Көмір бағасының түзілуі туралы
Күз келіп, күн суыта бастағалы көмір бағасы баршаны алаңдататын басты мәселенің бірі болып тұр. Осы орайда 31-арнаның «Неге?» бтелебағдарламасының «Көмір бағасы неге қымбат» тақырыбындағы түсіріліміне «ШҚО энергетика және ТҮКШ басқармасы» ММ басшысының орынбасары Нұрлан Рамазанов қатысты.
Шығыс Қазақстан облысының 8 өңірінде теміржол тұйықтарында көмір сатуды жүзеге асыратын 21 өңірлік оператор бар.
Облыс бойынша теміржол тұйықтарында көмірдің орташа құны тоннасына 11 300 теңгені құрайды, ең жоғары баға Риддер қаласында (15000 теңге), Өскемен қаласы бойынша «Қаражыра» АҚ жасалған меморандум шеңберінде халықтың әлеуметтік осал топтары үшін көмірдің құны 9800 теңгені, басқа санаттар үшін -10 300 теңгені құрайды.
«Қаражыра» АҚ қимасында көмірді сақтауға және тиеуге арналған 1 қойма бар. Разрезден "Дегелен" станциясына дейін (97 км) көмірді жеткізуді тарифі бір тонна үшін 537 теңгені құрайтын «Балапан көлігі» ЖШС кәсіпорны жүзеге асырады.
Бұл ретте «Қаражыра» АҚ бортында тиеумен биржаға шығарылатын көмірдің бағасы тоннасына 5 537 теңгені құрайды («Халық Көмір» ЖШС).
Тұтастай алғанда, көмір бағасының негізсіз өсуіне жол бермеу үшін Шығыс Қазақстан облысының әкімдігі Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігіне көмірді тауар биржасы арқылы тікелей сатып алатын 21 өңірлік оператордың тізбесін жіберді.
2020 жылғы 9 сәуірдегі Қазақстан Республикасы биржалық комитеті отырысының хаттамасымен бекітілген коммуналдық-тұрмыстық көмірді тауар биржалары арқылы өткізу жөніндегі ұсынымға (секциялық қағидаларға) сәйкес ағымдағы жылдың мамыр айынан бастап тұтыну көмірін өткізу тауарлық биржа («Каспий» тауар биржасы» АҚ) арқылы жүргізіледі.
Осылайша, ағымдағы жылғы мамыр - тамыз кезеңінде тауар биржасы арқылы өңірлік операторлар үшін «Қаражыра» АҚ тікелей тоннасына 6 432 теңге болатын 78,4 мың тонна сатылды.
Теміржол тұйықтары жоқ қалалар мен аудандарда көмірді сатуды «Қаражыра» АҚ разрезінен немесе жақын маңдағы теміржол тұйығынан тікелей жеткізетін жеке кәсіпкерлер жүзеге асырады.
«Қаражыра» АҚ қоймаларындағы көмірдің құны, тиеуді есепке алғанда, көмірді жүк автомобильдерімен жеткізуді жүзеге асыратын жеке кәсіпкерлер үшін бір тонна үшін 7 800 теңгені құрайды.
Тасымалдауды есепке алғанда, мұндай өңірлерде көмірдің орташа бағасы бір тонна көмір үшін 15000-нан 20000 теңгеге дейін құрайды.
Теміржол тұйықтары жоқ өңірлерде қалалар мен аудандардың әкімдіктері жеке кәсіпкерлермен жұмыс жүргізуде, көмір бағасының өсуін көтермеу туралы меморандумдар жасалуда.
Бүгінгі күнге Шығыс Қазақстан облысының тұрғындары жылыту маусымына қажеттіліктен 97% немесе 1 098 мың тонна көмірмен (1 128,7 мың тонна) қамтамасыз етілді.