Тауар белгісі

Тауар белгісі-тауарлардың, заңды тұлғалардың немесе жеке кәсіпкерлердің белгілі бір тобын даралауға қызмет ететін белгі (ауызша, бейнелеу, көлемді, дыбыстық және т.б.).
Дараландыру құралдарын құқықтық қорғаудың жалпы өлшемдерінің ішінде тауар белгісінің айыру қабілеті сияқты өлшем ерекше қызығушылық тудырады. Айыру қабілетінің бірнеше көрінісі бар:
1) тұтынушыда тауармен ассоциацияны шақырудың қағидатты мүмкіндігі. Белгілі бір дәрежеде тауар белгісі үшін даралық қажет - "қарапайым геометриялық фигуралар, сызықтар, сандар"ерекшелігі жоқ. Алайда, айырым қабілетін белгілеудің өзіндік ерекшелігімен теңестіру қате болар еді. Керісінше, қарапайым сөздер әдеттегі және есте сақтау қабілетіне байланысты ерекше қабілетке ие деп саналады.
2) тұтынушыда нақты тауармен бірлестікті шақыру мүмкіндігі. Тауар белгісі ретінде белгілі бір түрдегі тауарларды тұтастай сипаттайтын белгілерді тіркеуге болмайды. Сонымен, сүт өнімдері үшін "сүт" сөзін тауар белгісі ретінде тіркеуге болмайды (бірақ кәмпиттер үшін "құс сүті" сөзін тіркеуге болады). Мұндай белгілерге монополиялық құқықты тек бір құқық иеленушіге шоғырландыру адал бәсекелестіктің талаптарына қайшы келетіні анық. Тауар белгілері ретінде жалпы қабылданған символдар мен терминдерді, сондай-ақ тауар нысаны болып табылатын белгілерді тіркеудің мүмкін еместігі нақ осындай себептерге байланысты туындады.
Тауар таңбасын тіркеу өз тауарларын/қызметтерін жосықсыз бәсекелестіктен қорғаудың алғашқы қадамы болып табылады. Әдетте, тауар белгісінің иесі белгі жасауға ақша салады, оны нарықта жылжыту және өз өнімін танымал, сәтті брендке айналдыру бойынша іс-шараларды өткізуге шығындар көтереді.
Тауар белгісі тиісті түрде тіркелмегенге дейін, ол қорғалмайды. Тіркелген тауар белгісінің иесі ғана оны пайдалануға айрықша құқыққа ие болады және оның рұқсатынсыз осы тауар белгісін пайдалануға тыйым салынады.
Тауар белгісін тіркеуді жүзеге асыра отырып, тауар белгісінің иесі мынадай айрықша құқықтарға ие болады:
- үшінші тұлғаларға өзінің тауар белгісін пайдалануға тыйым салу құқығы;
- өзінің тауар белгісін үшінші тұлғаларға шарттық негізде (лицензия)пайдалану құқығын беру;;
- тауар белгісіне құқықтарды үшінші тұлғаларға сатуға (құқықтарды басқаға беруге) немесе кепілге беруге және т. б.
Тауар таңбасын пайдалану шарттары.
Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес, айрықша құқық – тауар таңбасын немесе тауар шығарылған жердің атауын өз қалауы бойынша кез келген тәсілмен пайдалануға иесінің мүліктік құқығы.
Қазақстан Республикасында тауар белгілерін құқықтық қорғау осы Заңда белгіленген тәртіппен оларды тіркеу негізінде, сондай-ақ Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарына орай тіркеусіз беріледі. Сонымен бірге, Тауар белгісіне айрықша құқық тауар белгісінің мемлекеттік тізілімінде тіркелген күнінен бастап туындайды.
Тауар белгісін тіркеудің қолданылу мерзімі
Тауар белгісін тіркеу өтінім берілген күннен бастап он жыл бойы қолданылады.
