Құрылыс кодексі нені және қалай реттейді

Қазақстан Республикасының Өнеркәсіп және құрылыс министрлігі қолданыстағы үш заңның орнына құрылыс кодексінің жобасын дайындады,

Кодекс Қазақстан Республикасында сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметін жүзеге асыру процесінде мемлекеттік органдар, жеке және заңды тұлғалар арасында туындайтын қатынастарды реттейді және адамның толыққанды мекендеу ортасы мен тіршілік әрекетін қалыптастыруға, елді мекендер мен қонысаралық аумақтарды орнықты дамытуға бағытталған.

Жоба қабылданған жағдайда құрылыс кодексі заңдарды ауыстырады:

- "Қазақстан Республикасындағы сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы";

- "Жеке тұрғын үй құрылысы туралы";

- "Тұрғын үй құрылысына үлестік қатысу туралы".

Негізгі тезистер туралы қысқаша

Сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметіндегі мемлекеттік реттеудің негізгі міндеттері:

- сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметінде заңдылықты қамтамасыз ету;

- халықтың барлық санаттары үшін инклюзивті, қолайлы және жайлы ортаны қамтамасыз ету;

- халықтың тіршілік ету ортасы мен тіршілік әрекеті үшін сапалы көрсеткіштерге қол жеткізу бойынша құрылыс қызметінің өмірлік циклінің барлық кезеңдерінде бақылау мен қадағалауды қамтамасыз ету;

- сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі мәселелерін шешуге жұртшылықтың жариялылығын және жан-жақты қатысуын қамтамасыз ету;

қол жетімділік пен ашықтықты қамтамасыз ететін сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласындағы әртүрлі процестерді автоматтандыру және рәсімдерді оңайлату үшін ақпараттық жүйелерді енгізу;

- қолданыстағы инфрақұрылым объектілерін жаңғырту және салу жөніндегі іс-шараларды жүргізуге инвестициялар тарту үшін жағдайлар жасау, сондай-ақ қолайлы инвестициялық ахуалды дамыту;

- елді мекендердің сәулеттік келбетін жақсарту, сондай-ақ инженерлік және коммуникациялық желілерді жаңғырту және дамыту;

- мемлекеттік органдар мен сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі субъектілерінің өзара іс-қимылы мен қызметін үйлестіруді көздейтін Сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласындағы тиімді басқару жүйесін қалыптастыру;

елді мекендердің тұрғын үй және көпфункционалды құрылыс аумақтарын қалыптастыру және қайта құру құралдарын жетілдіру, сондай-ақ қоршаған ортаның жай-күйін жақсарту.

Сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласындағы қызметтің негізгі бағыттары осы саладағы мемлекеттік, қоғамдық және жеке мүдделерді қамтамасыз етуі тиіс.

Сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі мыналардан тұрады:

- ұлттық кеңістіктік деректер қорын салу, сәулет-қала құрылысы және құрылыс мақсаттарында пайдалану үшін инженерлік іздестірулер жүргізу;

- сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласындағы Қазақстан Республикасы Мемлекеттік жоспарлау жүйесінің негіздемелерін, болжамдарын, құжаттарын жасау;

- белгіленген тәртіппен қала құрылысы, сәулет-құрылыс және өзге де жобалау-сметалық құжаттаманы әзірлеу, келісу, сараптау және бекіту;

- жаңа құрылыс объектілерін салу, сондай-ақ қолданыстағы құрылыс объектілерін, инженерлік және көлік коммуникацияларын кеңейту, техникалық қайта жарақтандыру, жаңғырту, реконструкциялау, қалпына келтіру, жаңарту және күрделі жөндеу;

- аумақты инженерлік даярлау, абаттандыру және көгалдандыру объектілерін салу, көше-жол желісін жоспарлау және инженерлік даярлау, объектілерді салу және жол жүрісі қауіпсіздігін жақсарту және жаяу жүргіншілер, көлік пен қоғамдық көліктің микромобильді түрлері үшін қажетті жағдайларды қамтамасыз ету жөніндегі шараларды әзірлеу;

