Әскерге шақыр – міндет пен мүмкіндік

Әскерге шақыр – міндет пен мүмкіндік

          Бозбалалардың көбі Отан алдындағы боры­шын өтегеннен гөрі, ерте еңбекке араласып, ақша табуды мақсат тұтады. Ал олар әскерден жалтарғаны үшін айыппұл төлейтінін біле ме? Тіпті азаматтық борышынан түбегейлі бас тартқан жағдайда қылмыстық жауапкершілікке тартылатынынан хабардар ма?

       Тепсе темір үзетін, дені сау 18-27 жас аралығындағы жігіттер Отан алдындағы борышын өтеуге міндетті. Әскерден қашқандар Әкімшілік және қылмыстық жауапкершілікке тартылады. Егер әскер­ге шақыртылған азамат шақыру қаға­зы бойынша медициналық тексеруге келмесе, Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодекске сәйкес 5 айлық есеп­тік көрсеткіш мөлшерінде айыппұл төлейді.

      Әскери борышын өтеуден қасақана қашқандар Қылмыстық кодекстің 387-бабына сәйкес жазаланады. Әскерге бару­­дан мүлдем бас тартқандарға ­­1000 АЕК­­­(3 450 000 теңге) көлемінде айыппұл салынады немесе бір жылға бас­ бостандығынан айырылады.

       Ал әскерге бармаудың жолын із­­деп денсаулығына қасақана зиян­ тигіз­­гендер, денсаулығында кінә­рат бар екенін көрсететін жал­ған құжат жасағандардың жаза­сы тіпті қатал. Олар 3 000­ айлық есептік көрсеткіш (10 350 000 теңге) көлемінде айып­пұл­ төлейді немесе 3 жылға қа­мау­ға­ алынуы мүмкін. Сондай-ақ қара­ма­ғындағы қызметшінің әскерге ша­қырту заңдылығын бұзғанын біл­е тұра тиісті орындарға хабар­ бер­меген жұмыс берушілер 29 170 теңге көлемінде айыппұл тө­леу­ге міндетті.

      Әскер­ге шақыртылған азамат Әкім­шілік жауапкершілікке тар­тылып, 5 АЕК мөлшерінде айып­пұл төлеп, айыбын өтесе де, мін­детінен құтылмайды. Келесі көк­темгі немесе күзгі шақыртуда қай­та сапқа тұрады.

        Әскерге баруға құлықсыз жастардың әре­кетінен Президент те хабардар. Сол себепті Қасым-Жомарт Тоқаев өткен жылы наурыз айындағы халыққа Жол­да­уында оларды ынталандыру керек деп нақты тапсырма берді. Қазір әскерге бар­ған жастарға бірқатар жеңілдік қарас­­тырылады. Соның бірі – әскери қыз­­­мет­­шілеріне кредиттік каникул беру­ мәселесі. Қазір бұл бас­та­ма іске қосылды.

      Сондай-ақ 2013 жылдан бас­­тап түрлі себеппен Отан ал­дын­дағы қастерлі борышын өтей алма­ғандарға әскери қызметтен өту­дің шетелдегі секілді бала­ма­ түрі ұсынылып, «Әскери қыз­мет­ және әскери қызметшілер мәр­тебесі» заңға өзгеріс енді. Әскери билетті міндетті түрде бір жылдан кейін емес, бір айдан кейін алу мүмкін болды. Әскерге қабылданғандар «40 күндік әскер» аталатын курс­та­ борышын өтей алады. Оған 24 пен 27 жас аралығындағы әс­керге жарамды, денсаулығына бай­ланысты жарамдылығы шек­телген және шақырылуы ше­ге­ріл­ген азаматтар қатыса алады. Бұ­л әскер түрі ақылы – 305 000 теңге. Осылайша, мерзімді әс­кери қызмет екі жылдан бір жыл­ға дейін қысқарды, ал енді тіп­ті қырық күндік әскер де қарастырылды.

      Сондай-ақ мерзімді әскери қыз­­­мет­шілер үшін жоғары оқу орын­­­­дарына түсуге жеңілдік бері­­­леді. Жобаны іске асыру үшін­ қазірдің өзінде еліміздің алпыс­­тан аса жоғары оқу орн­ымен меморандумға қол қойыл­ған. Бұған қоса биылдан бас­тап әскерге барып келген азамат­тар Ұлттық бірыңғай тест тапсырмай-ақ жоғары оқу орнын­да тегін білім алады. Оларға мем­лекет тарапынан үш мың гран­т бөлінген. Сарбаздар Отан алдын­да­ғы борышын өтеген соң екі жыл ішінде жоғары оқу орнына өті­ніш­­ бере алады.

Н.ҚАЗАҚБАЙҰЛЫ,

аудан әкімі аппаратының ұйымдастыру-

инспекторлық  бөлімшесінің  басшысы.