Отан қорғаушылар күні мен Жеңіс күніне орай, Алматы облысы полиция департаментінің бастығы Мейрам Әбікеев пен облыс әкімі Марат Сұлтанғазиев ішкі істер органдарының ең қарт ардагерлерінің бірі – милиция полковнигі, зейнеткер Тәңірберген Толғанбаевқа арнайы барып, мерекемен құттықтады.
102 жасқа толған ардагерге ҚР Ішкі істер министрінің атынан құттықтау хаты табысталып, ел мен халық жолындағы ерен еңбегі үшін шынайы алғыс айтылды.
– Тәңірберген ата – тірі аңыз. Оның өмір жолы – ерлік пен адалдықтың, рухтың беріктігінің жарқын үлгісі. Ол – тек соғыс батыры ғана емес, құқықтық тәртіпті нығайтуға өмірін арнаған тұлға. Мұндай тарихи тұлғаның арамызда өмір сүріп жатқаны – біз үшін үлкен мәртебе, – деді облыстық полиция департаментінің бастығы.
1923 жылы Ақсу ауылында дүниеге келген Тәңірберген Толғанбаев Ұлы Отан соғысы кезінде шекара әскерлері құрамында шайқасқан. Соғыстан кейін 20 жылдан астам уақыт милицияда қызмет етіп, Жамбыл аудандық ішкі істер бөлімін басқарған. Зейнетке шыққаннан кейін де еңбек жолын Іле аудандық прокуратурасында жалғастырған.
Ол – алты баланың әкесі, 12 немере, 16 шөбере және бірнеше шөпшек сүйіп отырған ұрпақтар ұстазы. Оның ерлікке толы өмір жолы жазушы Кемел Тоқаевқа шабыт беріп, адал офицердің – ар-намыс пен парызға адал бейнесінің негізіне айналған.
Алматы облысының полицейлері ғасыр жасаған ардагерге терең құрмет білдіре отырып, оның өнегелі жолы қазіргі және келер ұрпақ қорғаушыларына рухани бағдар болатынын атап өтті.
7 мамыр – Отан қорғаушылар күні Талдықорған қаласында ерлік пен жанқиярлықтың айғағына айналған оқиға болды. Полиция майоры Мирас Даутов қызметтен тыс уақытта, Көкбастау көшесімен өтіп бара жатып, көмек сұраған адамның даусын естиді. Көшеде тұрған ер адам екі қабатты тұрғын үйде қатты түтін пайда болып, ішінде балалар қалып қойғанын айтып, көмекке шақырған.
Ойланбастан Мирас Даутов газ қызметкерімен бірге түтінге оранған үйге кіреді. Өз өміріне қауіп төнгеніне қарамастан, олар 9 бен 13 жас аралығындағы үш баланы аман-есен сыртқа алып шыққан. Жедел әрекеттің нәтижесінде қайғылы оқиғаның алды алынды.
Полицей, газ қызметі және өрт сөндірушілердің үйлесімді жұмысының арқасында түтіннің көзі жылдам жойылды. Қуанышқа орай, ересектер арасында зардап шеккендер жоқ.
Мирас Даутовтың бұл ерлігі – өз халқына адал қызмет етудің, офицерлік абырой мен антына адалдықтың жарқын көрінісі. Отан қорғаушылар күні ол нағыз батырлықтың не екенін іспен дәлелдеді.
Астанада Мемлекет басшысы – Қазақстан Қарулы Күштерінің Жоғарғы Бас қолбасшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың қатысуымен 7 мамыр — Отан қорғаушылар күні мен Ұлы Отан соғысындағы Жеңістің 80 жылдығына арналған әскери парад өтті.
— Әскери шеруге қатысқан Ұлттық ұланның есептік тобында соғыс ардагерлерінің ұрпақтары бар. Олар батырларымызға тағзым етіп, ерліктерін ұмытпайды. Жыл сайын Ұлттық ұланның әскери техникалары мен қару-жарақ түрлері заманға сай жаңаруда. Бүгінгі шеруде халық соның куәсі болды, — деп атап өтті парадтық есеп топты бастаушы Ұлттық ұлан Бас қолбасшысының орынбасары Бауыржан Абжанов.
Ұлттық ұланнан парадқа 400-ден астам әскери қызметші қатысты. Атап айтқанда, шеруде жедел мақсаттағы 5573 әскери бөлімінің сарбаздары мен "Бүркіт" арнайы мақсаттағы бөлімшесінің жауынгерлері екі бөлек колоннамен сап түзеді.
