Қазақстан Республикасының Бас прокуратурасында кәсіпкерлердің құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау мәселелері бойынша ведомствоаралық мәжіліс өтті. Мәжіліске құқық қорғау органдары мен «Атамекен» Ұлттық Кәсіпкерлер палатасының өкілдері қатысты.
Іс-шара барысында бизнес субъектілерінің құқықтарын бұзу, олардың қызметіне заңсыз араласу, жеткілікті негіздерсіз қылмыстық істер қозғау және бақылаушы органдар тарапынан негізсіз қысым жасау туралы 14 нақты өтініш қаралды.
Мәжілістің қорытындысында әрбір өтініш бойынша құқықтық негіздер мен қолданыстағы заңнама пысықталып, түсіндірілді.
Даулы жағдайларға ерекше назар аударылды — прокурорлар проблемалық материалдарды қайталап тексереді.
Бұдан басқа, іскерлік ортамен неғұрлым тиімді кері байланыс жасау үшін ІІМ-нің қосымша шараларды пысықтауы туралы шешім қабылданды.
Бас прокуратура бизнесті қорғау қадағалау органы қызметінің басым бағыты болып қала беретінін атап көрсетеді.
Мұндай мәжілістер кәсіпкерлерге заңсыз қысымның жүйелі алдын алу және экономикалық қызмет саласындағы заңның үстемдігін қамтамасыз ету мақсатында тұрақты негізде өткізіледі.
Бас прокуратураның баспасөз қызметі
Бас прокуратура өзінің банктік карталарын, шоттарын немесе дербес деректерін үшінші тұлғаларға берудің салдары туралы ескертеді.
Мемлекет басшысы атап өткендей, елімізде интернет-алаяқтық пен есірткі құралдарының заңсыз айналымына тартылған 50 мыңнан астам азамат бар.
Жүргізіліп жатқан жұмыс аясында Бас прокуратура қылмыс жасауға жәрдемдескен 6 мыңнан астам дроппердің жеке басын анықтады.
Қазіргі уақытта Парламент Сенатында заң жобасын мақұлдау рәсімі өтуде. Онда дропперлердің өздерінің төлем құралдарын үшінші тұлғаларға заңсыз, материалдық сыйақы алу мақсатында бергені үшін қылмыстық жауаптылық көзделеді (Қылмыстық кодекстің 232-1-бабы).
Аталған әрекет тек қаржылық шектеулерге ғана емес, сондай-ақ 7 жылға дейін бас бостандығынан айыру жазасына әкеп соғуы мүмкін.
Дропперлер үшін салдары:
• барлық банктік шоттардың алаяқтық ісіретінде бұғатталуы;
• күдікті тұлғалар тізіліміне енгізілу және осыған байланысты қаржылық қызметтерді шектеу;
• нақты мерзімге бас бостандығынан айыру жазасына сотталу.
Бұл зардаптар өздерінің банктік шоттарын, соның ішінде шетелдік шоттарды, қылмыстық схемаларда пайдалануға ұсынған шетел азаматтарына да қолданылады.
Сонымен қатар, Қылмыстық кодекстің 232-1-бабына сәйкес, егер адам құқыққа қарсы схемаға тартылғанын түсініп, бұл туралы уәкілетті органдарға өз еркімен хабарлап, қылмыстың ашылуына белсенді ықпал етсе, ол қылмыстық жауаптылықтан босатылады.
Егер сіз бұған дейін өз шотыңызды үшінші тұлғаларға берген болсаңыз, ықтимал құқыққа қарсы әрекеттердің алдын алу үшін банк бөлімшесіне дереу жүгініңіз немесе онлайн-банкинг арқылы картаны өзіңіз бұғаттаңыз.
Азаматтарды қаскүнемдердің құралына айналмауға шақырамыз.
Бас прокуратураның баспасөз қызметі
Бас прокуратура мен Ішкі істер министрлігінің қызметкерлері Біріккен Араб Әмірліктеріндегі Қазақстан елшілігінің көмегімен Дубай қаласынан бұзақылық ниетпен жәбірленушінің денсаулығына орташа ауырлықтағы зиян келтіргені үшін күдіктіні қайтарды.
Ол 2012 жылдың 25 наурызында Теміртау қаласында бұзақылық ниетпен жәбірленушіге себепсіз бірнеше рет дене жарақатын салып, екі жерінен жақ сүйегін сындырды деген күдікке ілінді.
