Листериозды алдын алу
Листериоз— адамдар мен жануарлардың жұқпалы ауруы, листериядан туындаған, көптеген инфекция көздерімен, әртүрлі берілу жолдары мен факторларымен, клиникалық көріністердің полиморфизмімен, жоғары өліммен сипатталады. Листерия табиғатта кең таралған.Оларды топырақта, суда, өсімдіктерде және кейбір жануарлардың нәжісінде кездестіруге болады және тағамды ластауы мүмкін.
Адамның листериозды жұқтыруының негізгі жолы - алдын ала термиялық өңдеусіз әртүрлі тамақ өнімдерін пайдалану арқылы жүзеге асырылатын тағам. Жұмсақ ірімшіктер, сондай-ақ тез дайындалатын тағамдар ("фаст-фуд") - хот-дог шұжықтары, гамбургерлер, шикі қырыққабат салаттары үлкен қауіп төндіреді. Жоғары қауіпті тамақ өнімдеріне жартылай фабрикаттар мен дайын ет өнімдері (мысалы, термиялық өңдеуден өткен, консервіленген және/немесе ашытылған ет өнімдері мен шұжықтар), жұмсақ ірімшіктер және суық ысталған балық өнімдері кіреді.
Шикі ет пен ет өнімдері 30-50% листериямен жұқтырылуы мүмкін.
Листериозды жұқтыру мүмкіндігі адамның жануарлармен, құстармен немесе шикізатпен кәсіби байланысы жағдайында айтарлықтай артады. Инфекцияның байланыс жолы (жұқтырған жануарлар мен кеміргіштерден), аэрогенді (тері, жүн өңдеу бөлмелерінде, сондай-ақ ауруханаларда), трансмиссивті (жәндіктер, атап айтқанда кенелер шағып алған кезде) болуы мүмкін. Жүкті әйелден ұрыққа листерияны беру мүмкіндігі— жүктілік кезінде немесе жаңа туған нәресте босанған әйелдің босану жолдарымен байланыста болған кезде ерекше маңызды. Жүкті әйелдер үшін листериоз ең үлкен қауіп болып табылады, өйткені бұл ұрықтың туылуына, өлі туылуына, мерзімінен бұрын босануына және жаңа туған нәрестелердің ерте өліміне әкеледі.
Листериоздың екі негізгі түрі бар: инвазивті емес және инвазивті.
Инвазивті емес листериоз (фебрильді листериозды гастроэнтерит) – бұл аурудың жұмсақ түрі, негізінен сау адамдарда дамиды.Симптомдарға диарея, қызба, бас ауруы және миалгия (бұлшықет ауруы) жатады.Инкубациялық кезең қысқа және бірнеше күнге созылады.
Инвазивті листериоз аурудың неғұрлым ауыр түрі болып табылады және жоғары қауіпті халықтың кейбір топтарына әсер етеді.Олардың қатарына жүкті әйелдер, онкологиялық аурулардан, ЖИТС-тен емделіп жатқан және органдарды трансплантациялаған науқастар, қарттар мен сәбилер кіреді. Аурудың бұл түрі ауыр белгілермен және жоғары өліммен сипатталады (20% -30%). Симптомдарға қызба, миалгия (бұлшықет ауруы), септицемия, менингит жатады. Инкубациялық кезең әдетте бір-екі аптаға созылады, бірақ бірнеше күннен 90 күнге дейін өзгеруі мүмкін.
Листериоздың алдын алу үшін жалпы профилактика және жеке гигиена шараларын, әсіресе жүктілік кезінде әйелдерге қатаң сақтау қажет.
- Шикі немесе жеткіліксіз термиялық өңделген сүт және ет өнімдерін, сондай-ақ жуылмаған және ыдырайтын көкөністерді тұтынудан сақ болу керек, шикі етті дайын аспаздық өнімдерден бөлек ұстау керек. Есіңізде болсын, листерия 1-ден 45*С-қа дейінгі температурада көбейе алады. Тоңазытқышты таза ұстаңыз. Дайын тағамдарды ет пен көкөністермен бірге сақтамаңыз.
- Листерияны жұқтыру қаупі ет кесектерін, вакуумдық қаптамадағы деликатестерді, сондай-ақ тиісті термиялық өңдеуден өтпестен тез тамақ өнімдерін жеген кезде артады. Бактериялар қайнаған кезде 3-5 минут ішінде, 70*С температурада – 25-30 минуттан кейін өледі.Шикі етпен тағамның жанасуын болдырмаңыз.
- Үй жануарларымен байланысқаннан кейін қолыңызды сабынмен мұқият жуу керек. Демалыс кезінде немесе саяжай учаскелеріндегі жұмыс кезінде үй-жайларды жуу және дезинфекциялау құралдарын қолдана отырып, ылғалды тәсілмен жинау қажет.
- Листериоздың арнайы профлактикасы әзірленбеген.
Есіңізде болсын! « Ауруды емдеуден гөрі алдын – алу оңай »!!!
Железин аудандық санитариялық-эпидемиологиялық бақылау басқармасы