Ана мен бала денсаулығы – қоғамның баға жетпес байлығы

Ана мен бала денсаулығы медицина саласының ең өзекті әрі көкейкесті мәселесі екені анық. Ұлт байлығы десе де артық емес. Халқымыздың баянды болашағы, мемлекетіміздің ертеңгі жарқын күні бұл ана мен бала денсаулығының қандай болмағына тікелей байланысты.

Ана денсаулығы деп жүктілік, босану және босанғаннан  кейінгі кезіндегі әйелдер денсаулығын айтамыз.

Қазіргі таңда, перзентхананың барлық бөлмелеріне беделер орнатылып, әйелдерге гигиеналық жағдайлар жасалынған. Сонымен қатар, туылған нәрестелерге қосымша арнайы кереуеттер бөлінген. Босану залдарында табиғи жолмен босануға жағдай жасалынып, жүкті әйелдер үй жағдайындағыдай әртүрлі қимылда болады (отырып, жатып, арқан көмегімен тағандап тұрып және т.б), еркін босануға мүмкіндік алады.

Жаңа туылған нәрестелер денсаулығы- олардың өмір сүруіндегі алғашқы айдағы  денсаулығы.

Босанғаннан кейін ананың балаға деген мейіріміне ықпал ету мақсатында нәрестені көкірегіне жатқызады. «Перзентханада атқарылып жатқан іс-шаралардың қатарына босану  серіктестігі модулі енгізілген, яғни босанатын әйелге үйіндегі жақындарының біреуі келіп демеу болады. Осы арада атап айтарлығы – мұнда әрбір босанатын әйелге жеке бөлме бөлінген.

Орталықта «қауіпсіз ана болу», «жаңа туған балалар реанимациясы», «шала туған балаларды күту», «акушерлік қан кетулер кезінде шұғыл көмек», «жүктілік, босану және босанудан кейінгі кезеңдегі преэклампсия және эклампсия» сияқты бөлімдер аналарға қалтқысыз қызмет көрсетеді. Скринингтік ультрадыбыстық зерттеу нәтижелері ұрпақтың құрсақішілік кідіруін бағалау және хромосомда патология маркерлерін анықтау үшін өңірлік нормативтер бекітілген.

Ағымдағы жылдың 21 қыркүйекте үкімет отырысында Денсаулық сақтау министрі Ажар Ғиният Қазақстандағы өзекті мәселені көтерді. Ол еліміздегі ана өлімінің көрсеткіші мен нәресте өлімі туралы бірнеше дерек келтірді.

Соңғы 6 айда ана өлім-жітімінің көрсеткішін 2,4 есеге төмендетуге қол жеткізілді. Дегенмен, ана өлімі көрсеткіші төмендегенімен, сәби өлімі көрсеткіші әлі де төмендемей отырғанына назар аударды.

Министр баяндамасында салмағы 1000 граммға жетпейтін, шала туған сәбилер жиі шетінейтінін айтады. Жалпы сәби өлімі ішінде олардың үлесі 33 пайыз.  Сол себептен жүктілік кезіндегі асқынуларды болдырмау, мерзімінен ерте босандыру салдарын болдырмауға ерекше көңіл бөлінуі керек.

Жамбыл облысы бойынша 2022 жылдың 9 айында 18969 босану қабылданды, тірі туылған нәрестелер саны 19005 болды.

- мерзімінен бұрын босанулар саны біртіндеп азаюда – 2022 жылдың 9 айында - 1127 жж. 2021 жылдың 9 айында-1380  болған

Қазақстанда алғаш рет Жамбыл облысында   болашақ аналарды, ауыл тұрғындарын ультрадыбыстық зерттеу әдістемесін интеграциясы енгізілді, алынған мәліметтерді нақты уақыт режимінде бірыңғай ақпараттық желіге біріктіріп, олар перинаталдық орталықтың медициналық-генетикалық консультацияға жіберіледі -  Жамбыл облыстық көпбейінді аурухананың перинаталдық орталығы  пилоттық жобаға айналды

2022 жылдың 19-20 мамырында «Ана мен бала» V Халықаралық ғылыми-білім беру форумы өтті. Сонда «Жас ғалымдар» бөлімінде Жамбыл облыстық көпбейінді аурухананың перинаталдық орталығы неонатолог дәрігері  бірінші орынға ие  болды .

Нұр-Сұлтан қаласында өткен «Дені сау ұлт» ұлттық медициналық саммиті аясында Жамбыл облыстық көпбейінді аурухананың перинаталдық орталығы  «Үздік босану ұйымы» номинациясы бойынша «Altyn Shipager» жүлдесінің  финалисті атанды.

 Жамбыл облыстық көпбейінді ауруханасының   жетістіктері:

1 .антенаталдық гормондық дайындық пайызы 80% құрады.

2. Метропластика қан сақтау және мүшелерді сақтау операциясы ретінде енгізілді.
3. Жаппай акушерлік қан кету кезінде аутогемотрансфузия үшін Cell-saver құрылғысын қолдану енгізілді.
4. LISA әдісі бойынша шала туылған нәрестелерді 28 аптаға дейін тұрақтандыру әдісі енгізілді.
5. Шала туылған нәрестелердің ретинопатиясында көзторының лазерлік коагуляциясы енгізілді.
6. 2022 жылдан бастап тұқымқуалайтын метаболикалық ауруларға пилоттық скринингтік жоба енгізілді.
7. Шала туылған нәрестелер үшін жабдықталған мамандандырылған босану бөлмесі жаңа туған нәрестелерге арналған реанимация бөлімінде тікелей ашылады (оларды білікті медициналық көмек көрсетілетін орынға мүмкіндігінше жақындатады).
8. Аурухана ішілік инфекциялардың алдын алу бойынша жаңашараларды енгізу. Антибиотикалық терапия стратегиясын қайта қарау. Инвазивті манипуляциялардың жаңа алгоритмдерін енгізу.
9. 2018 жылы Жамбыл облыстық перинаталдық орталығының базасында 2021 жылғы коронавирустық пандемиядан кейін катамнез кабинеті ашылып, жұмысын қайта бастады. Кабинеттің міндеті – перинаталдық кезеңде ауыр жағдайға тап болған жаңа туған нәрестелерге және облыстың босану мекемелерінен шығарылған шала туылған нәрестелерге постнатальдық кезеңде медициналық көмек көрсету.
10. 2018 жылы Жамбыл облыстық перинаталдық орталығының базасындаоқу-клиникалық орталық ашылды. Бұл орталықта облысымыздың неонатологтары, неонаталдық медбикелері, акушер-гинекологтары, акушерлері және Қазақстанның басқа аймақтарының (Алматы, Түркістан, Батыс Қазақстан, Қызылорда, Маңғыстау облыстары) медицина қызметкерлері дайындалады. ЖОКАоқу-клиникалықорталығында 2019-2021 жж. орталықтыңжәнебіздің Жамбыл облысының 700-ден астамқызметкері оқытылды.
11. 2016 жылдан бастап перинаталдық орталық Қазақстан Республикасында акушерлік және гинекология саласында перинаталдық аудит пен инфекциялық бақылауды енгізу бойынша пилоттық мекеме болып табылады.

Неонаталдық қызметтің негізгі жетістігі – жаңа туған нәрестелер өлімінің динамикалық, жүйелі түрде төмендеуі.

 

Жетібаев Кайрат – Облыстық көпбейінді ауруханасының бас дәрігері