Мемлекеттік органдарды, ұйымдар мен квазимемлекеттік сектор субъектілерін сыбайлас жемқорлық тәуекелдеріне ішкі талдауды жүзеге асыруға және сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар жасауға ықпал ететін себептер мен жағдайларды жою жөнінде шаралар қабылдауға міндеттейтін "сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 18 қарашадағы № 410-V ҚРЗ Заңының 8-бабының 5-тармағына сәйкес, сондай-ақ "Сыбайлас жемқорлық тәуекелдеріне ішкі талдау жүргізудің үлгілік қағидалары", Қазақстан Республикасы Мемлекеттік қызмет істері және сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс – қимыл агенттігі Төрағасының 2016 жылғы 19 қазандағы № 12 бұйрығымен бекітілген, Алтай ауданы әкімдігінің "Серебрянск қ. және Жаңа Бұқтырма к. жылу-су орталығы" коммуналдық мемлекеттік кәсіпорны (бұдан әрі-кәсіпорын) директорының 2024 жылғы 05 мамырдағы № 27л/с бұйрығы негізінде, жұмыс тобы 2024 жылғы 05 мамырдан 2025 жылғы 16 маусымға дейінгі кезеңдегі сыбайлас жемқорлық тәуекелдері ішкі талдау жүргізді.
Жарғыға сәйкес, Алтай ауданы әкімдігінің "Серебрянск қаласының және Жаңа Бұқтырма кентінің жылу-су орталығы" КМК сумен жабдықтау, су бұру және жылумен жабдықтау саласындағы қызметті жүзеге асырады.
Кәсіпорын табиғи монополиялар субъектілерінің мемлекеттік тіркелімінің жергілікті бөлімінде тіркелген және мынадай қызмет түрлерін жүзеге асырады: жылумен жабдықтау (Жылу энергиясын өндіруді, беруді, бөлуді және жеткізуді қамтитын), сумен жабдықтау (ауыз суды және технологиялық суды өндіруді, тасымалдауды, беруді қамтитын), су бұру (сарқынды суларды қабылдауды, тасымалдауды және тазартуды қамтитын)).
Кәсіпорынның директоры "Алтай ауданының тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі, автомобиль жолдары және тұрғын үй инспекциясы бөлімі" мемлекеттік мекемесі басшысының бұйрығымен осы лауазымға тағайындалған А. К. Ермеков болып табылады.
Талдау объектісінің қызметіне қатысты нормативтік құқықтық актілерде сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін анықтау.
Сыбайлас жемқорлық тәуекелдеріне ішкі талдау жүргізу барысында мынадай нормативтік құқықтық актілер зерделенді:
Персоналды басқарумен байланысты сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін анықтау.
Талдау жүргізу шеңберінде персоналды басқаруды, мүдделер қақтығысын,
мемлекеттік қызметтер көрсетуді, рұқсат беру және бақылау функцияларын іске асыруды, сондай-ақ ұйымдастырушылық-басқарушылық қызметтің өзге де мәселелерін қоса алғанда, кәсіпорын қызметінің әртүрлі аспектілерімен
байланысты әлеуетті сыбайлас жемқорлық тәуекелдері зерделенді.
Персоналды басқарумен байланысты сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін анықтау.
Кәсіпорын құрылымы жеті негізгі бөлімнен тұрады:
Әрбір құрылымдық бөлімшенің қызметі тиісті бөлім туралы ережелермен реттеледі. 2024 жылғы 5 мамырдан 2025 жылғы 16 маусымға дейінгі кезеңде жүргізілген талдау функциялар мен міндеттердің қайталануын, сондай-ақ бөлімдер жұмысындағы қайшылықтарды анықтаған жоқ.
Талдау кезінде (2025 ж. 29 мамыр) кәсіпорын ұжымының сандық құрамы келесідей болды:
* Қызметкерлердің нақты саны – 242 адам.
* Кәсіпорынның штат саны – 252 бірлік.
