Қылмыстық кодекстегі жаңашылдық: бейнебақылауды бұзғанға – жаза

Сандық бақылау – тәртіп кепілі: жаңа бап тәртіпті күшейтіп, бюджетті үнемдеуге жол ашты. 2024 жылдың шілде айынан бастап Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексіне 428-1-бап енгізілді. Бұл жаңа норма қылмыстық-атқару жүйесі мекемелеріндегі бейнебақылау камераларын әдейі бүлдіргені немесе істен шығарғаны үшін қылмыстық жауапкершілік қарастырады. Аталған өзгеріс еліміздегі түзеу мекемелеріне тәулік бойы бейнебақылау жүйесінің кеңінен енгізілуімен және осы камераларды қасақана зақымдау жағдайларының жиілеп кетуімен тікелей байланысты. Бейнебақылау жүйесі мекемелердегі ахуалды толықтай қамтып, сотталғандар мен қылмыстық-атқару жүйесі қызметкерлерінің әрекеттерінің ашықтығын қамтамасыз етеді. Жаңа бап күшіне енген алғашқы жылдың өзінде-ақ 70-тен астам қылмыстық іс тіркелді. Соның ішінде 35 сотталғанға қосымша жаза мерзімі белгіленіп, олар келтірілген материалдық шығынды азаматтық тәртіппен өтеуге міндеттелді. Мысалы Шымкент қаласындағы №55 мекемесінде 13 сотталған адам бейнебақылау жүйесін әдейі істен шығарғаны үшін әрқайсысы 6 жылдан қосымша мерзімге сотталды. Бүгінде Қазақстан бойынша 78 түзеу мекемесінде 43 мыңнан астам бейнебақылау камерасы жұмыс істейді. Бұл жүйелердің көрсетілімдері нақты уақыт режимінде қылмыстық-атқару жүйесі комитетіне, Ішкі істер министрлігіне және прокуратура органдарына жолданады. Мұндай тәжірибе: - адам құқықтарының сақталуын бақылауға, - құқық бұзушылықтарды жедел анықтауға, - сотталғандар мен мекеме қызметкерлері арасында тәртіпті арттыруға мүмкіндік береді. ҚАЖ комитетінің мәліметінше, 428-1-бап бойынша құқықбұзушылықтар саны азая бастаған. Бұл өзгеріс бейнебақылау жүйесінің тиімділігін ғана көрсетіп қоймай, қымбат құрал-жабдықтардың сақталуына және мемлекеттік бюджет қаражатын үнемдеуге де оң әсерін тигізуде.