ДӘРІЛІК ЗАТТАРДЫ КӨТЕРМЕ САТУ НАРЫҒЫНА ТАЛДАУ НӘТИЖЕЛЕРІ

Халықты дәрі-дәрмекпен уақтылы қамтамасыз ету мемлекеттің басым міндеттерінің бірі болып табылады. 2023 жылы осы мақсаттарға жұмсалған шығыстар 434,6 млрд теңгені құрады, бұл көрсеткіш 2022 жылмен салыстырғанда 53,6 млрд теңгеге артық.

Бәсекелестіктің жай-күйін бағалау мақсатында Агенттік дәрілік заттарды көтерме сату қызметтері нарығына талдау жүргізді. Талдау нәтижелері кәсіпкерлік субъектілері тарапынан жоғары қызығушылық бар екенін көрсетті. Олардың 51-і нарықтық үлестері 15% - дан 75,4% - ға дейін үстем жағдайға ие.

Агенттік монополиялаудың себептері баға бәсекелестігінің дамуына ықпал етпейтін шамадан тыс мемлекеттік реттеу және 81,8% - ға жеткен жоғары импортқа тәуелділік деп есептейді.

Артық бағаны реттеу мәселесін Агенттік Денсаулық сақтау министрлігімен бірлесіп бәсекелестікті дамыту жөніндегі Жол картасы шеңберінде пысықтауда. Оның негізгі міндеттерінің бірі -  2026 жылға дейінгі бағаларды кезең-кезеңімен реттеу. 2023 жылы бірінші кезең жүзеге асырылды. Денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті органның деректері бойынша, нәтижелер 302 реттелмеген дәрілік заттардың 208-і дәріханаларда бұрын бекітілген шекті бағадан орта есеппен 11,5% - ға төмен сатылғанын көрсетті.

2025 жылдың қаңтарынан бастап денсаулық сақтау министрлігі реттелмеген дәрі-дәрмектер тізімін 952-ге дейін кеңейтуді жоспарлап отыр.

Агенттік импортқа тәуелділіктің жоғары деңгейінің себебі жергілікті препараттар өндірісін толығымен локализациялауға мүмкіндік бермейтін фармацевтикалық заттардың жеке өндірісінің болмауы сияқты тежегіштер деп санайды. Сонымен қатар, отандық тауар өндірушілер (ОТӨ) шетелдік аналогтармен бәсекеге түсе алмайтын және мемлекеттік тапсырыстан тыс және республика аумағынан тыс жерде талап етілмеген рентабельділігі төмен жалпы препараттарды шығарады. Осы факторлардың нәтижесінде ОТӨ препараттарын өндіру көлемі 2023 жылы 31,9% - дан 18,2% - ға дейін төмендеді.

Агенттік денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті органның қазақстандық нарықты отандық өндірістің басым дәрі-дәрмектерімен қанықтыруға бағытталған шараларды іске асыру жөніндегі жұмысын күшейтуді орынды деп санайды.

Дәрілік заттарды көтерме сату нарығындағы бәсекелестік жағдайының талдау нәтижелері осы сілтеме: https://www.gov.kz/memleket/entities/zk/documents/details/784987?lang=ru арқылы қолжетімді.