- аяқталмаған құрылыс объектісін консервациялау;

- құрылыс объектілерін кейіннен кәдеге жарату бойынша жұмыстар кешенін жүргізу;

- сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласында ғылыми-зерттеу, тәжірибелік-эксперименттік жұмыстар жүргізу және олардың нәтижелерін пайдалану;

- қала құрылысы және сәулет-құрылыс бақылауы мен қадағалауын жүзеге асыру;

- инжинирингтік қызметтерді тарту және көрсету;

- сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметінде қауіпсіздікті қамтамасыз ететін талаптарды белгілеу.

Сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметінің объектілері:

- Қазақстан Республикасының аумағы;

- облыстардың, аудандардың аумақтары;

- елді мекендер мен олардың бөліктерінің аумақтары;

- функционалды аймақтар;

- оларға қатысты технологиялық және инженерлік жабдықтары бар құрылыс объектілерінің барлық түрлерін қоса алғанда, жылжымайтын мүлік объектілері;

- арнайы экономикалық және индустриялық аймақтар;

- мәртебесі Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тарих пен мәдениеттің, табиғат пен қалалық ландшафттың жылжымайтын ескерткіштері.

- Қалалар сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметінің объектілері ретінде:

ірі (500 мыңнан астам тұрғын);

үлкен (100 мыңнан 500 мыңға дейін тұрғын);

орташа (50 мыңнан 100 мың тұрғынға дейін);

шағын (50 мың тұрғынға дейін).

Сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметінің субъектілері

Сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметінің субъектілері Қазақстан |Республикасы аумағында адамның тіршілік ету ортасы мен тіршілік әрекетін қалыптастыруға және дамытуға қатысатын мемлекеттік органдар, жеке және заңды тұлғалар болып табылады.

Қазақстан Республикасының азаматтары мен заңды тұлғалары заңнамалық тәртіппен қолжетімділігі шектелген немесе мемлекеттік құпияларға жататын ақпаратты қоспағанда, мекендеу ортасы мен тіршілік әрекетінің жай-күйі, оның болжамды өзгерістері, көзделіп отырған Сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы толық, уақтылы және анық ақпарат алуға құқылы.

Азаматтар мен заңды тұлғалардың қала құрылысы, сәулет немесе құрылыс шешімдерін қабылдау кезінде талқылауға қатысуы нысанда көрсетілуі мүмкін:

- тікелей қатысу;

- өкілдіктер;

- қоғамдық бақылау топтары;

- заңнамада тыйым салынбаған өзге де нысанда.

Сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі саласындағы қоғамдық бақылау қоғамдық талқылау, қоғамдық сараптама және қоғамдық мониторинг нысандарында, сондай-ақ заңнамада белгіленген өзге де нысандарда жүзеге асырылады.

Кодекс мемлекеттік органдардың сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі (үкімет, сәулет, қала құрылысы және құрылыс істері жөніндегі уәкілетті орган, Мәслихаттар, әкімдіктер, сондай-ақ сәулет, қала құрылысы, құрылыс және мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылауы істері жөніндегі жергілікті атқарушы органдар) саласындағы құзыретін белгілейді.

Сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметіндегі қауіпсіздіктің жалпы талаптары

Құрылыс нысандарын жобалау құрылыс нысандарының адам өмірі мен денсаулығы мен қоршаған орта үшін қауіпсіздігін қамтамасыз етуі тиіс.

Объектілерді жобалау және салу сейсмикалық қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөніндегі іс-шаралар көзделетін жобалар бойынша, сондай-ақ жер сілкінісі кезінде адамдарды шұғыл эвакуациялау шарттарынан жүзеге асырылуға тиіс.

Сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы заңнаманы бұзғаны үшін жауапкершілік

Сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы заңнамада белгіленген, оның субъектілері жол берген нормалар мен талаптардың (шарттардың, Қағидалардың, шектеулердің) бұзылуы тәртіптік, мүліктік, әкімшілік, қылмыстық жауаптылыққа әкеп соғады.