— Мен – Жеңістің мұрагерімін. Өйткені, бұл күнді жақындатқан батырлардың арасында менің де атам болды. Сондықтан соғыс жылдарындағы атамның ерлігін мақтан етемін. Ал бүгін сол Жеңістің 80 жылдығына арналған шеруде қаруластарыммен бірге сап түзеу бақыты бұйырды, — деді "Бүркіт" арнайы жасағының жауынгер.
Сондай-ақ құқықтық тәртіп әскерлерінің 30 өкілі Қазақстанның күш құрылымдары құрама оркестрімен бірге Жеңіс шеруін музыкамен сүйемелдеді. Парад барысында Ұлттық ұланның заманауи бронды техникасының 13 бірлігі көрсетілді. Олардың қатарында "Барыс" 6 × 6, "Алан-2", сондай-ақ жауынгерлік қорғаныс деңгейі жоғары "Cobra II" броньды машиналары болды. Бұдан бөлек, қауіпті аймақтар арқылы 17 адамға дейінгі жеке құрамды тасымалдауға қабілетті "Урал ВВ" арнайы машинасы да ұсынылды.
Айта кетейік, парадқа ҚР Қарулы Күштерінің, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарының 4,5 мың әскери қызметшісі қатысты. Шеруде алғаш рет Қазақстан аумағында құрылған әскери бөлімдердің жауынгерлік тулары шығарылды.
Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрі Ержан Саденов Вьетнам Социалистік Республикасының қоғамдық қауіпсіздік министрі Лыонг Там Куангпен кездесті.
Кездесуге қатысушылар қызмет бағыттары бойынша екіжақты ынтымақтастықты орнату перспективаларын атап өтті. Сондай-ақ трансұлттық қылмысқа қарсы күрес саласындағы өзара іс-қимылдың басым мәселелерін талқылады.
Іс-шара барысында министрлер ведомствоаралық меморандумға қол қойды.
Тараптар серіктестікті жолға қойып, екі ел полициясының оң тәжірибесімен алмасуға дайын екендіктерін білдірді.
Семейде әділет генерал-майоры, профессор Рүстем Қайдаровтың туғанына 85 жыл толуына орай дзюдодан республикалық турнир өткізілді. Елдің түкпір-түкпірінен жиналған 20-дан астам команда татамиде кездесіп, тергеу органдарының қалыптасуына елеулі үлес қосқан қайраткердің рухына тағзым етті.
Іс-шараға ІІМ ардагерлері мен қызметкерлері, ІІМ Ұлттық ұлан, спорт саласының өкілдері мен Қайдаровтың жұбайы Аймен Қайдарова қатысты. Әр белдесу – батырлық пен әділдік жолында өмір сүрген тұлғаға деген зор құрметтің көрінісі болды.
Командалық есепте жеңіс Ұлттық ұлан құрамасына бұйырды, 2-орынды Абай облысы полиция департаменті, 3-орынды Ақтөбе облысының атынан қатысқан команда иеленді.
Алматы және Жетісу облыстары бойынша қылмыстық-атқару жүйесі департаментінің қызметкерлері Ұлы Жеңістің 80 жылдығына орай соғыс ардагері Алым Кебировті құттықтап, ерекше құрмет көрсетті.
Биыл ғасырдан да асып, 101 жасқа толған майдангерді ұлықтау шарасы оның туған жері – Ұйғыр ауданында ұйымдастырылды. Департамент басшылығы ардагердің шаңырағына арнайы барып, естелік сыйлықтар табыстап, алғысын білдірді. Сондай-ақ соғыс шежіресіндей қазыналы қария құрметіне шағын шеру ұйымдастырылды.
Алым Кебиров 1944 жылы әскер қатарына алынып, 1-Беларусь майданы құрамында жауға қарсы шайқасқан. Белгород, Киев пен Львов қалаларын азат етуге қатысып, жауынгерлік ерлігі үшін Ұлы Отан соғысы орденімен марапатталған.
ҚАЖ департаменті бастығының орынбасары Магнис Сабиров ардагерлерге құрмет көрсету – әрбір қазақстандықтың азаматтық борышы әрі ар алдындағы парызы екенін атап өтті.
Сонымен қатар ҚАЖД қызметкерлері Жеңіс сарбаздарына арналған монументке гүл шоқтарын қойып, ерлік рухына тағзым етті. Жүз бір жастың жүгін көтеріп, соғыстың сұрапыл күндерін көзбен көрген ардагердің бүгінде тек бір тілегі бар – елде мәңгілік бейбітшілік орнасын.
Алматы қаласы полиция департаментінде жас тәртіп сақшылары үшін ерекше әрі толғанысқа толы сәт – алғашқы офицерлік шендерді табыстау рәсімі өтті. Ведомстволық оқу орындарын сәтті аяқтаған 50 жас маман енді ресми түрде Алматы қаласының полиция қатарын толықтырды.
