ҚАЗАҚСТАНДА ТҰТЫНУШЫЛАРДЫҢ ҚҰҚЫҚТАРЫН ҚОРҒАУ КЕҢЕЙТІЛЕДІ
Омбудсмен институтының бірқатар елдердің қоғамдық-саяси жүйесіне қосылуы, ең алдымен, мемлекет пен қоғам қызметі саласындағы қоғамдық институттардың жандануымен түсіндіріледі, бұған азаматтардың құқықтарын қорғау бірінші кезекте тұрған шет елдердің тәжірибесі дәлел бола алады.
Егер тұтынушылардың құқықтарын қорғау саласы туралы айтатын болсақ, онда Омбудсмен институтын енгізу үрдісіне елдегі бизнесті ырықтандырудың белсенді саясаты, сонымен бірге тұтынушылардың құқықтық сауаттылығын және олардың талғампаздығын арттыру ықпал етеді.
Мысалы, Қазақстанда бизнес-қоғамдастықтың құқықтары мәселелерімен мемлекеттік биліктің жоғарғы эшелондарында Бизнес-омбудсмен, банк конгломераты мен сақтандыру ұйымдарының құқықтары мәселелерімен белсенді қатысады, осы қызметтерге сәйкес омбудсмендер айналысады. Аталған институттар заңнамалық актілерде бекітілгенін атап өткен жөн.
19 млн. астам халықтың тұтынушылық құқықтарына келетін болсақ, әлеуметтік-экономикалық тұрақтылықты қамтамасыз ету жөніндегі міндеттерді іске асыруға қабілетті, өзінің жеке қасиеттеріне, елдің тұтыну нарығының барлық салаларында құқықтық мәселелер бойынша құзыретті кәсіби тәжірибесіне байланысты бүкіл Қазақстанның тұтынушылық мүдделерін білдіруге уәкілетті тұлға айқындалмаған.
Тұтынушылардың құқықтарын қорғау мәселелері жөніндегі Омбудсмен институты нақ осымен ерекшеленеді, оның міндеті 19 млн. тұтынушылардың әрқайсысын тыңдау, өз қызметі барысында тұтынушылардың құқықтарын қорғау саласының жүйелі проблемаларын зерделеу және анықтау, сондай-ақ тұтынушылардың дауысы ретінде қызмет ету, тұтынушылардың құқықтарын қорғау мәселелері бойынша мерзімді баяндау, бұл туралы тікелей мемлекеттік биліктің жоғарғы эшелондарына, осы мәселелерді шешу бойынша ұсыныстары қаралады.
Сондай-ақ, Омбудсменнің өзге де міндеттері: пайда болған тұтынушы құқықтарының мәселелері бойынша кәсіпкермен сотқа дейінгі реттеу, олай болмаған жағдайда сот органдарына тұтынушылардың мүдделерін қорғау және мүдделерін қорғау үшін талап арызбен жүгіну, егер олар тұтынушылардың мүдделерін қозғайтын болса немесе құқықтарына қысым жасауы мүмкін болса, әзірлеуші мемлекеттік органдардың құқықтық актілерінің салалық жобаларын әзірлеуге белсенді қатысу, тұтынушылардың құқықтарын қорғау мәселелері бойынша тұтынушылардың құқықтары мәселелері бойынша азаматтардың құқықтық сауаттылығы.
2021 жылы өткізілген бүкіл Қазақстанның 20 мың респондентіне жүргізілген әлеуметтік сауалнаманың нәтижелері бойынша олардың 55% - ы тұтынушылардың құқықтарын қорғау мәселелері бойынша Омбудсмен институтын құру бойынша оң пікірлерін білдірді, деп хабарлады ведомство.
Тұтынушылардың өтініштерін қарау үшін қоғамдық институттар e-tutynushy.kz Тұтынушылардың құқықтарын қорғаудың бірыңғай ақпараттық жүйесін (тұтынушылардың шағымдарының жалғыз электронды кітабы) пайдалана алады. Ол үшін тұтынушы мен ТҚҚ қоғамдық институтына тек оңда тіркелу қажет.
Бұл туралы дәлелді жауап алу үшін «бірыңғай терезе» қағидаты бойынша кәсіпкерге шағымыңызды тегін және дереу жіберуге мүмкіндік беретін оның ерекшелігін атап өту маңызды.
Е-tutynushy.kz – тұтынушы мен кәсіпкер арасында көпір сияқты аналог жоқ.