«Тұрғын үй қатынастары туралы» Заңға енгізілген жаңа түзетулер басқару субъектілерін қалай жұмыс істеуге міндеттеді
Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықты тұрақты дамыту, энергетикалық және коммуналдық секторларды жаңғырту мақсатында Қазақстанда көппәтерлі тұрғын үйлерді (КПТҮ) басқарудың жаңа тетігі қабылданып, енгізілді.
Көп пәтерлі үйлердегі басқару субъектілері маңызды функцияны атқарады, осылайша бұл КТЖ мүлкінің меншік иелері алдындағы жауапкершілікті арттыру қажеттілігі болып табылады.
Бүгінгі күні Қазақстан Республикасының заңнамасымен кондоминиум объектілерін басқарудың мынадай субъектілері айқындалған:
- Басқарушы компания (БК)
- Пәтер иелерінің кооперативі (және тұрғын емес үй-жайлар) (ПИК)
Екі нысан да қолданыстағы және тең құқықты тетіктер болып табылады, олар тұрғындарға үйдің нақты жағдайларына, оны ұстау бойынша қаржылық мүмкіндіктерге және тұрғындардың объектілерді басқару кезінде тартылған ұйымдардың техникалық пайдалану қағидаларын және қаржылық тәртіпті сақтауына бағытталған іс-шараларға қатысуға дайындығына байланысты басқарудың неғұрлым қолайлы моделін таңдауға мүмкіндік береді.
БК немесе ПИК жиналысының хаттамасымен бекітілген мүлік иелері бірлестігін (МИБ) басқару нысаны болған кезде
өз іс-қимылдарын Шарттың негізінде, ал ПИК жағдайында Үлгілік жарғы мен шарттың тармақтарын сақтаудың міндеттілігін жүзеге асырады. Меншiк иелерi жиналысының хаттамасында және шартта шығыстар мен шығындардың жылдық сметаларын бекiту көзделуге тиiс, өйткенi тариф сметаға, сондай-ақ тараптардың мiндеттерi мен жауапкершiлiгiне сәйкес бекiтiледi.
Мүліктің меншік иелері басқарудың тікелей нысанын (БТН) таңдаған кезде, басқару жөніндегі функцияларды орындау үшін нақты тұлға немесе ұйым уәкілеттік беретін меншік иелері жиналысының хаттамасы негізінде жүзеге асырылады. Сондай-ақ хаттама дауларды қарау кезіндегі ресми құжат болып табылады және әрбір басқару объектісі үшін жеке қабылдануы тиіс. Бұл ретте шығыстардың, көрсетілетін қызметтердің жекелеген сметалары және олардың мерзімділігі талаптарда сақталады. Егер тұрғындар қайта тіркеу кезінде ПИК-ке кіру және тұру туралы шешім қабылдаса, мүлік иелері қатарындағы әрбір үйден бастамашыл топтарды бекіту міндеттілігі сақталады.
ПИК-тiң мiндетi заңға қол қойылған сәттен бастап бiр жыл iшiнде қайта тiркеуден өту және басқару және оны ұстау шарттары жөнiнде шешiмдер қабылдау үшiн әрбiр объектiмен жеке жиналыстар өткiзу.
Басқарудың барлық субъектiлерiнiң КПТҮ-ді басқару және ұстау жөнiнде қызметтер көрсетуге құқығы бар.
Әрбір үйге жеке шоттар ашу қажеттілігі міндетті талап болып табылады. Бұл ашықтықты күшейтеді, қаражатты мақсатсыз пайдалану мүмкіндігін болдырмайды және тұрғындарға өз қаржысын бақылауға мүмкіндік береді.
Қосымша заң жаңа үйлер үшін де, басқару нысанын таңдауды әлі шешпеген және пайдалану тарифін белгілемегендер үшін де уақытша басқарушы компаниялардың жұмыс істеу мүмкіндіктерін айқындады.
Уақытша басқарушы компания үй орналасқан сәттен бастап мүлiктiң меншiк иелерi шешiм қабылдаған сәтке дейiн оның үздiксiз жұмыс iстеуiн қамтамасыз ету үшiн құрылыс салушыдан 2 жылға дейiнгi мерзiмге тағайындалуы мүмкiн.
Таңдалған басқару нысаны болмаған жағдайда тұрғын үй инспекциясы ІЖҚ немесе ҰБҚ құрылған сәтке дейін уақытша басқарушы компанияны мерзімсіз тағайындауға құқылы. Мұндай тәсіл жыл сайынғы конкурстарды болдырмауға және тұрғын үй қорына қызмет көрсетуде тұрақтылықты қамтамасыз етуге мүмкіндік береді, сондай-ақ үйлерді жылыту маусымына уақтылы дайындау мақсатында рәсімді жеңілдетеді және авариялық жағдайларды болдырмайды.
Өзгерістер аясында басқарма субъектілеріне қолданылатын айыппұлдардың жаңа мөлшері қабылданды. Бақылаудың қосымша тетігі объектіде субъект ретінде болуы немесе шарттың қолданылу мерзімінің аяқталуы туралы мемлекеттік органдарда тіркеуден өтудің міндеттілігі туралы тармақ пайда болды.