ІІМ қоғамда «Заң мен Тәртіп» қағидатын нығайту, сондай-ақ республика жолдарында қауіпсіздікті қамтамасыз ету бойынша жұмысын жалғастыруда. Алғыс айту күніне орай Астанада ерекше акция өтті – жыл бойы жол жүрісі қағидаларын қатаң сақтаған жүргізушілер марапатталды.
Іс-шараға қатысу үшін күн сайын қозғалыста болатын және былтыр жол қозғалысы ережелерін мүлдем бұзбаған автокөлік жүргізушілері таңдалды. Ынталандыру ретінде көлік иелеріне бір жылдық мерзімге сақтандыру полисіне сертификаттар табысталды.
Акция полиция, Sergek және Freedom Insurance компанияларының өзара іс-қимылы нәтижесінде ұйымдастырылды.
– Ішкі істер министрімен жарияланған «профилактика жылы» аясында өткізіліп жатқан «Қауіпсіз жол» акциясының басты мақсаты – жол-көлік оқиғаларының алдын алу, жол жүрісіне қатысушылардың барлығының қауіпсіздігін қамтамасыз ету және қағидаларды бұзуды болдырмау. Сонымен қатар бүгінгі таңда өткізіліп жатқан акция барысында жыл көлемінде ешқандай құқық бұзушылыққа жол бермеген, жол апаттарына түспеген жүргізушілер марапатталады, – деді ІІМ әкімшілік полиция комитетінің ерекше тапсырмалар жөніндегі аға инспекторы Ақтоты Боранова.
Күн сайын Астана жолдарына 284 мыңнан астам автокөлік шығады, оның 77 мыңы соңғы жылы жол қозғалысы ережелерін бұзбаған. Олардың арасынан жүрісі көп, яғни көптеген қашықтықты еңсерген, марапатқа лайық он жүргізуші цифрлық жүйелердің көмегімен таңдап алынды.
Ұйымдастырушылардың пікірінше, мұндай акциялар жүргізушілерді қауіпсіз қозғалысқа, қағидаларды бұзбауға, жол апаттарын болдырмауға ынталандырады.
Ішкі істер министрлігі құқық бұзушылықтарға, оның ішінде жол қозғалысы саласындағы заң бұзушылықтарға мүлдем төзбеушілікті қалыптастыра отырып, қоғамда "Заң және Тәртіп" қағидатын нығайту жөніндегі жұмысты жалғастыруда.
Ішкі істер министрі жариялаған профилактика жылы аясында 18-21 ақпан аралығында республика аумағында "Қауіпсіз жол" жедел-алдын алу іс-шарасы өткізіледі.
Негізгі мақсат - жүргізушілер мен жолаушылардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету, сондай-ақ ел жолдарындағы барлық бұзушылықтардың жолын кесу. Сонымен қатар жол-көлік оқиғаларының алдын алуға ерекше назар аударылады.
Бірінші күні-ақ Солтүстік Қазақстан облысының полиция қызметкерлері қырағылықтарының арқасында Жезқазған – Петропавл тас жолында жол жүрісі қағидасын бұзудың фактісін тіркеді.
Volkswagen автокөлігі жанармай құю станциясынан шыққанда көліктің қозғалысы полицейлердің назарына іліккен. Құжаттарды тексеру кезінде көліктің міндетті техникалық тексеруден өтпегені анықталды. Сонымен қатар әкімшілік хаттаманы рәсімдеу барысында полицейлер алкогольдің иісін сезіп, жүргізуші медициналық куәландырудан өтті. Оның нәтижесі бойынша ер адамның алкогольдік масаң күйде болғаны анықталды. Қызылжар аудандық сотының шешімімен жүргізушіге көлік құралдарын жеті жылға басқаруға тыйым салынып, 15 тәулікке қамауға алу жазасы тағайындалды.
"Қауіпсіз жол" жедел-профилактикалық іс-шарасы тұрақты негізде жүргізілетін болады.