Аталған бұзушылықтарға жатқызылды:

- лицензияланатын қызмет түрлерін лицензиясыз жүзеге асыру;

- аумақтардың бекітілген функционалдық мақсатынан, қала құрылысы регламенттерінен, ерекше қала құрылысын реттеу аймақтарында белгіленген режимнен ауытқу;

- егжей-тегжейлі жоспарлау жобасының немесе құрылыс жобаларының бекітілген Бас жоспарға сәйкес келмеуі және сәйкес келмеуі;

- мемлекеттік қажеттіліктерді қамтамасыз етуге байланысты қала құрылысы мақсаттары үшін жер учаскелерін заңнамалық тәртіппен белгіленген таңдау мен беруден (пайдалануға рұқсат), сондай-ақ алып қоюдан ауытқу;

-қала құрылысы, жобалау-сметалық құжаттаманы әзірлеу, келісу, сараптау және бекітудің белгіленген тәртібінен ауытқу;

-мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылауын және қадағалауды жүзеге асыратын органдарды хабардар етпей құрылыс-монтаждау жұмыстарын жүргізу;

- көзделген жағдайларда сәулет құрылыс бақылауы мен қадағалауын, авторлық сүйемелдеуді және техникалық қадағалауды сүйемелдеусіз құрылысты жүзеге асыру;

- ғимараттардың, құрылыстардың, құрылыстардың, олардың бөліктерінің немесе жекелеген құрылымдық элементтердің беріктігінің, орнықтылығының, сенімділігінің төмендеуіне және жоғалуына, салынып жатқан объектілердің пайдалану сапасының нашарлауына, қоршаған ортаға теріс әсерге әкеп соғуы мүмкін бекітілген құрылыс нормаларының талаптарын бұза отырып, объектілер мен олардың кешендерінің құрылысын жүзеге асыру;

- өз бетінше құрылыс салу, сондай-ақ сәулет келбетін өзгерту, құрылыс объектілерін, құрылыс объектілерінің жекелеген үй-жайларын және (немесе) бөліктерін қайта жоспарлау (қайта жабдықтау, қайта бейіндеу) ;

- елді мекендерді жоспарлау және салу кезінде белгіленген қызыл сызықтар мен құрылыс сызықтарынан, сондай-ақ сейсмикалық қауіптілігі жоғары аймақтардағы сары сызықтардан ауытқу;

- сәулет, қала құрылысы және құрылыс, оның ішінде еңбекті қорғау, өрт сөндіру саласындағы мемлекеттік нормативтерді сақтамау- әлеуметтік, көліктік және рекреациялық инфрақұрылым объектілеріне құрылыс объектісін жобалау, сараптау, салу және кейіннен пайдалану процесінде қол жеткізуді қамтамасыз ету, сондай-ақ мемлекеттік инвестициялар және квазимемлекеттік сектор субъектілерінің қаражаты есебінен қаржыландырылатын құрылыс объектілерінде материалдарды, жабдықтарды, бұйымдар мен конструкцияларды қолданбау тауарлардың, жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің және оларды жеткізушілердің дерекқорына енгізілген отандық өндіріс;

- құрылысы аяқталған объектілерді қабылдау мен пайдалануға берудің, сондай-ақ оларды пайдалану процесінде ұстаудың заңнамада белгіленген тәртібін бұзу;

-лауазымды тұлғалардың елді мекендерді, жобаланатын құрылыс объектілерін жоспарлауға және салуға (реконструкциялауға) байланысты шешімдерді дайындау және қабылдау туралы, сондай-ақ тіршілік ету ортасы мен тіршілік әрекетінің жай-күйі және онда қоғамдық және жеке мүдделерге тікелей әсер ететін болжанатын өзгерістер туралы дәйексіз ақпарат беруден уәжсіз бас тартуы не дұрыс емес ақпарат беруі;

- басқа әрекеттер.