Айта кету керек, кәсіпорын қызметкерлері мемлекеттік қызметшілер емес. Кадрлар бөлімі веб-сайтта хабарландырулар жариялай отырып, халықты жұмыспен қамту орталығына өтінімдер жіберу арқылы бос лауазымдарды толтыру бойынша жұмыс жүргізеді Enbek.kz, сондай-ақ "Менің қалам Зырян"жергілікті мерзімді басылымында. Бос жұмыс орындарының едәуір саны ұсынылатын жалақының төмен деңгейіне байланысты, оны қалыптастыру Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2019 жылғы 19 қарашадағы № 90 бұйрығымен бекітілген тарифтерді қалыптастыру қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады. Есептеу өткен жылғы статистикалық деректерге сәйкес экономикалық қызмет түрлері бойынша өңірде қалыптасқан орташа айлық жалақы негізінде жүргізіледі. Бұл ретте осы өңірдегі орташа айлық жалақы облыстағы ең төмен жалақы болып табылады
Кәсіпорынның кадрлық құрамын талдау бірқатар қызметкерлердің біліктілігінің лауазымдық нұсқаулықтарда бекітілген талаптарға сәйкестігін анықтады. Жеке істерді,
атап айтқанда,білімтуралықұжаттарды(жоғарынемесеортакәсіптікбілімтуралыдипломдарды) тексеру кейбірқызметкерлердіңбіліктілігітиістісалалардыңуәкілеттіоргандарыбелгілегеннормативтікталаптарға сәйкес келмейтінінрастады.
Бұл жағдай еңбек нарығында білікті мамандардың тапшылығына байланысты, бұл кәсіпорынды біліктілік стандарттарына ішінара сәйкес келмегеніне қарамастан қолда бар
қызметкерлерді тартуға мәжбүр етеді.
Мүдделер қақтығысына байланысты сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін анықтау.
Кәсіпорын қызметін мүдделер қақтығысының болуына талдау барысында жақын туыстарының, жұбайларының, жекжаттарының қызметтік міндеттерін орындау кезінде тікелей бағыну фактілері анықталған жоқ. Осылайша, "сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" ҚР Заңының 14-бабының талаптарын бұзу қарастырылмайды. Кәсіпорында директордың бұйрығымен кәсіпорынның лауазымды тұлғалары мен қызметкерлерінің мүдделерінің қақтығысын реттеу ережелері бекітілді, олармен қызметкерлер қол қойғызып танысты. Кәсіпорын қызметіндегі сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін ішкі талдау нәтижесінде сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы Заңнаманы бұзу және мүдделер қақтығысы жағдайлары анықталған жоқ.
Мемлекеттік қызмет көрсетумен байланысты сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін анықтау.
Кәсіпорын мемлекеттік қызмет көрсетпейді.
Рұқсат беру функцияларын іске асыруға байланысты сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін анықтау.
Кәсіпорын рұқсат беру функцияларын жүзеге асырмайды.
Бақылау функцияларын іске асыруға байланысты сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін анықтау.
Кәсіпорын бақылау функцияларын жүзеге асырмайды.
Ұйымдастырушылық-басқарушылық қызметтен туындайтын өзге де мәселелерді іске асыруға байланысты сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін анықтау.
Кәсіпорынға келіп түсетін өтініштерді қарау Қазақстан Республикасының 29.07.2020 жылғы Әкімшілік рәсімдік-процестік кодексіне қатаң сәйкес жүргізіледі. 2024 жылғы 01 мамырдан 2025 жылғы 31 мамырға дейінгі кезеңде кәсіпорынға жеке тұлғалардан 1076 хат және 374 өтініш келіп түсті.жеке және заңды тұлғалардың барлық өтініштері уақтылы тіркеледі, өңделеді, орындалады және бақыланады. Барлық өтініштер бойынша жауаптар уақтылы беріледі, қойылған сұрақтарға түсініктемелер беріледі. Портал арқылы келіп түскен өтініштерді пысықтау бойынша жұмыс жүргізілуде https://eotinish.kz. кәсіпорын жұмысының барлық кезеңінде азаматтардың сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы заңнаманы орындауға байланысты кәсіпорын басшылығының әрекеттеріне өтініштері түскен жоқ. Азаматтарды қабылдау белгіленген регламентке сәйкес бекітілген кесте бойынша апта сайын жүзеге асырылады. Ішкі талдау барысында жұмыс тобы кәсіпорынның ұйымдастырушылық-басқарушылық қызметінде сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін анықтаған жоқ.
Қаржы шаруашылық қызметпен байланысты сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін анықтау.
Қаржы-шаруашылық қызметтің ашықтығы мен тиімділігін қамтамасыз ету мақсатында сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін жүйелі түрде анықтау жүргізіледі.