Салтанатты жиынды департамент бастығы Арыстанғани Заппаров ашып, жас офицерлерге қызмет жолында сәттілік тілеп, ел мен заң алдындағы жауапкершіліктің биік болуын ерекше атап өтті.
– Алғашқы шен – бұл тек марапат емес, халыққа адал қызмет ету жолының бастамасы. Енді сіздер қарапайым азаматтар ғана емес, мемлекет атынан құқық пен тәртіпті қамтамасыз ететін өкілетті тұлғасыздар. Әрқашан принципті, әділ, адал әрі жанашыр болыңыздар. Офицер абыройы – ең биік құндылық, – деді ведомство басшысы.
Іс-шара барысында әріптестері мен тәлімгерлерінің қошеметіне бөленген жас офицерлерге шендері салтанатты түрде табысталды. Жиын соңында қатысушылар қызмет бабында қаза тапқан әріптестерін еске алып, ескерткішке гүл шоқтарын қойды.
Бұл ерекше күн – болашақ полицейлердің өміріндегі маңызды белес болып, олардың кәсіби жолында жауапкершілік пен патриотизмнің бастауы болары сөзсіз.
Ұлы Жеңістің 80 жылдығына орай Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі Мақан Есболатов атындағы Алматы академиясының қабырғасында ерекше мазмұндағы іс-шара өтті.
6-13 жас аралығындағы қызметкерлердің балалары арасында "Ешкім ұмытылмайды, ештеңе ұмытылмайды" атты сурет байқауы ұйымдастырылды.
Байқаудың басты мақсаты — бала қиялы мен сезімі арқылы тарихқа тағзым етіп, жеңістің қадір-қасиетін ұғындыру, ұлт рухын дәріптеу. Әр сурет — соғыстың зардабын жүрекпен сезініп, бейбіт өмір сыйлаған ардагерлерге деген шынайы алғыс пен құрметтің көрінісі.
Барлығы 28 бала қатысқан бұл байқауда жас суретшілер өздерінің әсерлі туындылары арқылы көрермен көңілінен шықты.
Қазылар алқасының шешімімен жеңімпаздар төмендегідей анықталды:
І орын — Құлымбетова Данель
ІІ орын — Таткенова Таифа және Амангелді Алау
ІІІ орын — Жақсылықова Алина, Тлектес Темірлан Айдосұлы
Жүлдегерлер академия бастығының алғыс хаттарымен және естелік сыйлықтармен марапатталды.
Бұл байқау — өскелең ұрпақтың тарихи санасын қалыптастыруда, бейбіт өмірдің бағасын ұғындыруда маңызды қадам болды. Бала жүректен шыққан суреттер — өткен мен бүгінді жалғаған рухани
Ұлы Жеңістің 80 жылдығына орай Ішкі істер министрлігінің орталық аппарат қызметкерлеріне арналған "Ұлы Жеңіс: Ерлікке тағзым, ұрпаққа үлгі" атты тақырыптық іс-шаралар өтті. Бұл тағылымды кездесулер өткен күннің өшпес өнегесін өскелең ұрпаққа насихаттауға бағытталды.
Іс-шара аясында ІІМ музейіндегі Ұлы Отан соғысының беттеріне арналған залда ерекше экспозиция ұйымдастырылды. Онда ішкі істер органдарының жауынгерлік жолынан сыр шертетін тарихи фотосуреттер мен сирек жәдігерлер көпшілік назарына ұсынылды. Әсіресе автомат ұстаған күйі айбатты көзқараспен алға ұмтылған Жеңіс жауынгерінің бейнесі – батырлық пен рухтың символындай әсер қалдырды.
Осы залда бейнеленген батырлардың бірі – аты аңызға айналған партизан, ішкі істер органдарының ардагері Нұрым Сыдықов. Ол – Брест қамалын қорғап, жау тылында партизандық соғыс жүргізген ержүрек жауынгер. Экспозиция барысында оның ерлікке толы өмір жолы жайлы фотодеректер мен құжаттар көрсетілді.
Сондай-ақ Брест қамалын қорғаған ерлерге арналған уақытша фотокөрме де көпшіліктің назарын аударды. Бұл – фашистердің алғашқы соққысын өз кеудесімен тосқан қаһарман жауынгерлердің ерлігіне тағзым.
