Сауда және интеграция вице-министрі Жанель Кушукова Шығыс Қазақстан облысының ірі кәсіпорындарын аралады
Сауда және интеграция вице-министрі Жанель Кушукова жұмыс сапарымен Шығыс Қазақстан облысына барып, толық өндірістік циклі бар екі ірі экспортқа бағытталған кәсіпорынның қызметімен танысты және өңір бизнесімен кездесті.
Сапар барысында вице-министр «Силумин-Восток» компаниясына барды. Бұл – Қазақстан Республикасындағы өнеркәсіптік жабдықтарды шығаратын ірі отандық өндіруші, инженерлік шешімдердің әзірлеушісі, энергетика, металлургия, тау-кен өндірісі және нефтехимия, машина жасау, сумен жабдықтау, ТКШ инфрақұрылысы салаларында сервис қызметтерін көрсетуші компания. 2010 жылдан бері компания Қазақстанда және шетелде (Қырғызстан, Өзбекстан, Гренландия, Армения) салынған алтын өндіру фабрикаларын электрмен жабдықтау және автоматтандыру бойынша тау-кен өнеркәсібінде 18 ірі жобаны іске асырды. «Казцинк», «АК Алтыналмас», «Өскемен титан-магний комбинаты», «Казахалтын Technology», «Қазақмыс корпорациясы», «ArxMinerals», «RG Gold» және басқа да саланың жетекші кәсіпорындарымен ынтымақтастық орнатқан.
Жанель Кушукова кәсіпорынның толық циклді өндірістік базасының бар екенін және компанияның шетел нарықтарына шығу мүмкіндігін атап өтті. Кездесу барысында компания өкілдері «қосарланған мақсаттағы тауарлар» санатына кіретін күштік және өлшеу трансформаторларын әкелуге лицензия алу мәселелерін және 2026 жылдың 1 қаңтарынан бастап өндірілетін жабдықты Ұлттық тауарлар каталогында тіркеу қажеттілігін көтерді. Вице-министр бұл мәселелерді Индустрия министрлігімен бірлесе пысықтауды және қолдау көрсетуге дайын екенін айтты.
Одан әрі Жанель Кушукова «Altai Mai» ЖШС қызметімен танысты. Бұл – жылына 169 мың тонна шикізат өңдеу қуаты бар майлы дақылдарды қайта өңдейтін заманауи толық циклі бар көпмәдениетті май экстракциялау зауыты. Кәсіпорын 2025 жылдың желтоқсанынан бастап жылына 74 мың тоннаға дейін өсімдік майын (оның ішінде 1,2 мың тонна тазартылған май) және 64 мың тонна шрот өндіруді жоспарлап отыр. Шемонаиха, Глубокое, Ұлан аудандары, сондай-ақ Алтай, Самар өңірлерінің күнбағыс және рапс тұқымдары, көршілес облыстардың өнімдері өңделетін болады.
Жанель Кушукова кәсіпорынның бірегейлігі ретінде өз қазанханасының салынуын атап өтті, онда отын ретінде лузга (май өндірісінің қалдықтары, соның ішінде күнбағыс қауыздары) қолданылады. Осыған байланысты өндірістің толық циклі қалдықсыз және экологиялық таза болып табылады.
Бұдан кейін вице-министр Шығыс Қазақстан облысының бизнес өкілдерімен кездесіп, онда сауда және интеграция саласының негізгі бағыттары, соның ішінде сауда субъектілерін қолдау, ішкі нарықты тарифтік емес және антидемпингтік шаралар арқылы қорғау, экспортты ілгерілету мүмкіндіктері талқыланды.
Кездесуге өңірдің ірі өндірушілері мен экспорттаушылары, сондай-ақ облыстық мәслихат депутаты Фарид Абитаев қатысты. Шығыс Қазақстан облысының күнбағыс тұқымын өндіретін аграрияларын субсидиялау, ет экспортын дамыту, жәрмеңкелер өткізу, логистика шығындарын субсидиялау түріндегі қолдау шараларын енгізу мүмкіндігі, сондай-ақ Ресей Федерациясынан өнім әкелудегі шектеулер туралы бірқатар ұсыныстар айтылды.
«Біз жеке мәселелеріңізді сіздер ресми түрде жүгінбейінше білмейміз. Маған әкелуге шектеулер бойынша нақты фактілер, кәсіпорындардың атаулары, тауарлардың атаулары және ТН ВЭД кодтары қажет. Барлық құжаттар болған жағдайда және санитариялық, фитосанитариялық, ветеринариялық шаралар, техникалық нормалар талаптарына сай келгенде, кедергіні алып тастау мәселесі оң шешіледі. Әрине, бұл белгілі бір уақытты алады, бізге келіссөздер жүргізу, нақты жағдайды зерделеу, жоғары деңгейлерге шығару қажет, алайда отандық кәсіпкерлердің мәселелері шешілуде. Бізде сондай-ақ көлік шығындарының бір бөлігін өтеумен айналысатын «QazTrade» ұйымы бар. Сондықтан сол жерге өтінім беріп, қажетті құжаттарды қоса беру қажет», – деді вице-министр.
2025 жылдың 9 айында ішкі тауар айналымы 14,4%-ға өсіп, 52,4 трлн теңгені құрады (2024 жылдың 9 айы – 45,8 трлн теңге). Оның ішінде көтерме сауда – 35,0 трлн теңге, бөлшек сауда – 17,4 трлн теңге.
Шығыс Қазақстан облысы бойынша 2025 жылдың қаңтар–қыркүйек айларында ішкі тауар айналымы 1 695 млрд теңгені құрады. Облыс пен әлем елдері арасындағы тауар айналымы 2025 жылдың қаңтар–шілде айларында 2,6 млрд АҚШ долларын құрап, өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 1,1%-ға төмендеді (2,63 млрд АҚШ доллары).