Бухгалтерлік есепті ұйымдастыру кәсіпорынның қаржылық жағдайы туралы объективті және жан-жақты ақпаратты қалыптастыруға бағытталған бухгалтерлік есеп бөлімінің басым міндеті болып табылады. Бөлімнің қызметі "Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы" Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 28 ақпандағы № 234 Заңымен, халықаралық қаржылық есептілік стандарттарымен (ҚЕХС), сондай-ақ кәсіпорынның салық және есеп саясатымен регламенттеледі.
Бюджет қаражатын пайдалану Қазақстан Республикасының заңнамасына қатаң сәйкес жүзеге асырылады. Қаражатты пайдалану тиімділігіне үнемі мониторинг жүргізіледі, сондай-ақ негізгі құралдарды, тауарлық-материалдық құндылықтарды, бухгалтерлік есеп пен есептіліктің жай-күйін жоспарлау, сақтау және есептен шығару бөлігінде қолданыстағы заңнаманың және ҚР өзге де нормативтік құқықтық актілерінің талаптарына сәйкестігін бақылау жүргізіледі.
Салық міндеттемелерін орындау мақсатында тоқсан сайын кәсіпорынның қызметін көрсететін салық есептері ұсынылады. Бухгалтерия әлеуметтік төлемдерді есептеуді, ұстап қалуды және аударуды қоса алғанда, салық міндеттемесінің орындалуын есепке алуды қамтамасыз етеді. Ай сайын қызметкерлердің жалақысына міндетті салықтар есептеледі және аударылады.
Бухгалтерия бөлімінде сыбайлас жемқорлық тәуекелдеріне жүргізілген ішкі талдау нәтижесінде мұндай тәуекелдердің болуын көрсететін фактілер анықталған жоқ.
Жоспарлау-экономикалық бөлім кәсіпорынның кірістері мен шығыстарын жоспарлауға, экономикалық дамудың перспективалы және қысқа мерзімді болжамдарын жасауға жауап береді. Бөлім жасалған шарттарға сәйкес қызметтің барлық түрлері бойынша ағымдағы жоспарлардың жобаларын дайындайды, сондай-ақ жоспарлы тапсырмаларды кәсіпорын бөлімшелеріне жеткізуді қамтамасыз ете отырып, оларға негіздемелер мен есептеулер әзірлейді. Бухгалтериямен бірлесіп, жоспарлау-экономикалық бөлім өндірістік-шаруашылық қызмет нәтижелерін есепке алу және талдау бойынша әдістемелік басшылықты және жұмысты ұйымдастыруды жүзеге асырады, сондай-ақ ұтымды есепке алу құжаттамасын әзірлейді.
Кәсіпорынды бюджеттік жоспарлау "Мемлекет бақылайтын акционерлік қоғамдар мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің, мемлекеттік кәсіпорындардың даму жоспарларын әзірлеу, бекіту қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2019 жылғы 14 ақпандағы № 14 бұйрығымен бекітілген нысандарға сәйкес әзірленетін бес жылдық кезеңге (2022-2026 жылдардың ағымдағы кезеңі) арналған даму жоспары негізінде жүзеге асырылады. олардың іске асырылуын мониторингілеу және бағалау, сондай-ақ олардың орындалуы бойынша есептерді әзірлеу және ұсыну".
Кәсіпорынның қаржы-шаруашылық қызметінің қорытындылары бойынша 2024 жылғы мамырдан 2025 жылғы мамырға дейінгі кезеңде кәсіпорын 0 млн теңге мөлшерінде пайда алды (пайда тарифтік сметада көзделмеген).
Тауарларды сатып алу, жұмыстарды орындау және қызметтер көрсету үшін ақы төлеу тауарларды, жұмыстар мен қызметтерді мемлекеттік сатып алу туралы шарттардың талаптарына сәйкес жүзеге асырылады.
Жүргізілген бағалау нәтижелері бойынша кәсіпорынның қаржы-шаруашылық қызметіне байланысты сыбайлас жемқорлық тәуекелдері анықталған жоқ.