Ішкі істер министрлігінде мопедті тіркеу тәртібі түсіндірілді.
Мопедті тіркеу ережелері қандай? Қандай құжаттар керек?
- Мопедтерді тіркеу үшін тұрғылықты жері бойынша мамандандырылған халыққа қызмет көрсету орталығына бару қажет. Жеке басын куәландыратын құжат, электронды түрде де болады, мопедтің техникалық құжатын немесе техникалық сипаттамалары туралы мәліметті ұсыну қажет. Содан соң өтініш толтырып, мопедті тексеріп, сондай-ақ оны тіркеу (0,25 АЕК) және тіркеу туралы куәлік (1,25 АЕК) пен мемлекеттік нөмір (1,4 АЕК) үшін мемлекеттік баждарды төлеу керек, - деді департамент бастығы - ІІМ ресми өкілі Шыңғыс Алекешев.
Егер ешқандай құжат болмаса, мопедті қалай тіркеуге болады?
- Ешқандай құжат немесе VIN-код болмаған жағдайда я болмаса қандай да бір себептерге байланысты мопедтің шығарылған жылын белгілеу мүмкін болмаса, оны ішкі істер органдары тексеру жүргізгеннен кейін береді. Бұл ретте оны қарап-тексеру жүргізілген жыл мопедтің шығарылған жылы болып есептеледі, - деді спикер.
Мопедті басқару үшін куәліктің қандай санаттары қажет?
- "Жол жүрісі туралы" заңға сәйкес мопедті басқару үшін А1 санаты бар куәлік қажет. Егер жүргізушінің А немесе В санатындағы куәлігі болса, ол да мопедті басқара алады, - деді полиция полковнигі.
Мопедтерге арналған мемлекеттік тіркеу нөмірлік белгілері қандай тәртіппен беріледі?
- Мопедтерге мемлекеттік нөмір беру қолданыстағы тәртіпке сәйкес жүзеге асырылады, яғни жүйе автоматты түрде нөмірді таңдайды. Мысалы, дәл осындай тәсіл мотоциклдерге де қатысты қолданылған, - деп жауап берді ведомствоның ресми өкілі.
5 сәуірден кейін мопедтерін тіркемегендерге қандай жауапкершілік көзделген?
- Заңға сәйкес 5 сәуірден кейін тіркелмеген мопедтерді басқаруға тыйым салынады. Құқық бұзушылық анықталған жағдайда Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодекстің 590-бабының 2-тармағымен әкімшілік жауапкершілік көзделген (10 АЕК айыппұл), - деді спикер.
Ішкі істер министрлігінде Мемлекет басшысының Үкіметтің кеңейтілген отырысында берген тапсырмаларын іске асыру бойынша жедел кеңес өткізілді.
Кеңес барысында елдегі қауіпсіздікті қамтамасыз етуге қатысты негізгі мәселелер қаралды.
"Заң мен Тәртіп" қағидатын тиімді жүзеге асыру үшін Ішкі істер органдарында 2025 жыл "Профилактика жылы: полиция Заң мен Тәртіп күзетінде" деп жарияланған болатын. Осы бағытта министр қылмыстың алдын алу жөніндегі шаралар кешенін іске асыру, оның ішінде жеке профилактикалық іс-шараларды күшейту, қылмыс жасауға бейім адамдарды ерте кезеңде жүйелі түрде анықтау бойынша міндеттер жүктеді, сондай-ақ жұртшылықты алдын алу саласына белсенді тарту қажеттігін алға тартты.
Ведомство басшысы мүдделі органдармен бірлесіп мектептерде, колледждерде және жоғары оқу орындарында оқитын жастардың бойында патриотизм, жауапкершілік және мінез-құлық мәдениетін қалыптастыру бойынша мақсатты ақпараттық-насихаттау жұмысын ұйымдастыруды тапсырды.
