Тұтынушылардың құқықтарын қорғау жөніндегі "Сапалы Өнім" әлеуметтік жобасы" іске қосылуы

      

 2023 жылғы 30 қазанда Астана қаласы бойынша сауда және тұтынушылардың құқықтарын қорғау Департаментінің басшысы Нұрғали Қуандықұлы Егембердиев, Астана қаласы Техникалық реттеу және метрология комитеті департаменті басшысының м. а. Әліби Әмірұлы Теміров, "Әділет" тұтынушылардың құқықтарын қорғау қоғамдық бірлестігінің төрағасы - Еркін Қалиұлы Томпиев, Астана қаласы коммуникациялар қызметінің баспасөз орталығында БАҚ өкілдерінің қатысуымен «Сапалы өнім жобасы» туралы Нарықты сапасыз өнімдерден қорғау және тұтынушылардың құқықтарын қорғау» тақырыбында брифинг өткізді.

Астана қаласының сауда және тұтынушылардың құқықтарын қорғау департаменті тұтынушылардың көңіл-күйін тұрақты негізде қадағалап отырады. Өнім сапасы мәселелері тұтынушылардың құқықтарын қорғау саласындағы басым бағыттардың бірі болып табылады.

            Еліміздің 10 мың респондентіне жүргізілген әлеуметтік сауалнама нәтижелері бойынша өткен жылдың қорытындысы бойынша жарамдылық мерзімі мен азық-түлікті сақтау нормаларын сақтамауға тап болған, тауарлардың сапасына наразы, заң бойынша талап етілетін азық-түлік туралы ақпараттың жоқтығына шағымданады.

            Жүргізілген сауалнамадан көріп отырғанымыздай, негізінен ел тұрғындарының өнім сапасы, оның ішінде азық-түліктің жарамдылық мерзімі мен сақтау нормалары бойынша сұрақтары туындайды.

Тұтынушылардың құқықтарын қорғаудың тиімділігі мемлекеттік органдардың қызметіне ғана емес, сонымен қатар тұтынушылардың құқықтарын қорғаудың үкіметтік емес институттарына да байланысты екенін атап өткен жөн. Олар қазіргі мораторий жағдайында отандық нарықта сапасыз импорттық тауарлардың үстемдігінен "басты қорғаушы" болып табылады.

            Біздің үкіметтік емес ұйымдарымыздың белсенді қатысуынсыз біз өз азаматтарымызды тиімді қорғауға қол жеткізе алмас едік.

            Қоғамдық бірлестіктердің қызметін осы жұмысқа неғұрлым тиімді интеграциялау үшін ҚР сауда және интеграция министрлігі осы жылдың көктемінде ахуалдық штаб құрды.

            Оның құрамына бейінді мемлекеттік органдар, Адал бизнес субъектілері және, әрине, тұтынушылардың қоғамдық бірлестіктері кіреді.

            Бірлескен жұмыс нәтижелері бойынша импорттық өнімнің көптеген түрлері зерттеліп, тамақ өнімдерінің қауіпсіздігі туралы нормативтердің бұзылуы анықталды. Атап айтқанда, біз өнімнің санитарлық – эпидемиологиялық талаптарға, мәлімделген сипаттамалар мен құрамға, сондай-ақ таңбалау талаптарына сәйкес келмеуі сияқты бұзушылықтар туралы айтып отырмыз.

        Нәтижесінде Министрлік тамақ өнімдерінің сәйкестігі туралы декларациялардың күшін жояды, сәйкестікті бағалау туралы құжаттардың күшін жояды.

            19 млн. қазақстандықтың, соның ішінде тұтынушы болып табылатын барлық қатысушылардың мүдделерін қорғауды қамтамасыз ету мақсатында Министрлік "Сапалы өнім"қоғамдық тұжырымдамасын іске қосуды ұсынады. Жобада қоғамдық күштердің елдің ішкі нарығында азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша Үйлестіру көзделеді. Жобаның негізгі бағыты-нормативтердің бұзылуын, тұтынушылардың құқықтарын және жосықсыз бәсекелестікті бұзатын әрекеттерді анықтау. Ол үшін заңнамалық құралдар мен тетіктердің базалық жиынтығы бар.

       Атап айтқанда, қолданыстағы тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы Заң қоғамдық бірлестіктерге мүмкіндік береді:

- тауардың тұтынушылық қасиеттерін зерттеу;

- тауардың сапасы мен қауіпсіздігіне сараптама жүргізуге бастамашылық жасау;

- өнімнің сапасы туралы қоғамдық пікірді анықтау үшін халыққа сауалнама жүргізу;

- тауардың сапасын бағалау мақсатында мемлекеттік органдарға жүгіну;

- тұтынушылардың мүддесі үшін сотқа талап қою;

- өнімнің сапасы мен қауіпсіздігін зерттеу нәтижелері туралы ақпаратты тарату.

Сонымен қатар, осы функцияны іске асыру кезінде қоғам белсенділері тауарды сату орындарына барған кезде жасалатын барлық әрекеттерді фото -, аудио -, бейнетіркеуді қолдануға құқылы.

Бүгінгі таңда ішкі нарықта азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету Мемлекет Басшысы қойған басты міндет болып табылады.

            Бірақ оған қол жеткізу азаматтық қоғамның, қоғамдық институттардың, бұқаралық ақпарат құралдарының және жалпы, бей-жай тұтынушылардың белсенді ұстанымынсыз мүмкін емес.

            Сондықтан біз тұтынушылар мен қоғамдық институттарды сапалы және қауіпсіз өнімге өз құқықтарын қаттырақ жариялауға шақырамыз. Бұл өркениетті нарықтық қатынастарды құрудағы шешуші, бетбұрыс болады.