Кәсіпорынның ұйымдастырушылық-басқарушылық қызметінен туындайтын өзге де мәселелер (тұтынушылармен жұмыс)
Халықпен өзара іс – қимылдың алдыңғы қатарында бақылаушылар-қызметі кәсіпорын ұсынатын қызметтер үшін төлемдерді уақтылы жинауды қамтамасыз етуге және дебиторлық берешекті қысқартуға бағытталған қызметкерлер бар. Бақылаушылардың функционалдық міндеттеріне мыналар кіреді:
Кәсіпорынның практикалық тәжірибесі бақылаушылардың тұтынушылармен тікелей байланыста болуына және бақылау функцияларын жүзеге асыруына, атап айтқанда, есепке алу құралдарын тексеруге және берілетін көрсеткіштердің дұрыстығына байланысты әлеуетті сыбайлас жемқорлық тәуекелдері тұрғысынан қызметкерлердің неғұрлым осал санаты болып табылатындығын көрсетеді.
Сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін анықтау және азайту мақсатында кәсіпорын қауіпсіздік офицері заңды тұлғалармен жұмыс істейтін бақылаушыларға анонимді сауалнама жүргізді. Сауалнама нәтижелері сауалнамаға қатысқан 20 бақылаушының 4-і өздерінің лауазымдық міндеттерін орындау барысында сыбайлас жемқорлық белгілері бар жағдайларға тап болғанын көрсетті.
Сыбайлас жемқорлық көріністерін болдырмау және болдырмау мақсатында бақылаушыларды жол-көлік полициясының инспекторларына қатысты қолданылатын тәжірибеге ұқсас деректерді жазудың автоматтандырылған жүйесі бар жазу құрылғыларымен жарақтандыру мүмкіндігін қарастыру ұсынылады. Бұл шара қызметтерді тұтынушылармен өзара іс-қимыл кезінде бақылаушылардың іс-қимылдарының ашықтығы мен есептілігін қамтамасыз етуге мүмкіндік береді, сондай-ақ әлеуетті бұзушылар үшін тежеуші фактор болады.
Жазу құрылғыларымен жабдықтаудан басқа, кәсіпорынның қауіпсіздік қызметі жүзеге асыратын аудиожазбаларды іріктеп бақылау жүйесін енгізген жөн. Бұл тәжірибе қызметкерлердің этикалық нормалар мен белгіленген рәсімдерді сақтауын бақылап қана қоймай, сонымен қатар қосымша назар аударуды және түзетуді қажет ететін тұтынушылармен өзара әрекеттесудегі ықтимал проблемалық аймақтарды анықтауға мүмкіндік береді.
Сондай-ақ, контроллерлерді әртүрлі жұмыс орындары арасында айналдыру туралы ойлану керек. Есеп беретін аумақтар мен қызметкерге бекітілген тұтынушылардың тұрақты ауысуы тұрақты сыбайлас жемқорлық байланыстарының туындау қаупін азайтады және тексерулердің объективтілігін арттырады.Ротация кестесі алдын-ала анықталып, барлық мүдделі тараптардың назарына жеткізілуі керек.
Бақылау іс-шараларымен қатар тұтынушыларды құқықтар мен міндеттер туралы, сондай-ақ сыбайлас жемқорлық әрекеттеріне жол бермеу туралы хабардар ету жөніндегі жұмысты күшейту қажет. Ақпараттық материалдарды қызмет көрсету кеңселерінде, кәсіпорын сайтында және төлем түбіртектерінде орналастыру халықтың хабардарлығын арттыруға және сыбайлас жемқорлыққа төзбеушілік атмосферасын құруға мүмкіндік береді.
Бақылаушылардың уәждемесін арттыру және олардың сыбайлас жемқорлық ұсыныстарына осалдығын төмендету мақсатында еңбекақы төлеу және сыйақы беру жүйесін жұмыс нәтижелерімен, тұтынушыларға қызмет көрсету сапасымен және этикалық нормаларды сақтаумен байланыстыра отырып қайта қарау қажет. Бұл ретте субъективті бағалау мен теріс пайдалану мүмкіндігін болдырмай, бағалау жүйесінің ашықтығы мен әділдігін қамтамасыз ету қажет
Жасырын қызметтерді анықтау.
Кашкаров Николай Владимирович |
Комплаенс офицерінің міндеттерін жүктейтін заң кеңесшісі;
|
||
|
|
||
Апарина Ольга Сергеевна |
Кадрлар бөлімінің инспекторы; |
||
|
|
||
Рахматулина Ирина Владимировна |
заңгер; |
||
|
|
||
Корнева Светлана Александровна |
Мемлекеттік сатып алу жөніндегі маман; |
||
|
|
||
Литвинова Наталья Юрьевна |
Бас бухгалтер; |
||
|
|
|
|
|
|
|
|