EXPO-АГРОӨНЕРКӘСІП КЕШЕНІНДЕГІ ОЗЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАР» ХАЛЫҚАРАЛЫҚ КӨРМЕСІ

ҚР Президенті жанындағы Қазақстан Республикасының Ұлттық Ғылым академиясы Ресей Ғылым академиясымен бірлесіп «ЭКСПО-Агроөнеркәсіптік кешендегі озық технологиялар» Халықаралық көрмесін өткізуде. Іс-шара 2025 жылғы 2 сәуірде ресми түрде ашылған Агроөрекәсіп кешеніндегі Қазақстан-Ресей озық технологиялар орталығының қызметі шеңберінде ұйымдастырылды.

Көрме Қазақстан мен Ресейдің аграрлық саласындағы заманауи ғылыми жетістіктерді, инновациялық әзірлемелер мен практикалық шешімдерді көрсету үшін негізгі платформа болады. Оның мақсаты – ғылым мен бизнестің өзара іс-қимылын нығайту, шикізат моделінен ауыл шаруашылығы өнімдерін терең өңдеуге, жоғары қосылған құны бар өнімдерді өндіру және тұрақты құн жасау тізбектерін қалыптастыру.

БҰҰ Азық-түлік және ауыл шаруашылық ұйымының (ФАО) мәліметтері бойынша, әлемде 800 миллионнан астам адам аштықтан зардап шегеді және 2050 жылға қарай азық-түлік өндірісі кем дегенде 50%-ға артуы керек. Мұндай жағдайларда Қазақстан мен Ресей айтарлықтай ресурстық әлеуетке ие бола отырып, жаһандық азық-түлік қауіпсіздігіне қосар үлесі айрықша болмақ. Екі елдің серіктестігі ресурстарды, ғылыми мектептер мен технологиялық мүмкіндіктерді біріктіріп, бірлескен инновациялар, озық технологияларды жедел енгізу, геоақпараттық жүйелер мен жасанды интеллект негізінде цифрлық шешімдерді дамыту, сондай-ақ мамандардың жаңа буынын даярлау үшін платформа құрады.

Көрменің жеке мазмұндық блогы кез келген азық-түлік саясатының негізінде жатқан өсімдіктердің генетикалық ресурстары мен тұқым шаруашылығы мәселелері болады. Генетикалық әртүрлілікті сақтау және пайдалану, селекцияны дамыту және климаттық тәуекелдерді ескере отырып, жоғары өнімді және төзімді жаңа сорттарды құру бойынша бірлескен бастамаларды талқылау жоспарлануда. Өткен жылы Қазақстан Ұлттық Ғылым академиясы мен Ресей Ғылым Академиясы Н.И.Вавилов атындағы Бүкілресейлік өсімдіктердің генетикалық ресурстары институтының федералды зерттеу орталығының коллекцияларымен алмасу туралы келісімге келді. Озық технологиялар орталығы мен көрме алаңының аясында бұл ынтымақтастықты іске қосуға қатысты практикалық қадамдар, соның ішінде басым мәдениет түрлері мен бірлескен бағдарламалардың форматтарын келісу мәселелері қарастырылады.

Көрме бағдарламасы пленарлық отырысты және агроөнеркәсіптік кешенді дамытудың негізгі бағыттарын қамтитын төрт секциялық конференцияның жұмысын қамтиды:

өсімдік шаруашылығы және егіншілік – тұрақты егіншілік жүйелері, көміртекті технологиялар, геномдық селекция, цифрлық дәлме-дәл егіншілік платформалары және алқаптарды геоақпараттық бақылау;

мал шаруашылығы және ветеринария – үлкен деректер аналитикасына сүйене отырып, жем-шөп өндірісіндегі инновациялар, жануарлардың денсаулығы, селекция және генетика;

ауыл шаруашылығы өнімдерін терең өңдеу – қосылған құнды арттыру технологиялары, органикалық және функционалдық азық-түлік өнімдерін, биоөнімдер мен экспорттық нарықтарға бағдарланған ингредиенттерді әзірлеу;

суды басқару ресурстары – суды үнемдеудің, құрғақшылықтың алдын алудың, тиімді суарудың және географиялық ақпараттық жүйе (ГИС) және жасанды интеллект үлгілеріне негізделген өзен бассейндерін басқарудың заманауи тәсілдері.

Алдыңғы қатарлы технологиялар орталығы аясында басталған бірлескен жобаларға ерекше назар аударылатын болады. Солардың ішінде – А.И.Бараев атындағы астық шаруашылығы орталығының базасында Ресей ғылым академиясымен әріптестік негізінде құрылған «Kaz Agro Carbon» «айна» көміртек полигоны бар. Полигон агроэкожүйелердегі көміртек теңгерімін өлшеу және модельдеу, шығарындыларды азайту және парниктік газдарды сіңіруді арттыру технологияларын әзірлеу үшін геоақпараттық технологияларды, қашықтықтан зондтауды және жасанды интеллект элементтерін қолданатын бірегей алаңға айналды. Тағы бір маңызды жоба – 1 желтоқсанда Қазақ көкөніс және жеміс шаруашылығы ғылыми-зерттеу институтының базасында ашылатын Мичурин бағы. Онда Ресейдің 600-ден астам перспективалы жеміс дақылдарының сорттары отырғызылады, бұл бақты болашақ селекциялық бағдарламалар үшін бірлескен далалық генетикалық коллекция және демонстрациялық алаң ретінде қалыптастырып, жеміс өнімдерін терең қайта өңдеу бағыттарын дамытуға мүмкіндік береді.

Көрменің нысаналы аудиториясы – ауыл шаруашылығы өнімдерін өндірушілер, мемлекеттік органдар мен салалық қауымдастықтардың өкілдері, ғылыми-білім беру мекемелері, зерттеу орталықтары, технологиялық компаниялар мен стартаптар, инвестициялық қорлар және халықаралық ұйымдар. Көрмеге қатысу барлық мүдделі тараптарға Қазақстан мен Ресейдің агроөнеркәсіптік кешенінің дамуына жаңа бағыт бере алатын практикалық шешімдерді талқылауға, екі елдің әлемдік нарықтағы позицияларын нығайтуға және азық-түлік қауіпсіздігі мен тұрақты даму саласындағы ұзақ мерзімді көшбасшылық үшін берік негіз қалыптастыруға мүмкіндік береді.