1940 жылы Қазақстаннан Брест облысына үш мыңға жуық сарбаз әскери қызметке жіберілген болатын. Көпшілігі сұрапыл соғыстың алғашқы күндерінде ерлікпен қаза тапты. Солардың бірі – Нұрым Сыдықов еді. Ол 125-ші атқыштар полкінің пулеметшісі ретінде қызмет етті. Соғыс басталғанда рота құрамы Брест маңындағы далалық лагерьде орналасқан болатын. Жау басып кірген сәтте, олар алғашқы сағаттарда-ақ кескілескен шайқасқа түсті. Оқ-дәрілері таусылған соң шегінуге мәжбүр болып, 25 маусымда Сталин атындағы бригада құрамындағы Чернак атындағы алғашқы партизандық отрядқа қосылды.
Нұрым Сыдықов пулеметші болып бастаған әскери жолын рота командиріне дейін жалғастырды. Ол басқарған рота жау тылында 78 эшелонды, 16 автокөлікті, 3 теміржол көпірін және жүздеген рельсті жарып, бірнеше гарнизондарды жойған. Бұл – нағыз әскери шеберлік пен ұйымдастырушылықтың айғағы еді. Жауынгерлер арасында беделге ие болған Сыдыковтың отряды – от пен оқтың арасынан өткен, болаттай шыңдалған жауынгерлер ұжымы болды.
"1944 жылдың наурызында Чернак атындағы партизан отряды майдан шебін бұзып өтіп, Қызыл Армия бөлімдерімен қайта қауышты. Сол кезде Брест облыстық партия комитетінің тапсырмасымен жау тылында жаңа партизандық топтар ұйымдастыру үшін үш топ жасақталды. Мен солардың біріне командир болып тағайындалдым...", - деп еске алады аңызға айналған ардагер кейінірек.
Оның жауынгерлік ерліктері ескерусіз қалмады. Нұрым Сыдықов Қызыл Ту, II дәрежелі Отан соғысы, Қызыл Жұлдыз ордендерімен, І және ІІ дәрежелі "Ұлы Отан соғысының партизаны" медальдерімен, "Жауынгерлік ерлігі үшін", "Германияны жеңгені үшін" медальдарымен марапатталды.
Соғыстан кейін де Нұрым Сыдықов Отанға адал қызмет етуді жалғастырды. Брест қаласы азат етілген соң, ол партия ұйымының жолдамасымен ішкі істер органдарына қабылданып, 1961 жылға дейін қызмет етті. 1965 жылы Дінмұхамед Қонаевтың шақыртуымен елге оралып, 1971 жылға дейін Алматы қаласындағы Калинин аудандық ішкі істер бөлімінде басшы орынбасары қызметін атқарды.
Ардагер жауынгердің ерлігі мен өмір жолы ұмыт қалған жоқ. 2011 жылы оның «Сөнбейтін от» атты естелік кітабы жарық көрді. Кітапты белгілі жазушы, драматург Баққожа Мұқай әдеби өңдеуден өткізген. Бұл шығарма – Брест қамалын қорғаған ерлердің, Ұлы Жеңіске өлшеусіз үлес қосқан қазақ жауынгерлерінің рухына қойылған мәңгілік ескерткіш.
Ұлы Жеңістің 80 жылдығына арналған шаралар – бұл ерлік тарихын жаңғырту ғана емес, бүгінгі бейбіт өмірдің қанмен, термен келгенін тағы бір рет еске салу. Нұрым Сыдықов сынды батырлардың ерлігі – әр қазақтың жүрегінде сақталар асыл аманат.
Пенитенциарлық мекемелердің бірінде қызметкерлердің бастамасымен және қолдауымен бірегей арт-нысан пайда болды: Ұлы Отан соғысының батыры Әлия Молдағұловаға арналған мұрал және қолдан жасалған мылтық үлгісі. Бұл жобаның ерекшелігі - автор көзі нашар көретін сотталған адам.
Денсаулығының шектеулі мүмкіндіктеріне және бас бостандығынан айыру жағдайларында болуына қарамастан, сотталған адам керемет ынта-жігер мен талант көрсетті. Мұрал қабырға кескіндемесі техникасында жасалған және ең танымал мерген әйелдердің бірі, Кеңес Одағының Батыры Әлия Молдағұлованы бейнелейді. Кейіпкердің бейнесінің жанында оның жауынгерлік жолы мен ерлігін бейнелейтін қолмен жасалған мылтық үлгісі орналастырылды.
Мекеме қызметкерлері жұмысқа қажетті материалдар мен жағдайларды ұсына отырып, бастаманы қолдады. Бұл жоба батырлардың шығармашылығы мен естелігінің үлгісі болды.
Мұндай бастамалар сотталғандармен тәрбие жұмысында маңызды рөл атқарады, олардың ішкі ресурстарын, патриотизмін және жасампаздық арқылы түзетуге ұмтылысын дамытуға ықпал етеді.