпті балалық шақтағы ең ерте кезеңдерде алкоголге бейім адамдарды анықтау (бұл үшін екі нақты факторға назар аударуға болады - ата-ананың отбасында алкоголді тұтынудың тұқым қуалаушылығы мен ерекшеліктері) және оларға медициналық және әлеуметтік қызметтердің үнемі назар аударуы.
Балаларға, жасөспірімдерге және ересектерге алкоголдің ерекшеліктері, оның денсаулыққа, мінез-құлыққа және өмірге қауіпті салдары туралы хабарлау.
Қауіп факторлары:
• Жеке адамның психикалық немесе физикалық денсаулығына қатысты проблемалар;
• Алкоголик ата-анадан туған және тәрбиеленген балалар;
• Алкоголді үнемі тұтынатын адамдармен сөйлесу және құрдастарының қысымына төзімділіктің болмауы;
• Жеке қасиеттер (төмен интеллект, өзін-өзі төмен бағалау, көңіл-күйдің өзгергіштігі, өзіне деген сенімсіздік, әлеуметтік нормаларды, құндылықтар мен мінез-құлықтарды ұстануға құлықсыздық және т. б.);
• Жыныстық өмірдің ерте басталуы;
• Отбасындағы жиі ұрыс-керіс, отбасындағы табыстың төмен деңгейі;
• Мектептегі нашар үлгерім, оқуға құлықсыздық;
• Туыстарымен, құрдастарымен қарым-қатынас кезіндегі проблемалар.
Қорғаныс факторлары:
• Отбасындағы әл-ауқат, отбасы мүшелерінің бірлігі, жақсы тәрбие, отбасындағы ұрыс-керістің жоқтығы;
• Жоғары интеллект, физикалық және психикалық денсаулық, стреске төзімділік;
• Байлықтың жақсы деңгейі, тұрғын үймен қамтамасыз етілуі;
•Тұрақты медициналық бақылау;
• Елді мекенде қылмыстың төмен деңгейі;
•Жоғары өзін-өзі бағалау, туындаған мәселелерді тиімді шеше білу, қысымға төзімділік, эмоциялар мен мінез-құлықты басқара білу;
• Қоғамдық нормаларды сақтау.
дайдағы 546 бала (уақытша орналастырылған).
Жыл ішінде 60% туған отбасыларына қайтарылды, 17% қамқорлыққа берілді, 10% патронаттық тәрбиеге айқындалды, шарт бойынша 1,5% патронаттық отбасыларда болды және 8% өзге мекемелерге ауыстырылды.
Балалар үйіндегі барлық балалар тәулік бойы медициналық бақылаумен қамтамасыз етілген. Бала күтімінде кешенді тәсіл (медициналық, педагогикалық, әлеуметтік, оңалту көмегі) іске асырылды.
«Аңсаған сәби»
Президенттің тапсырмасы аясында елімізде «Аңсаған сәби» арнайы бағдарламасы жүзеге асырылуда, оның аясында 7000 әйелге ЭКҰ қолжетімді болды.
2022 жылы 6,5 мың әйел бағдарламамен қамтылды (қалғандары күту парағында).
Орындалған ЭКҰ рәсімдерінің нәтижесінде «Аңсаған сәби» арнайы бағдарламасын іске асыру шеңберінде 2654 отбасында көптен күткен 3110 бала дүниеге келді.
Жүкті әйелдер мен жаңа туған нәрестелерге көмекті жетілдіру мақсатында елде халықаралық стандарттарға сәйкес келетін 11 заманауи перинаталдық орталық салу жоспарланған.
Еліміздің болашағы өскелең қазақстандықтардың әл-ауқаты мен денсаулығына байланысты.
Сондықтан, балалар жылы Министрлік жаңа бастамалар қалыптастырды, оларды одан әрі іске асыру балалық шақты қорғауды жоспарлы нығайту мен дамытуды қамтамасыз етеді.
Министрлік балалардың игілігі үшін жұмысын жалғастырады.