су тасқыны туралы жадынама
Су тасқыны дегеніміз-өзеннің, су қоймасының, көлдің немесе теңіздің су деңгейінің көтерілуі, қардың еруі немесе нөсер кезінде судың көп түсуінен, желдің көтерілуінен (желдің су бетіне әсерінен туындаған су деңгейінің көтерілуі), кептеліс кезінде (өзен арнасының тарылуы мен иілуінде көктемгі мұздың түсуі кезінде мұздың үйілуі(қыстың басында өзен арнасының тарылуы мен иілуінде мұз қату кезінде борпылдақ мұз материалының жиналуы), бөгеттердің жарылуы кезінде.
Тұрақты су тасқыны аймағының тұрғындары бұл қауіп туралы алдын-ала хабардар болып, қауіп төнген кезде және су тасқыны кезінде әрекет етуге дайын болуы керек. Су тасқыны болжамын алғаннан кейін халыққа радио және телевизиялық хабар тарату желісі арқылы хабарланады. Бірақ, өкінішке орай, жиі су тасқыны аймақтарының тұрғындары қауіпті қауіп туралы алдын-ала ескертіле бермейді.
Егер сіз сипатталған төтенше жағдайға тап болсаңыз, не істеу керек? Су тасқыны кезінде пәтерде келесі қажетті заттарды мүмкіндігінше тез жинау қажет: құжаттар, медициналық дәрі қобдишасы, сіріңке (Шақпақ), нан, ауыз су – және ең жақын қауіпсіз биік орынды алу, су арқылы эвакуациялауға дайын болу, оның ішінде импровизацияланған жүзу құралдарының көмегімен. Мұндай жағдайда сіз дүрбелеңге түспеуіңіз керек, көңіл-күйіңізді жоғалтпауыңыз керек, құтқарушыларға сумен кесілген және көмекке мұқтаж адамдарды уақтылы анықтауға мүмкіндік беретін шараларды сабырлы түрде қабылдау қажет.
Егер су тасқыны сізді күндізгі уақытта ұстап алса, онда құтқарушылардың назарын аудару үшін үлкен көлемдегі ақ немесе түрлі – түсті матаны жоғары жерге іліп қою керек, егер қараңғы уақытта жарық сигналдарын беру ең тиімді шара болса – фонарь, прожектор, от.
Кәсіби көмек келгенге дейін су тасқыны аймағында қалған адамдар ғимараттардың жоғарғы қабаттары мен шатырларында, ағаштарда және басқа да биік жерлерде қалуы керек. Әдетте су тасқыны аймағында адамдардың болуы судың төмендеуіне немесе қауіпсіз аймаққа эвакуациялау үшін сенімді құралдары бар құтқарушылардың көмегі келгенге дейін созылады.
Халықты су баспаған аумаққа өзін-өзі эвакуациялау зардап шеккендерге шұғыл медициналық көмек көрсету қажет болған, азық-түлік таусылған немесе жоқ, жағдайдың нашарлау қаупі төнген жағдайларда немесе тараптан көмек алуға деген сенімділік жоғалған жағдайда жүргізіледі. Суда өзін-өзі эвакуациялау үшін жеке қайықтар немесе қайықтар, бөренелерден және басқа импровизацияланған материалдардан жасалған салдар қолданылады.
Су бетінде таңдалған адамдарды мүмкіндігінше тезірек құрғақ киімге ауыстырып, седативтер беріп, Судан немесе су қоймасының түбінен алынған адамдарға жасанды тыныс алу керек. Су азайғаннан кейін адамдар пәтерлеріне оралуға асығады. Бірақ барлық сақтық шараларын есте ұстаған жөн.
Су тасқынынан кейін ғимаратқа кірер алдында оның құрылымы айқын қиратылмағанына және өмірге қауіп төндірмейтініне көз жеткізу керек. Пәтерге қайта кірмес бұрын, бөлмеде барлық есіктер мен терезелерді ашық түрде ашып, ғимаратқа 30 минут кірмеу ұсынылады. Ғимараттың (үйдің) ішкі бөлмелерін тексеру кезінде ауада газдың болуы мүмкін болғандықтан, сіріңке немесе шамды жарық көзі ретінде қолдануға болмайды. Осы мақсаттар үшін электр шамдарын қолданған дұрыс. Жыртылған немесе салбыраған электр сымдарынан сақ болу керек.
Мамандардың электр желісінің жай-күйін тексеруіне дейін электр энергиясының көздерін пайдалануға болмайды. Су құбыры, газ және кәріз магистральдарының зақымдануы мен қирауы туралы коммуналдық қызметтер мен ұйымдарға дереу хабарлау қажет.
Шемонаиха ауданының ТЖБ