Мереке болмай қалса: тұтынушы банкет үшін төлеген ақшасын қайтарып ала ала ма?

Қарағандыда мейрамхана туысының қазасына байланысты іс-шарадан бас тартқан тұтынушыға алдын ала төленген қаражатты қайтарудан бас тартты. Бұл жағдайда кімнің құқығы бар?

Қарағанды облысы Тұтынушылардың құқықтарын қорғау департаментіне өңір тұрғыны шағыммен жүгінді: жергілікті мейрамхана шарадан бас тартуға мәжбүр болған тұтынушыға ақшасын қайтармай қойған. Себеп — тұтынушының жақын туысы қайтыс болған. Бұл жағдай ресми құжаттармен дәлелденгенімен, мейрамхана өкілдері төлемді қайтаруға келіспеген.

Мұндай жағдайда тұтынушы ақшаны қайтарып алу құқығына ие ме?

Иә. Қазақстан Республикасының «Тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы» Заңының 8 және 8-1-баптарына сәйкес, егер қызметті көрсету тұтынушының еркінен тыс себептермен мүмкін болмаса, тұтынушы шартты біржақты бұзу және төленген қаражатты қайтаруды талап ету құқығына ие. Жақын адамның қазасы — осындай негізді себептердің бірі.

Азаматтық кодекс не дейді?

Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің 374-бабына сәйкес, егер шартты орындау тараптардың еркінен тыс себептермен мүмкін болмаса, міндеттемелер тоқтатылады. Яғни, шараның өткізуі форс-мажор жағдайына байланысты мүмкін болмаса (мысалы, қаралы күн), шарт заңды түрде бұзылған болып саналады.

Ал алдын ала төлем қайтала ма?

Егер тараптар арасында алдын ала төленген соманың қайтарылмайтыны жөнінде арнайы келісім болмаса, онда ҚР АК 338-бабы негізінде тұтынушы өз қаражатын қайтаруды талап ете алады. Тек бір жағдайда — егер мейрамхана нақты жұмсалған шығындарын дәлелдей алса. Бұл жағдайда ҚР АК 686-бабына сәйкес, тек сол нақты шығындар ғана өтелуі мүмкін.

Тұтынушы не істей алады?

1. Мейрамханаға дауларыңызды шешу үшін сотқа дейінгі шағым жолдаңыз.

2. Егер жауап қанағаттандырмаса — Тұтынушылардың құқықтарын қорғау комитетіне немесе сотқа жүгініңіз.

3. Барлық дәлелдейтін құжаттарды жинаңыз: шарт, түбіртектер, қайтыс болғанын растайтын анықтама және т.б.

Қорытынды

Егер шартты бұзуға негіз болған себептер орынды және құжатпен расталса, ал келісімде төлемнің қайтарылмайтыны туралы арнайы шарт болмаса — мейрамхана ақшаны қайтаруы тиіс. Бұл жағдайда заң тұтынушының жағында.