Меню
Сот сараптамасы-бұл оны шешу үшін маңызы бар нақты деректерді анықтау мақсатында арнайы ғылыми білім негізінде жүргізілетін қылмыстық, азаматтық іс материалдарын не әкімшілік құқық бұзушылық туралы істі зерттеу;
Сот-сараптама қызметінің міндеті қылмыстық, азаматтық істер бойынша, сондай-ақ Әкімшілік құқық бұзушылық туралы істер бойынша сот сараптамасының нәтижелерімен іс жүргізуді қамтамасыз ету болып табылады.
Бүгінгі таңда Қазақстанның сот-сараптама жүйесінің мемлекеттік секторын Әділет министрлігінің Сот сараптамасы орталығы ұсынады, онда ірі қалалар мен барлық облыс орталықтарында орналасқан 17 Сот сараптамасы институты жұмыс істейді, оларда 2800-ге жуық қызметкер, оның ішінде 1000-нан астам жоғары білікті сот сарапшылары жұмыс істейді.
Филиалдарда сараптамалық мамандықтардың 57 бағыты бойынша сот сараптамасының 30 түрі жүргізіледі; криминалистикалық (құжаттарды сараптау, портреттік сараптама, видеофонографиялық, фототехникалық, трасологиялық, баллистикалық сараптама), химиялық (заттар мен материалдарды сараптау, есірткі құралдарын, психотроптық заттарды, олардың аналогтары мен прекурсорларын сараптау), медициналық (мәйіттерді, жәбірленушілерді, айыпталушыларды және басқа да адамдарды сараптау, гистологиялық, биологиялық сараптама (медициналық), медициналық-криминалистикалық, химиялық-токсикологиялық, наркологиялық, психиатриялық және психиологиялық сараптама), сондай-ақ жол-көлік оқиғалары мен техникалық құралдардың сараптамасы, экономикалық, тауартану, құрылыс, Технологиялық, өрт-және жарылыс-техникалық сараптамалар, биологиялық, экологиялық, молекулалық-генетикалық сараптама, адамның психофизиологиялық процестерінің сараптамасы, гендік түрлендірілген организмдердің сараптамасы, дінтану сараптамасы және т. б.
Бұдан басқа, заңды және жеке тұлғалардың жазбаша өтініштері келіп түскен кезде сот сараптамасы органында осы жағдайда мамандар ғылыми құралдар мен әдістерді пайдалана отырып орындайтын 57 түрі бойынша шарттық негізде зерттеулер жүргізіледі.
Сондай-ақ, орталық жанынан Сот сараптамаларының ғылыми-зерттеу институты жұмыс істейді, оның негізгі қызметі сот сараптамаларын жүргізу процесін ғылыми-әдістемелік қамтамасыз ету, сот-сараптама кадрларын кәсіби даярлау, қайта даярлау және біліктілігін арттыру болып табылады.
|
№ |
Сұрақ |
Жауап |
|
1 |
Сот сарапшысы қалай болуға болады? |
Сарапшының сот сараптамасының белгілі бір түрі саласында жоғары білімі және арнайы ғылыми білімі болуға тиіс. Заңда, сот сараптамасы органдарының қызметкерлері мен лицензия негізінде сот-сараптама қызметімен айналысатын жеке тұлғалар сот сараптамасының белгілі бір түрін жүргізу құқығына біліктілік куәлігімен расталатын сот сарапшысы біліктілігіне ие болуы, ҚР Әділет министрлігінің комиссияларымен аттестатталған болуы және ҚР Сот сарапшыларының мемлекеттік тізіліміне енгізілуі тиіс деп айқындалған.
Сот сарапшысы біліктілігін алу үшін үміткер сот сараптамасы органдарында ұзақтығы 12 айға дейінгі арнайы кәсіптік даярлықтан өтіп, біліктілік емтиханын тапсыруы қажет. |
|
2 |
Ұсынылған мәселелер сот сараптамасының қандай түрі шеңберінде шешіледі? |
Зерттеу нысаны, объектілері, сараптамалық міндеттердің деңгейі, сондай-ақ сараптаманың белгілі бір түрі шеңберінде шешілетін үлгілік сұрақтар тізбесі “Әділет” Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің ақпараттық-құқықтық жүйесінде (www.adilet.gov.kz.) орналастырылған Қазақстан Республикасы Әділет министрінің 2017 жылғы 27 сәуірдегі № 484 бұйрығымен бекітілген Сот сараптамасы органдарында сот сараптамалары мен зерттеулерді ұйымдастыру және жүргізу қағидаларында айқындалған. |
|
3 |
Сот сараптамасын жүргізу кімге тапсырылуы мүмкін? |
“Сот-сараптама қызметі туралы” Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі – Заң) 19-бабына сәйкес сот сараптамасын жүргізу: 1) сот сараптамасы органдарының қызметкерлеріне; 2) лицензия негізінде сот-сараптама қызметімен айналысатын жеке тұлғаларға; 3) осы баптың 3-тармағында көзделген жағдайларда біржолғы тәртіппен өзге де адамдарға тапсырылуы мүмкін.
2. Осы баптың 1-тармағының 1) және 2) тармақшаларында аталған адамдар Қазақстан Республикасының азаматтығында тұруға тиіс.
3. Біржолғы тәртіппен сот сараптамасын жүргізу: 1) Қазақстан Республикасының Әділет министрлігі белгілеген сот сараптамалары түрлерінің тізбесінде көзделмеген сот сараптамасы тағайындалған; 2) сот сараптамасы органдарының қызметкерлері болып табылатын тиісті мамандықтағы сот сарапшыларынан, сондай-ақ лицензия негізінде сот-сараптама қызметімен айналысатын адамдардан уәжді уәжді бас тарту қанағаттандырылған не сот сараптамасы органы тұтастай сот сараптамасын жүргізуден уәжді шеттетілген 3) осы Заңның 62-бабына сәйкес шет мемлекеттiң сот сарапшысы тартылған жағдайларда тапсырылуы мүмкiн. |
|
4 |
Зерттеу объектілерінің анықтығы мен жол берілетіндігіне кім жауап береді? |
Қазақстан Республикасы Қылмыстық-процестік кодексінің (бұдан әрі – ҚР ҚПК) 280–бабының 2–тармағына және Қазақстан Республикасы Азаматтық процестік кодексінің (бұдан әрі – ҚР АПК) 87-бабының 3-тармағына сәйкес сараптамалық зерттеу объектілерінің анықтығы мен жол берілетіндігіне сараптаманы тағайындаған орган (адам) кепілдік береді. |
|
5 |
Сарапшы қорытындысының көшірмесін қалай алуға болады? |
ҚР ҚПК 276-бабына, ҚР АПК 87-бабына және “Сот-сараптама қызметі туралы” Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі – Заң) 18-бабына сәйкес сот сараптамасы органының басшысы сот сараптамасын жүргізуді ұйымдастыруға байланысты өзіне белгілі болған мәліметтерді жария етпеуге міндетті.
Сарапшының қорытындысы, зерттеу объектілері және зерттеуге ұсынылған басқа да материалдар сот сараптамасын тағайындаған органға (адамға) жіберіледі.
ҚР ҚПК-нің 286-бабына және ҚР АПК-нің 46-бабына сәйкес іске қатысушы адамдардың іс материалдарымен танысуға құқығы бар. Осыған байланысты сарапшы қорытындысының көшірмесімен сараптаманы тағайындаған органға жүгіну арқылы танысуға болады. |