Тауар таңбасын тіркеудің қолданылу мерзімі оның қолданылуының соңғы жылы ішінде иесінің өтініші бойынша әрбір ретте он жылға ұзартылады. Тауар таңбасын тіркеудің қолданылу мерзімін ұзарту туралы мәліметтер сараптама жасау ұйымына өтінішхат келіп түскен күннен бастап он жұмыс күні ішінде тауар таңбаларының мемлекеттік тізіліміне және куәлікке енгізіледі.
Ескерту белгісі
Тауар белгісіне куәліктің иесі тауар белгісінің жанында латын әрпі R түрінде Ескерту таңбасын не пайдаланылатын белгінің Қазақстан Республикасында тіркелген тауар белгісі болып табылатынын көрсететін "тауар белгісі", "тауар белгісі" немесе "тіркелген тауар белгісі" деген сөз таңбаларын жүргізе алады.
Тауар таңбасын пайдалану шарттары
Тауар белгісінің иесі тауар белгісін пайдалануға міндетті.
Тауар белгісін басқа тауар белгісімен қатар пайдалануды шектеуге, тауар белгісін өзгертілген түрде, оның ішінде басқа қаріппен, басқа түспен орындалған, басқа нысанда пайдалануға немесе тауар белгісінің бір жеке немесе заңды тұлғалардың тауарларын (көрсетілетін қызметтерін) басқа жеке немесе заңды тұлғалардың біртектес тауарларынан (көрсетілетін қызметтерінен) ажырату қабілетіне нұқсан келтіруі мүмкін тәсілмен пайдалануға тыйым салынады.
Делдалдық қызметті жүзеге асыратын кәсіпкерлер дайындаушы келіскен жағдайда өздері өткізетін тауарларда өз белгісін тауарларды дайындаушының тауар белгісімен қатар пайдалануға, сондай-ақ оны дайындаушының тауар белгісінің орнына орналастыруға құқылы.
Тауар белгісіне айрықша құқықты және оны пайдалану құқығын беру
Барлық тауарларға (көрсетілетін қызметтерге) не олардың бір бөлігіне қатысты тауар белгісіне айрықша құқық өзгеге беру шарты бойынша берілуі мүмкін.
Тауар белгісіне айрықша құқықты беруге, егер ол тауарға немесе оны дайындаушыға қатысты жаңылыстыруға себеп болуы мүмкін болса, жол берілмейді.
Лицензиялық шарттың, кешенді кәсіпкерлік лицензия шартының немесе өзге де Шарттың (лицензиялық шарттың) талаптарына сәйкес иесі (лицензиат) болып табылмайтын кез келген тұлға иеленушінің (лицензиардың) рұқсатымен қорғалатын тауар белгісін пайдалануға құқылы.
Тауар белгісін пайдалану құқығы барлық тауарларға (көрсетілетін қызметтерге) не олардың бір бөлігіне қатысты берілуі мүмкін.
Егер шартта өзгеше көзделмесе, Лицензиат тауар белгісін пайдалануды Қазақстан Республикасының бүкіл аумағында жүзеге асыруға құқылы.
Тауар таңбасын пайдалану құқығының қолданылу мерзімі шарттың талаптарына сәйкес немесе қосымша келісім жасасу жолымен ұзартылуы мүмкін.
Шартта мерзім көрсетілмеген жағдайда тауар белгісін пайдалануға құқықтың қолданылу мерзімі осы Шарт тіркелген күннен бастап бес жылға тең болады.
Тауар белгісіне барлық тауарларға (көрсетілетін қызметтерге) қатысты айрықша құқық және оны пайдалану құқығы кепіл нысанасы бола алады.
Көрсетілген шарттар мен қосымша келісімдер жазбаша нысанда жасалады және тауар белгілерінің мемлекеттік тізілімінде тіркелуге жатады. Айрықша құқықты беру немесе лицензиялық шарт Шарттың мүдделі тарапының өтініші алынған күннен кейінгі он жұмыс күні ішінде тіркелуге жатады.

Павлодар облысы Әділет департаменті
зияткерлік меншік құқықтары бөлімі бас маманы,
 Адиль Ерланович Тукенов