- Үкімет отырысында инфрақұрылымдық даму, цифрлық технологияларды енгізу және энергетика саласының ілгерілеуі де негізгі бағыт ретінде атап өтілді. Сондықтан жүк тасымалының қауіпсіздігін қамтамасыз етуді, мұнай өнімдерін ұрлаудың және оларды шетелге заңсыз әкетудің қылмыстық схемаларын анықтау бойынша жұмысты жандандыруды тапсырамын, - деп атап өтті министр.
Сондай-ақ Ержан Саденов қызмет басшылары мен өңірлік бөліністердің жетекшілерінің алдына интернет-алаяқтыққа қарсы іс-қимыл, цифрлық жобаларды дамыту, тиісті көші-қонды бақылауды міндетті түрде қамтамасыз ете отырып, шетелдік жұмыс күшін тартуға байланысты рәсімдерді жақсарту, азаматтардың өтініштерімен жұмыс тиімділігін арттыру бойынша бірқатар нақты міндеттер қойды.
Бұдан бөлек, ағымдағы жылдың өткен кезеңіндегі жедел қызметтің нәтижелері қаралды, оның барысында жұмыстың нақты бағыттары бойынша тапсырмалар берілді.
2025 жылдың 5 сәуірінен бастап мопедтер ресми түрде механикалық көліктерге теңестіріледі.
Оларды пайдалану үшін:
полицияда тіркелу;
А1, А немесе В санатындағы жүргізуші куәлігі;
техникалық тексеру;
азаматтық жауапкершілікті сақтандырудан өту қажет болады.
Тіркелу үшін тұрғылықты жері бойынша арнайы ХҚКО-ға келесі құжаттармен жүгіну қажет:
жеке куәлік (электронды түрде болуы мүмкін);
мопедтің техникалық құжаты немесе сипаттамалары.
Кейін өтінішті толтырып, мопедті тексерістен өткізіп, қажетті мемлекеттік баждарды төлеу керек.
– Маңызды: 5 сәуірден бастап тіркелмеген мопедтерді пайдалануға, жүргізуші куәлігінсіз жүруге тыйым салынады. Бұзушылықтарды болдырмау үшін мопедті алдын ала тіркеп, жүргізуші куәлігін алуды ұсынамыз, – деді ІІМ әкімшілік полиция комитетінің ерекше тапсырмалар жөніндегі аға инспекторы Арай Төлегенқызы.
Қызметтік борышын орындау кезінде қаза тапқан Алматы облысы полиция департаменті патрульдік полиция батальонының инспекторы Шалхар Байжомартов «Айбын» ІІІ дәрежелі орденімен марапатталды.
Мемлекеттік награданы марқұмның әкесіне ҚР Ішкі істер министрінің орынбасары Айдар Сайтбеков Алматы облысы полиция департаментіне жұмыс сапары барысында табыстады. Ол отбасына көңіл айтып, аға лейтенант Байжомартовтың ерлігі мен қызметіне адалдығын атап өтті.
– Ішкі істер органдарының қызметкерлері қылмысқа қарсы күресте және тәртіпті қамтамасыз етуде әрдайым алдыңғы қатарда. Шалхар Байжомартов өз өмірін құрбан ете отырып, Отанына адал қызмет еткенін дәлелдеді, – деді Айдар Сайтбеков.
Қайғылы оқиға өткен жылдың 20 желтоқсанында болды. Жол-көлік оқиғасын тіркеу кезінде көліктердің бірі тізгінге ие бола алмай, полицейді қызметтік көлікке қысып, оның өліміне себеп болды.
– Полиция аға лейтенанты Шалхар Байжомартов мәңгілікке өз қызметіне адал, ерлікке толы офицер ретінде есте қалады. Оның ерлігі – азаматтардың қауіпсіздігі үшін күнделікті тәуекелге бел буатын полиция қызметкерлерінің еңбегінің маңыздылығын еске салатын үлгі, – деп түйіндеді А. Сайтбеков.
