Тұтынушылардың құқығы қорғалады: Қазақстанда мемлекеттік бақылау және ведомствоаралық өзара іс-қимыл күшейтілуде
- Тұтыну нарығының қарқынды өсуі мен қызметтерді цифрландыру жағдайында Қазақстанда тұтынушылардың құқығын қорғау жүйесі нығайтылуда.
Бұл туралы ҚР Сауда және интеграция министрлігі жанындағы Тұтынушылардың құқықтарын қорғау комитеті ұйымдастырған республикалық семинар-кеңесте айтылды.
Іс-шара мемлекеттік органдар, аумақтық бөлімшелер, қоғамдық бірлестіктер және сараптамалық қоғамдастық өкілдерінің қатысуымен онлайн-форматта өтті.
Өтініштердің өсуі – іс-әрекетке сигнал
Комитет төрағасы А. Тынысбеков өзінің кіріспе сөзінде тұтынушылардың құқықтарын қорғау жүйесі белсенді дамып келе жатқанын атап өтті.
2025 жылдың бірінші жартыжылдығында Комитетке азаматтардан 37 мыңнан астам өтініш түсті.
Бұл халықтың құқықтық сауаттылығының өскенін, сондай-ақ сауда мен қызмет көрсету саласында жүйелі проблемалардың бар екенін білдіреді.
Қабылданған шаралардың нәтижесінде 13 771 тұтынушының жалпы сомасы 1,3 миллиард теңгеге құқықтары қалпына келтірілді, бұл 2024 жылдың осындай кезеңімен салыстырғанда 170% артық.
Қадағалау іс-шаралары шеңберінде 1 250-ден астам кәсіпкерлерді тексеру және 311 профилактикалық бақылау жүргізілді, 11 мыңнан астам азамат білікті консультациялар алды.
Өзара іс-қимыл тетіктері және заңнамалық өзгерістер
Кездесуге қатысушылар барлық мүдделі тараптар: уәкілетті органдар, соттар, қоғамдық ұйымдар және жергілікті атқарушы органдар арасында бірыңғай тәсілдерді әзірлеу қажеттігіне назар аударды.
ТҚҚ көп деңгейлі жүйесі жағдайында өзара әрекеттесу тиімділіктің негізгі факторы болып табылады.
Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодекстің жаңа нормаларын қолдану талқыланатын тақырыптардың бірі болды, оған сәйкес жыл басынан бері Комитеттің аумақтық департаменттері ҚР ӘҚБК-нің 190-бабы «Тұтынушыларға қатысты алаяқтық» бойынша істерді қарауға өкілеттік алды. Ішкі істер министрлігінің өкілдері тұтыну нарығы саласындағы құқық бұзушылықтарға жедел ден қоюдың маңыздылығын атап өтіп, қолда бар тәжірибе туралы баяндады.
Өнім қауіпсіздігі – мемлекет бақылауында
Семинар барысында техникалық реттеу, санитарлық қадағалау және аккредиттеу мәселелеріне ерекше назар аударылды. Техникалық реттеу және метрология комитетінің, Санитарлық-эпидемиологиялық бақылау комитетінің және «Ұлттық аккредиттеу орталығы» РМК өкілдері ішкі нарықта өнімнің сапасы мен қауіпсіздігін арттыруға бағытталған іске асырылып жатқан шаралар туралы ақпаратты ұсынды.
Салық тәртібін бұзу – басты назарда
Мемлекеттік кірістер комитетінің өкілі салық заңнамасын бұзғаны үшін, оның ішінде – фискалдық чектерді беруден бас тартқаны, заңсыз есептеу нысандары және мемлекеттік тіркеусіз қызметті жүргізгені үшін бизнестің жауапкершілігі туралы еске салды.
Бұл әрекеттердің барлығы тұтынушылардың мүдделеріне тікелей әсер етеді және олардың алдын алу үшін жүйелі жұмысты қажет етеді.
Қорытындылар мен келесі қадамдар
Іс-шараға қатысушылар заңнаманы жаңғырту, тұтынушылардың құқықтарын қорғау тетіктерін бақылауды күшейту және цифрландыру қажеттігін атап өтті.
Тұтынушылардың құқықтарын қорғау комитеті ашықтық, жауапкершілік және қоғаммен әріптестік қағидаттарына сүйене отырып, тұтынушылардың құқықтарын қорғаудың әділ және ашық жүйесін қалыптастыру жөніндегі жұмысты жалғастырады.
Кездесуді ұйымдастырушылар: «Жүйенің барлық қатысушыларының үйлесімді және уақтылы іс-әрекеттері ғана азаматтардың құқықтарын тиімді қорғауға және мемлекеттік институттарға деген сенімді нығайтуға мүмкіндік береді», - деп атап өтті.