Қазақ әліпбиін латын графикасына біртіндеп көшіру
Қазіргі әлемде латын тілі жаңа технологиялармен және прогреспен байланысты.
Латын әліпбиіне көшу маңызды деп ойлаймын. Бұл өз бет-бейнесін сақтай отырып, заман ағымына ілесуге және әлемдік кеңістікке ойдағыдай енуге көмектеседі.
Өркениетті әлем ежелден латын графикасын қолданады. Латын әліпбиі әлемнің 100-ден астам елінде қолданылады. 1929 жылдан бастап Түркия, 1992 жылдан бастап Әзірбайжан, 1993 жылдан бастап Өзбекстан мен Түркіменстан латын әліпбиіне көшті.
Жаңа әліпби заманауи технологияларды қолдану тұрғысынан барынша ыңғайлы болады. Мұнда 25 стандартты әріптер қолданылады, ал 8 арнайы дыбыстар бірнеше әріптердің - диграфтардың тіркесімі арқылы беріледі. Сондықтан қазақ тіліндегі мәтінді латын қарпімен теру үшін стандартты ағылшын тілді пернетақта қолданылады. Жаңа әліпбиге көшу әлемдік ақпараттық кеңістікке енуді кеңейтеді деп ойлаймын. Қазір бүкіл әлем тілдерді жеңілдетуге бет бұруда. Әлемнің кез келген нүктесінен кез-келген гаджетке қазақша жазуға болады. Бұл жалпы латын графикасына байланысты батыс тілдерін оңай игеруге ықпал етеді, бұл бізге шоғырлануға мүмкіндік береді, онсыз қазіргі әлемде бұл өте қиын.
Латын графикасына көшу елге Батыс өркениетімен мәдени интеграция мүмкіндігін ашады, бірақ бұл кирилл жазуын қолдану жағдайындағы жетістіктерден бас тартуды білдірмейді.
Жаһандану үрдістері мен ауқымы және жаңа ақпараттық қоғамның қалыптасуы латын әліпбиіне көшудің шарттарын белгілейді.
Әлемдегі ақпараттың 80 пайызы латын графикасында жарияланады. Оған көшу біздің жастарға жаңа тілдерді, соның ішінде ағылшын тілін көбірек білуге мүмкіндік береді.
Жаңа кестеге ауысу арқылы біз Қазақстанның түркітілдес халықтардың әлеуметтік-мәдени ортасына оралуына мүмкіндік жасаймыз, бұл біздің халықтарымызды жақындастырады және елдер арасындағы өзара түсіністікті нығайтады.
Қазақ тілінің латын әліпбиіне көшуі орыс тілінде сөйлейтін адамдардың мәдени-тілдік мүдделеріне ешқандай әсер етпейді. Орыс тілі қазақ алфавитіндегі өзгерістерден ешқандай зардап шекпейді.
Қазақстан азаматтарының көпшілігі қарым-қатынас тілі ретінде орыс тілін сақтайды, сонымен қатар қазақ және ағылшын тілдерін үйренуге тырысады.
Латын әліпбиіне көшкен қазақ тілі белгілі бір модернизацияға ұшырайтынына сенімдімін.
Өтпелі кезең 2025 жылға дейін созылады.
Қазақ тілін латын әліпбиіне көшірудің басты мақсаты - Қазақстандағы мемлекет құру үдерісін жандандыру. Қазақ тілін романизациялау - жаңа модернизацияланған Қазақстан құру процесінің алғашқы қадамы.
Тереңкөл ауданаралық
Әділет басқармасының басшысы
«Қазақстан заңгерлер одағы»
РҚБ Павлодар облыстық филиалының мүшесі А.К.Сергазинов