Абай облысының полициясы мен дағдарыс орталығының бірлескен күш-жігерінің арқасында 154 отбасы көмек алды.
Абай облысының дағдарыс орталығы зорлық-зомбылықты бастан кешірген әйелдер мен балалар үшін нағыз тірек болды. Бір жыл ішінде бұл жерден 154 отбасы көмек алып, 46 тергеу шарасы өткізілді. Орталық қауіпсіз баспанадан бастап білікті психологиялық көмекке дейін толық қолдау көрсетеді.
– Біздің мақсатымыз — зардап шеккендерді қорғау және қайғылы оқиғалардың алдын алу, — деп атап өтті Елдос Закимов.
Бір жыл бұрын басталған полиция мен дағдарыс орталығының тиімді ынтымақтастығы өмірді сақтап қана қоймай, қоғамда зорлық-зомбылыққа орын жоқ деген сенімді нығайтады.
Сонымен қатар бір жыл ішінде Абай облысында отбасылық зорлық-зомбылықтың 79 жағдайы, әйелдерге қатысты 2015 құқық бұзушылық және жасөспірімдерге қарсы 117 қылмыстық іс анықталды. 2720 қорғау ұйғарымы шығарылып, 316 құқық бұзушы жауапқа тартылды.
Қарағанды облысы полиция департаментінде учаскелік инспекторлар мен кәмелетке толмағандар ісі жөніндегі инспекторлардың дәстүрлі слеті ұйымдастырылды. Іс-шараға департамент басшысы Негмет Исмагулов төрағалық етті. Жиында облыс әкімінің орынбасары Әлібек Әлденей де қатысып, маңызды мәселелерге тоқталды.
— Құқықтық тәртіпті қамтамасыз ету және құқық бұзушылықтардың алдын алуда сіздер – учаскелік және ювеналды инспекторлар – алдыңғы шепте жүрсіздер. Сіздердің қызметтеріңіз азаматтардың қауіпсіздігі мен тыныштығына тікелей ықпал етеді. Әрбір инспектор кәсіби деңгейін үнемі арттырып, халықпен тығыз байланыс орнатып, туындаған мәселелерге жедел әрекет етуі тиіс. Егер әр қызметкер өз міндетін адал атқарса, қызмет көрсететін аумақтарда әрдайым тәртіп орнайды, — деп атап өтті Негмет Исмагулов.
Слет барысында өткен жыл қорытындылары шығарылып, құқық бұзушылықтардың алдын алу шаралары және үздік тәжірибелерді кеңейту мәселелері талқыланды. Жиында айтылғандай, аймақтағы 63 ауыл ішімдіксіз өмір салтына көшіп, нәтижесінде бұл елді мекендерде құқық бұзушылық тіркелмеген.
— Полиция қызметкерлері күнделікті тұрғындардың қауіпсіздігін қорғап, қоғамдық тәртіпті қамтамасыз етеді. Ал біз, өз кезегімізде, олардың жұмысын жеңілдету үшін бар жағдайды жасап жатырмыз. Мәселен, биылғы жылы облыс бюджетінен 200 жаңа автокөлік сатып алынды. Сонымен қатар, бірнеше мобильді полиция бекеті ашылды. Барша полицейлерге жасаған еңбектері үшін алғысымды білдіремін, — деді Әлібек Әлденей.
Учаскелік инспекторлардың беделін арттырып, ынталандыру мақсатында облыс әкімдігі 2023 жылдан бері «Мамандығы бойынша үздік» номинациясы бойынша байқау өткізіп келеді. Байқау жеңімпаздарына 2 миллион теңге көлемінде сыйақы тағайындалды. Биылғы жылы «Қалалық жердегі үздік учаскелік инспектор» атағына Қарағанды қаласы Полиция басқармасының Оңтүстік-Шығыс бөлімінің инспекторы Айдын Булкенов ие болды. Ал «Ауылдық жердегі үздік учаскелік инспектор» ретінде Қарқаралы ауданы Полиция бөлімінің инспекторы Ернұр Атке́нов марапатталды.