Қылмыс жасағаннан кейін күдікті қашып кетіп, 12 жылдан кейін Біріккен Араб Әмірліктерінің аумағында анықталды.
Қазіргі уақытта күдікті қылмыстық жауаптылыққа тарту үшін Қазақстан полициясына тапсырылды.
Бас прокуратураның баспасөз қызметі
Қазақстан Республикасының Бас прокуратурасы 2025 жылғы 3 шілдеде Қылмыстық кодекстің 146-бабы 2-бөлігінің 1), 2) тармақтарында көзделген қылмысты (азаптау) жасады деген күдікпен Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл ұлттық бюросының бұрынғы басшысы Т.М. Татубаевты ұстағанын хабарлайды.
Қазіргі уақытта сотқа дейінгі тергеп-тексеру жалғасуда, қосымша дәлелдемелерді жинауға бағытталған тергеу әрекеттері жүргізілуде.
Қылмыстық-процестік кодекстің 201-бабына сәйкес сотқа дейінгі тергеп-тексерудің өзге деректері жария етілуге жатпайды.
Бас прокуратураның баспасөз қызметі
Бүгін Рудничный ауылында Бас Прокурор Берік Асылов жаңа мектеп құрылысында «уақыт капсуласын» орнату салтанатты рәсіміне қатысты.
Шараға облыс әкімі Бейбіт Исабаев, прокуратура қызметкерлері, мемлекеттік органдардың, жұртшылықтың өкілдері және жергілікті тұрғындар қатысты.
Б.Асылов Жетісуда заңсыз алынған активтерді қайтару бойынша Бас прокуратураның жұмысы аясында мемлекетке қайтарылған қаражатқа маңызды әлеуметтік жобалар жүзеге асырылып жатқанын атап өтті — ауылдық жерлерде 22 нысан, оның ішінде мектептер, медициналық мекемелер мен сумен жабдықтау жүйелері салынуда.
Бұл жұмыс Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша жүргізілуде. Қайтарылған активтер қоғамының игілігіне жұмсалуда - ел бойынша барлығы 406 әлеуметтік және коммуналдық нысан салынуда, оның ішінде 230 – сумен жабдықтау, 162 – медициналық, 10 – білім беру және 4 – спорт нысандары.
Бас прокурор мен салтанатты шараға қатысушылар жергілікті тұрғындарды құттықтап, жаңа мектеп оларға мемлекет жүргізіп жатқан активтерді қайтару жұмыстарының пайдасын іс жүзінде сезінуге мүмкіндік беретініне сенім білдірді.
Бас Прокурор Талдықорған қаласында халықпен кездесуінде сондай-ақ «Заң мен Тәртіп» қағидатын сақтау Мемлекет басшысы әділ және қауіпсіз қоғамның негізі ретінде белгілеген мемлекеттік саясаттың басымдығы болып табылатынын атап өтті.
Қорытындылай келе, оң өзгерістердің барлығы облыстың әрбір тұрғынының гүлденуіне ықпал етсін деген тілек білдірді.
Бас прокуратурасының баспасөз қызметі
Қазақстан Республикасының Бас прокуратурасы және Ішкі істер министрлігінің Интерпол қызметкерлері Қазақстан Республикасының Біріккен Араб Әмірліктеріндегі Елшілігінің көмегімен Дубай қаласынан алаяқтық үшін қылмыстық жауаптылыққа тарту мақсатында Қазақстан азаматын экстрадициялады.
Ол 2022–2023 жылдар аралығында Алматы қаласында «Wildberries» компаниясына инвестиция салу сылтауымен және сыйақы уәде етіп, алты азаматты алдап, олардың ақшалай қаражатын иемденген. Салдарынан жәбірленушілерге ірі мөлшерде материалдық залал келтірілген.
Қылмыстарды жасағаннан кейін күдікті бой тасалап, екі жыл бойы халықаралық іздеуде болған.
Ол а.ж. сәуірде Біріккен Араб Әмірліктерінің аумағында ұсталып, Бас прокуратураның сұрауы бойынша Қазақстанға экстрадицияланды.
Қазіргі уақытта күдікті тергеу изоляторына қамалды.
