МЕЙРАМХАНАДАҒЫ ҚОНАҚТЫҢ ҚҰҚЫҚТАРЫ

20 ғасыр дәстүрлі тағамдардан мейрамханалар, кафелер және Фаст-фуд мекемелері асханаларына ауысумен ерекшеленді. Осыған байланысты тұтынушыларда жаңа қиындықтар туындады. Тұтынушылар мекемелерге кірген кезде көптеген мәселелерге тап болуы мүмкін және осы сәттен бастап оларды екі санатқа бөлуге болады. Біріншісі – тұтынушының қадір тұтқан асын бүлдіріп жіберген даяшылар мен қызметкерлердің кінәсін дәлелдемек болғандар. Екіншісі- өз табақшасынан шашты байқап, үнсіз қалатындар.

Сонымен, мекемелердегі тұтынушылардың құқықтары қандай нормалармен, актілермен немесе заңдармен реттеледі?

Біріншіден, Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексімен. Екіншіден, «Тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы» Қазақстан Республикасының Заңымен.

Қарағанды облысы Тұтынушылардың құқықтарын қорғау Департаментінің басшысы-Кулагина Әлия Қажыкенқызының айтуынша: «Мейрамханаға келген тұтынушы тағамға тапсырыс беру кезінде мейрамхана ұсынатын және алға қойған шарттармен (мысалы, тағамның құрамы, оның бағасы) келісе отырып, қоғамдық сипаттағы шарт жасасатынын түсінуі керек. Ал сіз тұтынушы болғандықтан, сіз тапсырыс берген тағамның дұрыс орындалуын талап етуге құқылысыз.

Мейрамханалар орындауға тиіс қолданыстағы ережелерге сәйкес, барлық мәзірлер, сондай-ақ прейскуранттар белгілі бір талаптарға сай болуы керек. Теориялық тұрғыдан олар көрсетуі керек - пісіру әдістері, салмағы, тағамдардың құрамы және олардың калориялығы туралы ақпарат.

Пицца моцарелла мәзірінен мысал:

Өмірде:

Пицца моцарелла, 1590 тг

Ол болуы керек:

Пицца моцарелла, 1590 тг

Салмағы: 320 грамм, құрамы: Рогс-мини картобы, балғын микс көктері, пармезан ірімшігі, теңіз тұзы, қара бұрыш, моцарелла ірімшігі, жұмыртқа, нан ұнтақтары, бидай ұны, қызанақ соусы (п. ф. С/С қызанақтары, теңіз тұзы, қара бұрыш, табаско тұздығы, Әулие сарымсақ, Сент-насыбайгүл, орегано, зәйтүн майы, түйіршіктелген қант), шығу: 138 гр./ 3 гр./15 гр./1 гр./ 0,1 гр./10 гр./1 дана/30 гр./40 гр./10 гр./ 60 гр.

Тұтынушылардың құқықтарын қорғау департаментінде бізге телефон соққан тұтынушыны мысалға алайық. Кафеге келген тұтынушы құлпынай сусынына тапсырыс беріп, олар оған құлпынай мен қарақат қосылған сусынды бөлек алып келген. Бұл жағдайға тұтынушы ашуланып, ақшасын қайтаруды талап еткен. Өйткені, заң тұрғысынан қарасақ, ол дұрыс. Тағам қате дайындалса, дәл осындай талаптарды қоюға болады - дейді Департамент басшысы.

Назар аударыңыз, «Тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы» Заңның 15-бабына сәйкес сапасы лайықсыз тауар сатылған жағдайда тұтынушылардың құқықтары тізбеленген.

Тиісті емес сападағы тауар сатылған тұтынушы, егер сатушы (дайындаушы) оған тауардағы кемшіліктер жөнінде айтпаса, өз таңдауы бойынша талап етуге құқылы:

1) сатып алу бағасын мөлшерлес кемітуді;

2) тауардың кемшіліктерін өтеусіз жоюды.

Сапасы лайықсыз тауарды сатушы оны дайындаушы болып табылмаған жағдайда, осы тармақтың 2), 4) және 5) тармақшаларында көрсетілген талаптар сатып алушының таңдауы бойынша сатушыға не дайындаушыға қойылуы мүмкін;

3) тауардың кемшіліктерін жоюға жұмсаған өз шығыстарын өтеуді талап етуге құқылы;

4)ұқсас маркалы (модельді, артикулді) тауарға ауыстыруды;

5) сатып алу бағасын тиісінше қайта есептей отырып, басқа маркалы (модельді, артикулді) сондай тауарға ауыстыруды;

6) шартты бұзуды және тауар үшін төленген ақшалай соманы қайтаруды талап етуге құқылы.

Сорпадағы шыбын, санитарлық нормалардың бұзылуы немесе тағам дайындаудағы нақты техникалық қате — мұның бәрі төлемнен бас тартудың немесе ауыстыруды талап етудің негізделген себептері.

«Қолайсыз жағдайда, егер тамақтану орнында улану болса, алдымен дәрігермен кеңесіп, медициналық мекемедегі қызметкерден мейрамханаға немесе кафеге барғаннан кейін уланудың не болғанын анықтамаларда көрсетуді сұраймыз. Емдеуден кейін жағдайды соттың араласуынсыз реттеу үшін осы мекемеге шағым жазыңыз және оларды 16-бапқа сілтеме жасай отырып, тұтынушылардың тауардың (жұмыстың, қызметтің) кемшіліктері салдарынан олардың өміріне, денсаулығына және (немесе) мүлкіне келтірілген залалды (зиянды) толық көлемде өтеу құқығын көрсетіңіз.

1. Тұтынушы тауардың (жұмыстың, көрсетілетін қызметтің) құрылымдық, нұсқамалық немесе өзге де кемшіліктері салдарынан оның өміріне, денсаулығына және (немесе) мүлкіне келтірілген залалды (зиянды) толық көлемде өтеуге құқылы.
2. Тауардың (жұмыстың, көрсетілетін қызметтің) кемшіліктері салдарынан келтірілген залалды (зиянды) өтеуді талап ету құқығы сатушының (дайындаушының, орындаушының) кінәсіне және оның онымен шарттық қатынастарда болғанына немесе болмағанына қарамастан кез келген тұтынушының өзі үшін танылады», -- Әлия Қажыкенқызы кеңес береді.

Егер жауап болмаса, онда сіз уәкілетті органдарға, оның ішінде аумақтық тұтынушылардың құқықтарын қорғау департаментке өтініш жаза аласыз. Уәкілетті органнан жауап алғаннан кейін жоғалған ақшаны өндіріп алу үшін сотқа жүгінуге кеңес береміз. Тұтынушылар өз өтініштерін Е-тұтынушы - бірыңғай ақпараттық жүйе арқылы да жібере алады www.e-tutynushy.kz.