Слет барысында департамент басшысы Негмет Исмагулов облыстық әкімдікке құқық қорғау саласын дамытуға қосқан үлесі үшін ризашылығын білдірді.
— Қарағанды облысының әкімдігіне қоғамдық тәртіпті қамтамасыз ету, материалдық-техникалық базаны дамыту және тығыз ынтымақтастық үшін шынайы алғысымызды айтамыз, — деді ол.
Сонымен қатар «Мамандығы бойынша үздік» номинациясының жеңімпаздары департамент грамоталарымен және ҚР ІІМ символикасы бейнеленген арнайы сағаттармен марапатталды.
Баланың жолдағы қауіпсіздігі басты назарда. Ішкі істер министрлігінің қызметкерлері елордалық тұрғындарға осы мәселенің маңыздылығын түсіндірді. Бұл істе тәртіп сақшыларына «Q88» аумақтарды тұрақты дамыту қауымдастығы көмектесті.
Оқу орындарының алдында полиция қызметкерлері қоғам белсенділерімен бірге балаларды тасымалдау кезінде ережелерді сақтау қажеттігі туралы профилактикалық акция өткізді.
Биыл 10 айда жол апатында 267 бала көз жұмған. Олардың жартысынан көбі автокөліктерде жолаушы болған. Басым көпшілігін ересектер қауіпсіздік ережелерін бұза отырып тасымалдаған, яғни арнайы орындықты, адаптерлер мен ұстағыштарды пайдаланбаған.
Айта кетейік, заңнама бойынша елімізде 12 жасқа дейінгі балаларды автокөліктерде тасымалдау үшін балаларға арналған автокреслоларды пайдалану міндетті болып табылады. Бұл балалардың жолдағы қауіпсіздігін арттыруға бағытталған.
Сонымен қатар апаттылықты азайту мақсатында ел мектептерінде қозғалыстың жас инспекторлары отрядтары құрылған. Олар полицейлермен бірге қатарластарына жол жүрісі қағидаларын үйретіп жатыр.
ІІМ азаматтарды жылыту құрылғыларын пайдалану кезінде қауіпсіздік шараларын сақтауға шақырады.
– Құрметті азаматтар! Жылыту маусымы басталғаннан бері елімізде пеш пен электр жылытқыштарын дұрыс пайдаланбаумен байланысты қайғылы оқиғалар орын алды.
Қостанай облысында бір жағдайда бес бала, екіншісінде төрт адам қаза тапты, оның үшеуі кәмелетке толмаған. Ақмола облысында үш адам қаза тапты, оның екеуі балалар. Астана қаласында төрт бала көз жұмды.
Осыған орай азаматтарды қауіпсіздік шараларын қатаң сақтауға шақырамыз.
Жылыту пешінің жағдайын тексеріңіз. Егер қандай да бір зақым немесе ақаулар анықталса, оларды дереу жою үшін шаралар қолданыңыз.
Балаларды үйде жалғыз қалдырмаңыз. Есіңізде болсын, балалар қауіпті жағдайды дұрыс бағалай және туындаған мәселелерді өз бетінше шеше алмайды.
Электр құралдарын қараусыз қосулы қалдырмаңыз. Тіпті оларды аз уақытқа бақылаусыз қалдыру өрттің шығуына әкеп соғуы мүмкін.
Сізден жылыту құрылғыларын пайдалануға және үйіңізде қауіпсіздікті қамтамасыз етуге жауапкершілікпен қарауды сұраймыз. Өзіңізге және жақындарыңызға сақ болыңыз! – деді ІІМ әкімшілік полиция комитетінің ерекше тапсырмалар жөніндегі аға инспекторы Ақтоты Боранова.