Айыпталған қылмыстарды жасағаны үшін мүлкін тәркілеп, 3 жылдан 7 жылға дейін бас бостандығынан айыру түріндегі жаза көзделген.
Бас прокуратурасының баспасөз қызметі
Бүгін Бас прокуратурада Қазақстан Республикасының Бас Прокурорының орынбасары Ғабит Садырбековтың БҰҰ Адам құқықтары жөніндегі Жоғарғы комиссары басқармасының Орталық Азия бойынша Өңірлік өкілі Матильда Богнермен кездесті.
Кездесу барысында адам құқықтары саласындағы өзара іс-қимыл мен ынтымақтастықтың қазіргі жағдайы және болашақ перспективалары, сондай-ақ 2025-2027 жылдарға арналған Қазақстан Республикасы мен БҰҰ Адам құқықтары жөніндегі Жоғарғы комиссары басқармасы арасындағы Жол картасын іске асыру шеңберіндегі халықаралық өзара іс-қимыл мәселелері талқыланды.
Ғабит Садырбеков Қазақстан азаматтардың құқықтары мен мүдделерін қорғау, қылмыспен күрес, оның ішінде Адам құқықтарының жалпыға бірдей декларациясын іске асыру саласындағы 70-тен астам негізгі көпжақты конвенциялардың қатысушысы екенін атап өтті. Сондай-ақ ол құқық қорғау институттарын, омбудсменнің қызметін, Әлеуметтік кодексті қабылдау мен халықтың осал топтарын қолдауға бағытталған мемлекеттік шараларды жүзеге асыруды қоса алғанда, жүргізіліп жатқан реформалар туралы мәлімет берді.
Сонымен қатар сұхбаттасушылар ағымдағы жылдың маусымда Женевада Азаматтық және саяси құқықтар туралы халықаралық пактіні жүзеге асыру жөніндегі Үшінші ұлттық баяндаманы қорғау мәселесі бойынша қазақстандық делегацияның жұмысын талқылады.
Өз кезегінде, Матильда Богнер БҰҰ Адам құқықтары жөніндегі Жоғарғы комиссары басқармасы қызметінің және азаматтардың құқықтары мен мүдделерін қорғау нәтижелері бойынша сөз қозғады.
Кездесу соңында тараптар сындарлы ынтымақтастықты дамытуға ниет білдіріп, одан әрі іс-қимылдың бағыттарын айқындады.
Бас прокуратураның баспасөз қызметі
Қазақстан Республикасы Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың тапсырмасы бойынша елімізде Әділетті мемлекет құрудың негізгі қағидаттары болып табылатын заң үстемдігі мен қоғамдық тәртіпті нығайту жөніндегі шаралар жүйелі түрде іске асырылуда.
Мемлекет басшысы атап өткендей: «Әділеттілік, заң мен тәртіп – болашақ дамуымыздың басты бағдары».
Осыған байланысты Бас прокуратура құқық қорғау органдарымен бірлесіп қылмыскерлерді іздестірудің тиімділігін арттыру және жазаның бұлтартпастығы қағидатын қамтамасыз ету бойынша жүйелі шаралар қабылдауда.
Президент тапсырмаларын іске асыру аясында:
• іздестіру жұмысына қатысты нормативтік-құқықтық база жетілдірілді;
• іздестірудегі адам мемлекеттік немесе басқа да қызметтер алу үшін жүгінген жағдайда іздестіруге бастамашы болған органды автоматты түрде хабардар ету мүмкіндігі енгізілді;
• бет-әлпетті тану функциясы бар бейнебақылау камераларын пайдалану белсенді жүргізілуде.
Мемлекет пен қоғамның өзара іс-қимылы негізінде бюджет қаражатын тартпай-ақ халық көп жиналатын орындарға 3 мыңнан астам камера орнатылды. Солардың көмегімен 2024 жылы 72 қылмыскер ұсталды. Мәселен, өткен жылдың қазан айында Алматы қаласында ауыр қылмыс жасағаны үшін 15 жылдан астам уақыт бойы іздестіруде жүрген қылмыскер ұсталды.
Сонымен қатар шетелдік юрисдикциялардан аса ауыр қылмыстар жасаған — кісі өлтіру, қаржылық пирамидалар құру, ұйымдасқан қылмыстық топқа қатысу, алаяқтық және есірткі саудасы бойынша жауапқа тартылған 28 адам қайтарылды.
