ҰАО-ның "Антиконтрафакт 2021"форумына қатысуы

2021 жылғы 27 тамызда Ұлттық аккредиттеу орталығы бас директорының орынбасары Ақпанов Алтынбек "Антиконтрафакт 2021"халықаралық форумында баяндама жасады.
Алтынбек Ақпанов ЕАЭО аясында қабылданған нормаларды ескере отырып, ұлттық деңгейде сертификаттау жүйесінде жүргізіліп жатқан жұмыстар туралы және техникалық реттеу құралдарын цифрландыру туралы айтып берді.
Сонымен қатар, ЕАЭО аумағында сертификаттау нарығын құруға жағдай жасау шеңберінде ҰБО жұмысы жүргізіліп жатқан бірнеше бағыттар мен ұсыныстарды ұсынды.
Бірінші бағыт – сәйкестік сертификаттарын заңсыз бергені үшін сертификаттау органдарының жауапкершілігін күшейту.
Қазақстан Республикасының Техникалық реттеу туралы жаңа Заңы шеңберінде құқықтық алаңға сапасыз және қауіпсіз емес өніммен күрес бойынша мынадай элементтер мен шаралар енгізілді.
1) импорттаушының, дайындаушының, дайындаушы уәкілеттік берген тұлғаның, сатушының, өнім берушінің жауапкершілігі;
2) техникалық регламенттерді алып тастауларсыз тұтас қолдану және орындау;
3) өнімге арналған стандарт болмаған кезде өнімді айналысқа шығаруға жол бермеу;
4) өнімнің зерттеулерін (сынақтарын) және өлшеулерін жүргізу кезінде сәйкестікті бағалау жөніндегі органдар үшін өнімдерді зерттеу (сынау) және өлшеу нәтижелерінің процесін фото - және (немесе) бейнетіркеуді жүргізу міндеті енгізілді (егер бұл Техникалық регламентте көзделсе).
5) өнім қауіпсіздігіне мониторинг жүргізу тәртібі айқындалады.
6) қауіпсіз емес өнімді кері қайтарып алу және алып қою тетігі жетілдіріледі;
7) әкелінетін өнім бойынша мәліметтерді жедел алмасу және қадағалау, тұтынушыларды табылған қауіпті өнім туралы хабардар ету үшін техникалық реттеудің бірыңғай ақпараттық жүйесін жетілдіру болып табылады. Техникалық реттеудің бірыңғай цифрлық платформасы Техникалық реттеу саласында қолданыстағы 10-нан астам тізілім ретінде өзара ықпалдасады.
Зиян келтіру жағдайлары туралы және тұтынушыларды қауіпті өнім туралы тез хабардар ету үшін ақпарат жинаудың ұқсас жүйесі Еуропа елдерінде бар (RAPid Exchange - RAPEX ақпараттық жүйесі).
Техникалық реттеу саласындағы уәкілге сәйкестікті бағалау туралы құжаттың күшін жою бойынша құзырет беру.
9) уәкілетті ұйымға қатысты тауардың шығу тегі туралы сертификат беруге мемлекеттік бақылау жөніндегі функцияларды және тауарларға сараптама жүргізетін сараптама ұйымдарын қайтаруға құқығы бар.

Екінші бағыт-еуразиялық кеңістікте аккредиттеу жөніндегі өңірлік ұйым құру.
Экономикалық интеграцияны дамыту және ЕАЭО-ға мүше мемлекеттер арасындағы өзара саудадағы кедергілерді жою процесінде өнімдер мен көрсетілетін қызметтердің сапасы мен қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында бүгінде сәйкестікті бағалау саласында аккредиттеу жөніндегі өңірлік ұйым құру қажеттігі туындап отыр. Қазір бізде тауарлар мен қызметтердің бірыңғай нарығы ашылды, Одақ елдері арасында өзара сауда жүзеге асырылуда және өңірлік деңгейде сүйемелденетін құжаттарға (сертификаттарға, сынақ хаттамаларына) бақылау мен сенімді қамтамасыз ету қажет.
Аккредиттеу жөніндегі органдардың өңірлік ұйымдары-бұл бүкіл халықаралық аккредиттеу жүйесі құрылатын база.
Одақ елдерінің аккредиттеу жөніндегі өңірлік жүйесін құру аккредиттеу жүйесінің ішкі дамуы үшін пайдалы болып қана қоймай, бізге шынымен де халықаралық аккредиттеу жүйесі шеңберінде маңызды рөл атқаруға, ЕАЭО-ға кірмейтін өңір елдері үшін "тартылыс орталығына" айналуға және еуразиялық өңірдің әлемдік аренадағы ұстанымын қорғауға мүмкіндік береді.

Үшінші бағыт ЕАЭО техникалық регламенттерін жетілдіру болып табылады.
Одақтың техникалық регламенттерін қолдану шеңберінде сынау әдістері стандарттарына арналған дәлелдеу базасында КО/ЕАЭО ТР 16-ға 200-ден астам қауіпсіздік көрсеткіштерімен қамтамасыз етілмеу проблемасы бар.

Келесі бағыт - "ЕАЭО елдерінің сертификаттау мәселелері бойынша тығыз ынтымақтастығы"
Сандар көрсетіп отырғандай, сертификаттау нарығына реттеушілік әсер ету кезінде қандай да бір елде сұр сертификаттардың жылыстауы жүріп жатыр. Бұл ретте бұл сандардың жағымды бөлігі басқа елде берілген сертификаттардың ағынын көрсетеді, әрине бұл сұр сертификаттар туралы бірден айтпайды, бірақ берілген құжаттардың дұрыстығы туралы ойлануға негіз береді – деді Ақпанов.

Қорытындылай келе, қатысушылардың назарын ЕАЭО аумағында сертификаттау нарығын құруға жағдай жасау бойынша мемлекеттердің өзара іс-қимылын жақсарту жөніндегі жоғарыда айтылған ұсыныстарға аударды. Және ҰТО әдіснамалық және практикалық жұмыстар бөлігінде ұсынылған шараларды іске асыруға жәрдемдесуге дайын.

Анықтама. "Антиконтрафакт" Халықаралық форумы-контрафактілік өнімдердің таралуына қарсы күрестің тиімділігін арттыру, зияткерлік меншік объектілеріне құқықтарды қорғау және, ең алдымен, ЕАЭО-ға мүше мемлекеттерде тауарлар мен көрсетілетін қызметтердің тиімді нарығын қалыптастыру жөнінде ұсыныстар талқыланатын және әзірленетін ірі халықаралық алаң.