«Қоқыс үйiндiсi» деген сөздiң мағынасы бәрiне белгiлi шығар! Бұл қатты тұрмыстық, құрылыс немесе қауiптi қалдықтар болсын, әртүрлi қалдықтар орналастырылған жер учаскесi.
Бүгiнгi таңда қатты тұрмыстық қалдықтардың — халықтың экологиялық сауатсыздығынан пайда болатын адам өмiрiнiң қалдықтарының стихиялық үйiндiлердiң пайда болу проблемасы өте өзектi. Адамдар қоқысты жартастарда, кюветтерде, демалыс орындарында, орманда және су айдындарында қалдырады, автокөлiктердiң терезелерiнен қоқысты қалай тастайтынын жиi байқауға болады. Бәрi шағын пикниктен басталуы мүмкiн, содан кейiн олар қалдықтарды кетiрудi ұмытып кеттi. Бiрнеше айдан кейiн мұндай орын қоқыс үйiндiсiне айналады.
Көбiнесе тұрғындар мен заңды ұйымдар қоқысты кәдеге жарату үшiн төлем жасағысы келмейдi және оны жақын маңындағы жол бойындағы орманға апарады.
Стихиялық үйiндiлер тұрғын аудандардың жанында орналасқан кезде одан да қауiптi. Қоқыс үйiндiлерi құстарды, қаңғыбас мысықтар мен иттердi, сондай-ақ кемiргiштердi тартады, бұл антисанитариялық жағдайлар мен адам денсаулығына қауiп төндiредi.
Қоқыс үйiндiлерiнiң пайда болуы қалдықтармен тиiмсiз жұмыс iстеудiң нәтижесi болып табылады. Қалдықтар көлемiн азайту үшiн тұтыну мәдениетiн өзгерту қажет.
Сонымен қатар, қоқыс үйiндiлерiнiң проблемасы — бұл үйiндiлердiң көпшiлiгiнде сұрыпталмаған қоқыстың сақталуы. Яғни, қалдықтардың барлық түрлерi бiр жерде сақталады. Әрине, аралас қалдықтардың арасында органикалық заттардың ыдырау процесi өте тез жүредi, қауiптi қоқыс газы шығарылады. Осылайша, барлық токсиндер ауаға, топыраққа және жер асты суларына түседi. Сонымен қатар, егер қоқыс үйiндiлерiнде өздiгiнен жанатын қалдықтар болса, мұндай жерлер жиi жанып, ауаны ластайтын қауiптi заттарды шығарады. Өрт бөлiнетiн газ — бұл қоқыс тастайтын жерлердегi дағдылы құбылыс. Улы түтiн атмосфераға түсiп, бiрнеше шақырым радиуста барлық тiршiлiк иелерiн уландырады.
Қалдықтарды бөлек жинау, қайта пайдалануға болатын заттардың пайдасына бiр рет қолданылатын заттарды пайдалануды азайту мәселенi шешуге көмектеседi: бiр рет қолданылатын ыдыс-аяқ, полиэтилен пакеттер және т.б.
Айналамыздағы әдемi шалғын, су қоймалары мен ормандары бiз олармен тығыз байланыста боламыз, сондықтан өз туған жерiмiздi ластауға болмайтынын түсiну қажет. Тұрғындар табиғатта, су қоймасының жанында немесе дұрыс емес жерге қоқыс тастағанда, Сiз үшiн оны ешкiм алып тастамайтынын түсiнуi керек. Егер бiз табиғатқа қарсы әрекет етсек, онда бiз үлкен қателiк жiберемiз.
Бiздiң әрқайсымыз қалдықтарды шығарады және ертең қанша табиғи қоқыс пайда болады!!! Тұрғындарды экологиялық жауапкершiлiк танытуға және қоқысты тек арнайы бөлiнген орындарға тастауға, сондай-ақ қоқысты сұрыптауға шақырамыз!!!
В. Спиней
СҚО әкiмдiгiнiң табиғи ресурстар
және табиғат пайдалануды реттеу
басқармасының бас маманы