Жалпы, жыл басынан бері 706 іздестірудегі адам ұсталды, оның ішінде:
• 14 — кісі өлтіргені үшін,
• 13 — есірткі сатқаны үшін,
• 34 — тонағаны үшін,
• 141 — алаяқтық жасағаны үшін,
• 269 — ұрлық үшін.
Қабылданған шаралар іздестірудегі адамдардың жалпы санын 4,6%-ға (2226-дан 2123-ке дейін) азайтуға және оларды ұстау тиімділігін 63,7%-ға дейін арттыруға мүмкіндік берді.
Жазаның бұлтартпастығын қамтамасыз ету және елдегі құқықтық тәртіпті нығайту жұмысы жүйелі және тұрақты негізде жалғасатын болады.
Бас прокуратураның баспасөз қызметі
Конституциялық Сот 2025 жылғы 25 маусымдағы № 72 НҚ-да ҚК-тің 245-бабының үшінші бөлігін және 262-бабын, сондай-ақ Жоғарғы Соттың «Соттардың бандитизм және қылмыстық құқық бұзушылықтарға қатыса отырып, басқа қылмыстық құқық бұзушылықтар жасағаны үшін жауапкершілік туралы заңнаманы қолдануының кейбір мәселелері туралы» 2001 жылғы 21 маусымдағы № 2 НҚ-ң 11 және 13-тармақтарын Конституцияға сәйкес деп тани отырып, кәсіпкерлік пен ұйымдасқан қылмысты бөліктеу қажеттілігін көрсетті.
Бұл конституциялық іс жүргізу азаматтың өтініші бойынша қозғалып, онда экономикалық қылмыс жасаған кәсіпкерлерді коммерциялық құрылымдарға сай формальды белгілер негізінде ұйымдасқан қылмыстық топтардың мүшелерімен теңестірудің дұрыстығы туралы мәселе көтерілді.
Өтінішті қарау барысында Конституциялық Сот кәсіпкерлерді қылмыстық топ ретінде тек формальды белгілер негізінде тануға мүмкіндік беретін мәселеге назар аударды.
Сондықтан, құқықтық қайшылықты жою және кәсіпкерлік субъектілерге қылмыстық қысым қаупін азайту мақсатында,Конституциялық Сот өзінің қорытынды шешімінде Үкіметке қылмыстық заңнаманы жетілдіру мәселесін қарауды, ал Жоғарғы Сотқа заңды кәсіпкерлік қызмет пен ұйымдасқан топтардың қылмыстық әрекеттерін нақты ажырату үшін сот тәжірибесін қорытындылауды ұсынды.
Сондай-ақ Бас прокуратура өз қорытындысында, ұйымдасқан топты кәсіпкерлердің қарапайым сөз байласуынан ажырату үшін, мұндай әрекеттерді саралауда, нақты белгілер әзірлеу қажеттілігін атап өтті.
Бұл тәсілдер жаңартылған қылмыстық заңнамада көрінісін тауып жатыр.
А.ж. 26 маусымда Парламент Сенатының депутаттары түзетулерді мақұлдады, оған сәйкес ресми кәсіпорындар қызметкерлерінің міндеттерін орындауы, ұйымдасқан қылмыстық топқа қатысу белгісі ретінде қарастырылмайды, егер олар қылмыс жасау үшін әдейі құрылған болмаса.
Жалпы бұл өзгерістер кәсіпкерлікті қорғау және бизнеске негізсіз қысым жасаудың алдын алу бойынша, жүргізіліп жатқан мемлекеттік саясатқа сәйкес келеді.
Бас прокуратураның баспасөз қызметі
Бас прокуратура П. Қайратқа және Г. Алашбаеваға қатысты қылмыстық істі мәні бойынша қарау үшін Астана қаласының қылмыстық істер жөніндегі ауданаралық сотына жіберді.
Аталған адамдар Қазақстан Республикасының азаматтары мен ұйымдарынан мүгедек балаларға, сондай-ақ Қазақстанда су тасқынынан және Таяу Шығыстағы қақтығыстан зардап шеккен адамдарға қайырымдылық көрсету желеуімен жиналған 3 миллиардтан астам теңгені жымқыруда айыпталады.
Бас прокуратураның баспасөз қызметі